سعید سلطانی، کارگردان سریال طوبی در گفت و گو با جام جم از احساس وظیفه برای ساخت آثار در خور مخاطبان تلویزون می گوید
ما به مردم بدهکاریم باید اثر جذاب بسازیم
«پس از باران»، «ستایش»،«خانه ای در تاریکی»،«مامور بدرقه»،«یاور»،«بوم بانو» و... را می توان جزو آثار پرمخاطب سعید سلطانی دانست. کارگردانی که در ساخت چنین آثاری استادانه مهارت دارد ورگ خواب مخاطب را می شناسد. او این بار با «طوبی» قصه زنانه دیگری را تعریف می کند.
روایت زنانگی های زنی شجاع و جسور به نام طوبی که زندگی اش پر از فراز و نشیب است. او قهرمانی است از دل مردم و جامعه و همین موضوع داستانش را برای مخاطب ملموس کرده. سلطانی با مهارتی که در این کار دارد، تصویری واقعی از یک بانوی قهرمان را به مخاطب ارائه داده که در تنگناهای زندگی بهترین تصمیم ها را می گیرد. طوبی مدتی است روی آنتن رفته و این درحالی است که گروه سازنده همچنان بسیار فشرده مشغول تصویربرداری سریال است. به همین خاطر سری به پشت صحنه این زدیم تا گفت وگویی با خالق این اثر داشته باشیم که در ادامه می خوانید.
معمولا کارهایی را که می سازم با هدف ایجاد یک سریال موفق و پربیننده است و امیدوارم هر مجموعه ای که برای تلویزیون تولید می کنم مورد پسند مردم باشد. به هرحال هر سریال موفق و پربیننده ای به مولفه هایی نیاز دارد که باید رعایت شود و ما هم سعی کردیم آنها را در کارها مورد توجه قرار دهیم. در طوبی هم تلاش مان همین بود. امیدوارم مردم هم سریال را دوست داشته باشند و مورد توجه شان قرار بگیرد. من فکر می کنم طوبی به واسطه داستان و درامی که دارد و همچنین گستره زمانی و ویژگی هایی که در کمتر سریال های اخیر مشاهده کرده ایم، توانسته است مخاطبان خود را پیدا کند. به هرحال داستان دختر ایرانی در موقعیت خارج از کشور و آن هم کشوری که با ایران در حال جنگ است و با ویژگی هایی که شخصیت طوبی دارد، بالطبع می توانست مواد لازم برای یک سریال خوب را داشته باشد. از طرفی ما در پشت دوربین هم آدم های قابل و توانمند و حرفه ای داشتیم. به عنوان مثال وجود آقای علیرضا زرین دست به عنوان فیلمبردار که برای نخستین بار است بعد از انقلاب با یک سریال تلویزیونی همکاری می کند و ما اثر درخشانش را با تصاویر نابی که برای این سریال می گیرند، می بینیم. چشم نواز بودن یک اثر نمایشی یکی از مواردی است که برای بیننده ها اهمیت دارد و به واسطه حضور آقای زرین دست این اتفاق در کار افتاده است. سیدحامد حسینی هم که تهیه کننده سریال است، آدم جسوری است که دوست دارد کار خوب بسازد و روی آن تعصب دارد. به هرحال هیچ کاری به صورت اتفاقی خوب و موفق نمی شود. من همیشه این را می گویم که کیفیت، حاصل زمان و دقت کافی و تعمق است. ما همگی یک سال ونیم است که درگیر این پروژه هستیم و وقتی می شنوم که کار مورد توجه قرار گرفته خوشحال می شوم. چون حق مردم است که اوقات شان را با سریال های خانوادگی خوب پر کنند. بنابراین فکر می کنم سریال ما مولفه هایی دارد که مخاطبان سریال آن را دوست خواهند داشت و من هم با رضایت مخاطب خوشحال می شوم و از کار خودم راضی هستم.
این کار قبلا به آقای حسینی و آقای امیرجهانی پیشنهاد شده بود و برداشت آزادی از آن کتاب است. به نظر من آقای امیرجهانی نویسنده جوان و توانمندی است و قلم خوبی هم دارد. در اجرا هم تلاش شد تا کار باکیفیتی ارائه شود. خوشبختانه با کاری که آقای حسینی انجام و کاری که روی فیلمنامه شد، این کار به اجرا رسید. چون متن، تهیه کننده و شرایط خوب که پیدا می شود، نمی توان به آن پیشنهاد نه گفت.
من فکر می کنم همه دوستان این مساله را می دانند و باید در همه آثار نمایشی این مولفه ها را رعایت کنند. ما از اشتباهات مبرا نیستیم، اما نباید مدام اشتباهات قبلی مان را تکرار کنیم. راهی را که آزموده ایم و نتیجه مناسب نداشته، نباید تکرار کنیم. به گمان من استفاده از تجربیات خوب، خودش یک هنر است.
خاطرم نیست!(می خندد). شاید برای این سریال هم این اتفاق بیفتد.
کاراکتر عماد به گونه ای در داستان طراحی شد که به نظر می رسید چند قدم جلوتر از مردان روزگار خودش است. ما می خواستیم این ویژگی را در عماد داشته باشیم تا بتوانیم در سایه اش طوبی، دیبا و پریزاد را تعریف کنیم و بتوانیم این ویژگی را در دخترانش اطلاق کنیم و بگوییم دخترانی که تحت تربیت و نگاه چنین پدری رشد کردند، بالطبع آزاداندیشی و جسارت دارند؛ برخلاف تقریبا دخترانی که در آن دوران زندگی می کردند. در مورد شخصیت طوبی هم باید بگویم علاوه بر این که حفظ حریم های خانوادگی و مولفه های تربیتی که برای جامعه و خانواده ایرانی بسیار مهم است را دارد، مضاف بر آن نوع نگاه جسوری که در داستان، او را وارد ورطه های مختلف می کند یکی از مولفه های مهم کاراکتر طوبی است. بنابراین نیاز داشتیم که طوبی چنین شخصیتی داشته باشد که بتوانیم با آن قصه مان را تعریف کنیم. بپذیریم شاید در دهه 50 شکل رفتاری دختران اینگونه باب نبوده، اما بعید هم نیست.
یکی از شانس های خوب ماجمع شدن این طیف از بازیگران پیشکسوت بود. بازیگرانی که بینندگان با آنها خاطرات خوبی داشتند.به علاوه بازیگران جوانی که تا به حال مقابل دوربین نرفته بودند و یا کمتر دیده شده بودند. در واقع این رنگ آمیزی به اقبال مخاطب هم کمک می کند. مثلا آقای برق نورد با آن طبع شیرینش در این سریال نقش یک پدر جدی و خانواده دوست را بازی کرد. شخصیتی که تاکنون در هیچ کاری ندیده بودیم. یا امین زندگانی که نقش مردی مقتدر که یک گذشته عاطفی و احساسی را با خودش حمل می کند را بازی کرد. سایر بازیگران هم همین قدر خوب بازی کردند. مثلا آقای فلاحی پور که توانست افسر عالی رتبه عراقی را به خوبی بازی کند و کاراکتر ویژه ای از این آدم ساخت.
خوشحالم که این اتفاق افتاده و من از انتخاب های صورت گرفته راضی هستم. به خصوص خانم قربانی که علاوه بر ویژگی هایی که برای نقش طوبی در نظر گرفته شده بود، خودش هم ایده هایی برای این کاراکتر داشت و اجرا کرد که هم به تجربیات این بازیگر برمی گردد و هم به جوهره ای که در وجود این بازیگر هست.
در ابتدا قرار بود داستان به صورت غیر خطی تعریف شود. نگارش فیلمنامه هم بر این مبنا بود. یعنی ما مدام در زمان سیر کنیم و طوبی را در مقاطع سنی ببینیم. اما متوجه شدیم این روایت خطی مخاطب را بیشتر با خود درگیر و همراه می کند. از این جهت این روال را پیش گرفتیم و خانم قربانی هم خودش مقاطع مختلف سنی را بازی کرد.
یکی از سختی های طوبی پرلوکیشن و پربازیگر بودن آن است. چون داستان درلوکیشن های متعددی درایران وعراق تعریف می شود. اغلب فضاهای تاریخی در داستان را الان موجود نداریم. همه اینها معضلاتی بود که باید از آنها می گذشتیم. چون بیننده از آنها سابقه ذهنی داشت و تاریخ دوری هم نبود. بنابراین از این جهت کار بسیار دشواری بود. فشردگی کار هم مضاف بر آن می شد. اما به لطف خدا بدون حاشیه پیش رفتیم.
باید هویت اخلاقی و اعتقادی خود را پیدا کنیم
یکی ازنکاتی که درآثار سلطانی وبه خصوص طوبی وجود دارد این است که درمتن هایی که اودر آثارش استفاده می کند، شخصیت ها از دل جامعه آمده اند و ممکن است دغدغه هایشان شبیه دغدغه های مردم در جامعه باشد. درسریال طوبی ما می توانیم صبوری و در عین حال جسارت را در این شخصیت ببینیم که می تواند الگوی خوبی برای دختران باشد. این کارگردان به جام جم توضیح می دهد: فکر می کنم جوان امروز به الگو نیاز دارد.الگوهایی که رفتار مناسب در شرایط مناسب داشته باشند.بنابراین ما باید الگوهایی مناسب به جوانان که بخش مهمی از جامعه هستند ارائه بدهیم. این که ما باید هویت اخلاقی و اعتقادی خودمان را پیدا کنیم. ضمن این که ما به مردم بدهکاریم و باید اثر خوب و جذابی بسازیم.