اگر چه طبق گفته مسئولان وزارت نفت و شرکت ملی گاز هم اکنون میزان ناترازی گاز در کشورمان حداقل به حدود 260 میلیون مترمکعب در روز رسیده است، اما با این حال می گویند برای عبور از ناترازی گاز خصوصا در فصل زمستان آمادگی کامل را دارند.

هشدار زنگ خطر ناترازی گاز را در زمستان سال جاری، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور در جلسه معارفه وزیر نفت داد، به طوری که گفته می شود کشورمان در فصل سرد سال بیش از یک میلیارد و 150 میلیون مترمکعب گاز برای تامین مصارف مختلف شامل بخش های اداری، تجاری، صنعتی، خانگی، نیروگاه ها، پتروشیمی ها و تولیدات محصولات کشاورزی لازم دارد.این مهم در حالی است که کشورمان به عنوان نمونه در بیشترین میزان، تنها امکان تامین 850 میلیون مترمکعب گاز را در بخش خانگی دارد که در این روند، کسری یا ناترازی حداقل 250 میلیون مترمکعبی گاز وجود دارد. همه این پیش بینی ها در حالی صورت گرفته که بر اساس گفته مسئولان هواشناسی، امسال زمستان سردتری نسبت به سال های قبل در انتظار ایرانی هاست. به همین دلیل وزارت نفت اعلام کرده حتی اعدادی همچون 260 یا 300 میلیون مترمکعب ناترازی گاز، دور از ذهن نیست چون در این صورت مصرف گاز دوبرابر خواهد شد.

گفته می شود در صورت ادامه این روال، دولت چهاردهم در سال پایانی خود رقمی معادل 373 میلیون مترمکعب گاز را در روز به عنوان ناترازی گاز تجربه خواهد کرد. بر این اساس کارشناسان انرژی می گویند که اگر دولت بر مدیریت مصرف گاز بخش هایی نظیر پتروشیمی ها، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و صنایع سیمان و فولاد تمرکز داشته باشد، می تواند حدود 54 درصد از کل مصرف گاز کشور را بهینه سازی کند.

در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که در روند مصرف سالانه گاز در کشورمان، نیروگاه ها 1/75 میلیارد مترمکعب، بخش خانگی 67/61 میلیارد مترمکعب، پتروشیمی ها 92/22 میلیارد مترمکعب، شرکت های فولادی 9/12 میلیارد مترمکعب، بخش صنعتی 75/11 میلیارد مترمکعب، سی ان جی 6/8 میلیارد مترمکعب، پالایشگاه ها و تلمبه خانه ها 87/6 میلیارد مترمکعب، کارگاه های سیمانی 5/6 میلیارد مترمکعب، حوزه کشاورزی 86/4 میلیارد مترمکعب و بخش تجاری 4 میلیارد مترمکعب سهم دارند. به عبارت دیگر باید گفت نیروگاه ها با 6/32 درصد، بخش خانگی با 8/26 درصد، پتروشیمی ها با 9/9 درصد، شرکت های فولادی با 6/5 درصد، بخش صنعتی با 6/5 درصد، سی ان جی با 7/3 درصد، پالایشگاه ها و تلمبه خانه ها با 3 درصد، کارگاه های سیمانی با 8/2 درصد، بخش کشاورزی با 1/2 درصد و بخش تجاری با 7/1 درصد بیشترین مصرف گاز را به خود اختصاص داده اند.

از این رو کارشناسان حوزه انرژی معتقدند چندین راهکار برای رفع ناترازی گاز وجود دارد، به طوری که یکی از این موارد توسعه پروژه فشارافزایی تولید گاز در بزرگ ترین میدان گازی دنیا یعنی پارس جنوبی است.

از سوی دیگر به نظر می رسد با واردات گاز از سوی ترکمنستان می توان در کوتاه مدت این امر را حل کرد تا مشکلی در تامین گاز کشور پیش نیاید. در بخش خانگی نیز به نظر می رسد با تخصیص فرآورده های نفتی به صنایع و نیروگاه ها، همراه با محدودیت گاز پتروشیمی ها و صنایع، بتوان قسمتی از نیاز های این بخش را تامین کرد.

یکی دیگر از راهکارها، تعرفه های پلکانی مصرف گاز در همه بخش هاست که به نظر می رسد نمی تواند ناترازی مصرف گاز را به سرانجام مطلوب برساند.

یکی از راهکارهای کاهش ناترازی گاز، جایگزینی وسایل پربازده و پرداخت تسهیلات است تا چنین امکانی برای خانوارها و صنایعی که از تجهیزات قدیمی استفاده می کنند وجود داشته باشد، به طوری که در گذشته طرح جایگزینی بخاری های راندمان بالا در نظر گرفته شد، زیرا در صورت محدودیت برای پتروشیمی ها و صنایع، زیان های هنگفتی برای کشور و عدم نفع آنها وجود دارد، چراکه ارزآوری کشور ارتباط مستقیمی با صنایع دارد که در صورت ذخیره سازی گاز در 6 ماهه ابتدایی سال توسط صنایع، این امر می توانست راهگشا باشد.

کشف و توسعه میادین جدید و همچنین ایجاد بستری امن برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی نیز می تواند مثمرثمر واقع شود چراکه در این شرایط می توان به برداشت بیشتر از پارس جنوبی امیدوار بود. مسئولان تامین انرژی گاز دولت چهاردهم از همین ابتدای کار باید راهکارهایی را برای جلوگیری از ناترازی گاز در نظر گیرند تا نیاز گازی پتروشیمی ها، صنایع و بخش خانگی حداقل در زمستان امسال با کمترین مشکل تامین شود؛ البته اتخاذ تدابیرعملیاتی برای کاهش آمار ناترازی گاز در سال های پیش رو نیز در اولویت بنیادین قرار دارد.