انتقادات و حواشی بسیاری که در روزهای حضور در نیویورک علیه رئیس جمهور و هیات همراه در شبکه های اجتماعی انجام شد، ضرورت حکمرانی در فضای سایبر را بیش از هر زمان دیگری مطرح کرده است. چه آنکه فارغ از زمان حاضر، پا گرفتن چنین رویه ای در فضای مجازی که به واسطه برخی «گروه های اثرگذار در فضای مجازی» صورت می گیرد، سال هاست فضای مجازی را به خود آلوده کرده است. البته حکمرانی در اینجا، به معنای بستن دهان منتقدان قدرت، محدود کردن، ممنوعیت فعالیت افراد یا مواردی از این دست نیست؛ منظور از این شناسایی، مشخص کردن نهادها، گروه ها، انجمن ها یا سازمان ها و در نهایت شناسنامه دار کردن بخش هایی است که به صورت منظم، سازماندهی شده و گروهی در فضای سایبر عمل می کنند و برای این کار «دستمزد» دریافت می کنند.

در دوران حضور مسعود پزشکیان و هیات همراه در نیویورک با هدف شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، فضاسازی سایبری گسترده ای علیه پزشکیان و هیات همراه او انجام شد. راست و دروغ به هم آمیخته می شد تا اینطور نشان داده شود که آنچه در این سفر اتفاق افتاد، جز نمود ضعف دستگاه دیپلماسی یا دولت چهاردهم نبود. وجوهی از این عملیات سایبری به گونه ای بود که می رفت تا ضمن تحریف سخنان رئیس جمهور، اساسا نفس این سفر، دیدارها و دستاوردهای دیپلماتیک آن را تحت الشعاع قرار دهد. به این ترتیب بخشی از گفت و گوها و کنش ها در فضای اجتماعی، صرف پاسخ دادن به این عملیات می شد. این درحالی است که مساله صرفا رئیس دولت چهاردهم نیست؛ در دولت های گذشته نیز بسیاری از اقدامات مثبت رئیس جمهور و ارکان قوه مجریه، تحت تاثیر برخی اقدامات مخرب مجازی در میان افکار عمومی به صورت معکوس نمایش داده می شد؛ هدفی که پیش تر از طریق رسانه های بیگانه در فضای سایبر کشور رواج یافت و اکنون باید تلاش کنیم تا مانع وارونه نمایی اخبار سیاسی در کشور باشیم.

انتقاد از رئیس جمهور حق هر شهروندی است. اما نکته اینجاست که فارغ از رسانه های خارج نشین با اهداف معلوم و مشخص، سازمان ها، انجمن ها و نهادهای داخلی را نباید شهروند منفرد قلمداد کرد که صرفا نظر خود را گفته اند.اینجا با عملیاتی سازمان یافته، با یک طراحی قبلی، حمایت سخت افزاری و نرم افزاری مثلا تامین هزینه سیستم یا تامین هزینه زندگی و حقوق مشخص، و نیز با یک هدفگذاری مشخص روبه رو هستیم؛ این هدفگذاری مشخص عبارت است از تاثیرگذاری کلان بر فرآیندهای سیاسی و افکار عمومی ایران. وقتی یک شهروند از رئیس جمهور یا هر عضو دیگر دولت انتقاد می کند، این صرفا انتقاد یک شهروند است؛ اما وقتی عده ای مشخص، با هدفی مشخص، با طراحی مشخص، با دستور مشخص، با حمایت های مالی و فکری مشخص و در نهایت با یک شروع و پایان مشخص پیرامون اقدامات دولت و رئیس جمهور فعالیت رسانه ای می کنند، اینجا دیگر مساله صرفا انتقاد نیست.اینجا شاهد یک اقدام سازماندهی شده، با هدف تاثیرگذاری کلان بر افکار عمومی و تاثیرگذاری کلان بر فرآیندهای سیاسی کشور هستیم.

وقتی شاهد یک عملیات سایبری، با هدف تاثیرگذاری کلان بر افکار عمومی و فرآیندهای سیاسی کشور هستیم، در واقع با نوعی کار حزبی، یا کار یک جبهه سیاسی، اما از نوع سایبری مواجه هستیم. زیرا اینجا طراحان مانند سران یک حزب یا گروه سیاسی، درپی دستیابی به یک هدف سیاسی هستند. از این رو این پرسش مطرح می شود که چرا نباید انجمن ها، گروه ها یا سازمان هایی که چنین برنامه هایی را در فضای سایبر اجرا می کنند، شناسنامه، مرامنامه یا هویت مشخص داشته باشند؟ زیرا هر حزب یا گروهی که قصد انجام کار سیاسی دارد، باید مرامنامه و شناسنامه داشته باشد، درعین حال که منابع مالی حزب هم مشخص باشد. یک مرحله پایین تر از آن، اگر گروه یا جمعی قصد تجمع سیاسی یا اعتراضی در هر موضوعی را داشته باشد، قبل از برگزاری تجمع باید از نهادهای ذی صلاح مجوز بگیرد. پس چگونه است که تجمع سایبری یا برنامه های درازمدت حزبی و سیاسی در شبکه های اجتماعی و فضای سایبر، نیاز به اخذ مجوز ندارد؟ آن هم در حالی که هدف هر دو یکی است؛ یعنی تاثیرگذاری کلان بر فرآیندهای سیاسی یا تغییر جهت عملکرد دولت ها؟! باز هم تاکید می شود که اینجا منظور فعالیت های انفرادی شهروندان یا کاربران نیست، بلکه منظور آن دسته «عملیات گروهی» و «فعالیت تیمی» است که به صورت مستمر در سال های اخیر در فضای سایبر کشور دیده می شود.

این فرازی از سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای هیات دولت است: «امروز فضای مجازی دیگر مجازی نیست بلکه واقعیت رو به توسعه در زندگی مردم است؛ بنابراین، در فضای مجازی باید حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد...اگر در این زمینه خلا قانونی دارید، قانون مورد نیاز را ایجاد کنید و بر اساس آن زمام کار را به دست بگیرید، همچنانکه در همه دنیا با جدیت این کار را می کنند؛ به گونه ای که اکنون می بینید فرانسوی ها آن فرد را به خاطر نقض حکمرانی خود بازداشت کرده اند. نقض حکمرانی قابل قبول نیست.کشور در اختیار شماست و در قبال آن وظیفه و ماموریتی دارید و نباید اجازه دهید حکمرانی شما را نقض کنند.» عملیات سایبری سیاسی از سوی «گروه های» بدون شناسنامه و بدون مجوز فعالیت سیاسی در فضای سایبری، همان «نقض حکمرانی» است. راه جلوگیری از این نقض، تدوین قوانین یا مقررات برای نهادها، انجمن ها، گروه ها یا سازمان های سیاسی و اجتماعی است که قصد دارند بخشی از فعالیت اجتماعی یا سیاسی خود را در حوزه سایبر یا شبکه های اجتماعی دنبال کنند.همچنان که فعالیت احزاب یا سمن ها نیاز به اخذ مجوزهای قانونی دارد، برای «فعالیت های سایبری جمعی و گروهی» هم باید چنین تدبیری اندیشیده شود. همکاری امروز قوای سه گانه برای تدوین مقررات «فعالیت گروهی» احزاب، سمن ها و موسسه ها در فضای سایبر می تواند پیش زمینه ای مهم در زمینه حکمرانی فضای مجازی و آغازی برای سامان کردن فضایی دانست که روز به روز درحال گسترش و اثرگذاری بیشتر است.در غیر این صورت، دیر نیست آن زمانی که هدایت افکار عمومی ایران در شبکه های اجتماعی را بخش هایی برعهده گیرند که کسی نمی داند از کجا آمده اند، برنامه شان چیست، چگونه تغذیه می شوند و منابع مالی خود را از کجا پیدا می کنند.