وزارت نیرو راهکار جلوگیری از گسترش فرونشست در کشور را کاهش آب مصرفی کشاورزی می داند. براساس آمارهای سازمان نقشه برداری 11 درصد کشور را فرونشست تهدید می کند. این فرونشست بیش از هر چیزی سکونتگاه های انسانی و زیرساخت هایی چون سدها، فرودگاه ها و زیرساخت های جاده ای مثل راه آهن را تهدید می کند.

حمید رحمانی، معاون دفتر توسعه نظام های فنی - بهره برداری و دیسپاچینگ برقابی در گفت و گو با «ایران» و در پاسخ به شکل گیری فرونشست در ایران و اینکه به چه عواملی بستگی دارد و راه جلوگیری از این پدیده چیست، می گوید: موضوع فرونشست به عنوان یکی از بحران های جدی محیط زیستی در ایران مطرح بوده و وخامت روزافزون این بحران، نگرانی های جدی به وجود آورده است. عامل اصلی شکل گیری این رخداد در ایران، برداشت بی رویه از آبخوان هاست که سبب افت سطح آب زیرزمینی و به دنبال آن فرونشست زمین می شود.

با توجه به این موضوع، مهم ترین روش برای مقابله با فرونشست زمین، کنترل برداشت آب زیرزمینی از آبخوان ها و جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی است. بیشترین سهم برداشت از منابع آب زیرزمینی کشور- نزدیک به 87 درصد- مربوط به بخش کشاورزی است و سهم برداشت برای مصارف شرب و صنعت نیز در مجموع 13درصد است. به این ترتیب برای کنترل افت سطح آب زیرزمینی و جلوگیری از رخداد فرونشست، کنترل برداشت آب زیرزمینی توسط بخش کشاورزی (به عنوان مهم ترین برداشت کننده از منابع آب زیرزمینی) از اهمیت اساسی برخوردار است.

میزان فعلی آب مصرفی کشاورزی در کشور حدود 81 میلیارد مترمکعب است که بر اساس برنامه 5 ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، این مقدار در پایان برنامه هفتم باید به حدود 65 میلیارد مترمکعب در سال کاهش یابد که بخش عمده این صرفه جویی باید از طریق کاهش برداشت آب زیرزمینی برای مصرف کشاورزی حاصل شود. بدیهی است که با این کاهش برداشت 16 میلیارد مترمکعبی برای مصرف کشاورزی، گامی اساسی در متوقف کردن روند افت آب زیرزمینی و به تبع آن، کاهش و کنترل فرونشست در کشور برداشته خواهد شد.

رحمانی در پاسخ به این سوال که عوامل موثر در دستیابی به این کاهش چیست هم می گوید: راه رسیدن به این کاهش برداشت، مستلزم همکاری همه دستگاه های ذیربط به خصوص وزارت جهاد کشاورزی و نیز آحاد جامعه به ویژه جامعه محترم کشاورزان است. در این زمینه، توجه به موضوعاتی نظیر افزایش راندمان مصرف آب کشاورزی و نیز ایجاد اشتغال برای کشاورزانی که منابع آب خود را از دست داده اند، از اهمیت فراوان برخوردار است.

رحمانی در پاسخ به این پرسش که برنامه های وزارت نیرو برای کنترل و مدیریت برداشت آب از منابع زیرزمینی چه بوده است هم می گوید: وزارت نیرو در قالب طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی(مصوب سال 1393شورای عالی آب) و نیز به عنوان یکی از دستگاه های عضو کارگروه ملی سازگاری با کم آبی (مصوب هیات وزیران)، برنامه های متعددی را در خصوص کنترل و مدیریت برداشت از منابع آب زیرزمینی انجام داده که از جمله مهم ترین این برنامه ها می توان به پرکردن چاه های غیرمجاز، نصب کنتور هوشمند حجمی روی چاه های مجاز، تشکیل و تجهیز گروه های حفاظت و نظارت منابع آب و نیز اصلاح و تعدیل پروانه بهره برداری چاه های مجاز اشاره کرد. در این زمینه، تاکنون حدود 135 هزار حلقه چاه غیرمجاز، پر و مسلوب المنفعه شده که باعث جلوگیری از برداشت غیرمجاز سالانه 3/3 میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی می شود. همچنین نصب کنتور هوشمند حجمی روی حدود 100هزار حلقه چاه مجاز کشاورزی نیز تاکنون باعث جلوگیری از اضافه برداشت حدود 8/0 میلیارد متر مکعب آب زیرزمینی شده است.بدیهی است که در صورت همراهی مردم و همکاری دستگاه های حاکمیتی با برنامه های وزارت نیرو در طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی، امکان کنترل افت سطح آب زیرزمینی و تعادل بخشی اکثر آبخوان های کشور تا پایان برنامه هفتم پیشرفت وجود خواهد داشت که این مساله، نقشی کلیدی در کنترل فرونشست در دشت های کشور ایفا می کند.