غیاث الدین (سیامک) قیاسی

امروزه برخی از عرضه کنندگان کالاهای مصرفی به جهت الزام قانونی یا بازاریابی و جذب مشتری بیشتر اقدام به تضمین کیفیت کالا برای مصرف کنندگان می نمایند. حال سوال این است که ماهیت و قلمرو تضمین کیفیت کالا چیست؟ برهمین اساس مقاله حاضر با روش تحقیق توصیفی تحلیلی انتقادی نظریه پردازی و با اسناد کتابخانه ای میدانی در چارچوب اصول، قواعد و مقررات فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا به دنبال کشف ماهیت و قلمرو تضمین کیفیت کالا است تا یافته های آن در هم مقام نظر و هم مقام عمل مورد استفاده قرار بگیرد. تضمین کیفیت کالا از نوع قراردادهای مستمر بوده و تعهد تضمین دهنده اعم از عرضه کننده کالا یا شخص ثالث به تضمین گیرنده نسبت به وجود کیفیت کالا تا مدت زمان معین است که در صورت عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر، مسوولیت هایی را بر تضمین کننده مانند جبران خسارات و حقوقی را برای تضمین گیرنده مانند تعمیر، تعویض و فسخ قرارداد به دنبال دارد. بنابراین تضمین از نوع تعهدات قراردادی بوده و بسیاری از احکام تعهدات بر آن مترتب است. هر چند گارانتی، وارانتی، تضمین اصالت کالا، تضمین قیمت کالا و تضمین حسن انجام کار نوعی تعهد بوده و با تضمین کیفیت کالا شباهت هایی دارند؛ ولی در برخی امور مانند نوع تضمین، موضوع تضمین، مدت تضمین، سند تضمین، نوع تعهدات و میزان تعهدات با هم تفاوت هایی دارند. تضمین کیفیت کالا اختصاص به بیع ندارد و می تواند در قراردادهای دیگر مانند اجاره، معاوضه، صلح و استصناع نیز انعقاد یابد. تضمین کیفیت کالا گاهی به جهت الزام قانون به صورت اجباری و گاهی به جهت توافق دو طرف قرارداد به شکل اختیاری انجام می پذیرد. تضمین اجباری تابع مقررات قانون بوده و توافق برخلاف آن امکان ندارد. تضمین اختیاری تابع اصول و قواعد عمومی قراردادها بوده و امکان توافق براساس خواست دو طرف وجود دارد.