آزاده منیری مقدم

ایران کشوری بلاخیز است، همان‏ طور که تاریخ نشان می‏ دهد هر چند وقت یک بار قسمتی از کشور به ‏دلیل حوادث طبیعی و انسانی دچار خسارات شده است. از این رو، لزوم توجه را به مدیریت و برنامه ‏ریزی بحران در شهرها بخصوص کلانشهرها دو چندان نموده است. مشهد جزء کلان‏شهر‏های پرجمعیت و زایر‏پذیر می باشد، در این میان لزوم توجه به مدیریت و برنامه ‏ریزی بحران در کلانشهری همچون مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران ضروری می‏ باشد. منطقه 11 شهرداری مشهد به ‏دلیل وجود گسل معکوس، و سایر مخاطرات طبیعی از جمله مسیل و فرونشست به‏ عنوان نمونه موردی انتخاب گردیده است. هدف اصلی این تحقیق شناسایی پهنه‏ های آسیب پذیر در برابر مخاطرات طبیعی در منطقه 11 شهرداری می ‏باشد. به همین منظور مخاطراتی نظیر زلزله، سیل و فرونشست زمین در سطح منطقه مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه وتحلیل داده ‏ها علاوه بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) از روش همپوشانی شاخص‏ها در نرم افزار GIS استفاده شده است. شناسایی نواحی آسیب پذیر در پژوهش حاضر بر مبنای سه رویکرد کالبدی- فضایی، انسان و فعالیت، و امداد و مدیریت صورت گرفته است. در نهایت یافته‏ های تحقیق حاکی از آن است که 2/47 درصد از ناحیه یک و 8/52 درصد از ناحیه دو در برابر مخاطرات طبیعی (سیل، زلزل و فرونشست زمین) آسیب پذیرند. در نهایت با توجه به مطالعه صورت گرفته در منطقه یازده شهرداری مشهد مشخص شد که در میان مخاطرات طبیعی زلزله، نقش اساسی در میزان خطرپذیری و آسیب پذیری به زیرساخت‏های شهری، خسارات جانی و مالی را در این منطقه دارد. بنابراین پیشنهاد اصلی این پژوهش در خصوص کاهش میزان آسیب پذیری در زمان وقوع بحران، احداث بیمارستان می ‏باشد.