فهرست مطالب ابوالفضل خطیبی
-
یادداشت های شاهنامه شناسی / قسمت سوم
-
-
-
-
در این مصرع از شاهنامه، «یکی بور ترکی چو گوری به تن» در اواخر پادشاهی بهرام پسر اورمزد (Urmazd) ساسانی از جام می بزرگی سخن رفته است که نام آن به صورت های «بور ترکی» bur-e torki، «پور ترکی» pur-e torki و «تور ترکی» tur-e torki تصحیف شده اند. در این جستار نشان داده شده است که در پشت این صورت های تصحیف شده، واژه دشوار تکوک takuk (Pah. takōk; Av. gaō-dana)، به معنی «ریتون» (rhyton)، جام باده به اشکال حیواناتی چون اسب و شیر و جز آنها، به کار رفته است که کاتبان آن را نشناخته و به صورت های بالا ساده کرده اند. در این جستار به جای این صورت های تصحیف شده، سه فرض پیشنهاد شده است: «بور تکوکی» bur (bōr?)-takuki (تکوکی به شکل اسب بور)، «زر تکوکی» zar-takuki (تکوکی زرین) و «پر تکوکی» por-takuki (تکوکی پر از می) که فرض سوم محتمل تر است.
کلید واژگان: تکوک, ریتون, ترکی, پور, بور, شاهنامه} -
-
کهن ترین نسخه شاهنامه، مورخ 614ق از تاریخ اتمام سرایش آن (400ق) 214 سال فاصله دارد، ولی در این دوران، قطعات و بیت هایی از شاهنامه در برخی منابع کهن تاریخی و ادبی باقی مانده است. یکی از این منابع کهن، کتاب عربی خلق الانسان از بیان الحق نیشابوری (درگذشت: 521ق) در تفسیر آیه ای از قرآن است که 54 بیت پندآمیز از شاهنامه را نقل کرده است. در این جستار، این بیت ها با شاهنامه تصحیح جلال خالقی مطلق و نسخه های مبنای تصحیح او و برخی نسخه های دیگر و نیز کتاب اختیارات شاهنامه (تالیف: 474ق)سنجیده و درباره برخی ضبط ها بحث شده است. یکی از نتایج این پژوهش این است که بیان الحق بیت های شاهنامه را نه از متن این منظومه که از اختیارات شاهنامه برگرفته است.
کلید واژگان: شاهنامه, فردوسی, خلق الانسان, بیان الحق نیشابوری, اختیارات شاهنامه}The oldest version of the Shahnameh (The Epic of Kings) dates back to 614 AH, 214 years after the time of its completion at 400 AH. However, a variety of chapters and verses of the Shahnameh have been remained in some ancient historical and literary sources from this period. Among these is an Arabic book entitled Khalq al-Insan(The creation of Humans) by Bayan al-Haq Neyshabouri (died in 521 AH) which has quoted 54 instructive verses for the interpretation of a verse from the Holy Qur'an. The current study compares these verses to the Shahnameh edited by Jalal Khaleghi Motlagh and manuscripts used in his edition, some other copies as well as the book of Ikhtiarat Shahnameh (474 AH), and it discusses some records. Based on the research findings, Bayan al-Haq has derived the verses of Shahnameh from Ikhtiarat Shahnameh, not from the copy being studied.
Keywords: Shahnameh, Ferdowsi, Khalq al-Insan, Bayan al-Haq Neyshabouri, Ikhtiarat Shahnameh} -
The article examines the name “Tahmina” in the Shhnmeh from two perspectives: first from the codicological point of view which the archaic form “Tahmima” in the oldest version and some of the old and authentic versions of the Shhnmeh is preferred to “Tahmina”; secondly, in terms of etymology that in Tahmnak – the older form of “Tahmina” – three components can be recognized: Tahm: brave, -n and -ak: endearing/ affectionate suffixes.
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.