امین بابادی عکاشه
-
باستان مردم شناسی مطالعه و بررسی شیوه زندگی امروزی است تا درک فرایند هایی را برای باستان شناسان مقدور کند رویکرد میان رشته ای اتنوآرکیالوژی یا باستان مردم شناسی می تواند اطلاعات بسیار روشنی را از باستان شناسی به دست دهد. یکی از اقوامی که از لحاظ الگوی معماری، معیشت و استقرار شباهت زیادی با نمونه داده های باستان شناسی در ادوار پیش از تاریخ و آغاز تاریخی دارند و مطالعات میان رشته ای در ارتباط با آنها انجام گرفته است، قوم بختیاری است. پژوهش پیش رو سعی دارد تا با استفاده از رویکرد باستان مردم شناسی به معرفی معماری مافه گه بختیاری یکی از جنبه های رفتاری این قوم بپردازد. هدف اصلی این پژوهش معرفی، ثبت و مستندنگاری کامل مافه گه به صورت دقیق و مقایسه ویژگی های ساختاری و فرهنگی آن با شواهد باستانی است. پس از بررسی ویژگی های این اثر با بررسی شواهد باستانی از قبیل نقوش سفالی، آثار مهرها و اثر مهرهای موجود در منطقه گسترش قوم بختیاری به مقایسه جنبه های مشترک این رفتار پرداخته می شود. روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و شناسایی منابع و متون است. در بخش مطالعات میدانی یا پیمایش سطحی در مناطق بختیاری نشین نیز از روش های مرسوم در انسان شناسی شامل مصاحبه با مردم، بازدید و مشاهده زندگی روزمره مناطق عشایری و همچنین شرکت در مراسم مربوط به خاکسپاری و عزاداری قوم بختیاری به منظور توجه به جزییات و مشاهده شیوه اجرای آداب و رسوم آن ها استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که نصب شاخ بر مافه گه های بختیاری را در شواهد و آثار بجا مانده از فرهنگ و تمدن ایلام باستان، خصوصا معماری معابد آنان عینا قابل مشاهده است.
کلید واژگان: ایلام باستان, قوم بختیاری, معماری, قوم باستان شناسیEthno-Archeology is the study of modern lifestyles to enable archaeologists to understand processes. The interdisciplinary approach of ethno-archeology can provide very clear information from archeology. One of the tribes that in terms of architectural pattern, livelihood and settlement are very similar to the sample of archaeological data in prehistoric and historical periods and interdisciplinary studies have been done in connection with them, the Bakhtiari people. The present study tries to introduce the Bakhtiari Mafe-Gah architecture, one of the behavioral aspects of this people, using the ethno-Archeology approach. The main purpose of this research is to introduce, record and document the complete Mafe-Gah in detail and compare its structural and cultural features with ancient evidence. After examining the characteristics of this work, by examining the ancient evidences such as pottery motifs, the effects of seals and the effect of seals in the Bakhtiari region, the common aspects of this behavior are compared. The descriptive-analytical research method is based on documentary studies and identification of sources and texts. In the field studies or surface survey in Bakhtiari areas, common methods in anthropology include interviewing people, visiting and observing the daily life of nomadic areas, as well as participating in funerals and mourning ceremonies of Bakhtiari people to pay attention to details. And observation of the manner in which their customs have been used. The results indicate that the installation of horns on Bakhtiari Mafe-Gah can be seen in the evidence and relics of the culture and civilization of ancient Elam.
Keywords: Ancient Ilam, Bakhtiari people, Architecture, Ethno-Archeology -
بسیاری از آداب و رسوم قوم بختیاری همراه با ابهاماتی است که می توان از طریق تطبیق آن ها با یافته های باستان شناختی تمدن ایلام به آن ها پاسخ مناسب داد چرا که حیوانات در ایلام باستان دارای اهمیت ویژه ای بودند و بسیاری از آثار فرهنگی که از تمدن ایلام بر جای مانده دارای نقش مایه های مرتبط با حیوانات است، و از دیرباز تا کنون نقش مهمی در فرهنگ قوم بختیاری داشته اند. بنابراین به عنوان مساله اصلی این پژوهش تلاش دارد که به بررسی تطبیقی حضور پررنگ حیواناتی مانند شیر، مار، بز و غیره در تمدن ایلام و قوم بختیاری بپردازد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی همراه با بررسی میدانی با رویکردی تطبیقی است. اهداف پژوهش، بررسی و تطبیق نقش مایه های مرتبط با حیوانات در ایلام باستان با فرهنگ قوم بختیاری و همچنین بررسی نفوذ این نقش مایه ها در فرهنگ مردمان این قوم است. با انجام این پژوهش، منشا تقدس و اهمیت حیوانات مورد توجه فرهنگ بختیاری مشخص می شود و همچنین تا حدودی اثبات می گردد که با توجه به زمان نسبتا زیادی که از حکومت ایلام باستان می گذرد، هنوز هم می توان ردپایی از فرهنگ آن ها را در قوم بختیاری مشاهده کرد. جامعه آماری پژوهش شامل 32 اثر از شواهد باستان شناختی و هنری مزین به نقش مایه های مرتبط با حیوانات از تمدن ایلام است. نتایج پژوهش نشان می دهد جایگاه و اهمیت حیواناتی مانند شیر، مار و بز در فرهنگ بختیاری و در مناطق عشایری استان خوزستان و چهار محال و بختیاری، تداوم همان اهمیت و نقش حیوانات در تمدن ایلام است. تداوم این نقش مایه ها به دو صورت از ایلام در فرهنگ بختیاری نفوذ پیدا کرده است: یکی، انتقال مفاهیم اعتقادی و نظری که به صورت های مختلف و جزیی از فرهنگ بختیاری درآمده است؛ مانند تعیین جنسیت فرزند با استفاده از لاشه مار و قربانی حیوانات برای رفع بلا و دیگری، به صورت آثار ملموس مانند بردشیر و استفاده از شاخ در معماری و مراسم مذهبی است.کلید واژگان: ایلام باستان, قوم بختیاری, فرهنگ, نقشمایه, حیواناتMany customs of the Bakhtiari kinfolk are accompanied by ambiguities that can be adequately answered by comparing them with the archaeological findings of the Elam civilization, because animals were of special importance in ancient Elam and many cultural works left from the civilization of Elam have motifs related to animals and they have played an important role in the culture of the Bakhtiari people since long ago. Therefore, this research tries to investigate the comparative presence of animals such as lions, snakes, goats, etc. in the civilization of Elam and the Bakhtiari people.This research tries to answer these questions, which findings indicate the transfer of the concept of these motifs from the civilization of Elam to the Bakhtiari culture, and in what aspects of the Bakhtiari culture can it be seen? The research method is descriptive-analytical with field investigation with a comparative approach. The aim of the research is to examine and compare the motifs related to animals in ancient Ilam with the culture of the Bakhtiari people and it is also a study of the influence of these characters in the culture of the Bakhtiari people and by doing this research, the origin of sanctity and importance of the most important animals in Bakhtiari culture is determined and it is also proven to some extent that considering the relatively long time that has passed since the ancient Elam rule, traces of their culture can still be observed in the culture of the Bakhtiari people. The statistical population of the research includes 32 works of archaeological and artistic evidence decorated with motifs related to animals from the civilization of Elam. The research results show that the position, role and importance of animals such as; Lion, snake and goat in Bakhtiari culture and in the nomadic areas of Khuzestan, Chaharmahal and Bakhtiari province, the same importance and role of animals in Ilam civilization is continued. The continuity of these motifs has been influenced in Bakhtiari culture from Ilam in two ways: One is the transmission of religious and theoretical concepts that have come in different and partial forms from Bakhtiari culture as; Determining the gender of the child by using the carcass of a snake and animal sacrifice to remove the plague and the other in the form of tangible works such as; Bardshir and the use of horns in architecture and religious ceremonies.Keywords: Ancient Elam, Bakhtiari tribes, culture, Related motifs, Animals
-
شناخت پیشینه فرهنگ حاکم بر جوامع سنتی امروزی، ازجمله مباحث مهم و قابل توجهی است که تاکنون از منظرهای مختلفی مورد مطالعه پژوهشگران خارجی و داخلی قرار گرفته است. باستان شناسان ازجمله پژوهشگرانی هستند که به کمک سایر علوم میان رشته ای توانسته و می توانند با بررسی یافته های حاصل از کاوش و تطبیق آن ها با جنبه های گوناگون زندگی مردم کوچ رو و عشایر، فرهنگ مردمان گذشته در ادوار پیشین را بازسازی کنند. این پژوهش تلاش دارد آداب و رسوم قوم بختیاری را مورد مطالعه قرار دهد و هدف اصلی، بررسی و هم پوشانی خرده فرهنگ هایی است که در قالب آداب و رسومی از حکومت ایلام باستان در زندگی مردمان قوم بختیاری نمود پیدا کرده است. فرضیه های پژوهش بر این پرسش ها بنیان نهاده شده اند که: بختیاری ها در چه زمینه هایی توانسته اند آداب و رسوم ایلامیان باستان را به ارث ببرند و این نمود بیشتر در چه جنبه هایی از زندگی آن ها نفوذ پیدا کرده است؟ روش پژوهش، توصیفی تحلیلی همراه با بازدید میدانی با رویکردی تاریخی است. در این پژوهش تعداد 23 اثر باستان شناختی از تمدن ایلام باستان بررسی شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که آداب و رسوم مردمی که امروزه با عنوان قوم بختیاری شناخته می شود تا حدودی تداوم آداب و رسوم همان مردمانی است که روزگاری با عنوان حکومت قدرتمند ایلام باستان در منطقه وجود داشته اند. باوجود اینکه ترکیب فرهنگی و جمعیتی بختیاری در طول هزاران سال دست خوش تغییرات فراوانی شده است، باز هم نشانه هایی وجود دارد که می توان آن ها را وارث فرهنگ کهن ایلام باستان در منطقه نامید.
کلید واژگان: فرهنگ, آداب و رسوم, ایلام باستان, عشایر, قوم بختیاری, شواهد باستان شناسیRecognizing the history of culture governing the currentchr('39')s traditional societies is one of the important and significant issues which has been studied by domestic and foreign investigators. Archaeologists are among the researchers, accompanied by other interdisciplinary investigators, who can reconstruct the culture of our ancestors through the findings obtained from exploration, and match them with various aspects of nomads and tribes. In the present investigation, it has been tried to study the customs of Bakhtiari people. The main aim is to study the micro-cultures which have been expressed in the life of Bakhtiari people in the form of some customs of ancient Ilam. The assumptions of this investigation are based on the following questions: which customs of ancient Ilam have been inherited by Bakhtiari people? Which aspect of their life have been influenced by this expression? The method is descriptive-analytical along with field survey via a historical approach. In this investigation, 23 archaeological works from ancient Ilam civilization have been studied. The results of the research indicate that the customs of people who are now known as Bakhtiari are somewhat the lineage of the people who lived as a strong government of ancient Ilam in the region. Although the cultural and population complex of Bakhtiari has significantly changed during thousands of years, there is still an evidence implying that they are the heirs of old culture of ancient Ilam.
Keywords: Culture, customs, ancient Ilam, nomads, Bakhtiari people, archaeological evidence
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.