فهرست مطالب امین مردانی

روش های زمین آمار یکی از پیشرفته ترین تکنیکها جهت ارزیابی و پایش کیفیت منابع آب زیرزمینی می باشد. در این تحقیق سه روش درون یابی، عکس فاصله وزن دار، کریجینگ وکوکریجینگ جهت پیش بینی برخی از شاخص های کیفی از قبیل SO42- Na+، TH، EC، SAR، Cl-، Ca2+، Mg2+، مورد استفاده قرار گرفته است. داده ها از 75 چاه مشاهده ای در دشت داراب جمع آوری شده است. بعد از نرمال سازی داده ها، واریوگرام محاسبه شد. مدل مناسب جهت برازش به واریوگرام تجربی براساس کمترینRMSE انتخاب شد. سپس با استفاده از ارزیابی متقابل وRMSE بهترین روش درون یابی انتخاب گردید. نتایج نشان داد برای تمام شاخص های کیفی آب زیرزمینی، کوکریجینگ بهتر از سایر روش ها، شاخص های فوق را شبیه سازی می کند. در نهایت با استفاده از روش کوکریجینگ، نقشه های کیفیت آب زیرزمینی در محیط GIS تهیه شد.

روش های آبیاری سطحی به دلیل سرمایه گذاری اولیه ی اندک، هزینه ی تعمیر و نگهداری پایین و نیاز به کارمایه ی کمتر نسبت به روش های آبیاری تحت فشار، یکی از متداول ترین روش های آبیاری در دنیا بشمار می رود. پیشرفت های اخیر در زمینه ی علوم و فناوری روش های آبیاری سطحی به گونه ی شایان توجهی برتری سامانه های تحت فشار را از نظر بازدهی کاهش داده، و یا در برخی موارد این برتری را از بین برده است. لوله های دریچه دار (هیدروفلوم) از جمله موردهایی است که در آبیاری سطحی باعث حذف برخی نقاط ضعف این روش درون مزارع شده است. در این روش، لوله های پلی اتیلن نرم مجهز به دریچه های قابل تنظیم جایگزین نهرچه های خاکی درون مزارع (جوی های درجه ی 4) می شوند. در این مطالعه به بررسی بازده ی آبیاری و کارایی مصرف آب در روش آبیاری سطحی در مزارع با کاربرد لوله های دریچه دار براساس مقادیر برآورد شده ی نیاز آبی (خالص) زراعت گندم در سند ملی آب برای استان فارس در سال زراعی 84-83 پرداخته شده، و با بکارگیری روش های علمی و انجام عملیات لازم جهت آماده سازی مزارع در کشت گندم نظیر تسطیح لیزری اراضی در دشت های داراب(2مورد)، کوار، سروستان و قادرآباد اقدام گردید. بازده ی آبیاری در این مناطق به ترتیب به 92، 70، 62، 68 و 64 درصد افزایش یافته، و کارایی مصرف آب به ترتیب 2/1، 7/1، 23/1، 17/1 و 85/0 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرفی محاسبه شده است. نتایج نشان دادند که تلفات آب در روش آبیاری سطحی مربوط به نوع سامانه نبوده، بلکه عدم اجرای آن به روش صحیح بیشترین تلفات آب را موجب می شود. با توجه به نوع سامانه ی آبیاری و فعالیت های زیربنایی انجام شده، بازده های متفاوتی در عملیات آبیاری بدست می آید. بدین ترتیب، لازم است بازده های پیشنهادی در سند یاد شده مورد بازنگری منطقه ای و محلی قرار گیرد. در این پژوهش مزیت های اجرای روش آبیاری سطحی با استفاده از لوله های دریچه دار بررسی شده، و در نهایت پیشنهادهایی برای برآورد صحیح میزان آب آبیاری مورد نیاز محصولات گوناگون ارائه شده است تا نسبت به واسنجی ارقام مندرج در سند ملی آب درفارس و دیگر استان ها اقدام گردد.

این تحقیق در شش نقطه از حوزه آبیاری درودزن فارس به منظور تعیین مقدار آب مصرفی جهت کشت برنج صورت گرفت. ابتدا کل دوره رشد گیاه برنج به سه مرحله خزانه، آماده سازی زمین و دوره رشد تقسیم گردید. سپس مقدار آب مصرفی در هر مرحله مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش مقدار آب مورد نیاز در دوره رشد برنج در زمین اصلی با استفاده از اندازه گیری های مزرعه ای محاسبه گردید و سپس با توجه به شرایط طبیعی زمین و روش های متداول کشت برنج در منطقه مورد مطالعه، مقدار آب مصرفی در دو مرحله خزانه و آماده سازی زمین برآورد شد. مجموع مقادیر به دست آمده در سه مرحله فوق مقدار آب مصرفی ناخالص در کل دوره رشد گیاه برنج برای مزارع مورد نظر را مشخص نمود. نتایج حاصله نشان داد که مقدار آب مصرفی در مزارع شالی به میزان زیادی تحت تاثیر مقدار نشت و نفوذ عمقی خاک مزارع و همچنین طول دوره رشد گیاه قرار دارد. در این پژوهش بیشترین و کمترین مقدار نشت و نفوذ عمقی در دوره رشد برنج در زمین اصلی به ترتیب 655 و 307 میلی متر و در مرحله تهیه نشاء در خزانه به ترتیب 257 و 102 میلی متر بود. در مرحله آماده سازی زمین نیز بیشترین و کمترین مقدار نفوذ پذیری عمقی 22 و 10 میلی متر بود. بالاترین راندمان کاربرد آب در مزارع مورد مطالعه در دو حالت استفاده مجدد و عدم استفاده مجدد از رواناب به ترتیب 69 و 33 درصد به دست آمد. در نهایت اینکه به ترتیب 20212 و 14633 مترمکعب در هکتار بیشرین و کمترین مقدار آب مصرفی تعیین شد