فهرست مطالب بهزاد عادلی
-
زمینه و هدف
آگاهی از فشارهای محیطی مخرب بر اکوسیستم که باعث تخریب زیستگاهها و بیومها و در نتیجه کاهش تنوع گونهای میگردد، ضروری است. یکی از فشارهای مخرب فیزیکی بر عرصه مرتع که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن عناصر گیاهی حساس میگردد، چرای مفرط میباشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر شدتهای مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونهای در مراتع نیمه خشک بخش محمد آباد، شهرستان جیرفت، استان کرمان بوده است.
روش بررسیبه منظور بررسی اثر شدتهای مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونهای سه رویشگاه متفاوت قرق، چرای متوسط و چرای شدید انتخاب و با استفاده از 90 پلات 4 متر مربعی در طول 18 ترانسکت اقدام به نمونه برداری گردید. در داخل هر قاب، فهرست گونههای موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هر گونه یادداشت شد. برای ارزیابی شاخصهای تنوع و غنا، شاخص های غنای مارگالف و منهینگ و شاخصهای تنوع سیمپسون، شانون-واینر، N0 هیل و N1 هیل محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام شد و مقایسه شاخصهای مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدتهای چرایی مختلف توسط آزمون توکی صورت پذیرفت.
یافته هانتایج حاصل از محاسبه شاخص غنای مارگالف نشان داد که بین تمامی عرصههای چرایی از نظر آماری اختلاف معنیداری وجود دارد. از طرف دیگر بین مناطق مختلف چرایی از نظر شاخص غنای منهینگ اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخصهای تنوع، در هر چهار شاخص سیمپسون، شانون-واینر، N0هیل و N1 هیل نشان دادند که بین تمامی عرصههای چرایی اختلاف معنی داری وجود دارد.
بحث و نتیجه گیری:
بهطور کلی در منطقه مورد مطالعه شاخص های تنوع و غنای گونهای به دلیل میزان بارندگی کم منطقه و قرارگیری در ناحیه نیمه خشک نسبتا پایین است. بنابراین به علت حساس و شکننده بودن این نوع مراتع در بهره برداری از آنها باید توجه بیشتری داشت تا از تخریب بیشتر جلوگیری شده و ترکیب گیاهی نیز اصلاح گردد.
کلید واژگان: شدت چرا, تنوع گونهای, غنای گونهای, مراتع نیمه خشک, جیرفت}Background and ObjectiveIt is necessary to be aware of the destructive factors in the ecosystem. These factors cause shelter and biomass destruction, thus decreasing species diversity. Livestock over grazing is one of the most physical destructive pressures on rangeland that leads to a decrease in diversity and vegetation elements. The aim of this study has been conducted to investigate the effect of different grazing intensities on the diversity and richness of plant species in the semi-arid rangelands of Mohammad Abad area of Jiroft, Kerman Province, Iran.
MethodWe selected 3 sites that included light, moderate and heavy grazing intensities. Sampling was performed using 90 plots (2 m2) along 18 transects. The list of specie, canopy coverage and number of individuals per species were recorded for each sampling unit. To evaluate diversity and richness of the plant species, Margalef and Menhing richness indices, and Simpson, Shannon, Hill N0 and Hill N1 diversity indices were calculated. SPSS software was applied for data analysis. Comparison of different indices of diversity and richness among study sites was performed by the Tukey test.
FindingsThe results of Margalef richness index showed significant differences between all grazing sites. No significant difference existed in the Menhing richness index of different grazing categories (p<0.01). Results of calculations of diversity indices for Simpson, Shannon, Hill N0 and Hill N1 showed that there were significant difference (p<0.01) between all grazing sites.
Discussion and ConclusionGenerally, diversity and species richness indices due to low rainfall and placement in the semi-arid region are relatively low in the case study. Therefore, because of the sensitive and fragile nature of these types of rangelands in the operation, we should pay more attention to prevent further destruction and amended the composition.
Keywords: Grazing intensity, Species diversity, Species richness, Simi-Arid rangelands, Jiroft} -
منابع آب زیرزمینی نقش مهمی در توسعه و پایداری یک سرزمین ایفا میکنند. بنابراین در مناطقی که دسترسی به منابع آب سطحی، محدود و بارش ها کم و نامنظم می باشد، مدیریت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی جزء لاینفک اصول توسعه ی پایدار می باشد. در این بین یکی از ارکان اصلی مدیریت منابع آبی، ارزیابی خصوصیات کیفی این منابع می باشد. در این تحقیق از روش آنالیز مولفه های اصلی (PCA) جهت تحلیل کیفیت آب زیرزمین دشت بهبهان. استفاده شده است. بدین منظور 12 متغیر کیفی برای تجزیه و تحلیل خصوصیات کیفیت آب دشت بهبهان انتخاب شد. آزمون KMO و بارتلت نشان داد که امکان استفاده از روش PCA برای تجزیه و تحلیل خصوصیات کیفی آب زیرزمینی دشت با استفاده از پایگاه داده ساخته شده براساس متغیرهای انتخاب شده وجود دارد. بنابراین با استفاده از PCA دو محور (مولفه) اصلی که 307/85 درصد از واریانس کل داده های مشاهداتی را پوشش می داد، استخراج گردید. مولفه اول 68/76 درصد واریانس داده ها را در بر گرفته و عمدتا تحت تاثیر 10 متغیر (TH، SAR، K، Na، Mg، Ca، Cl، SO4، TDS و EC ) و محور دوم با توضیح 622/8 درصد واریانس کل، دارای همبستگی مثبت بالا با HCO3 و همبستگی منفی با pH می باشد. در این تحقیق همچنین الگوی تغییرات مکانی هر متغیر و ارتباط آن با کاربری اراضی مورد بررسی قرار گرفت.کلید واژگان: کیفیت آب, مولفه های اصلی, دشت بهبهان, آزمون KMO, روش PCA}Groundwater resources play a vital role in the development and sustainability of a territory. Therefore, in areas with low and irregular precipitation and limited access to surface water resources, the management of groundwater resources, in terms of quantity and quality, is the inseparable part of sustainable development. In the present study, principal components analysis (PCA) was used to assess the quality of groundwater resources of Behbahan Plain, Khuzestan province, Iran. In order to perform a groundwater quality analysis, 12 hydro-chemical variables were selected in order. Results of the KMO index and the Bartlett's test illustrate that this is reasonable to use the PCA on the dataset, which is constructed based on the selected variables, for characterization and analysis of groundwater quality in the study area. According to outcomes of the PCA, the first two axes (PC1 and PC2) captured 85.31% of the total variance in the dataset. The first PCA axis (PC1) explained 76.68% of the variation in the hydro-chemical data that was mainly affected by 10 variables (TH, SAR, K, Na, Mg, Ca, Cl, SO, TDS and EC). The second component (PC2) contributes 8.622% of the total variance in the dataset that indicated strong positive correlation with HCO3 and negative correlation with pH. Also, in this study, the relationship between spatial variation of each selected variable and land use were investigated.Keywords: Water Quality, Principle Components, KMO test, Behbahan Plain, PCA method}
-
نبود دسترسی پایدار به منابع آبی، منازعات اجتماعی و اختلالات اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. این موضوع در حال حاضر یکی از مسائل جدی حوضه آبخیز سرخون در استان هرمزگان است. از جمله اقداماتی که برای حل این مسئله میتواند مفید واقع شود، بررسی روند تغییر در خصوصیات کمی و کیفی منابع آبی این حوضه است. به این منظور، از داده های بارندگی و داده های مربوط به کیفیت و کمیت آبهای زیرزمینی استفاده شده است. برای انجام این کار، از روش WQI به منظور تعیین کلاس کیفی آب و از آزمون من-کندال برای مشاهده روند در متغیرهای بررسی شده استفاده شده است. نتایج بیان کننده کاهش معنادار و قطعی کیفیت و افت تراز آب زیرزمینی در دشت سرخون است. روند به دست آمده برای افت سطح ایستابی دشت با ضریب واریانس 03/0 و آماره S من-کندال 277- در سطح اطمینان 9/99 درصد معنادار گزارش میشود. شیب خط به دست آمده برای افت تراز و افزایش مقدار WQI، که بیان کننده کاهش کیفیت آب است، بهترتیب 33/0- و 42/3 بوده است. مقادیر گزارش شده برای شیب خط بیان کننده افت 33 سانتیمتری و افزایش 4/3 واحدیWQI به ازای هر سال است. درنهایت، بر اساس درک و شناخت جامع به دست آمده از شرایط منطقه مطالعه شده، اقداماتی از جمله دریافت عوارض منابع طبیعی به منظور تعادلبخشی به کیفیت و کمیت منابع آب زیرزمینی منطقه مطالعه شده پیشنهاد شده است.کلید واژگان: آب زیرزمینی, آزمون من - کندال, تحلیل روند, دشت سرخون, روش WQI}Lack of sustained access to water resources will lead to social disputes and economic disruption. This issue is currently one of the serious problems in Sarkhoon watershed, Hormozgan province. In this regard, the WQI method and the Man-Kendall test have been used to determine the water quality class andto observe the trend in the studied variables, respectively. The results showed that a significant and definite decrease in the quality and level of groundwater in the Sarkhoon plain. The obtained trend for declining water level in the plain had a coefficient of variance of 0.03 and S-Mann-Kendall statistic of -277 at 99.9% significance level. The slope of trend obtained for water level drop and the increase in WQI values, which indicates a decrease in water quality, were -33.3 and -42.3, respectively. The reported values for the slope of trend represent a decrease of 33 centimeters and an increase of 3/4 WQI unit per year.Keywords: Groundwater, Man-Kendal, Trend Analysis, WQI Method, sarkhoon plain}
-
فرسایش خندقی یکی از فرایندهای فرسایشی است که به طور گستردهای بر شکل ظاهری زمین اثر میگذارد. توسعه خندق سبب هدررفت مقدار زیادی خاک می شود. از این رو، میتوان از آن بهعنوان یکی از علل اصلی تخریب زمین و محیط زیست نام برد. در این تحقیق مدل ارائه شده برای پهنهبندی فرسایش خندقی در شرایط مناطق خشک و نیمه خشک، به منظور واسنجی و اعتبار یابی آن در استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی شد. بنابراین، با بررسی پراکنش فرسایش خندقی در سطح استان، حوضه آبگندی انتخاب و برای انجام تحقیق در نظر گرفته شد. در این حوضه با تهیه نقشه های مختلف کاربری اراضی، واحدهای اراضی، سنگ شناسی، شیب، نقشه واحد کاری استخراج و بر اساس آن واحدهای کاری انتخاب شد. در هر واحد کاری از طریق نقشه برداری خندقها خصوصیات ظاهری و مورفومتری خندقها استخراج شد. در هر واحد وضعیت نفوذ پذیری و درصد حفاظت روی خاک نیز بررسی شد. همچنین ارزش کمی شش لایه نقشه ورودی به مدل (شامل سنگ شناسی، درصد شیب زمین، نوع خاک، متوسط بارندگی سالانه، نوع استفاده از زمین و درصد حفاظ روی خاک) تعیین شد. درنهایت، براساس آن نقشه پهنهبندی فرسایش خندقی با استفاده از روش یا مدل شاخص همپوشانی و عملگرهای جمع جبری فازی، ضرب جبری فازی و گامای فازی در محیط GIS شد. با توجه به نتایج بهدستآمده و با در نظر گرفتن مساحت پهنه های مختلف و میزان خندقهای رخ داده در هر یک از آنها، مدل گامای فازی 8/0 مناسب ترین روش پهنهبندی فرسایش خندقی در حوضه مطالعه شده است.کلید واژگان: پهنه بندی, حوضه آبگندی, فازی, فرسایش خندقی, مدل سازی}Surface. The development of gullies causes the loss of a great amount of soil and could be considered as one of the principal causes of geo-environmental degradation. In this research FAZI model introduced for gully erosion zonation in arid and semiarid area considered to calibration and validation in Kahkiloeh and Boyerahmad Province. Therefore, the ABGANDI watershed were selected by consideration of gully erosion distribution in Kahkiloeh and Boyerahmad Province. In this region the maps of lithology, slope, soil, rainfall, land cover and land use were extracted and thus selected the working units. In each of the units, gullies morphometric, soil penetration condition and soil conservation percent characteristics with survey investigated. Also, determinates the quantity value of six maps model input layer include (lithology, percent of slop, soil type, annual average precipitation, land use and percent of soil conservation) was determined. Finally, gully erosion mapping using overlay index, fuzzy algebraic sum, fuzzy algebra product and fuzzy gamma in GIS performed. Obtained result of different regions indicated that the fuzzy gamma model 0.8 is the proper method to gully erosion zoning in studied watershed.Keywords: Abgendi Watershed, Fuzzy, Gully erosion, modeling, Zonation}
-
نیرومحرکه فرسایش آبی نیروی برشی حاصل از سقوط قطرات آب باران می باشد که تحت عنوان عامل فرسایندگی باران در معادله جهانی فرسایش خاک (USLE) نیز مطرح می باشد. ازاین رو آگاهی از میزان و الگوی تغییرات مکانی آن برای بهبود مدیریت سرزمین و ارزیابی ریسک فرسایش خاک در شرایط آینده کاربری اراضی و تغییر اقلیم بسیار مهم و حیاتی است. هدف از این تحقیق بررسی الگوی تغییرات فضایی عامل فرسایندگی باران با استفاده از شاخص فورنیه اصلاح شده در استان هرمزگان می باشد. بدین منظور، اطلاعات نقطه ای شاخص فورنیه اصلاح شده در 67 ایستگاه باران سنجی استان برآورد گردید. تبدیل اطلاعات نقطه ای عامل فرسایندگی به اطلاعات ناحیه ای این عامل، بعد از برازش مدل تغییرنما و انتخاب روش میان یابی برتر در محیط نرم افزارهای ArcGIS و GS+ صورت گرفت. همچنین جهت بررسی ارتباط عامل فرسایندگی باران با متغیرهای ارتفاع، بارندگی و طول و عرض جغرافیایی، ماتریس همبستگی محاسبه شد و معلوم گردید که قدرت فرسایندگی بارندگی در استان هرمزگان تنها با مقادیر بارندگی ارتباط معنادار دارد و با دیگر متغیرها ارتباط معناداری مشاهده نگردید. نتایج نشان داد که ساختار فضایی داده های تحقیق از مدل تغییرنمای خطی تبعیت می کند و روش میان یابی عکس فاصله با توان 3، برترین روش برای پهنه بندی داده های تحقیق تشخیص داده شد. همچنین نتایج نشان داد که دامنه فرسایندگی برای ایستگاه های موردبررسی از 32 MJ mm ha-1h-1yr-1 در ایستگاه جاسک تا 414 MJ mm ha-1h-1yr-1 در ایستگاه سد استقلال متغیر می باشد. همچنین تغییرات عامل فرسایندگی باران استان هرمزگان، از الگوی منظمی پیروی نمی کند به طوری که لکه های نامتناجنس، در مناطق مختلف استان قابل مشاهده است. درمجموع بیشترین فراوانی با حدود 40 درصد از کل مساحت منطقه در دامنه فرسایندگی 140-100 MJ mm ha-1h-1yr-1 قرار دارد و تنها 6/7 درصد از مساحت استان هرمزگان متاثر از بارش هایی باقدرت فرسایندگی بیش از 200 MJ mm ha-1h-1yr-1 می باشد.کلید واژگان: فرسایش خاک, شاخص فورنیه, تغییرنما, نقشه های هم فرساینده, هرمزگان}
-
خشکسالی به عنوان پیچیده ترین بلای طبیعی، تعداد زیادی از ساکنان مناطق روستایی دارای اقتصاد متکی بر کشاورزی را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که شدت و گستره خشکسالی در مناطق خشک و نیمه خشک افزایش یافته است، شناخت و درک این پدیده طبیعی و تبعات ناشی از آن ضروری می باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثرات اقتصادی خشکسالی سال های اخیر و عوامل اثرگذار بر آن در دهستان دودانگه شهرستان بهبهان انجام پذیرفته است. داده های مورد نیاز برای انجام پژوهش، از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری گردید. در این راستا نسبت به انجام مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه از 339 تن از کشاورزانی که در سال های اخیر خشکسالی را تجربه نموده اند، اقدام شد. روایی صوری ابزار پژوهش توسط متخصصان موضوعی مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی از مطالعه راهنما استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد خشکسالی صورت گرفته در سال آبی 88-1387، شدیدترین خشکسالی منطقه در دهه های اخیر بوده است. این پدیده موجب کاهش عملکرد محصولات دیم، تعداد دام، میزان اراضی آبی و دیم و درآمد خانوار گردیده است. همچنین میزان توانایی مالی، سن، اشتغال غیرکشاورزی، توانایی در بازپرداخت تسهیلات بانکی، مخارج خانوار و میزان اراضی آبی و دیم مهم ترین عوامل تعیین کننده آسیب پذیری اقتصادی کشاورزان از خشکسالی بوده است. بر اساس یافته های پژوهش، توصیه هایی برای کاهش اثرات اقتصادی خشکسالی و بهبود سیاست گذاری و مدیریت این پدیده ارائه گردیده است.
کلید واژگان: خشکسالی, اثرات اقتصادی, آسیب پذیری, کشاورزان, دهستان دودانگه} -
آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی های سنجه با توجه به تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق به دست می آید دارای اریب زیاد هستند. در این تحقیق از ضرایب اصلاحی به منظور بهبود نتایج روش های برآورد بار رسوبی رودخانه ها در ایستگاه هیدرومتری بشار و زهره با شاخص های مختلف دقت و صحت استفاده گردید. از این رو تحقیق حاضر در صدد ارزیابی عمل کرد پنج روش منحنی سنجه از جمله FAO، MVUE، QMLE،LRC، Ls در دو حالت حد واسط دسته ها و در حالت بدون تقسیم بندی داده ها بوده است. به منظور ارزیابی کارایی منحنی های سنجه رسوب و انتخاب بهترین آن ها، ازشاخص های مجذور مربعات خطا و ضریب کارایی استفاده گردید. محاسبه ضرایب اصلاحی با معیارهای مجذور مربعات خطا و ضریب کارایی حاکی از این است که در ایستگاه بشار روش LQMLE حداکثر میزان ضریب کارایی (92=CE) و حداقل خطا (38/0=RMSE) و روش LS کمترین میزان ضریب کارایی و بیشترین میزان خطا (86=CEو 94/0= RMSE) را ارائه نموده است. در حالت معمولی نیز روش LQMLE حداکثر میزان ضریب کارایی و حداقل میزان خطا را داراست (82=CE) و (38/0=RMSE) و روش LS کمترین میزان ضریب کارایی و بیشترین میزان خطا (86=CEو 94/0= RMSE) را ارائه نموده است. محاسبه ضرایب اصلاحی در ایستگاه زهره نشان داد که روش LQMLE حداکثر میزان ضریب کارایی را داراست (95=CE) و روش FAO کمترین میزان ضریب کارایی و بیشترین میزان خطا (58/1-=CEو 48/2= RMSE) را ارائه نموده است. در حالت معمولی نیز روش LRC حداکثر میزان ضریب کارایی و حداقل میزان خطا را (95=CE) و (53/0=RMSE) کسب نموده است. از سویی در بین روش های مختلف روش LS کمترین میزان ضریب کارایی و بیشترین میزان خطا (7-=CEو 88/3=RMSE) را ارائه نموده است. در مجموع روش های مختلف و ضرایب اصلاحی متفاوت منحنی سنجه رسوب در حالات بدون تقسیم بندی داده ها و در حالت حد واسط می توان نتیجه گیری کرد که در اکثر مدل ها روش های LQMLE و LRC بهترین روش های محاسبه رسوب بوده است.
کلید واژگان: رسوب معلق, حوزه آبخیز, روش های اصلاحی, برآورد, منحنی سنجه}Regression equations of sediment rating curves are too biased due to the logarithmic of the discharge and suspended sediment data. In this study, correction coefficients were used to improve the results of river sediment estimation methods in Bashar and Zohreh hydrometric stations with different indices of accuracy and precision. The present study aims to evaluate the performance of five methods of rating curve including FAO, MVUE, QMLE, LRC, Ls in the case of intermediate categories and no category situations. Root mean square of error and coefficient of efficiency indicators were used to evaluate the performance of sediment rating curves and to choose the best of them. Results of root mean square of error and coefficient of efficiency indicators computation indicates that in the Bashar station LQMLE method is provided maximum coefficient of efficiency (CE=92) and the minimum error (RMSE=0.38) and LS method had the lowest coefficient of efficiency and highest error (CE=86 and RMSE=0.94). In normal state the same results has been obtained. Zohreh station correction coefficients results showed that the maximum coefficient of efficiency is related to LQMLE (CE=95) and FAO had lowest coefficient of efficiency and the highest root mean square of error (CE= -1.58 and RMSE=2.48). In normally condition the LRC method has achieved maximum coefficient of efficiency and minimum error (CE=95) and (RMSE=0.53). On the other hand, amongst the different methods, LS is provided the lowest coefficient of efficiency and the highest root mean square of error (CE=-7 and RMSE=3.88). In general, by application of different methods and different correction coefficients of sediment rating curves in cases of non-classified data and the intermediate state, concluded that in most models the LQMLE and LRC is the best method of calculating sediment.Keywords: Suspended sediment, watershed, breeding methods, estimates, rating curve}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.