فهرست مطالب نویسنده:
حمیدرضا باغیانی
-
یکی از راهبردهایی که امروزه در بسیاری از کشورهای جهان به منظور رشد و توسعه مناطق روستایی به آن توجه می شود، توسعه و گسترش گردشگری در این نواحی است. در این میان گردشگری جامعه محور از دهه 1970 مطرح گردید که متضمن سطح بالای مشارکت جوامع با توجه به پایداری در فرآیند توسعه و برنامه ریزی گردشگری است. گردشگری جامعه محور در جستجوی ایجاد منافع اقتصادی برای جامعه ی محلی، حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگ محلی، بهبود کیفیت زندگی و توانمندسازی جامعه محلی به منظور رفع نیازهای نسل های حال و آینده است. در این مقاله دهستان گوراب پس در استان گیلان با توجه به رونق و توسعه گردشگری در این منطقه انتخاب گردیده است تا اثرات گردشگری بر جامعه محلی مورد سنجش قرار گرفته و مشخص شود که تا چه حد توسعه ی گردشگری و اثرات آن منجر به افزایش مشارکت جامعه ی محلی در فعالیت های گردشگری شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی و ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بوده و تعداد این پرسشنامه ها از طریق فرمول کوکران 314 نفر تعیین گردید. تحلیل نتایج با استفاده از آزمون تحلیل عاملی نشان می دهد که در بین عوامل گردشگری روستایی جامعه محور، عامل اقتصادی با 137/19 و جامعه ی محلی و حفظ منابع با 283/16 بهترین وضعیت و عامل مشارکت با 786/9 بدترین وضعیت را داشته است.کلید واژگان: گردشگری, گردشگری روستایی, گردشگری جامعه محور, جامعه محلی, دهستان گوراب پسthe expansion and development of tourism in rural areas is one of the current strategies considered by many countries for the development of rural areas. The community-based tourism was introduced in the 1970s, which guarantees a high level of community participation in development and planning with regard to the sustainability of tourism. Community-based tourism in search of economic benefits for the local community, local protection of natural and cultural resources, improve the quality of life and empowering the local community to meet the needs of present and future generations. In this article Gurab Pas District in the Province of Guilan have been selected, according to the prosperity and development of tourism in this area, the effects of tourism on the local community has been measured and Determine the extent to which tourism development and its effects leads to increased local community involvement in tourism activities. The research method is descriptive - analytical and data collection tool was questionnaire and number of questionnaire was determined through Cochran of 314 people. Analysis of the results using Factor analysis shows that among the factors for community-based rural tourism, Economic factors with 19/137 and 16/283 local community and conserving the best and the worst is operating in partnership with 9/786.Keywords: Tourism, rural tourism, community-based tourism, community, Gurab Pas villages
-
مقدمهدر تمام کشورها، هدف اصلی، دستیابی به توسعه پایدار است. در این زمینه استراتژی توسعه گردشگری می تواند در دستیابی به این هدف مفید باشد. توجه به سطوح مختلف توسعه جامع یعنی توسعه منطقه ای، از پیش شرط های موفقیت توسعه ملی است. یکی از بخش های اقتصادی که در توسعه روستایی کمتر به آن توجه شده است، گردشگری روستایی می باشد. در این میان، آنچه حائز اهمیت قابل توجهی است کیفیت محیط هایی است که گردشگری در آن ها رخ می دهد. بحث های مربوط به کیفیت محیطی امروزه به یکی از مهم ترین مباحث در تحقیقات روانشناسان، اکولوژیست های گردشگری و جغرافیدانان تبدیل شده است. فراهم نمودن تسهیلات یا خدمات با کیفیت برای گردشگران، بخش اساسی و مهمی برای توسعه یک محصول پایدار است. کیفیت محیط سکونتگاه های انسانی و به ویژه نواحی روستایی، گردشگری، بستگی زیادی به کیفیت زیرساخت ها و مدیریت مناسب آن دارد. این وضع می تواند در تصویر ذهنی و رضایتمندی ساکنان محلی و گردشگران موثر باشد. با توجه به اهمیت کیفیت محیط و مولفه های مختلف مربوط به آن در توسعه گردشگری روستایی، پژوهش حاضر به منظور ارزیابی کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی در محور قلعه رودخان شهرستان فومن انجام شده است.
سوالات اصلی تحقیق به این صورت است که: الف) عوامل موثر در کیفیت محیطی روستاهای گردشگری محور قلعه رودخان کدم اند؟ ب) کیفیت محیطی روستاهای گردشگری محور قلعه رودخان در چه وضعیتی قرار دارد؟
مبانی نظریمی توان بیان داشت که کیفیت محیط یک مفهوم چندبعدی است که با مفاهیمی همچون کیفیت زندگی، کیفیت مکان، ادراک و رضایتمندی و قابلیت زندگی اشتراکاتی دارد. به طوری که در بسیاری موارد به عنوان معانی مشابه در نظر گرفته می شوند؛ بنابراین کیفیت محیط شامل ترکیبی از ادراکات ذهنی، ویژگی ها و ارزش هایی است که در میان افراد، گروه ها و جوامع مختلف است. محیط بسیاری از جاذبه ها را شکل می دهد و پیشبرد توسعه گردشگری به کیفیت محیط مورد بازدید وابسته است. علاوه بر آن، اجرای برنامه های گردشگری در مراحل مختلف همچون انتخاب محل، ایجاد امکانات دسترسی به محل های موردنظر، احداث هتل ها و برپایی تاسیسات زیربنایی همگی با محیط در ارتباط است و توجه به ابعاد محیطی در برنامه های گردشگری همیشه در اولویت قرار دارد. کیفیت محیط از مجموعه ای عناصر و متغیرها شامل کیفیت بصری، کیفیت محیطی، کیفیت ساختاری و عملکردی، پویایی محیط، کیفیت بافت و حمل ونقل، کیفیت محیط اجتماعی و کیفیت جاذبه های گردشگری تشکیل شده است.
روش تحقیقیکی از کلیدی ترین بخش های مقالات پژوهشی، روش تحقیق آن می باشد که تعیین کننده رویکرد محقق می باشد. مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام گرفته است. تحقیق دارای دو قسمت اسنادی و کمی می باشد که در قسمت اسنادی از طریق مطالعه کتابخانه ای به جمع آوری ادبیات تحقیق پرداخته شد. در قسمت کمی که شامل پیمایش میدانی است، ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این تحقیق گردشگران منطقه مورد مطالعه می باشند. جهت تعیین تعداد نمونه تحقیق با توجه به نامعلوم بودن تعداد جامعه آماری، تعداد نمونه لازم 380 پرسشنامه به دست آمد. همچنین به منظور تحلیل داده ها از آزمون آماری هکمن و تحلیل عاملی استفاده گردید.
یافته های تحقیقبه منظور تعیین عوامل موثر بر کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی و بررسی روابط علت و معلولی بین متغیرهای مورد مطالعه از روش تجزیه وتحلیل توصیفی و استنباطی (مدل هکمن) بهره گرفته شده است. نتایج مدل نشان می دهد با احتمال 99 درصد که عوامل عملکردی ساختاری، جاذبه های گردشگری، بصری و زیست محیطی به عنوان عوامل موثر کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی مطالعه شناسایی شدند. همچنین در تحقیق حاضر از معادله خطی زیر برای بررسی عوامل موثر بر کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است. طبق نتایج نهایی مدل 4 عامل تاثیرگذار در مدل هکمن 66 درصد توجیه کننده عوامل موثر در کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی بوده است. در ادامه به منظور ارزیابی کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی محور قلعه رودخان از آزمون آماری تحلیل عاملی استفاده گردیده است. در ادامه تحقیق متغیرهای موردبررسی توسط آزمون تحلیل عاملی؛ عامل سازی گردیده است. بدین صورت که متغیرهای بارگذاری شده در هر عامل که بالای 5/0 هستند یک عامل را تشکیل می دهند و متغیرهایی که امکان تجمع با این ها را ندارند عامل دیگری را تشکیل می دهند. نتیجه حاصل از تقلیل 47 متغیر 5 عامل اوقات فراغت، جاذبه ها، زیرساخت ها، اجتماعی و زیست محیطی بوده است.
نتیجه گیریهدف توسعه پایدار روستایی گسترش امکانات و بهبود شرایط زندگی اقشار آسیب پذیر روستایی است. ازآنجاکه مقصدهای مختلف گردشگری در جذب گردشگران در فضایی رقابتی قرار دارند، بهبود و ارتقاء شاخص های موثر در جذب گردشگران به مقصدهای روستایی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا کیفیت در گردشگری روستایی به طور خاص موردتوجه گردشگران است. بسیاری از تعاریف در مورد کیفیت نشان می دهد که توافق جمعی بیشتر به این حقیقت پرداخته است که کیفیت، قابلیت راضی نگه داشتن نیازهای مصرف کنندگان است. بخش عمده ای از شاخص ها و معیارهای مربوط به جذب گردشگران و ایجاد بالاترین سطح رضایت به کیفیت محیط و ویژگی های مقصد گردشگری بستگی دارد. در مسیر دستیابی به توسعه پایدار گردشگری در نواحی روستایی، شناخت، سنجش و درنتیجه ارتقای کیفیت محیط روستاهای گردشگری ضروری است. ازاین رو در این تحقیق به ارزیابی کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی محور قلعه رودخان در شهرستان فومن استان گیلان پرداخته شده است. با توجه به مباحث مطرح شده باید با برنامه ریزی برای رعایت اصول زیبایی بصری در ساخت وسازهای روستاها و جلوگیری از ساخت وسازهای نامناسب و ناسازگار با بافت و کارکرد این دسته از روستاها و تدوین قوانین و مقررات متناسب برای حفاظت از آن ها به توسعه گردشگری پایدار در روستاهای مورد مطالعه کمک نمود.کلید واژگان: کیفیت محیطی, شهرستان فومن, محور قلعه رودخان, گردشگری روستایی, مقصدهای گردشگریPurposeThe purpose of the present study is to investigate the environmental quality of rural tourism destinations in Ghalehroodkhan tourism area in Fooman County.
Design/methodology/approach: This study was a descriptive-analytical one conducted via survey method. The population of the study included the tourists in the study area. As the total number of the population was not known, to determine the sample size, 380 questionnaires were distributed. Heckman test and factor analysis were used for data analysis.
Findings: The results showed that the structural-performance factors, tourist attractions, and visual and environmental attractions were the factors that played an effective role in the environmental quality of rural tourism destinations. Factor analysis was used to assess the environmental quality of the rural tourism destinations of Ghalehroodkhan area. As a result of reduction of 47 variables, five factors were developed including leisure time, attractions, infrastructure, social and environmental factors, with the special values of 18.41, 17.26, 14.67, 11.83 and 9.78 respectively.
Research limitations/implications: The high cost of the research and the time required to fill out the questionnaires, with regard to the extent of the study area, were among the main challenges facing the present study.
Originality/values: This study plays an important part in consideration of the factors that affect the quality of the rural tourism destinations.Keywords: Environmental quality, Fooman County, Ghalehroodkhan tourism area, rural tourism, tourism destinations -
برخی از روستاهای کشور با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مواجه بوده و در آنها کمتر اثری از توسعه پایدار دیده می شود. با توجه به ماهیت اکوتوریسم و همخوانی و سازگاری آن با توسعه پایدار، این فعالیت می تواند رونق اقتصادی روستا را بدنبال داشته و سلامت اجتماعی و حفظ محیط زیست را تضمین نماید. هدف تحقیق، مطالعه اثرات اکوتوریسم بر توسعه پایدار روستای ده بالا در استان یزد می باشد. سوال اصلی پژوهش این است که اکوتوریسم چه اثراتی بر روی توسعه پایدار روستاهای مورد مطالعه داشته است. شاخص های مورد استفاده شامل شاخص های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی می باشد که برای هر کدام با استفاده از نظرات کارشناسان گویه های مرتبط تعریف شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 10 روستا از مجموعه روستایی ده بالا می باشد. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده و داده ها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای و انجام مطالعات میدانی جمع آوری و سپس با به کارگیری نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهمترین اثر اکوتوریسم بر روستاها، گسترش خانه های دوم بوده است. همچنین جمع بندی نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که اکوتوریسم در بعد اقتصادی موجب ایجاد درآمد و اشتغال زایی برای مردم محلی شده و در دو بعد اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی آسیب های متعددی را به دنبال داشته است.
کلید واژگان: گردشگری پایدار, اکوتوریسم, توسعه پایدار, نواحی بیابانی, اکوتوریسم پایدار, گردشگری روستاییIntroduction Rural tourism cans a strategy for the comprehensive development of economic, environmental and social. Rural tourism can play an important economic impact on rural areas. Rural tourists’ paid For purchase of local goods and services. Also, rural tourism can be a major role in empowering local people and to economic growth and create new job opportunities closely with other economic sectors to play a role (Sharif-Zadeh and Moradnezhad, 1381: 52). This study examined the effects of economic, social - cultural and environmental development of rural ecotourism in desert areas (villages Shirkooh located in Yazd province). Ecological role of these villages will mean in the areas of national development goals with the capabilities of these villages in order to combat desertification and droughts risks, deal with soil erosion and degradation, preservation of natural resources and micro-climate, Therefore, if development means the normal interaction of ecological systems, social and economic know, then the villages located in the desert areas of the country plays a major role in achieving sustainable development (Taherkhani, 1382: 235). These villages in order to its role in sustainable development must in the first, their experience of sustainable development. However, the large number of villages, with potential revenue sources and opportunities, such as favorable weather in the desert, geomorphologic forms, attractive sky, illuminated by the sun, fountains, aqueducts, plant and animal life, sandy hills, domes saline, valleys, mountains and other natural attractions are to develop ecotourism. This study seeks to answer this question is: what effects on ecotourism sustainable development of rural areas has been studied? With these questions, the following hypothesis is proposed: Ecotourism seems to have positive effects on economic, social and environmental study area is on the villages. 2- Methodology The research study is applied. Given the topic, objectives and hypothesis, the method descriptive - survey and data gathering is both library and field. A case study is also considered to increase the accuracy. The study sample of 11 villages in the rural villages Dhbala Shirkooh functions Yazd province with a population of 1018 people (393 households) are included. Cochran formula was used to determine sample size of 131 which it was obtained. After determining the sample size, rural population under the 20 families studied in three (3 villages), 20 to 40 households (3 villages) and 40 households (4 villages) were separated and third floors of the three villages Mhsn farm, Janborazan and orchards were studied. The method of sampling, questionnaires was completed in the rural sample. Completing the questionnaire on 30 villagers and assess the validity and reliability of the questionnaire using Cronbach's alpha internal consistency of 72/0 relative reliability of the questionnaire was established. In order to analyze the data, the classification of data and preparation of tables, test using SPSS statistical software such as frequency distribution, the mean and median averages were calculated. The next step, in order to identify the effects of ecotourism on the villages, with related resources and use of teachers and experts from 10 economic components, 18 and 11 components, environmental and social components was identified. Finally, with the aim of finding and summarizing the effects of latent component factor analysis was used to test a limited number of effects. The researchers conducted a factor analysis on the effects of economic, social and environmental impacts of ecotourism in the identified villages hidden in the area. 3– Discussion The results indicate a major effect on the five villages is studied. These effects include: Expansion of second homes Ecotourism has the most effect on the villages studied, the construction of second homes in the village was Dehbala. The phenomenon of the decade 70-80 shaped and heavily influenced by the rural landscape is increasingly becoming an increasing number are made. Creation and expansion of second homes in rural areas, thereby creating jobs, such as real estate offices and sales of building materials has been. The jobs in the villages, which are new to the buying and selling land in the region, increasing the likelihood of jobs in the near future, there. Of these houses, residential land prices increased and agricultural lands and orchards have been. The changing nature of rural Ecotourism is another of the series Dhbala villages, the rural nature of it. This change largely influenced by external relations with the neighboring village is. The expansion of these relations is promoting urban culture and away from rural culture. Feature of the village, quiet and calm and beautiful environment that is The development of ecotourism and the environmental damage caused Eco tourists villages and increased pollution of solid waste entering the tourists to the village and also noise pollution is increasing. Also enter this Eco tourists, some anomalies in rural development and conflict between villagers and tourists have been seeking. Most conflicts result from the unauthorized entry of tourists into the rural lands and gardens and the unusual behavior and anomalies of tourists. The principal component analysis of field studies and related social indicators - makes clear that the social and cultural - cultural development of ecotourism entered into, is not looking very positive effects, But these positive effects also should not be ignored, for example, socializing and communicating between local residents and tourists, residents drive to increase literacy levels and awareness of what is going on around them. Equipping village facilities villages in the study area in recent years witnessed the expansion of basic services (water, electricity, telecommunications, etc.) were. Network can improve communication with neighboring regions, including rural areas, plumbing, water supply, electricity supply and telecommunications facilities, build schools, develop the rural landscape and would like it. These facilities increase due to the location of residences are rural. With studies done by researchers shows that ecotourism has had little effect on equipping rural facilities. It should be noted that in the villages studied ecotourism mostly climbing, use of scenery, weather factors and the like, and such activities do not require the creation of recreational units. Another thing that is remarkable, reluctance of villagers to build recreation centers, youth villages, because they only have to do to earn a livelihood and recreation. Increasing of Population Another impact of ecotourism in villages, positive population growth rates in four villages (Janborazan, Shiekhalishah, Ghorogh and Zyrebaghshah) is To the effect that the phenomenon of second homes and tourism also improve local streets and roads in the area that has had considerable vogue in recent years. 4– Conclusion Summarize the results of factor analysis shows that the economic dimension of ecotourism income and employment for local people and in two dimensions - social, cultural and environmental damage has been followed. Improve the economic status of rural land for sale due to owners of second homes. Owners of the homes of some villagers have been hired to guard and protect their homes. Including social impacts - such as increased cultural abnormalities, increased conflict between villagers and tourists and the urban culture and away from the rural culture. However, ecotourism in the region has positive effects on the environment and conclusion of the spread ecotourism, destruction of vegetation and pastures, environment, sound and play different types of waste in rural areas. Thus the need for proper management and sustainable ecotourism in the rural area is characterized by patterns Special place in villages, because leisure area residents are capable of Yazd province, and the long-term plan does not prepare for them, life is at risk for these villages.Keywords: sustainable tourism, ecotourism, sustainable development, desert areas, sustainable ecotourism, rural tourism -
فقر از مهم ترین چالش هایی است که جوامع به ویژه جوامع روستایی با آن مواجه بوده و ازاین رو رویکردهای مختلفی برای کاهش و ریشه کن کردن فقر مطرح شده است. از رویکردهای مشهور در این رابطه، رویکرد معیشت پایدار است که در دهه 1980 مطرح شد. ابزارهای مختلفی برای دستیابی به اهداف این رویکرد مدنظر بوده که گردشگری به عنوان جدیدترین این ابزارها توجه زیادی را به خود جلب نموده است. در این مقاله بعد سرمایه های معیشتی یعنی سرمایه های انسانی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی در ارتباط با فعالیت های مرتبط با گردشگری بررسی شده است. برخی از نواحی روستایی با توجه به قابلیت های طبیعی که دارد، توانسته به عنوان جامعه میزبان گردشگران عمل نموده و از این طریق در وضعیت معیشتی خود تغییرات زیادی را به وجود آورد. جامعه ی مورد مطالعه در این مقاله، 10 روستای گردشگرپذیر دهستان بالا طالقان در شهرستان طالقان است که از این تعداد روستا، تعداد 297 نفر که سرپرست خانوار نیز بودند، به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. برای دستیابی به اهداف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و روش میدانی در چارچوب پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات 20 نفر از متخصصین که در زمینه برنامه ریزی روستایی، گردشگری، گردشگری روستایی و توسعه ی روستایی فعالیت داشته اند، تایید و پایایی ابزار نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تایید شده که مقدار آن برابر با 0.83 به دست آمده است. همچنین برای وزن دهی به شاخص ها از مدل فولر سلسله مراتبی و برای رتبه بندی و تعیین وضعیت روستاها از مدل ORESTEاستفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که وضعیت سرمایه های معیشتی روستائیان ناشی از فعالیت های گردشگری در روستاهای مورد مطالعه مساعد نیست، با این وجود روستای گلیرد نسبت به سایر روستاها وضعیت مناسب تری را دارا بوده است.
کلید واژگان: گردشگری روستایی, گردشگری کوهستان, معیشت پایدار, روستاهای کوهستانی, طالقان -
چگونگی توزیع مکانی جمعیت که در نتیجه تحرکات مکانی انسان بوجود می آید، از مباحث مهم ساختار جمعیت می باشد. اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1335، جمعیت کشور را معادل 18954704 نفر برآورد کرده است. سرشماری های بعدی در سال های 45، 55، 65، 75، 85 و 90 انجام گرفته که بر اساس آنها جمعیت کشور به ترتیب، 25788722، 33708744، 49445000، 60055000، 70495872 و 75149669 نفر بوده است. این تعداد جمعیت را برای بررسی دقیق تر می توان در قالب نواحی جغرافیایی تقسیم بندی نمود و پراکندگی آنها را مورد بررسی قرار داد. شواهد نشان می دهد که جمعیت ایران توزیعی نامتعادل دارد که ناشی از عوامل متنوع طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی است. از آنجا که عوامل مذکور اثر همدیگر را تشدید یا خنثی نموده، تعیین تاثیر جداگانه آنها امکان پذیر نیست. هدف این پژوهش شناخت تحرکات مکانی جمعیت ایران و پیامدهایی که این تحرکات می تواند به دنبال داشته باشد، می باشد. روش مورد استفاده روش توصیفی- تحلیلی بوده و منابع و اطلاعات لازم به صورت مروری از منابع کتابخانه ای و اسنادی شامل کتاب ها، مقالات و آمارنامه ها جمع آوری گردیده و در نهایت با توجه به سوالات تحقیق، مورد استفاده قرار می گیرند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در توزیع مکانی جمعیت ایران، عوامل محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نقش مهمی دارند. بدین نحو که تعداد جمعیت ایران، از غرب به شرق و از شمال به جنوب روند نزولی دارد که این نحوه ی پراکنش ناشی از عوامل محیطی (توپوگرافی، بارندگی، خاک حاصلخیز و منابع آب و...)، عوامل اقتصادی (اشتغال، درآمد، فرصت های اشتغال و...)، عوامل سیاسی (سیاستگذاری های دولتی، سرمایه گذاری های دولت و...) عوامل اجتماعی (مهاجرت، پیوندهای خویشاوندی، جاذبه های مذهبی و...) و... می باشد. این نحوه پراکنش جمعیت، می تواند پیامدها و اثرات مختلفی را به دنبال داشته باشد، مثلا در برخی از مناطق افزایش مهاجرت مردم به نواحی دیگر موجب رهاشدن خدمات و امکانات شده و در نتیجه سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی بلااستفاده رها می گردند. همچنین این نحوه ی پراکندگی جمعیت موجب بالارفتن تراکم در برخی مناطق مثل استان های تهران، گیلان، مازندران شده که این افزایش تراکم، خود می تواند فشار بر بهره برداری از منابع را افزایش داده و آسیب های زیست محیطی را به دنبال داشته باشد.
کلید واژگان: جمعیت, توزیع مکانی جمعیت, تحرکات مکانی جمعیت, نواحی جغرافیایی, ایرانIntroductionSpatial structure of population is an important issue in regional studies. Iran population has unbalanced and unsuitable distribution. In some places population is dense and in some other areas it is sparse. The unbalanced and disproportional distribution can be attributed to various factors that can be divided into a variety of categories such as natural، economic، social، political، historical، cultural and etc. Development of car industries and promotion of trade، construction and development of rural areas and new towns in different ways has a new era of development and population displacement. Influx of rural migrants to urban areas and concentration of population in cities and small towns led to numerous inconsistencies in the distribution of population in Iran. The high population growth in one hand and the implications and consequences of large population on the other hand are important factors influencing population-based studies and population movements in the geographical areas. In this study، an attempt has been made to study the geographical areas with population change and effective factors. The consequences of this change are analyzed. The questions considered in this study are as follows: 1. Are crucial demographic factors such as population growth and the youth literacy rate in terms of active population and employment rates various in different areas? 2. Is the process of migration in recent decades influencing environmental policies and planning? Could the current trend of population distribution in different regions lead to an increase in the gap between wealthy and deprived areas?MethodologyThe method of this research is descriptive - analytic. To obtain information in the research we used library documents and statistics as materials. Then، demographic data were used individually and based on comparisons between different periods.Results And DiscussionAccording to the findings and discussions، the following research questions are discussed. 1. Are crucial demographic factors such as population growth and the youth literacy rate in terms of the active population and employment rates various in different areas? Population growth: based on the last General Population and Housing Census in 2011، population of Iran was 75. 149 million. This show an increase of 4. 65 million compared with 2006 Census. In other words، the annual population growth was 1. 2 percent in the same period. Young people: the young population increased from 2. 918 in 1956 to 17. 738 2006. The proportion of young population to total population to come in the year 1956 was 15. 4%، and for the year 1966 it was 15. 2%، for 1976 it was 19%، and for 1986 it was 19%، for 1996 about 25. 5%، and 25. 2% for 2006. The literacy rate: In Tehran province (83. 8 percent)، Semnan (80. 8 percent)، Isfahan (80. 2%)، Yazd (79. 2 percent) and Mazandaran (78. 4%) and the highest number allocated to 6 years old and more educated in provinces of Sistan and Baluchistan (57. 3 percent)، Azarbayjan- Gharby (69. 9 percent)، Kurdistan (70. 3 percent)، Khorasan Jonobi (71 percent)، Koohkiluyeh Boyer Ahmad (72. 9 percent). The lowest number has been 6 years and more literate. Growth rate of the active population is characterized byyoung and educated in Sistan- Baluchistan province. This shows the highest rate of population growth and lowest levels of education and low levels of the active population. The high percentage of unemployed is about 16. 8 percent. 2. Is the process of migration in recent decades influencing environmental policies and planning? Recent immigration trends are more in the provinces of Tehran، Khorasan Razavi and Isfahan. Due to unique political status، more income and employment opportunities، easy access and etc. Tehran has attracted the largest number of immigrants. Government policy was so that caused many people to migrate to Tehran because of more facilities available.. So، it is clear that immigration trends are influenced by environmental factors، and planning policies. 3. Could the current trend of population distribution in different regions lead to an increase in the gap between wealthy and deprived areas? Current trends indicate that the population distribution is mainly concentrated in metropolitan centers due to the concentration of material and social capital. Different migrant groups have a variety of living conditions. Most cities have immigration such as Tehran، Mashhad and Isfahan. The high populated areas have more job opportunities for people and attract more people from remote areas.ConclusionThe results showed that the distribution of population of Iran، from West to East and from North to South is influenced by environmental factors (topography، rainfall، soil and water resources and etc)، economic factors (income، employment opportunities، etc.)، political factors (government policies، government funding، etc.)، and social factors (migration، kinship ties، religious attractions، etc). The distribution of population may lead to different effects. For example، in some areas، increased migration of people to other areas has led to a situation that the facilities and services by public and private investments are left unused. The distribution of population density is increasing in some areas such as the provinces of Tehran، Gilan، Mazandaran. These increases in density could increase pressure on the utilization of resources and environmental damage. In this review، in the form of three questions listed above we have tried to check the movement of population and geographical areas and their consequences. The results show that the geographic distribution of the population is strongly influenced by environmental، economic، social، and political factors. Each of these aspects will consequently lead to different effects.Keywords: Geographic Area, Iran, Population, Population Movements, Spatial Distribution of Population -
احداث خانه های دوم، پدیده ی جدیدی نیست. در سال های اخیر ساکنین شهرهای بزرگ و مادر شهرهای ایران، نواحی کوهستانی اطراف شهرها و یا نواحی ساحلی را برای گذران اوقات فراغت و ساخت خانه های ویلایی انتخاب نموده اند. استان یزد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، از نظر جاذبه های طبیعی گردشگری دارای محدودیت است؛ اما دامنه های شیرکوه و روستاهای آن موقعیت مناسبی را برای جذب گردشگران و ایجاد خانه های دوم فراهم نموده است. خانه های دوم در این نواحی بعد از انقلاب و بویژه با رواج استفاده از اتومبیل شخصی افزایش یافته است. اوج این پدیده مربوط به دهه ی 80 به بعد می باشد. مهم ترین عامل در جذب گردشگران به این ناحیه، اختلاف دما با شهرهای اطراف و مسافت نسبتا نزدیک آن است. احداث و گسترش خانه های دوم دارای اثرات مختلف اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی است. هدف این مقاله، بررسی پیامدهای کالبدی گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی دهستان شیرکوه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بکارگیری مطالعات کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) می باشد. نتایج نشان می دهد که خانه های دوم باعث بهبود وضعیت راه ها و گسترش فیزیکی روستاها و از سوی دیگر تخریب و کاهش سطح باغات و زمین های کشاورزی شده است.کلید واژگان: گردشگری, خانه های دوم, گردشگری روستایی, اثرات کالبدی, دهستان شیرکوهConstruction of second homes is not a new phenomenon. In recent years, Iranian citizen and metropolitan residents have selected mountainous areas around cities and coastal areas for leisure and villa construction. Yazd province, due to its geographical location, suffers from a limitation of natural tourist attractions, but the slopes and villages of Shirkooh are in a good position to attract tourists and to provide second homes for city folks. Second homes in these areas, particularly after the widespread use of private cars, have increased to the peak from the 80s onwards. The most important factors in attracting tourists to these areas are the temperature difference between them and the surrounding towns and cities as well as relatively close distances to drive. Construction and expansion of second homes have had various economic, social, cultural, and physical environment effects. The purpose of this paper is to investigate the physical consequences of constructing second homes in rural areas of Shirkooh using a descriptive- analytical method, library work, and survey studies (questionnaires). The results show that second homes have caused the improvement of road quality and the physical development of villages; however, they have led to the destruction and loss of agricultural lands and orchards.Keywords: Tourism, Second homes, Rural tourism, Physical effects, Shirkooh district
-
نگرش نظام مند به توسعه روستایی مشارکت تمامی اقشار روستایی اعم از زن و مرد، جوان و بزرگسال را پیش نیاز دستیابی به توسعه می داند. در این میان مشارکت در برنامه های توسعه به عنوان یکی از عوامل انکارناپذیر فرآیند توسعه روستایی، ضرورت مهمی است که خود به عنوان پیش نیاز بهره مندی از مزایای مشارکت در جهت دستیابی به اهداف توسعه مطرح است. این مطالعه با هدف بررسی تطبیقی موانع مشارکت زنان روستایی دربرنامه های توسعه در دو روستای صلیعه و سماله استان خوزستان انجام شده است. جامعه آماری شامل تمامی زنان باسواد بالای 10 سال دو روستای یاد شده می باشد و حجم نمونه مورد بررسی به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش نامه در کنار مطالعات کتابخانه ای جمع آوری گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر مشارکت زنان روستایی تاثیرگذار است. از سوی دیگر موانع مشارکت زنان در دو روستای مورد مطالعه بیشتر عوامل اجتماعی و فرهنگی بوده است. همچنین با توجه به تفاوت های فرهنگی بین دو روستا (عرب زبان و لر زبان) ، اولویت موانع و تنگناهای مشارکت زنان متفاوت از هم می باشد. با توجه به نتایج، به نظر می رسد انجام مطالعات نیازسنجی، استفاده از مجریان و آموزشگران زن در برنامه ها و نیز استفاده از گویش و زبان محلی در اجرای برنامه ها می تواند سطح و میزان مشارکت زنان را در برنامه های توسعه ارتقا دهد.کلید واژگان: زنان روستایی, مشارکت, توسعه, توسعه روستایی, مشارکت زنانRural development systematic approach knows pre-request accessible to development purposes participate of all rural people including woman, man, young and adult. It is considered participating and development plansas a pre-request of participating advantages toward achieving development aims.This research has done with comparative study of rural women participate obstacles in development plans in two Samaleh and Salie-e villages in Khuzestan province. It was all people over 10years educated as statistic population case study and selected the sample persons to random sampling method between them. Data collection was questionnaire by library studies. Research results indicate that different factors such as economic, social and cultural effect on rural women participation. In other hand have been social and cultural factors women participation obstacles in villages study area. It was different priority obstacles and participate women barriers, regarding cultural diversity between two villages (one Arab language and other Lorish languages). According to results it seems request measuring achieve by executing and women participators and execute plan. Also it can promote women participate rate and level by using linguistic and local language in development programs.Keywords: rural women, Participation, Development, rural development, women participation
-
در بررسی های ناحیه ای کشورهای در حال توسعه به انواع روابط متقابل بین شهر و روستا اشاره می شود. تفاوت های فضایی بیشتر می تواند ناشی از بهره برداری بیشتر شهر از منابع روستایی باشد و تفاوت های کمتر مبین وجود روند «گسترش» در ناحیه است. این پژوهش به دنبال بررسی روابط شهر و روستا از منظر گردشگری در منطقه طالقان است. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است، بدین نحو که بعد از انجام مطالعات کتابخانه ای و اسنادی مطابق با موضوع و بررسی پیشینه و ادبیات تحقیق، مطالعات میدانی همراه با تکمیل پرسشنامه از جامعه آماری ساکنان محلی و گردشگران انجام می گیرد و در نهایت داده های بدست آمده از پرسشنامه ها با بکارگیری نرم افزار Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و فرضیات مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که جریان سرمایه ای با فروش محصولات کشاورزی و زمین ها شکل گرفته است. از نظر حفظ الگوهای زیست محیطی بیشتر اثرات منفی بوده و تخریب زمین ها و آلودگی صوتی و ترافیک افزایش یافته است. از بعد بازار فروش محصولات کشاورزی به گردشگران، در سال های اخیر روستائیان محصولات خود را به صورت مستقیم به گردشگران ارائه می کنند که این خود ارتباطات دوسویه بین جامعه محلی و جامعه میهمان را بهبود بخشیده است. در نهایت از نظر مهاجرت، شرایط بستگی به اوضاع اقتصادی خانواده ها و رفاه اجتماعی و از سویی میزان توسعه نواحی مورد مطالعه دارد.
کلید واژگان: روابط متقابل شهر و روستا, گردشگری روستایی, نواحی روستایی, طالقانIn regional studies in developing countries referred to the types of interactions between urban and rural areas. More spatial differences could be due to higher utilization of rural resources and less revealed differences between the «expansions» is in the area. This study sought to examine urban and rural interactions from the perspective of tourism in the region is Taleghan. Method used in this research، descriptive- analytic، so that way the library studies and documents in accordance with the subject and background and literature research، field studies، along with the completed questionnaires from local residents and tourists into the statistical community and Finally، data obtained from questionnaires were analysed using Spss software and assumptions are tested. The results indicate that capital flows with the sale of agricultural products and the earth is formed. Patterns of the environmental impact of land degradation and noise pollution and traffic has increased. After the sale of agricultural products to tourists، in recent years، the villagers offer their products directly to tourists that Bidirectional communication between the local community and society that their guest has improved. In terms of migration، depending on economic conditions of families and social welfare and development of the hand area is studiedKeywords: urban, rural areas, taleghan, interaction -
نقش گردشگری جنگ در ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهری مناطق جنگی استان خوزستان، با استفاده از مدل TOPSISتحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان طی سده های اخیر بویژه در زمینه افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه راه های ارتباطی و وسایل حمل و نقل، افزایش اوقات فراغت و بهبود رفاه اجتماعی، منجر به توسعه گردشگری گردیده است. یکی از اشکال جدید گردشگری که در نواحی تحت تاثیر جنگ می تواند شکل بگیرد، گردشگری جنگ است. در این مقاله سعی گردیده که با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره و روش TOPSIS، تاثیر گردشگران جنگ برروی نواحی که آسیب پذیری بیشتری را از جنگ داشته و در مقابل نواحی که کمترین ارتباط مستقیم با عامل جنگ داشته اند، بررسی و در نهایت رتبه بندی شهرستان ها از نظر کیفیت زندگی صورت گیرد. در فرآیند این روش، از آمار سال 1385 بهره فراوانی گرفته شده است. یافته ها حاکی از آن است که به ترتیب، شهرستان های آبادان، خرمشهر و دشت آزادگان از نظر کیفیت زندگی در سطح پایینی از توسعه نسبت به شهرستان های بهبهان، رامهرمز و باغملک قرار دارند.
کلید واژگان: گردشگری, گردشگری جنگ, کیفیت زندگی, خوزستان, مدل TOPSISEconomic, socio- cultural development in the world during the past centuries, especially in terms of population growth, expanding urbanization, development of communication ways and means of transportation, increased leisure time and improved social welfare, tourism has led to the development. New forms of tourism in affected areas can be formed of war, is war tourism. This paper has tried using the techniques and methods TOPSIS decision impact of war on tourists more vulnerable areas of the war against areas that had minimal direct contact with the agent of the war had finally ranking cities in terms of quality of life done. This process of frequency use statistics for 1385 is taken. Results indicate that the order of cities of Abadan, Khorramshahr and DashteAzadegan terms of quality of life in the lower level of development than the County, BehbahanBaghmalek and Ramhormoz. -
شهرنشینی و توسعه ی شهرها به همراه افزایش شتابان جمعیت و توسعه ی فعالیت های صنعتی با مصرف بی رویه سوخت های فسیلی، آلودگی ها را بشدت افزایش داده است که عواقب آن در کوتاه مدت بروز بیماری های مختلف و در بلندمدت موجب تشدید برخی نوسانات اقلیمی و تاثیرات زیست محیطی آن، از جمله تغییر دوره های زمانی مطلوب از نظر اقلیم آسایش است. در این پژوهش با استفاده از داده های آب و هوایی 50 ساله (2006-1957) دما و رطوبت نسبی ایستگاه یزد و نیز بهره گیری از مدل اقلیم آسایش اوانز، ماه های مطلوب برای آسایش فیزیولوژی انسان در 5 دوره ی ده ساله تعیین و روند خطی این تغییرات برای ده سال بعد که مقارن با سال 2016 می باشد، پیش بینی گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روند دمایی در ایستگاه یزد در حال افزایش بوده و اکثر ماه ها روند گرمایش دارند، بطوری که انتظار می رود در آینده ی نزدیک، ماه های سرد شرایط مساعدتری جهت آسایش و راحتی فیزیولوژی برای انسان داشته باشند و متقابلا در ماه های گرم تنش گرما، ازدیاد مشخصی یابد.
کلید واژگان: تغییر اقلیم, اقلیم آسایش, شهر یزد, اوانزUrbanism and urban development along with rapid population increasing and development of industrial activities with uncontrolled use of fossil fuels have severely increased the pollutions which in short term, its effects is clear on different deceases and in long term speeds up some climatic changes and its environmental impacts, including change of desirable time periods from comfortable climate point of view. In this study, by the use of 50 year climate data (1957-2006) and relative humidity of Yazd station and also using EVANZ comfortable climate model, the favorable months for human physiology comfort in 5 periods of 10 years were determined and linear trend of these changes for the next 10 years which would be year 2016, has been predicted.The results of this study show that the warming tread in Yazd station is increasing and most of the months have a warming trend. So that it is expected in the near future, that cold months will have more comfortable situations for physiological welfare and comfortable of human and mutually in the warm months, heat tension will have a determined increase -
رشد فزاینده ی جمعیت در سال های اخیر و به تبع آن افزایش و تغییر الگوی مصرف، فشار بر محیط طبیعی و منابع آن را افزایش داده است. از آنجا که تجدیدپذیری برخی از این منابع صدها سال به طول می انجامد و برخی نیز غیر قابل تجدید است، ادامه ی این روند سبب می شود که محیط طبیعی توان تامین نیازهای جمعیت را نداشته باشد و به مرور زمان دچار روند نزولی گردد. از طرف دیگر تمام نیازهای مصرفی مراکز سکونتگاهی منطبق با توان اکولوژیکی موجود در آن ها نیست، به همین دلیل برای تامین این نیازها، منطقه ی پشتیبان مورد نیاز است. با توجه به مفاهیم توسعه ی پایدار، ظرفیت محدود منابع زمین و همچنین نیازهای اساسی جمعیت، تعیین میزان مصرف و وسعت اراضی پشتیبان مورد نیاز جهت برنامه ریزی مطلوب با رویکرد آینده نگرانه ضروری به نظر می رسد. در همین راستا شناخت و تحلیل مفهوم جاپای بوم شناختی و روش های سنجش آن به عنوان ابزاری برای اندازه گیری پایداری فعالیت های انسانی اهمیت بسیاری دارد. هدف تحقیق حاضر شناخت مفاهیم، نحوه سنجش، کاربرد و در نهایت تحلیل و ارزیابی روش جاپای بوم شناختی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و با بهره گیری از مقالات و تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف جهان است. یافته ها حاکی از آن است که علی رغم محدودیت ها و دشواری های محاسبه جاپای بوم شناختی و برآورد اراضی پشتیبان، این روش می تواند چارچوب مناسبی برای سنجش و ارزیابی آثار زیست محیطی در راستای توسعه ی پایدار باشد.
کلید واژگان: جا پای بوم شناختی, ظرفیت زیستی, اثرات زیست محیطیIncreasing growth of population in the recent years and consequently increasing and changing consumption patterns has increased the pressure on natural environment and its resources.Since, renewing of some of these resources takes hundreds of years and some are also non-renewable, continuing this process declines the natural environment to supply the population needs and will have a descending trend with passing the time. On the other hand, all the consumption needs of settlement centers are not compatible with the existing ecological power in them, for this reason, for supplying these needs, supporting region is required. With respect to the concept of sustainable development, limited capacity of land resources and also basic needs of the population, determining the amount of using and extent of supporting lands required for optimum planning with foresight approach seems necessary. Here, recognition and analysis of ecological foot print concept and its measurement methods as tools for measuring the stability of human activities has a great importance.The aim of this research would be identifying the concepts, measuring method, application and ultimately analysis and evaluation of ecological foot prints. Method of gathering information would be as documentary and through using articles and researches conducted in different countries. The findings indicate that despite the limitations and difficulties of calculating ecological foot print and estimation of supporting lands, this method can be an appropriate frame work for measuring and evaluating the environmental impacts along with sustainable development.
بدانید!
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.