سجاد لطفی

تحلیل مسایل حوزه زنان و اقدام به سیاستگذاری برای کاهش یا حل آن ها، ناشی از نوع نگرشی است که سیاستگذاران نسبت به مسایل و راه حل ها دارند. در ورای هر سیاست عمومی، نظریه های سیاستی نهفته اند؛ نظریه سیاستی شامل عناصر مهمی است؛ «الگوی معیار» و «نظام ترجیحات». الگوی معیار مبین وضع مطلوبی است که بالطبع چندگان هایی را به عنوان دستور کار نظام ترجیحات مهیا خواهد نمود. در نظام ترجیحات، اولویت ها لحاظ و دلیل انتخاب ها درموارد تزاحم، تبیین می شود. در این سطح تصریح می گردد که هر ترجیح مستلزم هزینه هایی برای نظام سیاستگذاری است. در مسایل زنان شناخت این عناصر در نظریه سیاستی اهمیتی مضاعف می یابد چرا که گفتمان های تمدنی و رقیب همچون الگوی زن غربی و الگوی زن سنتی تمام تلاش خود را دارند تا مجریان و سیاستگذاران کشور، مسایل را به خواست آنان ببینند، تحلیل کنند و راهکار دهند. اما انقلاب اسلامی در آینه اندیشه رهبران انقلاب، الگوی سومی ارایه نموده است؛ الگوی زن سوم. با این الگوی گفتمانی می توان به الگوی معیار در نظریه سیاستی جهت شناخت هر چه صحیح تر حوزه زنان و ارایه سیاست های متناسب رسید. پژوهش حاضر مبتنی بر چنین دیدگاهی تلاش نمود تا با تحلیل متون صادره از آیت الله خامنه ای، به الگوی معیار در نظریه سیاستی حوزه زنان دست یابد و حاصل آن، استخراج مدلی تحت عنوان نقش آفرینی سه گانه زنان بود.

حجاب به مثابه کنشی اجتماعی، از سویی تحت تاثیر ساختار های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و از سوی دیگر، متاثر از کنش گران اجتماعی. در سال های پس از انقلاب، به دلیل آسیب پذیری درونی جامعه و تهدید های بیرونی، یکی از معضلات مهم کشور کم رنگ شدن تدریجی فرهنگ عفاف و حجاب بوده است. هر مسئله عمومی علل مختلفی دارد؛ به نظر می رسد یکی از علل مهم در ایجاد، تداوم و همچنین عدم حل مسئله، می تواند خط مشی و عملکرد مسئولان آن جامعه باشد. در مسئله بدحجابی نیز در کنار علل مختلفی که وجود دارد یکی از ضعف های اصلی در سطح خط مشی گذاران و مجریان و در مرحله تحقق خط مشی هاست. با بررسی ها مشخص شد که مهم ترین عامل مشکل ساز در این سطح، «اختلاف نظر خط مشی گذاران و مجریان عرصه مدیریت مواجهه با بدحجابی» است. هدف اصلی این پژوهش «شناخت و دسته بندی ذهنیت های خط مشی گذاران و مجریان عرصه مدیریت مواجهه با بدحجابی در ایران» است. برای نیل به این هدف از «روش شناسی کیو» استفاده شد؛ جامعه آماری شامل خط مشی گذاران و مجریان در عرصه مدیریت مواجهه با بدحجابی بود. به 26 نفر از این مسئولان مراجعه و در نهایت با «تحلیل عاملی»، پنج گونه ذهنیتی حاصل گردید که با عناوین «اجراگرایان» ، «خط مشی گرایان» ، «نگرش گرایان» ، «عامه گرایان» و «متحیران» نامگذاری شدند.