سلمان قاسم نیا
-
نظریه فطرت افزون بر مسائل اعتقادی، در حل مسائل دیگر، از جمله مسائل تاریخی نیز می تواند الهام بخش باشد. یکی از این گونه مسائل مسئله اختلاف در چگونگی نگارش حدیث بین علمای اهل سنت و عالمان شیعه است. بیشتر علمای اهل سنت بر مبنای برخی روایات منقول و نیز بعضی ادله عقلی، معتقدند تدوین و نگارش حدیث تا پایان قرن اول هجری انجام نشده است. از طرفی نقدهایی نیز بر پایه استدلال های عقلی و دلایل نقلی، از طرف اندیشمندان شیعه بر این باور وارد شده است. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی سعی دارد ضرورت تدوین و نگارش حدیث در زمان رسول اکرم (ص) را با استفاده از ویژگی های ذاتی نوع انسان اثبات کند. ویژگی حقیقت جویی و کمال طلبی انسان، دلایلی بر ضرورت ارتباط با نبی و به تبع آن، دلایلی بر ضرورت تدوین حدیث هستند؛ اگرچه ویژگی نسیان انسان این ضرورت را دوچندان می کند.کلید واژگان: کتابت حدیث, کمال طلبی, حقیقت جویی, نسیانThe theory of human nature in addition to its part in the solution of problems in the field of religious beliefs, may be helpful in solution of other problems including historical ones. One disputable problem between Sunnis and Shiites lies in hadith writing. On the one hand, most Sunni scholars, basing their view on narratives and logical arguments, believe that hadith writing had not happened until the end of the first century of Hijrah. On the other hand, there are some criticisms based on logical arguments and transmitted reasons put forth by Shia scholars and thinkers. This study tries to show the vitality of hadith writing during prophetic period with a reliance on human natural feature using an analytical approach. Humans truth and perfection seeking features and serve as reasons for the urgency of hadith inscription. Humans oblivion, however, doubles the importance.Keywords: Hadith Inscription, Perfectionism, Truth Seeking, Oblivion
-
پرسش از رابطه وجودی الفاظ و مفاهیم قرآنی با کنه وحی و چگونگی اعتبار آنها از مسائل مطرح در علم کلام است. تحقیق حاضر با نگاهی به پیشینه تاریخی بحث و با روش تحلیلی اسنادی، و با تکیه بر نظر محمدحسین طباطبایی و جوادی آملی در پاسخ به پرسش از فرآیندی معقول برای فهم کلام، با نظر به غایت فعل الاهی، که هدایت و درک مقصود متکلم از سوی بشر است، این نتیجه را افاده می کند که وحی و کلام الاهی، فعل و جعل الاهی است، که غایت آن تحقق هدایت بوده و لازمه آن نزول و دریافت وحی در قالب مفاهمه بشری است. این حقیقت از مرتبه کنه تا مرتبه اعتبار، امر واحدی است که نفس نبوی به سبب جامعیت و تناسب آن با عوالم مختلف، واسطه در نزول و ظهور مراتب گوناگون آن است و حقیقت نبی، هرچند از نظرگاه فلسفی عین علمی وحی و کلام قرار می گیرد، اما فاعل کلام نیست، و مسیر و ظرف تحقق و نزول وحی با جعل الاهی است.کلید واژگان: وحی, کلام الاهی, حقیقت وحی, کلام نفسی, طباطبایی, جوادی آملیThe Question of the existential relationship between the Quranic words and concepts to the essence of revelation and the how of their validity has been raised in theology. This paper is an attempt to analyze the truth of revelation as an existential issue, using documentary research and philosophical explanations of Professor Tabatabaei and Javadi Amoli in describing a rational process for understanding Divine word with regard to the end of Divine act. As is concluded, revelation and Divine word is an action by God; as by Divine word is intended human guidance, it is necessary for him/her to understand it. So, revelation, from its essence to its being perceived and expressed would be a single reality and the Prophet`s soul would be a middle agent in the process of revelationKeywords: Revelation, Divine Word, Essence of Revelation, Nafsi Word, Tabatabaei, Javadi Amoli
-
یکی از ابعاد اعجاز بیانی قرآن، اعجاز در ساختار متن و موسیقی خاص واژگان و آیات قرآن است. این مهم در سیر شکل گیری الفاظ، با دو نگاه برون متنی و درون متنی انعکاس می یابد؛ موسیقی بیرونی قرآن، ره آورد صفات و مخارج حروف، ترکیب زیبای حروف و اعراب، مد حروف، زیادت و حذف حروف، نیز ترکیب حکیمانه واژگان، نقش فواصل و اسلوب خاص قرآن است. اما موسیقی درونی قرآن، از پیوند تنگاتنگ لفظ با معنا محقق می شود؛ لذا همان گونه که ویژگی های ساختاری و تالیفی الفاظ قرآن بر شکل گیری موسیقی متن اثر می گذارند، موسیقی الفاظ و کلمات نیز بر معنای واژگان تاثیرگذار است. موسیقی قرآن در فرآیند اجرا نیز که جامع موسیقی درونی و بیرونی است، در بستر ویژگی های قاری و بسته به توانمندی و شناخت هرچه بیشتر او از قواعد، لحن، مقامات و نغمات قرآنی ظاهر می شود. از این رو، مبتنی بر ره آورد این تحقیق، می توان موسیقی بیرونی و درونی واژگان قرآن را موسیقی ذاتی و موسیقی برخاسته از ویژگی های قاری را موسیقی عارضی قرآن نامید.کلید واژگان: قرآن, نظماهنگ, لفظ, معنا, موسیقی بیرونی, موسیقی درونیOne of the aspects of Qurans literal miracle is text structure and special melody of words and verses. This reflects in words in intra-textual and extra-textual views; outward melody of Quran is outcome of letters features and kind of pronouncement, pretty combination of letters and iᶜrab, letters extension, increase or elimination of letter, wise combination of words, role of verses spacing, and special style of Quran. However inward melody of Quran is resulted from high correlation between word and meaning. Thus, just as structural features of Qurans words effect on formation of melody text, melody of words effects on words meaning too. Qurans melody in the process of performance inclusive of inward and outward melody appears depending on reciters features, abilities, and his knowledge of formulas, tone, and other aspects of recitation of Quran. Thus, based on achievements of this essay, we can call inward and outward melody of Qurans words intrinsic melody, and the one rising from reciters feature accidental melody of Quran.Keywords: Quran, melodic discipline, Word, Meaning, Inward melody, Outward melody
-
احکام شرعی به مجموعه قوانینی اطلاق می شود که خداوند متعال برای رسیدن انسان به سعادت وضع نموده است. احکام حکومتی در اسلام، به آن بخش از احکام اطلاق می شود که شمای اجرایی و جزیی داشته و از سوی حاکم اسلامی با تبعیت از شریعت و در راستای احکام کلی دین، برای اداره جامعه اسلامی و بر اساس مصالح امت جعل می گردد تا به سبب آن مقدمات سعادت انسان فراهم شود. اعتقاد به وجود چنین اختیاری برای فقیه عادل پس از پیروزی انقلاب اسلامی و توسط امام خمینی (ره) برجستگی خاصی پیدا نمود. این مسیله، ریشه در اندیشه های بنیادین ایشان از جمله نگاه ویژه به سیاست و گستره آن در دامنه احکام اسلامی، نگاه خاص به حکومت و لزوم و اهمیت آن در نظام فکری اسلام و نیز نگاه وی به مدل حکومت در عصر غیبت دارد.
کلید واژگان: امام خمینی(ره), حکم حکومتی, حکم ولایی, سیاست, حکومتDecrees of Divine law consist of rules and regulations revealed by God for human being to attain bliss. Governmental Decrees in Islam include such executive and detailed orders that Islamic rulers following Sharia and general principles of religion infer in order to manage Islamic society with respect to nation’s best interests which ultimately lead to bliss. Belief in such a will for righteous Faqih, being rooted in his fundamental ideas including his special perspective on politics and its extent in Islamic decrees, his special perspective on government and its necessity and importance in Islamic system of thought and his view of a ruling model at the time of absence, was significantly emphasized by Imam Khomeini after Islamic revolution.
Keywords: Imam Khomeini, Governmental Decree, Politics, Government -
حشر اکبر یکی از مسائل کلامی است که فرق اسلامی بر آن اتفاق دارند و معارف مربوط به آن از حیث سعه مفهومی، گستره، محل و کیفیت وقوع درخور توجه است. این معارف در مقاله حاضر با رویکردی عقلی نقلی از نگاه فریقین و به ویژه توجه به تحلیل و رای دو اندیشمند عقلگرا صدرالدین شیرازی و فخر رازی بررسی شده است. بدین منظور، به موازات صدق تعبیر «حشر اکبر» بر مرحله نخست قیامت کبرا تا تعمیم آن بر کل موقف قیامت در تحلیل مفهومی، توجه به تجرد نفس و نیز شعور و ادراک انسان و حیوان در کنار استشهادات قرآنی و روایی، فهم ضرورت و نیز گستره حشر را در تبیین عقلی، تسهیل می کند، چنانچه نطق زمین در محشر که از تصریحات قرآنی است، از مقدمات نقلی اثبات این گستره است. همچنین، با وجود اینکه تبیین عقلی درباره محل حشر اکبر رسا نیست، دلالت برخی آیات و روایات بر حضور همین زمین فعلی، با تغییر اوصاف عرضی آن است. کیفیت حشر اکبر نیز، هرچند در خصوص انسان، با ظهور صفات و ملکات نفسانی ناشی از اختیار و تکلیف محل تاکید است، اما این کیفیت به روشنی در خصوص حیوانات و نیز نباتات و جمادات تبیین نشده استکلید واژگان: حشر اکبر, قرآن, روایات, ملاصدرا, فخر رازیGreatest resurrection is one of those theological issues on which all Islamic sects have reached an agreement. The learning associated with this issue is considerable in regard to its extensiveness, conceptual breadth, and place and quality of event. Using a rational and divine approach, the current research has studied the greater resurrection from views and analyses of Shiite and Sunni rationalist thinkers, Sadr a-Din Shirazi and Fakhr al-Din al-Razi respectively. For the same reason, in line with the truth of interpretation of Greater Resurrection in the earliest stage of the major day of reckoning and generalizing it to the whole station of the day in a conceptual analysis, attentiveness to incorporeity of soul, animate instinct and human perception and Quranic and traditional evidences, eases understanding the necessity and breadth of resurrection in rational explanation. For instance, the fact that earth begins to talk on resurrection, as stated in Qurans explicit words, is among divine evidences submitting proof on breadth of resurrection. Too, in spite of the fact that rational explanations concerning the place of greater resurrection are inadequate, some Quranic verses and traditions have insinuated that the resurrection occurs in the same earth while changed in characteristics of its form. Also, due to the emergence of human carnal qualities and characteristics arising from his free will and dutifulness, the quality of occurrence of the greater resurrection is emphasized, although this quality concerning animals, plants and inanimate bodies is not explained satisfactorilyKeywords: Greater Resurrection, Quran, tradition, Mulla Sadra, Fakhr Razi
-
آسیب شناسی معرفت دینی به معنای شناخت آفاتی که به درک و باور دینی زیان می رساند از بحث های نوپایی است که البته می توان برخی نمودهای آن را از لابه لای آثار پیشینیان نیز استخراج نمود. علامه طباطبایی در قامت یک متفکر دینی با غور در منابع اسلام، ضمن شناخت آسیب های معرفت دینی، به مقابله با آنها پرداخته و از این رهگذر، شیوه های متفاوتی برای فهم صحیح دین ارائه نموده است. نوشتار حاضر ضمن برشمردن مهم ترین آسیب های معرفت دینی در دو بخش مبانی و روش های فهم دین، با تاکید بر آرای آن عالم ربانی، علاوه بر تحلیل نوع آسیب و آثار مخرب آن در معرفت دینی، راهکارهای ایشان را برای مقابله با این آسیب ها بررسی کرده است. در نگاه ایشان، راه برون رفت از آسیب هایی مانند نسبی گرایی، التقاط، بدعت، خرافه پرستی، عدم جامعیت، تفسیر به رای و جداانگاری دین از زندگی فردی و اجتماعی، پرورش عقل قطعی جامع نگر و تمرکز آن بر قرآن است.
کلید واژگان: آسیب شناسی, معرفت دینی, آسیب های مبناشناختی, آسیب های روش شناختی, علامه طباطباییPathology of religious epistemology-that is recognition of the problems damaging the religious conception and belief - is a newly established discussion, though some of its representations could be found among the works of ancient scholars. As a religious thinker and contemplating on Islamic resources, while Allameh Tabatabaie recognizes the problems in religious epistemology, he confronts with them and consequently, he has proposed various methods for correct conception of religion. Enumerating the most important problems in religious epistemology in two sections of principles and methods of understanding religion and emphasizing on this divine scientists opinions, the present paper not only has analyzed the type of the problems and their damaging effects on religious epistemology but also has investigated his strategies to conflict with these damages. For him, the way of avoiding the problems such as relativism, eclecticism, innovation, superstition, lack of integrity, interpretation to opinions, and separating religion from social and individual life is the Holistic Definite Reason and its focus is on the Holy Quran.Keywords: Pathology, Religious Epistemology, Foundationalist Damages, Methodological Research, Allameh Tabatabaie -
تحلیل های ارائه شده پیرامون «شاکله» در تفاسیر قرآنی ما را به تعابیر حکما درخصوص «صورت نوعیه انسانی» رهنمون می شود. در این بستر، ادراکات محور اصلی شکل گیری و تحولات شاکله و علت ناقصه در عملکرد آن خواهد بود. در مقاله حاضر به روش پژوهش تطبیقی در تفاسیر و آثار حکما و جمع بندی دیدگاه مفسران و مقابله دیدگاه دو مفسر فیلسوف، علامه طباطبایی و فخر رازی، ابتدا معنایی جامع از شاکله ارائه می شود و سپس هم سنخی صورت نوعیه فلسفی با شاکله قرآنی به اثبات می رسد؛ ضمن اینکه متعلق فعل و انفعالات نفس از صرف اعمال، به همه ادراکات علمی و عملی تعمیم داده می شود.
کلید واژگان: شاکله, نفس, ادراک, عمل, صورت نوعیه, طبیعت, خلقت, فطرتGiven analyses on shakila in Quranic commentaries lead us to philosopher`s statement on human species form. So viewed, perceptions are regarded as the main element for making and transforming shakila and partial cause for its function. This paper, relying on Quranic commentaries and philosophical works, has studied Allameh Tabataba’I and Fakhr Razi`s views in the field comparatively. In this way, the meaning of shakila has been presented and, then, it has been proved that shakila is the same as what is meant by species form in philosophy. Again the cases of human soul`s actions and passions have been proved to include all perceptions.Keywords: shakila, soul, perception, action, species form, Nature, creation -
قرآن کریم در آیه «إن کل نفس لما علی ها حافظ» (طارق،4) به یکی از ویژگی های نفس انسانی (که حافظ داشتن نفس است) اشاره می کند، اما مفسرین در تفسیر این آیه دارای نظرات متنوعی هستند، جمع زیادی از مفسرین منظور از نفس مورد اشاره در آیه را روح انسانی و منظور از حافظ را ملائک الهی می دانند، ولی برخی تفاسیر به یک اعتبار نفس را بر ماسوی الله تعمیم داده اند و از این جهت، منظور از حافظ را خداوند دانسته اند و معدودی نیز نفس را قوه حیوانی و حافظ را روح معرفی کرده اند. در این مقاله ضمن بیان این نظرات، به دلیل اینکه یکی از مهم ترین مبانی اختلاف تفاسیر در تفسیر این آیه، گرایشات فلسفی است، دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی مورد تاکید قرار گرفته است، به ویژه اینکه نقش علیت فاعلی حافظ برای نفس، که مورد تاکید ملاصدرا است و قول دوم علامه طباطبایی که مقصود از حافظ را جنس حافظ می داند، متمایز از تفاسیر دیگر است.
کلید واژگان: نفس, حافظ, روح, ملک, تفسیر, ملاصدرا, علامه طباطباییIn the fourth verse of the chapter tariq, human soul has been known to have a guard. Commentators, however, have presented different views knowing human soul and its guard respectively as: 1- human spirit and Divine angles, 2- all creatures and God, 3- animal power and human spirit. As one of the fundamental causes for disagreement lies in the philosophical tendencies of the commentators, this paper, introducing different views in the field, has focused on Sadra and Tabatabaei`s views. As is understood, the former`s view on the guard as an agent and the latter`s on it as the genus are particularly distinct from others.
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.