سورن ستارزاده
-
مسئله ی «سوژه» مهم ترین شاخص تمایز ادبیات کلاسیک و مدرن است. «من» در ادبیات کلاسیک اغلب کلی و انتزاعی است، اما در ادبیات معاصر، پیرو فلسفه ی مدرن، من فردیت یافته و انضمامی و به عبارتی سوژه کنشگر است. شاید آشکارترین نمود این چرخش پارادایمی را-به ویژه در شعر بتوان در نوع مواجهه با «سوژه» دید. شعر معاصر، از سطحی ترین وجه رمانتیک تا پیچیده ترین وجه فلسفی، مبین سوژه ای خودبسنده است که خاستگاه آن انسان محوری است. احمد شاملو از شاعرانی است که «من» در شعر او سوژه است. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی و با خوانش انتقادی مجموعه ی اشعار شاملو و انتخاب نمونه های دلالتگر، به هرمنوتیک خود/سوژه در شعر او می پردازد و ازآنجاکه این من/خود/سوژه طی شش دهه سرایش شعر، دستخوش تلاطم و تحول بوده است، تکیه گاه نظری بحث نیز، به فراخور این تطورات، هم به سوژه فلسفی می پردازد که بر اندیشه و آگاهی فردی تاکید می ورزد و هم به سوژه ای که برساخت اجتماعی است؛ ازهمین رو، تلفیقی است از مباحث میشل فوکو درباب هرمنوتیک خود و حکمرانی بر خود و دیگران، نظریه ی کنش متقابل نمادین، که به من فردی و من اجتماعی می پردازد، نظریه ی اگزیستانسیالیسم که آزادی، انتخاب و مسئولیت را محور مباحث خود قرار می دهد و درنهایت نظر آلتوسر درباب سوژه؛ یعنی سوژه با s (حرف کوچک) و سوژه با S (حرف بزرگ). «من» در شعر سیاسی شاملو، همانا subject ، به مثابه شبه سوژه ای ایدئولوژیک تحت انقیاد حزب توده است، و در شعر فلسفی او، که حاصل شناخت و آگاهی براساس تجربه زیسته خود او و تامل درباب هستی، انسان، زندگی، و مرگ است، من به مثابه سوژه ی اعظم (Subject) است.
کلید واژگان: سوژه, خود, انسان, هرمنوتیک, من, شعر شاملوThe issue of the “subject” is the most important factor in the distinction between classical and modern literature. The word “I” is often general and abstract in classical literature, while in contemporary literature, following modern philosophy, it is an individualized and concrete “I” or, in other words, an active subject. Perhaps the most obvious manifestation of this paradigm shift - especially in poetry - can be seen in the type of encounter with the “subject”. Contemporary poetry, from its most superficial romantic facet to its most complex philosophical aspect, expresses a self-sufficient subject whose origin is human centrality. Ahmad Shamlou is one of the poets whose poetry subject is “I”. This research deals with the hermeneutics of “self/subject” in his poetry using qualitative content analysis and critical reading of the collection of Shamlou's poems along with selecting indicative examples. Since this “I/self/subject” has been subjected to turmoil and transformations during his six decades of writing poetry, the theoretical framework of the discussion is also based on these developments and deals with both the philosophical subject which emphasizes individual thought and consciousness and to a subject that is a social construct. Hence, the theoretical framework of the study is based on a triangulation of Michel Foucault’s discussions about the hermeneutics of the self and governing oneself and others; the theory of symbolic interactionism, which deals with the individual and social “self”; existentialism that focuses on freedom, choice, and responsibility; and ultimately Althusser’s perspective on the subject i.e., subject with s (small letter) and subject with S (capital letter). "I" in Shamlou's political poetry is an ideological pseudo-subject (subject) due to his attachment to the Toudeh party, whereas in his philosophical poetry, it is the result of knowledge and awareness based on his own lived experience, and reflection on existence, human, life, and death, as the supreme subject (Subject).
Keywords: Subject, Self, Human, Hermeneutics, I, Shamlou's Poetry
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.