سید علیرضا آقایان

خشکسالی پدیده آرام و خسارات زای طبیعت می باشد که تمام اقلیم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.این پدیده خسارتهای فراوانی را بویژه در سالهای اخیر به بخش کشاورزی کشور وارد آورده است و این امر وجود یک سیستم پیش آگاهی و برآورد میزان ریسک ناشی ازخشکسالی کشاورزی را بیش از پیش لازم می سازد. هدف این مطالعه کمی کردن ریسک خشکسالی کشاورزی و مقایسه آن بر اساس نوع محصول و نوع اقلیم می باشد .جهت دستیابی به این مهم از مفهوم کمی ریسک که عبارت است از حاصلضرب میزان بلیه درآسیب پذیری استفاده گردیده است.بنابراین در این مطالعه به مقوله ریسک با توجه به هر دو مولفه آن یعنی بلیه و آسیب پذیری نگریسته شده است. با توجه به اینکه تاثیر خشکسالی کشاورزی بر اراضی دیم برخلاف اراضی فاریاب ، بطور مستقیم می باشد ، 14 منطقه دیم خیز که در گستره کشورمان قرار دارند به عنوان مناطق مطالعاتی انتخاب شدند و اطلاعات هواشناسی این مناطق با پایه آماری 30 ساله استخراج گردید. همچنین گندم و جو که از محصولات استراتژیک می باشند به عنوان محصولات مورد مطالعه انتخاب شدند .پس از محاسبه ریسک خشکسالی گندم و جو بر اساس مفهوم کمی ریسک برای 14 منطقه مورد مطالعاتی ، مقدار ریسک به لحاظ نوع محصول و درجه خشکی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند اول اینکه به جز گرگان، در بقیه مناطق میزان ریسک خشکسالی گندم از ریسک خشکسالی جو بیشتر می باشد.به عبارتی دیگرخطر خشکسالی بر روی جو کمتر از گندم می باشد.در مورد گرگان این امر ناشی از رطوبت بسیار بالای این منطقه می باشدو دوم اینکه مقایسه ریسک خشکسالی با درجه خشکی مناطق نشان داد که ریسک خشکسالی کشاورزی در مناطق خشک بیشتر از ریسک خشکسالی کشاورزی در مناطق مرطوب می باشد.