شیما دلیریان

افسردگی از مسائل شایع دوره سالمندی است که میزان آن در سالمندان مقیم آسایشگاه های سالمندان سی تا پنجاه در صد می باشد. روش های بسیاری از جمله دارودرمانی برای درمان افسردگی بکار می رود ولی با توجه به اینکه معمولا سالمندان به علت مشکلات متعدد، داروهای زیادی مصرف می کنند، استفاده از روش های غیر دارویی مانند درمان به کمک حیوانات می تواند مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر نگهداری و مراقبت از حیوانات خانگی بر میزان افسردگی سالمندان انجام گردید.
این پژوهش از نوع نیمه تجربی بوده که در آن شصت نفر سالمند مقیم سراهای سالمندان به عنوان نمونه های پژوهش انتخاب و به طور تصادفی دردو گروه مداخله(29نفر) و گروه شاهد(31نفر) تخصیص یافتند. هر دو گروه با ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، تست افسردگی سالمندان مورد بررسی قرار گرفتند و سپس مداخله پژوهش، شامل برنامه نگهداری از حیوانات طی یک دوره شش هفته ای در گروه مداخله انجام گردید و در گروه شاهد این مداخله انجام نشد. در پایان دوره مداخله، مجددا اعضای دو گروه با تست افسردگی سالمندان ارزیابی شدند. نتایج حاصل، قبل و بعد از مداخله، با یکدیگر مقایسه شدند برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کای اسکوئر و تی مستقل و همچنین برای بررسی متغیرها در بین دو گروه از آزمون های تی مستقل استفاده شد.
نتایج نشان داد که میانگین افسردگی سالمندان گروه مداخله از 55/8 قبل از مداخله به 79/4 بعد از مداخله کاهش یافت(001/0 p<). این در حالی است که در گروه شاهد، قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقایسه میانگین نمرات افسردگی در دو گروه پیش از مداخله، تفاوت آماری معناداری را نشان نمی دهد(531/0p=)، در حالی که میانگین نمرات افسردگی پس از مداخله در گروه شاهد به طور معناداری بیشتر از گروه مداخله است(001/0p=).
یافته های پژوهش حاضر ضمن حمایت از فرضیه های تحقیق نشان داد که این مداخله می تواند سبب بهبود محسوس و معنادار افسردگی سالمندان شود. لذا انجام مداخلات غیر تهاجمی نظیر نگهداری از حیوانات توسط پرستاران می تواند ضمن بهبود افسردگی سالمندان زمینه را جهت حضور فعال تر آنها در محیط، فراهم کند. لذا به کارگیری گسترده تر این نوع مداخله در آسایشگاه های سالمندان توصیه می شود. ضمنا این مطالعه یک حوزه جدید جهت پژوهش ها و خدمات پرستاری ایجاد کرده است.