طه دادرضایی
-
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال دوازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1402)، صص 237 -253
با توجه به محدودیت منابع آب در کشور، ارقام گندم آبی در مناطق سرد و معتدل سرد با کم آبیاری و یا آبیاری محدود آخر فصل مواجه می شوند. در این مناطق اغلب کشاورزانی که گندم آبی کشت می کنند بدلیل نداشتن آب کافی در بهار نمی توانند بدفعات کافی آبیاری را اجرا کنند و لذا نتیجه مطلوب از کشت ارقام پر توقع به آبیاری بدست نمی آورند. رقم جدیدگندم حیران با شجرهLufer-1/Kinaci97 باکد (CD-92-6) در قالب خزانه بین اللملی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت وگندم (CIMMYT) در سال 1389 دریافت و در چهار ایستگاه تحقیقاتی سرد کشور (کرج، جلگه رخ، اردبیل و مشهد) مورد ارزیابی اولیه قرارگرفت و به دلیل مناسب بودن، انتخاب و در سال زراعی 91-1390 در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی اقلیم سرد تحت شرایط آبیاری بهینه با میانگین عملکرد دانه 8417 کیلوگرم در هکتار در مقابل شاهدهای اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 7679، 6828 و 7772 کیلوگرم در هکتار) و تحت تنش خشکی آخر فصل با میانگین عملکرد دانه 4653 کیلوگرم در هکتار در مقابل میانگین عملکرد ارقام شاهد اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 4375، 3544 و4358 کیلوگرم در هکتار) در هر دو شرایط انتخاب شد. لاین مذکور در سال زراعی 92-1391 در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته مناطق سرد کشور تحت شرایط آبیاری بهینه در پنج منطقه با میانگین عملکرد دانه 8340 در مقابل ارقام شاهد اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 7518، 7613 و 8205 کیلوگرم در هکتار) برای بررسی سازگاری انتخاب شد. در آزمایش سازگاری اقلیم سرد در چهار منطقه طی سال های 94-1392 تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل، لاین CD-92-6 با میانگین عملکرد 4470 کیلوگرم در هکتار و با اثر همزمان عملکرد و پایداری (14=YS) برتر از ارقام شاهد زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 3711 و 3743 کیلوگرم در هکتار و با YSهای به ترتیب 3 و3 -) ظاهر و به عنوان لاین گندم کاندیدای معرفی انتخاب گردید. در آزمایش های ترویجی در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، لاین CD-92-6 دارای میانگین عملکرد دانه 5143 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با ارقام حیدری و میهن به ترتیب با میانگین عملکرد 4808 و 4758 کیلوگرم در هکتار در شرایط یاد شده بود. پتانسیل عملکرد رقم حیران در شرایط تنش خشکی آخر فصل، در مزارع کشاورزان در استان خراسان رضوی شهرستان چناران با میانگین عملکرد 6320 کیلوگرم در هکتار بود. واکنش این رقم نسبت به بیماری زنگ زرد تحت آلودگی مصنوعی واکنش مقاوم تا نیمه حساس بود. رقم حیران از تحمل به سرمای قابل قبول برخوردار و کیفیت نانوایی خوبی دارد. این رقم در سال 1398 برای کشت در شرایط تنش خشکی آخر فصل در مناطق سرد کشور معرفی شد.
کلید واژگان: گندم آبی, پایداری عملکرد, تحمل به خشکی, حیرانDue to limited water resources in the country, irrigated wheat cultivars in cold and temperate cold regions are faced with lack of irrigation or limited irrigation at the end of the season. In these areas, most farmers who cultivate irrigated wheat due to lack of sufficient water in the spring cannot perform enough irrigation and therefore do not get the desired result from cultivating high-yielding cultivars. Development of new cultivars with high grain yield under terminal drought stress conditions is one of the major goals of wheat breeding program for cold regions of country. Heyran new bread wheat cultivar introduced from International Research Center for Maize and Wheat (CIMMYT) to Iran through an international nursery in 2010 and was evaluated in a primary trial in four research stations (Karaj, Jolge-Rokh, Ardabil and Mashhad), and due to its favorable characteristics was selected for further evaluation in preliminary yield trials in cold regions. This line showed grain yield of 8417 kgha-1 under normal irrigation compared to the check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 7679, 6828 and 7772 kgha-1, respectively), and under terminal drought conditions with an average seed yield of 4653 kgha-1, compared to the check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 4375, 3544 and 4358 kgha-1, respectively) and was selected in both conditions. Aforementioned line showed grain yield of 8340 kgha-1 in advanced yield trial of cold regions breeding program under normal conditions compared to check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 7518, 7613 and 8205 kgha-1, respectively) in five locations, selected for final evaluation in adaptability test. Grain yield of this line which was presented as CD-92-6 at the adaptability test was 4470 kgha-1 against 3711 and 3743 kgha-1 of Zareh and Mihan checks cultivars under water stress conditions, respectively, during two cropping seasons 2013-14 and 2014-15. This line showed overall mean grain yield, of 5143 kgha-1 under terminal drought stress conditions in extensional farmer’s fields. For these conditions checks cultivars Hydari and Mihan showed grain yields of 4808 and 4758 kgha-1, respectively. Grain yield potential of this line was recorded as 6323 kgha-1 in Khorasan Razavi farmers' field. According to the latest evaluations the response of this line to yellow rusts was resistant to semi sensitive under severe artificial infection. Wheat line CD-92-6 has considerable cold tolerance and good bread making quality and based on its good agronomic characteristics in 2019 this line was released as Heyran, for cultivation under terminal drought stress conditions in the cold agro-climatic regions.
Keywords: Wheat, Yield Stability, Drought Tolerant, Heyran -
زنگ قهوه ای یا زنگ برگی گندم با عامل قارچی Puccinia triticina Eriks. یکی از خسارت زاترین بیماری های گندم در سراسر جهان از جمله ایران به حساب می آید. بهترین و کاربردی ترین روش مدیریت این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم (مقاومت ژنتیکی) می باشد. اطلاع دقیق از ساختار ژنتیکی جمعیت نژادی بیمارگر در هر منطقه اولین گام و نقشه راه رسیدن به مقاومت های موثر و پایدار ژنتیکی در گندم می باشد. این امر از طریق بررسی فاکتورهای پرآزاری بیمارگر روی ژنوتیپ های افتراقی زنگ قهوه ای در خزانه های تله میسر می گردد. اثر بخشی ژن های مقاومت ارقام افتراقی بین المللی زنگ قهوه ای در منطقه مغان استان اردبیل به عنوان یکی از قطب های مهم تولید گندم ایران در دو سال زراعی متوالی (1402-1401) بررسی شد. به منظور شناسایی منابع مقاومت نسبت به نژادهای موجود در این منطقه، واکنش مقاومت 40 رقم تجاری و 40 لاین امیدبخش گندم ارزیابی گردید. بررسی واکنش مقاومت در مرحله گیاه کامل تحت شرایط آلودگی طبیعی، توسط پارامترهای ضریب آلودگی (CI)، شدت نهایی بیماری (FDS) و مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) اندازه گیری شد. نتایج حاکی از آن بود که در هر دو سال آزمایش جمعیت نژادی قارچ بیمارگر دارای ناپرآزاری برای ارقام افتراقی حامل ژن های مقاومت Lr18، Lr19، Lr20، Lr22a و Lr29 بودند. بنابراین این ژن ها کارآیی لازم برای ایجاد مقاومت های موثر نسبت به نژادهای بیمارگر زنگ قهوه ای در منطقه مغان را دارند. ارقام تجاری و لاین های امیدبخش گندم که دارای واکنش مقاومت موثر و کم ترین مقدار را برای صفات اندازه گیری شده داشتند، به عنوان منابع مقاومت ژنتیکی موثر نسبت به جمعیت نژادی بیمارگر زنگ قهوه ای در منطقه مغان و مناطق مشابه در اقلیم گرم و مرطوب کشور معرفی می شوند، که شامل ارقام سحر، رخشان، شوش، فرین، سیروان، آراز، معراج، دانش، طلائی، ثنا، آران، تیرگان، تابان، هانا، مهرگان، آوان، آرمان، فلاح، تکتاز و لاین های N-95-6، N-98-8، S-95-3، S-96-15، S-96-16، S-97-10، S-98-11، S-98-22، M-97-12، M-97-18، M-98-18، CD-91-12، C-97-4، CD-97-19، C-98-7، C-98-8، CD-98-17، MS-92-5، MS-94-5، D-97-15 و D-97-16 بودند.
کلید واژگان: زنگ قهوه ای, ارقام افتراقی, فاکتورهای پرآزاری, ارقام گندم و لاین های امیدبخش گندمBackground and ObjectivesBrown rust or leaf rust of wheat caused by Puccinia triticina Eriks. It is considered one of the most damaging diseases of wheat all over the world, including Iran. Brown rust can reduce the yield of wheat in fields by 20 to 50% in epidemic conditions. The fungus that causes brown rust disease due to having a sexual cycle and new genetic recombinations resulting from it (presence of intermediate hosts in most regions), an asexual cycle in favorable weather conditions and Also, the probability of occurrence of phenomena such as mutation, migration and selection pressure by resistance genes in the hosts has high genetic diversity (variety of physiological breeds), genetic flexibility (variability) which by producing new breeds with Completely different pest patterns can overcome the created genetic resistance. The newly created breeds can be quickly transferred from one area to another through the wind and cause an increase in racial diversity in the disease population of other areas. The most reliable and fundamental method of its control and management is the use of genetic resistance. Accurate knowledge of the genetic structure of the pathogenic population in each region is the first step and road map to achieve effective and stable genetic resistance in wheat. This is possible through the monitoring of harmful pathogenic factors on the differential genotypes of brown rust in the trap vaults.
Materials and MethodsThe effectiveness of resistance genes of international differential cultivars of brown rust was investigated in Moghan region of Ardabil province as one of the important poles of Iranian wheat production in two consecutive crop years (2022-2023). To identify the sources of resistance to the existing breeds in the region, the responses of 40 commercial varieties and 40 promising lines of wheat was evaluated. Investigating the resistance response in the full plant stage under natural pollution conditions, by the parameters of pollution coefficient (CI), final disease severity (FDS) and the relative value of the area under the disease progression curve (rAUDPC) in the research station of the Research and Training Center for Agriculture and Natural Resources of Ardabil Province (Moghan) were measured.
ResultsThe population of breeds in Moghan region were different from each other in both years. The results indicated that in both years of the test, the pathogenic mushroom population had immunity to differential cultivars carrying resistance genes Lr18, Lr19, Lr20, Lr22a, and Lr29. Therefore, these genes have the necessary efficiency to create effective resistance to brown rust pathogenic races in Moghan region. The differential cultivars carrying the resistance genes Lr2a, Lr2b, Lr9, Lr17, Lr21, Lr23, Lr10/Lr27/Lr31, Lr33, and Lr34 also showed relatively acceptable resistance to the pathogenic strains of brown rust in Ardabil region. The reaction of the genotypes carrying these genes was specific to the race. In other words, in one year they had a resistance reaction and in another year they had a semi-resistant to semi-sensitive reaction with an intensity of 5-20% contamination. Commercial cultivars and promising lines of wheat, which had an effective resistance response and the lowest value for the measured traits, as sources of effective genetic resistance to the brown rust pathogenic population in Moghan region and similar regions in The hot and humid climates of the country are introduced, which include Sahar, Rakhshan, Shush, Farin, Sirvan, Araz, Meraj, Danesh, Talai, Sana, Aran, Tirgan, Taban, Hana, Mehrgan, Avan, Arman, Fallah, Tektaz cultivars. and lines N-95-6, N-98-8, S-95-3, S-96-15, S-96-16, S-97-10, S-98-11, S-98- 22, M-97-12, M-97-18, M-98-18, CD-91-12, C-97-4, CD-97-19, C-98-7, C-98-8, They were CD-98-17, MS-92-5, MS-94-5, D-97-15, and D-97-16.
DiscussionCorrect and conscious use of the combination of effective resistance genes identified in this research can create more stable resistance to brown rust. It is possible to use the resistance genes present in resistant genotypes identified in multi-breeding programs for the pyramiding of resistance genes in desirable wheat genotypes in terms of agricultural traits, yield and other physiological characteristics, in the production of stable resistant cultivars. Compared to the disease, he used a brown rust.
Keywords: Leaf Rust, Differential Cultivars, Virulence Factors, Elite Wheat Lines, Cultivars -
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال یازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1401)، صص 97 -108
رقم جدید جو گلچین حاصل دورگ گیری بین لاین P.sto/3/Lbiran/Una80//Lignee640/4/Bllu/5/Petunia1 به عنوان والد مادری و رقم نیک به عنوان والد پدری می باشد. .تلاقی اولیه والدین این رقم و انتخاب در توده های دورگ و نسل های درحال تفکیک تا رسیدن به خلوص ژنتیکی در بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر انجام گرفت. آزمایش های ارزیابی عملکرد مشاهده ای، مقایسه عملکرد مقدماتی و پیشرفته در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی اهواز، دارب، زابل و گنبد انجام پذیرفت و لاین مورد نظر با توجه به عملکرد بالا و خصوصیات مطلوب زراعی و مقایسه با ارقام شاهد انتخاب شد. آزمایش ارزیابی پایداری عملکرد دانه با شرکت 17 لاین انتخاب شده از آزمایش پیشرفته و شاهدهای زهک/صحرا و نیمروز در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی اهواز، داراب، زابل، گنبد و مغان برای دو سال زراعی 96-1394 انجام پذیرفت. گزینش لاین های دارای عملکرد دانه مطلوب و پایدار با استفاده از نتایج مقایسه میانگین عملکرد دانه، ضریب برتری لین و بینز و تجزیه گرافیکی GGE بای پلات انجام شد. لاین شماره 3 (رقم گلچین) با میانگین عملکرد دانه 4311 و 4502 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در جنوب و شمال ایران، نسبت به ارقام شاهد زهک و صحرا 9 و 8 درصد برتری عملکرد داشت. بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که این رقم جدید علاوه بر عملکرد بالا و خصوصیات زراعی مطلوب، دارای سازگاری عمومی در مناطق گرم ایران است و به عنوان رقم جدید با نام گلچین معرفی شد. این رقم شش ردیفه بوده و در برابر خوابیدگی و ریزش دانه مقاوم است. تیپ رشد این رقم بهاره بوده و میزان پروتیین آن 11/3 درصد می باشد.رقم گلچین نسبت به ارقام شاهد زودرس تر بوده و در برابر تنش های شوری و خشکی به ترتیب دارای تحمل بالا و تحمل متوسط و نسبت به بیماری سفیدک پودری جو نیمه حساس تا نیمه مقاوم می باشد.
کلید واژگان: جو, عملکرد دانه, مناطق گرم, سازگاریThe new barley cultivar Golchin was derived from cross between P.sto/3/Lb.iran/Una80//Lignee640/4/Bllu/5/Petunia1 and Nik cultivar as female and male parents, respectively. The initial cross between parents of this cultivar and selection among segregating generations till achieving genetic purity were done in Cereal Research Department at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. Observational evaluations and preliminary and advanced yield trials were performed at Ahvaz, Darab, Zabol and Gonbad agricultural research stations and the desired line was selected according to its high yield, desirable agronomic characteristics and comparison with yields of the check cultivars. To evaluate grain yield stability of 17 pure lines selected from advanced experiment as well as Zahak/Sahra and Nimrooz as check cultivars were studied in Ahvaz, Darab, Zabol, Gonbad and Moghan agricultural researches stations in 2015-2017 cropping seasons. Selection of lines with desirable and stable grain yield was performed using the results of grain yield mean comparisons, Lin and Binns superiority coefficient and GGE biplot analysis. Line WB-94-3 (Golchin cultivar) with an average grain yield of 4311 and 4502 kgh-1 in south and north warm regions of Iran respectively, had 9% and 8% yield superiority over Zahak and Sahra check cultivars. According to the results it was determined that line WB-94-3 in addition to desirable performance and agronomic characteristics had general adaptability to the warm regions of the Iran and therefore was released as Golchin cultivar. Golchin is a six-rowed variety and exhibits lodging resistance and non-shattering rachis. The growth type of this cultivar is spring and its protein content is 11.3%. Golchin is earlier than commercial check cultivars and has high tolerance to salinity stress and moderate tolerance to drought stress. Its reaction to powdery mildew is in the range of semi-resistant to semi-sensitive.
Keywords: Barley, Grain yield, Warm regions, adaptability -
گندم دوروم رقم ثنا (لاین (DM-93-8 در سال زراعی 91-1390 در قالب چهل و سومین خزانه بین المللی گندم دوروم (43rd IDSN) دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7750 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک در سال زراعی 92-1391 راه یافت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم معتدل (ERDYT93-M) که طی دو سال زراعی 95-1393 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق معتدل کشور شامل اصفهان، کرج، کرمانشاه و نیشابور اجرا شد، این رقم با میانگین عملکرد 9025 کیلوگرم در هکتار حدود 16درصد برتر از رقم شاهد دنا (با عملکرد 7779 کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این رقم با 12/2 درصد پروتیین و 27 درصد گلوتن مرطوب در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی - ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان کرمانشاه نیز برتری شش درصدی این رقم را نسبت به شاهد رقم هانا نشان داد. ثنا مقاومت قابل قبولی هم نسبت به زنگ زرد و زنگ قهوه ای از خود نشان داد. در مجموع با توجه به نتایج فوق الذکر که نشان دهنده برتری لاین DM-93-8 نسبت به ارقام رایج در اقلیم معتدل کشور می باشد، لاین جدید به عنوان رقم ثنا نامگذاری شد.
کلید واژگان: اقلیم معتدل, گندم, دوروم, ثناThe new durum wheat cultivar, Sana (line DM-93-8) was initially introduced as a breeding line through 43rd International Durum Screening Nursery (IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CYMMIT) and was evaluated in Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj. Sana was selected for further evaluations based on its high grain yield (7750 kgha-1) at the subsequent years. This line had average grain yield of 9675 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2012-2013 cropping season. Line DM-93-8 had average grain yield of 6827 kgha-1 in the advanced yield trial, with no considerable difference with Dena check cultivar having grain yield of 6973 kgha-1 in 2013-2014, therefore this line was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials were conducted in four stations of Isfahan, Karaj, Kermanshah and Neishabour in 2014-15 and 2015-16. This line with 9025 kgha-1 had 16% higher grain yield than Dena check cultivar, with grain yield of 7779 kgha-1, and therefore was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Sana also has high quality of semolina, high protein content (12.2%) and high percentage of wet gluten (27%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 6% higher grain yield than newly released variety, Hana, as a local check in Kermanshah. Therefore, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DM-93-8 was released as a new durum wheat cultivar with the name of Sana for moderate agro-climate zone of Iran.
Keywords: Durum, Wheat, Sana, temperate zone
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.