فهرست مطالب نویسنده:
عطاله کاویان
-
در مناطق به شدت فرسایش یافته خصوصا در دامنه های شیب دار امکان استقرار پوشش گیاهی نیست. بنابراین، کاربرد افزودنی های آلی و یا غیرآلی می تواند از طریق مهار رواناب شرایط را برای استقرار پوشش گیاهی در این مناطق بهبود بخشد. بر همین اساس، در پژوهش حاضر، تراشه های چوب به عنوان یک افزودنی آلی خاک برای مهار متغیرهای رواناب شامل زمان شروع، مقدار و ضریب رواناب استفاده شد. برای این منظور، از سه سطح تیمار تراشه های چوب با مقادیر 0. 5، 1 و 1. 5 کیلوگرم بر مترمربع در سه تکرار در مقیاس کرت یک مترمربعی، شیب 30 درصد در شرایط صحرایی تحت باران شبیه سازی شده 60 میلی متر بر ساعت به مدت 15 دقیقه استفاده شد. نتایج نشان داد که بعد از کاربرد تراشه های چوب با مقادیر 0. 5، 1 و 1. 5 کیلوگرم بر مترمربع، زمان شروع رواناب به ترتیب 97. 50، 192. 38 و 203. 31 درصد افزایش یافت. همچنین، حجم رواناب بعد از کاربرد سه سطح تیمار تراشه چوب به ترتیب 35. 23، 55. 11 و 60. 43 و ضریب رواناب نیز به ترتیب 42. 43، 67. 40 و 72. 14 کاهش یافتند. نتایج آزمون GLM نشان داد که تیمار تراشه چوب تاثیر معنی داری در افزایش زمان شروع رواناب (0. 01≥p) و کاهش حجم رواناب و ضریب رواناب (0. 05≥p) داشت. کاربرد تراشه های چوب به عنوان یک تیمار حفاظتی در سطح خاک نشان داد که این اصلاح کننده می تواند در امر مهار رواناب به ویژه در مناطقی که مقادیر تراشه چوب زیادی در دسترس باشد، مورد استفاده واقع شود.کلید واژگان: اصلاح کننده آلی خاک, حفاظت خاک, شبیه ساز باران, فرسایش خاک, مدیریت روانابIn severely eroded areas, especially steep slopes, establishment of vegetation cover is not possible. The application of organic and inorganic amendments can therefore improve the conditions leading to establish vegetation cover through playing an effective role in runoff control. Accordingly, in the present study, woodchips as a soil organic amendment was applied to control runoff variables including time to runoff, runoff volume and coefficient. For this purpose, three levels of woodchips treatment of 0.5, 1.0 and 1.5 kgm-2 were used in three replications at in 1 m2- plot scale. The plots were located in 30% slope in accordance with field conditions under simulated rainfall of 60 mmh-1 and duration of 15 min. The results showed that application of woodchips in 0.5, 1.0 and 1.5 kgm-2, time to runoff increased 97.50, 192.38 and 203.31%, respectively. The runoff volume decreased 35.23, 55.11 and 60.43% and runoff coefficient also decreased 42.43, 67.40 and 72.14% in three levels of woodchips treatments, respectively. The results of GLM showed that woodchips treatment had a significant increasing effect on time to runoff (p≤0.01) as well as a significant decreasing effect on runoff volume and coefficient (p≤0.05). The application of woodchips as a conservation treatment on the soil surface showed that this amendment can be used for runoff control especially where large quantities of woodchips are simply available.Keywords: Rainfall simulation, Runoff management, Soil conservation, Soil erosion, Soil organic amendment
-
امروزه حفاظت آب و خاک یکی از مهمترین شیوه های مدیریت منابع طبیعی می باشد. برای این منظور روش های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از مالچ آلی می باشد. در این تحقیق اثر بقایای مرتعی علف گندمی بلند در سه درصد پوشش (0، 30 و 70 درصد) با اندازه 4 سانتی متر طول و 35/0 سانتی متر قطر به عنوان مالچ روی رواناب و رسوب در آزمایشگاه با استفاده از شبیه ساز باران مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات در پلاتی با طول 2 متر، عرض 1 متر و ارتفاع 2/0 متر که با خاک لومی سیلتی پر شد، انجام شد. سپس مالچ بقایای گیاهی به سطح خاک ریخته شد و بارشی با شدت 50 میلی متر در ساعت به مدت 20 دقیقه انجام گردید. پس از آزمایش شبیه سازی باران، میزان رواناب و رسوب آن اندازه گیری شد. نتایج آزمون LSD در درصد پوشش های مختلف (0، 30 و 70%) برای اندازه 4 سانتی متر نشان داد که بین پوشش های مختلف در این اندازه در سطح اطمینان 95 درصد در حجم رواناب، بار رسوب، غلظت رسوب و ضریب هرزآب اختلاف معنی دار وجود دارد (05/0sig≤).کلید واژگان: حفاظت خاک, رواناب, بقایای گیاهی, شبیه سازی بارانNowadays, soil and water conservation is one of important methods for the natural resources management. There are several ways to do this. One of these methods is the use of organic mulches. In this research, the effect of Agropyron elongatum residueon runoff and soil loss were examined in three cover percentages (0, 30 and 70%) with diameters 4 cm in length and 0.35 cm width in the laboratory conditions using rainfall simulator. The experiments were carried out in a plot with 2 meters length, 1 meter width and 0.2 meter depth, where 0.2 m of the depth of plots was filled with silty loam soil. Then plants residue was covered soil surface and simulated rainfall intensity was 50 mm per hour for 20 minutes. After experimental rainfall simulations, the amount of runoff and sediment were measured. LSD test results in cover percentages of (0, 30 and 70%) for 4cm size showed there are significant differences in runoff volume, sediment load, sediment concentration and runoff coefficient at 95% level of confidence (sig ≤0.05) between the percent cover (0, 30 and 70%) of this size.Keywords: Soil conservation, runoff, Plant residue, Rainfall simulation
-
زمین لغزش را می توان حرکت توده ای مواد دامنه های شیب دار تحت تاثیر نیروی ثقل توده و عوامل محرکی مانند زمین لرزه، سیل و باران های سیل آسا تعریف نمود. این پدیده یکی از مخاطرات طبیعی است که همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را در مناطق کوهستانی، پرباران و لرزه خیز به همراه دارد. تشخیص زمان و مقدار تغییر شکل توده های لغزشی برای درک دلایل وقوع زمین لغزش و هشدار خطرات احتمالی ضروری است. در این تحقیق، مقدار جابجایی زمین لغزش منطقه توان واقع در شمال شرق استان قزوین با عامل ویژگی های بارش مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا شبکه ای از نقاط ثابت در داخل و خارج توده لغزشی به تعداد 20 نقطه، برای پایش میزان جابجایی بر روی کاربری های مختلف توده لغزشی ایجاد و میزان جابجایی هر نقطه در 5 بازه زمانی با استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) دوفرکانسه اندازه گیری گردید. نتایج پایش در مدت 511 روز نشان داد مقدار کل جابجایی افقی نقاط دارای حرکت در 5 بازه زمانی مورد پایش 1876 میلی متر بوده که دارای نرخ حرکت ماهانه 110 میلی متر می باشد. همچنین مقدار کل جابجایی عمودی نقاط دارای حرکت در زمان مشابه 898 میلی متر بوده که دارای نرخ حرکت ماهانه 53 میلی متر است. سپس ویژگی های بارش منطقه نظیر مقدار بارش، نوع بارش، مدت بارش، حداکثر شدت بارش در بازه های زمانی 10، 20، 30 و 60 دقیقه و شدت متوسط بارش برای هر یک از 5 بازه زمانی محاسبه و استخراج گردید. رسم بردارهای جابجایی نقاط بر روی نقشه توپوگرافی منطقه مشخص نمود که جهت حرکت توده در جهت گرادیان ارتفاعی منطقه می باشد. نتایج نشان داد از میان ویژگی های مختلف بارش، تنها بین شدت بارش با میزان حرکت توده لغزشی رابطه خوبی برقرار است و مقدار جابجایی، بیشترین همبستگی را به ترتیب با شدت بارش متوسط (854/0= R) و حداکثر بارش 30 دقیقه ای (675/0= R) دارد و بین سایر خصوصیات بارش (مقدار، مدت و نوع بارش) و حرکت توده لغزشی رابطه معنی-داری حاصل نگردید.کلید واژگان: پایش, خصوصیات بارش, زمین لغزش, جابجایی, جی پی اس دو فرکانسهIntroductionRainfall intensity and duration are one of the most important factors in the occurrence of landslides; therefore, nowadays rainfall is recognized as the most common and triggering factor in the occurrence of landslides. Since raw data of landslide displacement is very important to researchers in order to study the deformation process and laws of landslide displacement, the Global Positioning System (GPS) and computer sciences can be used as a tool to measure the landslide displacement. So monitoring and determining the relations between the amount of landslide movement and characteristics of precipitation (such as type, intensity, duration) and the direction of the sliding mass using GPS can be a turning point in the sustainable management of this natural disaster.
Study Area :The study area refers to the Tavan landslide which occurred in 2010 covering an area of 40 ha in Qazvin Province in Iran.
Material andMethodsAfter identifying the sliding mass, a network of fixed points on the inside (17 points) and outside of it (3 points) was created in order to monitor the movement, and the exact position of the points was determined using a dual-frequency GPS at 5timescales. The precipitation data and their characteristics such as the amount of precipitation, maximum intensity of 10, 20, 30, 60 minutes, average of precipitation, height of snow, average and total duration of precipitation were also calculated for each timescale. Finally, the relationship and correlation between the amount of displacement and the characteristics of precipitation was investigated by determining the vertical and horizontal displacement at the 5 timescales and the characteristics of precipitation for each period of time.Results And DiscussionIn the total period of the study, 64 precipitation events happened in which the total of precipitation was more than 2 mm in 52 cases. Drawing displacement vectors of the points on the topographic map revealed that the direction of mass movement is consistent with the general slope of the region. The correlation between rainfall characteristics and the amount of horizontal and vertical displacement of the monitoring points at the five timescales are provided in Table 7. The results showed that among all the characteristics of precipitation, rainfall intensity features have more solidarity with the average of horizontal and vertical displacement of points at the five timescales. Moreover, no significant correlation was found between other characteristics of precipitation and the amount of displacement.ConclusionThe analyses of displacement at the five timescales showed that the relative displacement has occurred at some points of the network. Although there have been slow vertical and horizontal displacement at all points in the network but the amount of movement is clearly visible at the points of 1, 2, 6 and 8. The total amount of horizontal displacement of moving points at the five timescales (511 days) was 1876mm with the monthly rate of 110 mm. The total amount of vertical displacement of moving points was also 898 mm with the monthly rate of 56 mm. The results also showed that among the different characteristics of precipitation, only the intensity of precipitation has a good correlation with the amount of landslide displacement. Previous studies have also achieved similar conclusions about the triggering role of precipitation and the relationship between the intensity of rainfall and the landslide occurrence. The highest coefficient of correlation was found between the average intensity of precipitation and the maximum rainfall of 30 minutes with the horizontal movement of the sliding mass. Generally, it can be concluded that several factors such as topography, soil, geology, land use and intensity of precipitation caused favorable conditions for the occurrence of Tavan sliding; however, in this landslide, rainfall intensity has played the role of a trigger.Keywords: Monitoring, Precipitation Characteristics, Tavan landslide, Displacement, Dual, frequency GPS -
شیب رواناب و هدر رفت خاک از اساسی ترین معضلات زیست محیطی، کشاورزی و تولید غذا در جهان است که اثرات مخربی بر اکوسیستم های طبیعی و تحت مدیریت انسان دارد. یکی از مهم ترین عوامل کنترل کننده رواناب و هم چنین فرسایش استفاده از خاک پوش های آلی و غیرآلی است که نقش مهمی در مهار رواناب و یا هدر رفت خاک دارند. از این رو در این تحقیق، به منظور بررسی تغییرات زمان شروع و ضریب رواناب از یک نوع خاک پوش آلی (کاه گندم) در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. آزمایش ها با استفاده از شبیه ساز باران، در شیب 30 درصد و مقیاس کرت 0/5 مترمربع و سه تکرار، با دو درصد پوشش 50 و 90 درصد و شدت های بارش 50 و 100 میلی متر بر ساعت، به مدت 10 دقیقه انجام گرفت و سپس مقادیر زمان شروع و ضریب رواناب اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که در دو شدت 50 و 100 میلی متر بر ساعت این تیمار حفاظتی توانست زمان شروع و ضریب رواناب به ترتیب افزایش و کاهش دهد و پوشش 90 درصد بیش ترین تاثیر در افزایش زمان شروع رواناب و کاهش ضریب رواناب داشت. درصد افزایش زمان شروع رواناب در شدت های 50 و 100 میلی متر بر ساعت (پوشش 90 درصد) به ترتیب 102/37 و 70/80 درصد بود. درصد کاهش ضریب رواناب در شدت های 50 و 100 میلی متر بر ساعت (پوشش 90 درصد) نیز به ترتیب 36/58 و 27/31 درصد بود. اثر متغیرهای شدت و تیمار حفاظتی به جز اثر توامان شدت × تیمار حفاظتی بر ضریب رواناب بر سایر مولفه ها معنی دار ارزیابی شد.
کلید واژگان: افزودنی های خاک, حفاظت خاک, زمان شروع رواناب, شبیه ساز بارانThe runoff and soil erosion is most basic of environmental, agricultural and food production problems in the world, that these had adverse effects on the natural ecosystems and man-managed. One of the most important factors of runoff and soil erosion control is using organic and inorganic mulches, that they have most role in runoff and soil erosion control. Therefore in this study, for studying time to runoff and runoff coefficient changes used from an organic mulch (wheat straw mulch) in laboratory conditions. The experiments was done using rainfall simulation, in slope of 30% and plot scale of 0.5 m2 with 3 replications, with two cover percent of 50 and 90% and rainfall intensities of 50 and 100 mm h-1 for 10 min and then the time to runoff and runoff coefficient rates measured. The results showed that in rainfall intensities of 50 and 90 mm h-1, the conservation treatment could increase and decrease time to runoff and runoff coefficient, respectively and the cover of 90% had more effect in increasing time to runoff and decreasing runoff coefficient. The enhancement percent of time to runoff in rainfall intensities of 50 and 100 mm h-1 (cover of 90%) was 102.37 and 70.80%, respectively. The reduction percent of runoff coefficient in rainfall intensities of 50 and 100 mm h-1 (cover of 90%) also was 36.58 and 27.31%, respectively. The effect of conservation treatment and rainfall intensity variables evaluated significant expect in the effect of rainfall intensity × conservation treatment.Keywords: rainfall simulation, soil conditioners, soil conservation, time to runoff -
برآورد حجم رسوب ناشی از رگبارها در فرسایش آبکندی با استفاده از مولفه های مهم بارندگی درکاربری های مختلف در ناحیه جنگلی زاگرس، ایرانمساله فرسایش در حوزه های آبخیز ایران به دلیل هدر رفت آب های سطحی از موضوعات مهم اقتصادی و اجتماعی کشور محسوب می شود. از این رو مطالعه منابع آب، فرسایش خاک و عوامل موثر بر آنها و پیامدهای مربوطه از اهمیت زیادی برخوردار است. فرسایش آبکندی در ایران به دلیل شرایط مختلف حاکم بر نقاط متفاوت، گستره زیادی را به خود اختصاص داده و لذا مطالعه ویژگی های مختلف آن و خصوصا تولید رسوب ناشی از آنها در آبخیزهای مرتعی به عنوان یکی از معمول ترین کاربری های اراضی در کشور بسیار مهم است. در این تحقیق با توجه به اهمیت فرسایش آبکندی در شهرستان الشتر واقع در استان لرستان، رابطه بین رسوب دهی فرسایش آبکندی و خصوصیات مختلف زودیافت بارش شامل مقدار، شدت و مدت مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور 18 آبکند خطی، پنجه ای و جبهه ای شناسایی و خصوصیات مورفومتریک آنها در قبل و بعد از 5 رگبار منجر به تولید روانآب از آبان 1386 تا اردیبهشت 1387 اندازه گیری و ثبت گردید. سپس با استفاده از ماتریس همبستگی و آنالیز رگرسیون مهمترین فاکتورهای موثر بر تولید رسوب آبکندها تعیین شد. نتایج نشان داد که از مهمترین عوامل اقلیمی موثر در تولید رسوب آبکندها، شدت حداکثر بارندگی بوده است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که شدت حداکثر بارش، مهمترین عامل موثر در منطقه مورد مطالعه بوده و توانایی تخمین رسوب ناشی از فرسایش آبکندی را با ضریب تبیین91/0 و خطای استاندارد 8/18 درصد دارا می باشد.
کلید واژگان: فرسایش آبکندی, تولید رسوب, عوامل موثر, چشمه سرده
بدانید!
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.