علی نیک پور

ویروس کووید 19 با تبدیل شدن به یک ویروس همه گیر جهانی، پیامدهای اقتصادی بسیاری را در پی داشته و تقریبا همه کشورهای دنیا از آن متاثر شده و بنابراین انتظار می رود تا اقتصاد جهانی سال 2021 را با یک رکود قابل توجه سپری کند. بیماری کووید 19، منجر به تغییرات زیادی در نظم جهانی در طول قرن گذشته، بی‌ثبات کردن اقتصاد جهانی، توسعه اجتماعی، تجارت، ریسک، مدیریت مالی و بازارهای مالی شد. همچنین، شیوع ویروس کرونا منجر به واکنش های منفی شدید بازارهای بورس سهام در کشورهای مختلف شده است. در این میان، ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای درگیر این همه گیر جهانی شده و در نتیچه از پیامدهای اقتصادی ناشی از آن رنج می برد. این ضرورت باعث شد تا به پیامدهای اقتصادی ناشی از این بیماری بر اقتصاد ایران نیز پرداخته شود. اقتصاد ایران 2 سال سخت 99 و 1400 را پشت سرگذاشته و هم اکنون با یک پدیده جهانی مواجه شده است. در پژوهش حاضر تلاش می شود، به تمامی پیامدهای اقتصادی ناشی از ویروس کووید 19 در سراسر جهان و نیز بازارهای بورس سهام و به طور خاص به ایران و وضعیت آن در اقتصاد ایران پرداخته شود.

در این مقاله تلاش شده است تا ابتدا دلایل وجود تورم مطابق آنچه در علم اقتصاد مطرح است بررسی شود. سپس کشور ایران به عنوان یک اقتصاد که مدت هاست از مسئله تورم رنج می برد مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. تاریخچه تورم در دولت های ایران از سال 1360 تا 1398 مورد بررسی قرار گرفته و علت های وجود تورم در ایران مطابق با آنچه در علم اقتصاد نیز بررسی شده است، نشان داده شده است. در ادامه به بررسی راهکار های پیشنهادی برای رفع تورم که مورد توصیه علم اقتصاد کلان است پرداخته شده و نحوه مقابله کشور هایی که با این مسئله مواجه شده اند و تورم را از بین برده اند نیز بررسی شده است. در انتها به بررسی راهکار هایی که در ایران مورد استفاده قرار گرفته است پرداخته شده و علت موثر واقع نشدن این راهکار ها را نشان داده و راه های موثر شدن راهکار ها و یا راهکار هایی جایگزین توضیح داده شده است. اصلیترین راه کاری که این مقاله بر ان تاکید دارد نیز در قسمت اخر بیان شده است

از جمله روش هایی که برای تخمین مقدار تولید رسوب یک حوزه به کار مقدار مدل های (Dynamic Models) هستند که برای اولین بار در ایران این تحقیق استفاده شده است. متغیر های اینگونه مدل ها وابسته به زمان بوده و تاثیر هر یک از عوامل موثر در تولید رسوبات را بر اساس زمان وقوع نشان می دهد. در فرایند مدلسازی دینامیک، حوزه آبخیز معروف کسیلیان با مساحت 6878 هکتار، واقع در مناطق کوهستانی و جنگلی شمال ایران و دارای اطلاعات و آمار بارندگی، دبی و رسوب، مورد استفاده قرار گرفت. در این خصوص کلیه آمار اطلاعات مربوط به بارش، دبی و رسوب روزانه طی سالهای 1349-تا 1377 جمع آوری، پالایش و آنالیز گردید. سپس با استفاده از مفهوم مدل سازی داینامیک و با کمک نرم افزارهای exel و spss مبادرت به تهیه و استخراج مدل های مناسب گردید. فرایند مدل سازی دینامیک برای کلیه داده ها به صورت یکجا و دسته بندی فصلی و ماهانه آنها و در اشکال معادلات خطی و غیر خطی صورت گرفت. در مجموع، تجزیه و تحلیل های آماری نتایج به دست امده نشان داد که تقسیم بندی ماهانه و فصلی وقایع، منجر به دستیابی به روابط برتر در بین معادلات به دست آمده شده است. رسوب روزانه حوزه کسیلیان از حداکثر تا رسوب روزانه نه، بارش ده و دبی ده روز متمادی پیشین تاثیر پذیرفته و وقایع روزهای پیش از آنها تاثیر معنی داری بر تولید رسوب روز مورد نظر نداشته اند. همچنین تاثیر دبی روز واقعه بر مقادیر دبی رسوب بیشتر از سایر متغیرها بوده است. نتایج نشان می دهد که در ماه های فروردین، شهریور، مهر، دی، بهمن مدل های غیر خطی و در سایر ماه ها مدل های خطی برازش بهتری با داده ها داشته اند. ضریب تبیین اغلب معادلات به دست امده در مدل های پیشنهادی بیش از 80/0 و خطای تخمین آنها در حد دامنه مورد قبول وقایع تصادفی و زیر 40 درصد بوده و اذا کاربرد مدلسازی دینامیک در براورد رسوب روزانه را تایید می نماید.