علیرضا فلاحتی
-
فصلنامه تاریخ اسلام، پیاپی 97 (بهار 1403)، صص 143 -175
صفویان (9071135ق)، در راستای مشروعیت و مقبولیتبخشی به حاکمیت خود، اقدامات مهمی در زمینه های: سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی انجام دادند. از آنجا که آسان سازی و ایمن سازی سفر حج، همواره یکی از مولفه های اصلی قدرت پایدار در جوامع اسلامی محسوب میشد، صفویان ضمن برقرار کردن امنیت پایدار در سرحدات و شبکه ارتباطی قلمرو حکومت خویش، توجه بسیاری به احداث و تعمیر راه های ارتباطی، به ویژه مسیرهای زیارتی نمودند. || سال بیست و پنجم، شماره نود و هفتم، فروردین 1403در این مقاله، با بهره جستن از روش وصفی تحلیلی، به این پرسش پاسخ داده شده که توجه صفویان به برقراری امنیت راه های حج و پیگیری مطالبات حجاج، تا چه اندازه در رونق حج تاثیر داشته است؟ یافته های این پژوهش، نشان میدهد اگرچه صفویان در برخی سالها به دلایلی عزیمت ایرانیان به حج را ممنوع میکردند، اما در عین حال، به منظور کسب مشروعیت و تقویت حاکمیت خود، توجه ویژهای به فریضه حج و امنیت راه های آن و پیگیری مطالبات حجاج ایرانی از عثمانیها (6991342 ق) و حاکمان مسیر حج داشتند و این امر، رونق تجارت، رونق کاروان سراها و راهداری ها و رفع بیکاری را به دنبال داشت.
کلید واژگان: صفویان, حج, مسیر حج, خلافت عثمانی, تاریخ اقتصادیHostory of Islam, Volume:25 Issue: 97, 2024, PP 143 -175Safavids (1135- 907 A. H) took important measures in regard with the political, military, economic and religious fields in order to give legitimacy to their government. Since facilitating and securing the Hajj journey was always considered one of the main components of stable power in Islamic societies, Safavids, while establishing stable security at the borders and communication network of their territory, paid a lot of attention to the construction and repair of communicative roads especially pilgrimage routes. Taking advantages of the descriptive-analytical method of research, the question has been answered on the extent the attention of Safavids towards establishing the security of the Hajj routes and pursuing the demands of the pilgrims eas effective on the prosperity of the Hajj. The findings of this research clarify that although the Safavids in some years prohibited Iranians from going to Hajj for some reasons; at the same time, in order to gain legitimacy and to strengthen their government, they paid special attention to the virtue of Hajj and the security of roads and they pursued the demands of Iranian pilgrims from the Ottomans (1342- 699) and the rulers of the Hajj route, and this led to the prosperity of trade, the prosperity of caravanserais and highways, as well as the elimination of unemployment.
Keywords: Safavids, Hajj, Hajj Route, Ottoman Caliphate, Economic History -
با روی کار آمدن صفویان(907-1135ه.ق)و فراگیر شدن تشیع در ایران، دوران منازعه و اختلاف شدید با عثمانیان سنی مذهب(1299-1922م/698-1340ه.ق) آغاز گردید. یکی از مسایلی که همواره زمینه دشمنی دو کشور را تشدید مینمود، مساله حج و نحوه برخورد عثمانیان با حجاج ایران بود. از آنجا که سرزمین حجاز تحت سیطره عثمانیان بود و حجاج ایران برای عزیمت به حج میبایست از قلمرو آنان عبور میکردند، در طی مسیر و در سرزمین حجاز، با دشواریهای بسیاری مواجه میشدند. به گونهای که حتی گاهی از انجام حج منع میشدند. در این دوره، اختلاف این دو دولت، حج را به عرصه اختلاف میان شیعه و سنی تبدیل کرده بود. هر دو دولت تلاش داشتند تا با تکیه بر مساله حج از این مراسم مذهبی بهرهبرداری سیاسی کنند. در این پژوهش با بهرهجستن از روش توصیفی تحلیلی، به بررسی چگونگی حج ایرانیان با تاکید بر روابط صفویان و عثمانیان پرداخته میشود و به این مساله پاسخ داده میشود که آیا روابط این دو دولت بر حجگزاری ایرانیان تاثیر داشته یا فریضه حج ورای کشمکشهای سیاسی و مذهبی انجام میشده است؟یافتههای این پژوهش نشان میدهد که حجگزاری ایرانیان در قرنهای دهم و یازدهم تحتالشعاع روابط سیاسی صفویان و عثمانیان بودهاست.
کلید واژگان: حج, ایرانیان, قرن دهم و یازدهم, صفویان, عثمانیانWith the rise of the Safavids(907-1135 AH)and the spread of Shiism in Iran,a turbulent period of conflict with the Sunni Ottomans began(1222-1922)One of the issues that always exacerbated the hostility of the two countries was the issue of Hajj and how the Ottomans treated Iran's pilgrimage.As the land of Hejaz was under Ottoman rule and the Iranian pilgrims had to pass through their territory to go to the Hajj,they encountered many difficulties along the way and on the land of Hejaz.So that they were sometimes even forbidden from performing the Hajj.During this period, the differences between the two governments made the Hajj an arena for Shia and Sunni divisions. Both governments attempted to politically exploit this religious ritual by relying on the hajj issue.They tried to show Islam their friendship and gain legitimacy for themselves. In this descriptive-analytic study,we examine how the Iranian Hajj with emphasis on the relationship between the Safavids and the Ottomans is concerned, and whether the relationship between the two governments has influenced Iranian pilgrimage.Or was the pilgrimage to the Hajj beyond political and religious strife? The findings of this study show that the pilgrimage of Iranians in the tenth and eleventh centuries was overshadowed by the Safavid and Ottoman political relations.
Keywords: Hajj, Iranians, tenth, eleventh century, Safavids, Ottomans
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.