فهیمه دولت آبادی
-
شاهنامه بایسنقری و هفت اورنگ ابراهیم میرزا، دو اثر شاخص هنر نگارگری ایرانی بوده که در منطقه خراسان بزرگ در فاصله تاریخی بیش از یک قرن ولی تقریبا در یک حوزه جغرافیایی، تصویرگری شده اند. با توجه به اینکه تزیینات بناها در گذر زمان فرسوده شده و از بین رفته، نسخ مصور حاوی ابنیه می توانند به عنوان سندی تصویری برای شناسایی تزیینات وابسته به معماری در یک منطقه جغرافیایی باشند. پرسش هایی که مطرح شده، اینها هستند که معماری و عناصر تزیینی آن در نگاره های مورد بحث، چه جایگاهی دارند؟ چه شباهت ها و تفاوت هایی در ترسیم تزیینات معماری این دو نسخه وجود دارند؟ هدف از این تحقیق، تطبیق تزیینات معماری در دو نسخه شاخص نگارگری در منطقه خراسان با فاصله بیش از یک قرن است. این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام شده و شیوه یافته اندوزی، کتابخانه ای بوده است. شش نگاره از 22 نگاره شاهنامه بایسنقری و 12 نگاره از 28 نگاره هفت اورنگ که دارای بنای معماری بوده، به روش انتخابی و هدفمند برگزیده شدند. نتایج نشان می دهند که اهمیت بناهای معماری در شاهنامه بایسنقری بیشتر است و تمام صفحه، به تصویرسازی بنا اختصاص داده شده، اما در نگاره های هفت اورنگ اغلب، بنا بخشی از تصویر بوده و در ترکیب با عوامل طبیعت شکل گرفته است. کتیبه های شاهنامه بایسنقری، عنصری اصلی از معماری بنا محسوب می شوند، اما در هفت اورنگ، ساختاری ساده داشته و بیشتر جنبه تزیینی دارند. تنوع تصویری و نقوش هندسی و گیاهی رنگارنگ در هفت اورنگ، بیشتر به چشم می آیند. در هفت اورنگ، نقاشی های دیواری جایگاه مهم تری داشته اند، اما در شاهنامه بایسنقری، نقاشی دیواری بسیار کم رنگ جلوه کرده است.
کلید واژگان: نگارگری مکتب هرات, نگارگری مکتب مشهد, شاهنامه بایسنقری, هفت اورنگ, تزئینات معماریBaysonghori Shahnameh and Ibrahim Mirza's Haft Awrang are two prominent works of Iranian paintings that have been illustrated in the great Khorasan region for more than a century, but almost in a geographical area. Given that, buildings' decorations are worn out and destroyed over time, the illustrated manuscript containing buildings can serve as a visual document to identify architectural-related decorations in a geographical area. The questions that arise are, what is the position of the architecture and its decorative elements in the paintings? What are the similarities and differences in the architectural decoration of these two editions? The purpose of this research is to compare architectural decorations in two versions of painting indexes in Khorasan with more than a century interval. This research was a descriptive-analytical and comparative study and the data was gathered by the library research method. Six of the 22 paintings of the Baysonghori Shahnameh and 12 of the 28 Haft- Awrang architectural paintings were selected by purposeful sampling. The results show that the importance of architectural monuments in the Baysonghori Shahnameh is greater and the full screen is devoted to visualization of the building, but in the Haft Awrang paintings, the building is often part of the image and formed in combination with the natural elements. The inscriptions of the Baysonghori Shahnameh are the major element of the architecture of the building. But in the Haft Awrang they have a simple structure and are mostly decorative. The variety of colorful geometrical and plant motifs is more visible in the Haft Awrang. In the Haft Awrang wall paintings have a more prominent place, but in the Baysonghori Shahnameh the wall paintings are much dimmer.
Keywords: Haft Awrang, Baysonghori Shahnameh, Herat School of Painting, Architectural Decoration
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.