مجتبی اصغری

مقاله حاضر به معرفی و نقد کتاب «صدر اسلام و زایش سرمایه داری» اثر «بندیکت کهلر» می پردازد؛ نویسنده در این کتاب با شواهد فراوان تاریخی تلاش دارد تا نشان دهد انگیزه خلق ثروت، کارآفرینی، مناسبات بازار آزاد و تجارت جهانی، در آموزه های اسلام و فرهنگ قرون اولیه اسلامی ریشه دارد، از این حیث کار او نقد و تکمیل ایده «وبر» در کتاب معروف «اخلاق پروتستانی و روحیه سرمایه داری» محسوب می شود و می کوشد نشان دهد منشا سرمایه داری، نه به دوران ظهور پروتستانتیسم در اروپا، بلکه به دوران صدر اسلام در شبه جزیره عربستان باز می گردد. با آنکه کتاب حاضر، تحقیقی میان رشته ای، قابل توجه و حایز انبوهی از نکات بدیع است، با این حال چند نقد جدی می توان به آن وارد دانست؛ از جمله: عدم رجوع به منابع دست اول، فایق نیامدن بر بر مجادلات و ابهامات نوپدید پیرامون تاریخ اسلام مبنی بر دردسترس نبودن شواهد کافی و شفاف از دو قرن اولیه اسلامی، میزان پایین استنادات نویسنده به متن قرآن، عدم توجه به تدقیق مفهوم سرمایه داری و رویکرد تقلیل گرایانه نسبت به دین در فروکاستن آن به ایدیولوژی.

آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی  در جامعه به‌صورت عام و در بین کارکنان ناجا به‌صورت خاص از زیرساخت‌ها و بسترهای معیوب و ناقصی ناشی می‌شوند که ورود مدبرانه و مدیریت زیرساخت‌های آسیب‌پذیر را می‌طلبد. این آسیب‌ها در بین برخی کارکنان ناجا در سه حوزه مشخص فردی، سازمانی و خانوادگی قابل‌تبیین است. ازاین‌رو زمینه‌ها و علل و عوامل بایستی در این سه حوزه پی‌جویی و مورد مداقه قرار داده شوند. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سوال است که آسیب‌های فرهنگی- اجتماعی در میان کدام‌یک از گروه‌های موردمطالعه کارکنان ناجا بیشتر است؟

برای پاسخ به سوال فوق از روش پیمایشی استفاده شده است. داده‌ها به استفاده از پرسش‌نامه جمع‌آوری گردید. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان کلانتری‌های شهر تهران هستند که در قالب 11 سرکلانتری دسته‌بندی شده‌اند. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه در این بخش تعداد 672 نفر تعیین شد که البته در عمل تعداد پرسش‌نامه‌ها بیشتر از این تعداد توزیع و تحلیل گردید. با توجه به اینکه جامعه آماری تحقیق در طبقه‌های مختلف بودند، نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شد.

 نتایج پیمایش به‌عمل‌آمده در سطح کلانتری‌های فاتب برای ابعاد هشت‌گانه، آسیب‌ها شامل آسیب‌های اخلاقی، اعتقادی، فضای مجازی، فردی، روانی، سبک زندگی، خانوادگی، اجتماعی و بصیرت سیاسی می‌شوند نتایج نشان می‌دهد که آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در میان مردان و زنان تفاوتی ندارد اما بر اساس گروه‌های سنی، وضعیت تاهل، گروه‌های تحصیلی، وضعیت سکونت، رسته، سنوات خدمتی، درجه و سمت کارکنان معنی‌دار است. این نتایج از یافته‌ها بیانگر آن است که پشتیبانی برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی سازمان بر کاهش‌ آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی کارکنان اثرگذار بوده و ضروری است که اهداف، برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی متمرکز بر کاهش این آسیب‌ها باشد تا کارکنان بتوانند در انجام ماموریت‌های سازمانی، مقاوم و در راستای پاسداری از ارزش‌های سازمانی نیروی انتظامی، روحیه جهادی را حفظ کنند.