به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

مجتبی وهاب زاده

  • منوچهر خدارحمی، مجتبی وهابزاده، حبیب الله سوقی، کمال شهبازی، مهدی کلاته، جبار جعفر بای، محمدصادق خاوری نژاد، حسین علی فلاحی، حسن خانزاده، غلامرضا یحیایی، فرزاد افشاری، علی ملیحی پور، شاهپور ابراهیم نژاد، محمدعلی دهقان، عبدالکریم ذاکری، محسن یاسایی، سید طه دادرضایی، محمود عطا حسینی، صفر علی صفوی، غلامحسین اینه، رحیم مهرابی، نصرت الله طباطبایی، محمد دالوند، عزت الله نباتی، مهرداد چایچی، رحیم هوشیار

    رقم جدید گندم نان تیرگان با تیپ رشد بهاره دریافتی از مرکز تحقیقات بین المللی ذرت و گندم در سال 89-1388 در آزمایش بین المللی مورد ارزیابی قرار گرفت. در سال زراعی 90-1389 این رقم در آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی یکنواخت اقلیم شمال مورد ارزیابی قرار گرفت. در سال زراعی 91-1390 رقم تیرگان در آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته با میانگین عملکرد 5/731 تن در هکتار در مقایسه با میانگین عملکرد ارقام شاهد مروارید و گنبد با عملکرد 5/372 تن در هکتار انتخاب شد. همچنین در سال های زراعی 92-1391 و 93-1392 در آزمایشات یکنواخت سراسری اقلیم شمال از نظر عملکرد دانه و سایر صفات در چهار ایستگاه اقلیم شمال (گرگان، مغان، ساری و گنبد) مورد بررسی قرار گرفت. میانگین عملکرد این رقم در آزمایشات سازگاری 5/893 تن در هکتار به طور قابل ملاحظه‏ ای بالاتر از میانگین شاهد‏های آزمایش (رقم مروارید با عملکرد 5/401 و رقم گنبد با عملکرد 5/356 تن در هکتار) بود. با توجه به مقاومت قابل قبول این رقم در طول چندین سال، به بیماری‏ های بلایت فوزاریوم سنبله، سفیدک پودری و مقاومت بالا نسبت به زنگ زرد و قهوه‏ ای، پتانسیل عملکرد دانه بالا و پایدار همراه با کیفیت نانوایی خوب در مقایسه با ارقام شاهد، این رقم در مناطق جلگه ای ساحل خزر از جمله دشت مغان در استان اردبیل، استان های گلستان و مازندران، جایگزین مناسبی برای ارقام رایج بوده و می تواند در کنار سایر ارقام در افزایش تولید گندم منطقه نقش موثری داشته باشد و با افزایش تنوع ارقام در این اقلیم پرتنش از نظر بیماری های مختلف به‏ عنوان یکی از راه های مدیریت و کنترل بیماری های مختلف عمل نماید.

    کلید واژگان: گندم آبی, تحمل به بیماری ها, شمال کشور
    M. Khodarahmi, M. Vahabzadeh, H. Soughi, K. Shahbazi, M. Kalateh, J. jafarby, M. S. KhavariNejad, H. A. Fallahi, H. khanzadeh, Gh. R. Yahyai, F. Afshari, A. Malehipour, Sh. Ebrahimnejad, M. A. Dehghan, A. Zakari, M. Yasai, S. T. Dadrezaei, M. Atta Hosseini, S. A. Safavi, Gh. H. Ine, R. Mehrabi, N. E. Tabatabaei, M. Dalvand, I. E. Nabati, M. Chaichi, R. Hoshiar

    The new bread wheat cultivar Tirgan with spring growth habit type received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT) was evaluated in 2009-10 in international Nurseries. In the cropping season 2010-11, this cultivar was cultivated in preliminary regional wheat yield trials (PRWYT) of the northern climate. In the cropping season 2011-12 in advanced regional wheat yield trials (ARWYT) Tirgan cultivar was selected with an average yield of 5.731 tha-1 compared to the average yield of the control cultivars (Morvarid and Gonbad) with 5.372 tha-1. Also, in the cropping season 2012-13 and 2013-14, in the elit regional wheat yield trial (ERWYT), yield, grain yield and other traits were investigated in four stations of the northern climate (Gorgan, Moghan, Sari and Gonbad). The average yield of this cultivar in ERWYT traits was 5.893 tha-1, and the average of the check cultivars, Morvarid and Gonbad, was 5.401 and 5.356 tha-1 respectively. Due to the acceptable resistance of this variety over several years, to fusarium head blight, powdery mildew and high resistance to yellow and leaf rusts, high and stable grain yield potential with very good baking quality compared to the control varieties, this cultivar is a good substitute for the old varieties in the plains of the Caspian coast, including the Moghan plain in Ardabil province, Golestan and Mazandaran provinces, and it can increase wheat production in the region along with other varieties and have an effective role and act as one of the tools to manage and control various diseases by increasing diversity in this fully stressed climate in terms of various diseases.

    Keywords: Irrigated wheat, Disease Resistance, Tirgan
  • اشکبوس امینی سفیداب*، حسین اکبری مقدم، محمدحسین صابری، محمدتقی طباطبایی، داوود امین آزرم، سید ذبیح الله راوری، علیرضا محمدی، فرزاد افشاری، عبدالکریم ذاکری، محمود عطاحسینی، علی ملیحی پور، صفرعلی صفوی، شاپور ابراهیم نژاد، حمید تجلی، محمدحسین دهقانی، کمال شهبازی، نصرت الله طباطبایی، محمد دالوند، حسن عبدی، رحیم مهرابی، مجتبی وهابزاده، هدایت حاجی آخوندی

    شوری خاک و آب از مهم ترین تنش های غیر زنده محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. رقم برزگر حاصل دورگ‏ گیری بین رقم گندم پیشتاز به عنوان والد مادری و رقم متحمل به شوری کارچیا به عنوان والد پدری در بخش تحقیقات به نژادی غلات در کرج و انتخاب در نسل‏های در حال تفکیک تحت شرایط تنش شوری در ایستگاه یزد می‏باشد. نتایج آزمایش‏ های مقایسه عملکرد تحت شرایط تنش شوری در اقلیم معتدل (EcSoil =8-13ds/m و EcWater =8-12ds/m) نشان دهنده برتری رقم برزگر نسبت به ارقام شاهد بم و ارگ بود، به ‏طوری‏که در آزمایش سازگاری این رقم با میانگین عملکرد 4642 کیلوگرم در هکتار به‏ ترتیب مقدار 578 و 738 کیلوگرم نسبت به ارقام بم (با عملکرد 4064 کیلوگرم در هکتار) و ارگ (3904 با عملکردکیلوگرم درهکتار) و در مجموع به طور میانگین 16/5 درصد نسبت به میانگین ارقام شاهد افزایش عملکرد داشت و از پایداری عملکرد و سازگاری خوبی در مقایسه با ارقام شاهد برخوردار بود. این رقم در آزمایش‏ های ترویجی در مکان‏ های مختلف تحت شرایط تنش شوری در شرایط زارعین، با میانگین عملکرد 4381 کیلوگرم در هکتار نسبت به میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد ارگ ،افق و نارین (3648 کیلوگرم در هکتار) حدود20 درصد افزایش عملکرد داشت. عکس‏ العمل نسبت به بیماری‏ های زنگ (زرد، قهوه ‏ای وسیاه) نیمه مقاوم تا نیمه حساس است ولی در شرایط مناطق خشک مانند ایستگاه ‏های یزد، بیرجند، زابل، سمنان وکرمان به هیچ یک از این بیماری‏ ها آلودگی نشان نداد. این رقم علاوه بر مقاومت به خوابیدگی و ریزش دانه و کیفیت نانوایی خوب، و برتری عملکرد نسبت به ارقام شاهد افق، بم و ارگ دارای سازگاری خوب در مناطق معتدل دارای آب و خاک شور می‏باشد.

    کلید واژگان: گندم نان, تنش شوری, سازگاری, مناطق معتدل
    A. Amini Sefidab *, H. Akbari Mogadam, M. H. Saberi, M. T. Tabatabaee, D. Aminazarm, Z. Ravari, A. R. Mohamadi, F. Afshari, A. Zakeri, M. Atahosseni, A. Malihipour, S. A. Safavi, Sh. Ebrahimnejad, H. Tajali, M. H. Dehgani, K. Shahbazi, N. Tabatabaee, M. Dalvand, H. Abdi, R. Mehrabi, M. Vahabzadeh, H. Hajiakhodi

    Salinity stress is a major constrain of plant growth and limiting factor of crop production in arid and semi-arid regions in the world. Wheat cultivar Barzegar is derived from the cross between an Iranian highly adapted wheat, Pishtaz cultivar and Karchia cultivar (salt tolerant cultivar from India) as female and male parents, respectively, at Seed and Plant Improvement Institute, Cereal Research Department in Karaj. Subsequent selection among segregating populations of this hybrid was done at experimental field of Yazd station. Results of yield trials and on-farm evaluations in the temperate zone showed that under salinity stress conditions (EcSoil =8-12 dsm-1 & EcWater =8-13 dsm-1), Barzegar exhibited a superior performance compared to the check cultivars Bam and Arg, and its average grain yield was 659 kg (16.5%) higher than average grain yield of check cultivars. Based on ranking method Barzegar had high stability and adaptability under saline conditions compared to the check cultivars. Under farmer's conditions trials its average grain yield was 4381 kgha-1, nearly 20% higher than average grain yield of check cultivars (3648 kgha-1). Barzegar exhibits lodging resistance and has non-shattering spikes, but has moderately resistant susceptible infection responses to rusts. However, under dry conditions of saline areas of Iran no susceptibility to these diseases is observed. Based on good agronomic performance consist of resistance to lodging and shattering, and high adaptability and stability and good quality in saline condition compared to checks (Bam, Arg and Ofogh), Barzegar released for cultivation in the saline areas (with saline water/soil) farms of temperate zone, in Iran.

    Keywords: Wheat, Salinity stress, Adaptation, temperate zone
  • محسن اسماعیل زاده مقدم *، محمد عابدینی اسفهلانی، احمدرضا نیکزاد، حسین اکبری مقدم، سیدمحمود طبیب غفاری، غلامعباس لطفعلی آینه، محمدرضا جلال کمالی، فرزاد افشاری، مجتبی وهابزاده
    چمران 2 با شجره Attila 50y//Attila/Bacanora، حاصل از برنامه به نژادی ملی غلات کشور است. دو رگ گیری این رقم در سال زراعی 76-1375 و بررسی دو رگ (F1) حاصل از این تلاقی در سال زراعی77-1376، در کرج انجام پذیرفت. این رقم در آزمایش سازگاری اقلیم گرم و خشک جنوب در سال زراعی 1385-1383 به مدت دو سال زراعی و در شش ایستگاه اقلیم گرم و خشک جنوب کشور مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، این رقم با پایداری عملکرد دانه خوب، پتانسیل عملکرد بالا، تحمل نسبتا خوب آن به گرمای آخر فصل، زودرسی نسبی، مقاومت قابل قبول به بیماری زنگ زرد و قهوه ای و ریزش دانه و کیفیت نانوایی خوب برای کشت در مناطق گرم جنوب به خصوص مناطقی که فشار بیماری ها و به ویژه زنگ زرد در آن مناطق عامل محدود کننده است (مناطق شمالی استان خوزستان، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم استان های لرستان، کرمان و کرمانشاه) توصیه می شود.
    کلید واژگان: اقلین گرم و خشک جنوب, پتانسیل عملکرد دانه و گندم نان
    M. Esmaeilzadeh Moghaddam, M. Abedini Esfahlani, Ar Nikzad, H. Akbari Moghaddam, Tabib Ghaffari Sm., Gh A. Lotfali Aeineh, Mr. Jalal Kamali, F. Afshari, M. Vahabzadeh
    Chamran 2 cultivar with the pedigree Attila 50y//Attila/Bacanora, originated from national cereal breeding program by crossing between Chamran cultivar and Attila line in Karaj (1996-97). The F1 plants were evaluated and selected in 1997-98 cropping season. The new cultivar was evaluated in six warm and dry southern research stations of the country (2004-2006). Chamran cultivar with good adaptability, high grain yield, acceptable level of resistance to different physiological stripe and leaf rust races, good grain quality (11-13.2 protein%), earliness, resistance to terminal heat stress and shattering, was selected and released in 2013. Chamran 2, can be recommended for southern dry and warm agro-climatic zone of Iran, especially in north and west parts of Khozestan, and Fars provinces, and also Warm areas of Lorestan, Kerman and Kermanshah, provinces (hot spots).
  • مسعود قدسی*، مجتبی وهاب زاده، محمود ناظری، منوچهر خدارحمی، معرفت قاسمی، شیرعلی کوهکن، حمید تجلی
    با اجرای طرح های تحقیقاتی به نژادی به مدت 7 سال در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و جنوبی و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، اولین رقم چاودم (تریتیکاله) به نام سناباد معرفی و نامگذاری شد. رقم سناباد قبل از نامگذاری با کد لاین ET-82-15 در سال زراعی80-1379، 81-1380 و 82-1381 به ترتیب در آزمایشات بین المللی مقایسه عملکرد، مقدماتی یکنواخت و پیشرفته یکنواخت مقایسه عملکرد دانه لاین ها و ارقام چاودم در ایستگاه های تحقیقاتی مشهد، کرج، بیرجند، مغان و زابل مورد ارزیابی قرار گرفت و به دلیل برتری عملکرد نسبت به شاهد (جوانیلو 92) برای بررسی نهایی گزینش شد. در نهایت در دو سال زراعی 83-1382 و 84-1383 آخرین مرحله ارزیابی لاین مذکور در کنار دیگر لاین های امید بخش چاودم در قالب آزمایش یکنواخت سازگاری و مقایسه عملکرد دانه لاین ها و ارقام چاودم در دو ایستگاه تحقیقاتی مشهد و بیرجند انجام شد. رقم سناباد با میانگین عملکرد 7233 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را طی دو سال اجرای آزمایش و در هر دو مکان به خود اختصاص داد و نسبت به شاهد جوانیلو 92 معادل 6/16 درصد و نسبت به گندم مرودشت 7/27 درصد برتری داشت. این لاین با خصوصیاتی چون پتانسیل عملکرد بالا، متوسط رس، مقاوم به خوابیدگی و مقاوم به بیماری های رایج گندم به نام سناباد معرفی و نامگذاری شد و برای کاشت در مناطق معتدل و معتدل سرد خراسان و مناطق مشابه آن در سطح کشور پیشنهاد می شود.
    کلید واژگان: اراضی حاشیه ای, استفاده دو منظوره, چاودم و عملکرد دانه
    Masoud Ghodsi *, Mojtaba Vahabzadeh, Mohmood Nazeri, Manochehr Khodarahmi, Marefat Ghasemi, Shir Ali Koohkan, Hamid Tajalli
    The first triticale cultivar named Sanabad was introduced and nomenclature after 7 years coming out of breeding research activity in Agricultural and Natural Resources Center of Khorasan-e Razavi , Jonoobi, and Seed and Plant Improvement Institute. Sanabad before nomenclature with ET-82-15 code, evaluated in international, preliminary and advanced regional yield trial of triticale lines and cultivars during 2000-01, 2001-02 and 2002-03 growing seasons, respectively, and based on grain yield superiority in comparison with the check (Juanillo 92) were selected for final investigation. The final evaluations of this line in comarison with the other promising triticale lines were done in elite regional triticale yield trial in Mashad and Birjand research stations. Sanabad with 7233 kg ha-1 mean grain yield, had the highest grain yield in the two locations and two experimented years and had 16.6 and 27.7% superiority in comparison with the Juanillo 92 and bread wheat Marvdashat (as checks), respectively. This triticale line with high yielding, moderate early maturity, resistance to lodging and resistance to wheat disease was released as Sanabad and suitable for planting in temperate and cold-temperate of Khorasan province and similar regions in Iran.
  • غلامرضا خلیل زاده، مجتبی وهابزاده، محمد رضایی، معرفت قاسمی
    ارزیابی لاین های امید بخش در شرایط زارعین تحت عنوان طرح آنفارم (تحقیقی-تطبیقی) یکی از مهم ترین مراحل معرفی یک رقم به شمار می رود و سازگاری این ها در شرایط زارعین لازمه معرفی ارقام جدید می باشد. در این آزمایش 7 ژنوتیپ گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو مکان (حومه شهرستان های خوی و اشنویه استان آذربایجان غربی) تحت شرایط آبیاری محدود آخر فصل (قطع آبیاری پس از سنبله رفتن) در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای مورد ارزیابی در این پروژه عبارت بودند از لاین های امیدبخش C-84-D5502، C-85-D8، C-85-D9، C-85-D11 و C-85-D13 که در کنار دو رقم شاهد (الوند و سرداری) جهت ارزیابی عملکرد دانه و اجزای عملکرد و پتانسیل نهایی در شرایط کم آبیاری بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها در دو مکان نشانگر اختلاف بسیار معنی دار در سطح احتمال 1% بین ارقام شاهد و لاین های امید بخش برای صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که لاین های امید بخش در کلاس بالاتر از ارقام شاهد سرداری و الوند قرار گرفتند. برترین لاین ها از جنبه عملکرد C-84-D5502 و C-85-D11 (به ترتیب با 74/7 و 77/7 تن در هکتار) بودند. همبستگی عملکرد دانه با وزن هزار دانه منفی بود ولی با عملکرد بیولوژیک مثبت بود. ارقامی مانند الوند و سرداری که وزن هزار دانه بالایی داشتند از عملکرد پایینی برخوردار بودند. با توجه به پایین بودن واریانس درون گروهی عملکرد دو لاین C-85-D8 و C-85-D9 به عنوان پایدارترین لاین ها و دو لاین C-84-D5502 و C-85-D11 به عنوان دو لاین با عملکرد دانه بالا و نسبتا پایدار شناسایی گردیدند. لاین C-85-D11 دارای تعداد پنجه متوسط، طول پدانکل بلند، طول سنبله متوسط، تعداد دانه زیاد، وزن هزار دانه متوسط و عملکرد دانه قابل توجه بود.
    کلید واژگان: آبیاری محدود, اقلیم سرد, تعداد پنجه, عملکرد دانه, لاین امیدبخش, وزن هزار دانه
    Gholam Reza Khalilzadeh, Mojtaba Vahabzadeh, Mohammad Rezaei, Marefat Ghasemi
    Evaluation of promising lines On-Farm condition is one of the most important processes of releasing a new cultivar. This study was conducted in west Azerbaijan province in two sites (Khoy and Oshnaviyeh) as the On-Farm study in 2008-09 cropping season. Seven wheat genotypes (five promising lines and two checks) including: C-84-D5502, C-85-D8, C-85-D9, C-85-D11 and C-85-D13 and Alvand and Sardari as the checks were used. Experimental design was Rrandomized Complete Block with three replicates. Combined Analysis of variance over two locations showed significant differences among the genotypes at the 1% of probability level for plant height, spike length, 1000 kernel weight, number of grain per spike, seed weight per plant, biological yield and grain yield. Comparison for grain yield showed that promising lines has higher grain yield than the check cultivars. C-84-D5502 and C-85-D11 with 7.74 and 7.77 t ha-1 were the best lines. Correlation between grain yield and yield components were significantly negative, but positive and non-significant coefficients with biological yield. Sardari cultivar showed the highest TKW and the least grain yield whereas, high potential lines showed the lowest TKW. According to the results, C-85-D11 with medium of tiller number, main spike length, TKW, high peduncle length, high seed number in spike and high grain yield is the outstanding promising line and can be candidate line for release.
    Keywords: cold climate, Grain yield, limited irrigation, number of tiller, promising line, thousand kernel weight
  • اشکبوس امینی سفیداب، مجتبی وهابزاده، اسلام مجیدی هروان، عظیم اکبری، داود افیونی، محمدحسین صابری، محمدتقی طباطبایی، هدایت حاجی آخوندی میبدی، شیرعلی کوهکن، غلامعباس لطفعلی آینه
    A. Amini Sefidab, M. Vahabzadeh, E. Majidi Heravan, A. Akbari, D. Afyoni, M. H. Saberi, M. T. Tabatabaee, H. Hajiakhondi Meybodi, S. A. Koohkan, G. A. Lotfali Ayeneh
    A breeding hexaploid salt tolerant wheat line (MS-81-14) was produced from crossing of an Iranian salt tolerant wheat line (1-66-22) with Inia cultivar (from CIMMYT) at Karaj Research Station in 1991-92 cropping season. The F1 plants were grown at Karaj in 1992-93 cropping season، furthermore F2-F6 populations were evaluated under salinity stress conditions (EcSoil&Water = 8-12 ds/m) in Isfahan (Rodasht Agricultural Research Station) during 1993-1999 cropping seasons. An extracted breeding line was evaluated in the preliminary yield trial of Yazd and Neishabour Stations and was picked based on its high yield as well as its good performance under salinity stress conditions in 1999-2000. This line was further tested in the preliminary regional yield trial of salt affected regions of temperate zone at two stations (Yazd and Isfahan) and with recorded yield of 6. 483 tha-1 against 4. 893 and 4. 400 tha-1 of Kavir and and Roshan check cultivars، respectively was selected again in 2000-01. This line was tested in advanced and replicated trials over four stations (Yazd، Zabol، Kerman and Isfahan) in 2001-02 and with recorded grain yield of 5. 55 tha-1 compared to 4. 145 and 4. 185 of Kavir and Roshan check cultivars، respectively under salinity stress conditions، as a superior line forwarded to adaptation trials. The adaptation and stability of this line were evaluated in a two years experiment tested over three stations (Yazd، Birjand and Isfahan) during 2002-2004 periods under salinity stress conditions (EcSoil = 8-14ds/m، EcWater= 8-12 ds/m)، and with grain yield of 5. 470 tha-1 against 4. 650، 4. 499 and 4. 962 tha-1 of Kavir، Roshan and Bam check cultivars، respectively and due to its high stability (with Ys=23 against Ys= 8،7 and 17 of Kavir، Roshan and Bam check cultivars، respectively)، high adaptability and good bread quality was considered as the most stable line for on-farm and extension trials which was followed in 2004-08 over different salt affected regions of temperate zone showing an average grain yield of 4. 232 tha-1 for MS-81-14 against 3. 673 and 3. 769 tha-1 of Bam and Kavir check cultivars، respectively. The results of farmer conditions trials confirmed the wide adaptability and grain yield stability of the new line. Considering high grain yield، high adaptability and stability for saline areas and good grain quality (protein contents of 11. 9% and hardiness index of 50 as well as good agronomic performance including resistance to lodging and shattering، this line named Arg and officially released in 2009 for cultivation in saline areas (with water/soil saline) farms of temperate zone، in Iran.
  • بررسی شاخص های پایداری علمکرد دانه و انتخاب ارقام پایدار گندم های بهاره در اقلیم ساحل خزر
    مجتبی وهاب زاده، معرفت قاسمی
  • بهاره طایفه، افشاری، مهران عنایتی شریعت پناهی، مجتبی وهابزاده
    هدف از این پژوهش بهینه سازی القای جنین زایی در میکروسپورهای جداشده گندم نان می باشد. در این پژوهش از هیبریدهای F1 شامل،M85-6 × 90، M85-8 × 90 mv17 × شیرودی، کویر ×mv17 و کویر × بم، استفاده شد. میکروسپورها در محیط A2 با میزان متفاوت قند مالتوز (60 و 90 گرم در لیتر) بسته به ژنوتیپ کشت شدند. نتایج نشان داد که از نظر صفات جنین زایی و باززایی بین هیبریدها تفاوت معنی دار وجود دارد. اما بین دو میزان قند مالتوز و اثر متقابل آن با ژنوتیپ تفاوت معنی داری مشاهده نشد. هیبریدهایM85-6 × 90، mv17 × شیرودی وmv17 × کویر بیشترین جنین زایی را در میان سایر هیبریدها داشتند. اما در مورد باززایی جنین ها، هیبریدهای × mv17 شیرودی و M85-6 × 90 بالاترین میزان باززایی جنین را داشتند. اثر 2،4-D به عنوان تنش جهت القای جنین زایی در رقم فلات که یک رقم پاسخ پذیر به کشت میکروسپور می باشد، برررسی شد. میکروسپورها در سه غلظت 15، 25 و 35 میلی گرم در لیتر 2،4-D به مدت 30 دقیقه تحت تیمار قرار گرفتند، در حالی که از میکروسپورهای بدون اعمال تیمار 2،4-D به عنوان شاهد استفاده شد. نتایج نشان داد که فراوانی جنین زایی در میکروسپورهای تحت تنش با2،4-D در مقایسه با میکروسپورهای شاهد برتر می باشد. بیشترین جنین زایی با اعمال 15 میلی گرم در لیتر 2،4-D و بیشترین جنین های باززایی شده از غلظت 15 و 25 میلی گرم در لیتر آن به دست آمد. طبق نتایج بدست آمده2،4-D به عنوان یک تنش نو در القای جنین زایی میکروسپورهای گندم معرفی می شود.
    کلید واژگان: گندم, میکروسپور, جنین زایی, دابلد هاپلوئید, 2, 4, D (2 و 4 دی کلرو فنوکسی استیک اسید)
    Bahareh Tayefe, Afshari, Mehran Enayati Shariat Panahi, Mojtaba Vahab, Zadeh
    The objective of this study was to improve induction of embryogenesis in bread wheat microspores. In this study, some F1 hybrids i.e M85-6 × 90, M85-8 × 90, mv17 × shiroudi, mv17 × kavir and kavir × bam were used. Microspores were cultured in A2 medium containing different amounts of maltose (60¬ & ¬90 ¬g/lit) depending on the genotype used. Analysis of variance for embryogenesis and regenerable embryos showed highly significant difference between hybrids but there was no significant difference between media (A2-60¬ &¬ A2-90) and interaction effects. M85-6 × 90, mv17 × Shiroudi and mv17 × kavir produced the highest ratio of embryogenesis among the hybrids. In regeneration phase, mv17 × Shiroudi and M85-6 × 90 had the highest frequency of regenerable embryos. The effect of 2,4-D as a novel stress for induction of microspores embryogenesis in Falat -known as the most responsive wheat cultivar to microspore culture technology, was investigated. Microspores were subjected to 2,4-D at 3 concentrations including 15, 25, 35 mg/l for 30 minutes while microspores without any stress treatment were used as the control. The embryogenesis of microspores stressed with 2,4-D were better than control. The highest yield of embryogenesis was produced at 15 mg/l 2,4-D. The most regenerated embryos were obtained in 15 & 25 mg/l of 2,4-D. According to the results obtained, 2,4-D is introduced as a new stress for induction of embryogenesis in microspores of wheat.
    Keywords: Wheat, microspore, embryogenesis, doubled haploid, 2, 4, D (2, 4, di chlorophenoxyacetic acid)
  • اشکبوس امینی، مجتبی وهابزاده، اسلام مجیدی هروان، داود افیونی، محمدتقی طباطبایی، محمدحسین صابری، غلامعباس لطفعلی آینه، سید ذبیح الله راوری
    به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، با هدف تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های جدید گندم نان در مناطق دارای آب و خاک شور معتدل کشور، تعداد هفده لاین جدید پیشرفته گندم نان به همراه ارقام روشن،کویر و بم، به عنوان ارقام شاهد متحمل به تنش شوری، درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های یزد، بیرجند و اصفهان در شرایط تنش شوری (EcSoil =8-14 ds/m و EcWater =8-12 ds/m) به مدت دو سال زراعی (83-1381) ارزیابی شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله اثرهای مربوط به ژنوتیپ، سال× مکان، ژنوتیپ× سال و اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ × سال × مکان معنی دار بود. با توجه به نتایج بررسی پایداری و سازگاری با روش ها ومعیارهای مختلف پایداری، لاین هایMS-81-14، MS-81-4، MS-81-3 و MS-81-5 به عنوان لاین های پرمحصول و پایدار شناسائی شدند. لاین MS-81-14 با شجره 1-66-22/Inia با داشتن بیشترین عملکرد دانه (470/5تن درهکتار)، بالاترین مقدار معیار گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (23= YS)، بیشترین مقدار ضریب تبیین (%4/97 R2 =)، کمترین میانگین رتبه (42/3 R=)، انحراف معیار رتبه پایین (609 / 4 = SDR)، واریانس پایداری (σ i 2) غیرمعنی دار و اکووالانس ریک (Wi)پایین به عنوان لاین با عملکرد بالاو پایدار و سازگار با مناطق معتدل دارای آب و خاک شور شناسایی وانتخاب شد.
    کلید واژگان: پایداری و سازگاری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از معیارهای مختلف پایداری در شرایط تنش شوری
    A. Amini, M. Vahabzadeh, E. Majidi Heravan, D. Afiuni, M. T. Tabatabaei, M. H. Saberi, G. Lotfali Aineh, S. Z. Ravari
    To study genotype × environment interaction and determine the stability and adaptability of grain yield of bread wheat under salinity stress conditions in temperate zone areas of Iran, field experiments were conducted with 17 new advanced bread wheat lines together with three salinity tolerant checks cultivars Roshan, Kavir and Bam, using randomized complete block design with three replications under salinity stress conditions(EcSoil =8-14 ds/m, EcWater =8-12 ds/m). Experiments were carried out in three experimental stations in Yazd, Birjand and Isfahan during 2005-06 and 2006-07 cropping seasons. Combined analysis of variance for grain yield showed significant differences among the genotypes (P<0.05). The location × year and genotype × year and genotype × location × year interactions were also significant (P<0.01). Analysis of different stability parameter revealed that lines MS-81-14, MS-81-4, MS-81-3 and MS-81-5 were more high yielding and stable genotypes with good adaptability to salinity stressed conditions, among them line MS-81-14 with average grain yield of 5.470 tha-1,YS=23, R=3.42, SDR=4.609, R2 =97.4%, non-significant stability variance (σ i2), low Wricke's ecovalance(Wi) and also with good adaptability and agronomic chacteristics was identified as the most high yielding and stable genotype.
  • امیر یزدان سپاس، مسعود قدسی، بهروز پیرایش فر، محمود ناظری، حسین امین، قدرت الله مالوردی، اکبر قندی*، داود افیونی، گودرز نجفیان، مجتبی وهاب زاده، عظیم اکبری
    A. Ghandi, D. Afyooni, G. Najafian, M. Vahabzadeh, A. Akbari, M. Torabi, A. Yazdansepas, M. Ghodsi, B. Pirayeshfar, M. Nazeri

    Sepahan is a new bread wheat cultivar derived from progenies of a cross made between Azadi cultivar and some high yielding and resistant to rust advanced lines. All selections were made in Kelardasht and Iranshahr stations and early evaluations in Karaj. It was also studied in regional uniform yield trials in moderate stations including Kaboutar Abad. Results revealed that this line is more tolerant to drought, thus it's suitable for arid areas of Iran and it has higher yield than check cultivar (Mahdavi). It is of spring habit and early maturity, 95-100 cm plant height, grain color amber and thousand kernel weight of 40 gram. Sepahan has grains with average protein and gluten content 10.3% and 23% respectively. Based on these superiorities and good performance, the new line was released in 2006, under the name of Sepahan

  • حبیب الله سوقی، مجتبی وهاب زاده، مهدی کلاته عربی، جبار آلت جعفربای، صادق خاوری نژاد، معرفت قاسمی، حسینعلی فلاحی، اشکبوس امینی
    به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه در گندم نان، 19 لاین امیدبخش به همراه رقم تجن به عنوان شاهد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی اقلیم ساحل خزر شامل گنبد، گرگان، ساری و مغان در دو سال زراعی 85-1383 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از تعیین یکنواختی اشتباهات آزمایشی بر اساس آزمون بارتلت، تجزیه واریانس مرکب با فرض تصادفی بودن سال ها و مکان ها و ثابت بودن ژنوتیپ ها انجام شد. اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان × سال در سطح احتمال 1% معنی دار بود ولی اثر متقابل ژنوتیپ × سال معنی دار نشد. به منظور مشخص کردن لاین های پایدار، تجزیه پایداری با استفاده از روش های مختلف انجام شد. در روش ضریب تغییرات محیطی و واریانس پایداری (پارامتر نوع اول) لاین های شماره 19، 18، 11، 12 و 5 پایداری عملکرد بیشتری داشتند. بر اساس روش اکووالانس ریک لاین های شماره 1، 2، 8، 11 و 9 پایدارترین لاین ها بودند. در روش ابرهارت و راسل لاین های شماره 2، 1، 19، 8 و 11 پایدارترین لاین ها بودند. براساس پارامتر تیپ چهارم (لین و بینز) لاین های شماره 12، 14 و 11 به ترتیب دارای کمترین واریانس و ضریب تغییرات درون مکانی بوده و به عنوان لاین های پایدار شناخته شدند. علیرغم وجود تفاوت هایی در نتایج روش های مختلف پایداری، لاین شماره 11 با شجره ALTAR 84/AE.SQUARROSA(219)//SERI با متوسط عملکرد 5230 کیلوگرم در هکتار دارای سازگاری عمومی خوبی بود.
    کلید واژگان: لاین های امیدبخش, تجزیه پایداری, عملکرد دانه, اقلیم گرم و مرطوب
    H. Soughi, M. Vahabzadeh, M. Kalateh Arabi, J. A. Jafarby, S. Khavarinejad, M. Ghasemi, H. Fallahi, A. Amini
    In order to evaluate grain yield stability of 19 promising lines of bread wheat along with a check cultivar (Tajan) in warm humid climate, an experiment was carried out in four agricultural research stations (Gorgan, Gonbad, Sari and Moghan) during 2004-2006 cropping seasons. The experimental designs in all locations were randomized complete block design with three replications. Combined ANOVA was performed following the Bartelet test (for uniformity of error variances). Year and location effects were considered random while genotypic effect as a fixed variable. Results of combined analysis of variance showed that the effects of genotype×location and genotype×location×year were significant (P<0.01), but effect of genotype×year was not significant. Stability of genotypes were evaluated using different methods including Variance (Si2) and environmental coefficient of variance (CVi), coefficient of regression of mean yield on environmental index (bi), Wricke’s ecovalance, Eberhart and Russell and within location variance (Myy/l and CV). Results of environmental variance and coefficient of variability (CVi) showed that number 19, 18, 11, 12 and 5 with lower values for environmental variance and coefficient of variability (CVi) had the highest stability. In Wricke’s ecovalance stability method number 1, 2, 8, 11and 9 had the highest stability, respectively. On the base of Eberhart and Russell method lines number 2, 1, 19, 8 and 11 had the highest stability, number 12, 14 and 11 were stable on the basis of Myy/l and C V. Result of these methods were different more or less, however, based of all methods, line no.11 with 5230 kgha-1 grain yield was selected as the most stable lines for northern warm and humid zones of Iran.
  • مهدی کلاته*، جبار آلت جعفربای، معرفت قاسمی، صادق خاوری نژاد، مجتبی وهاب زاده، کیومرث نظری، علی محمد آبرودی، ملک عابدی پریخان، عباس سعیدی، احمد حیدری، محمد ترابی، میترا سراج آذری، علی ملیحی پور، محمدعلی دهقان، فاطمه خلقتی، محمدصادق احمدیان مقدم، محمدعلی رمایی، دادرضایی سیدطه، بهروز پیرایش فر
    M. Kalateh *, J. A. Jaafarbai, M. Ghasemi, S. Khavarinejad, M. Vahabzadeh, K. Nazari, A. M. Abroudi, M. Abedi Parikhan, A. Saidi, A. Heydari, M. Torabi, M. Serajazari, A. Malihipour, M. A. Dehghan, F. Khelghati, M. S. Ahmadian Moghaddam, M. Aliramaie, S. T. Dadrezaie, B. Pirayeshfar
    Line N-78-14 with the pedigree of SHA4/CHIL CM91099-25Y-OM-3N-1Y-OYZ-O10M-OY-3M-O10 was obtained from CIMMYT, Mexico in 1996 through High Rainfall Wheat Screening Nursery. Preliminary evaluation of the genotypes in International Nursery in Gorgan and Sari Research Stations during 1996-97 cropping season, resulted in selection of this line as one of the most high yielding genotypes. Selected lines were evaluated in preliminary regional wheat yield trials of north warm and humid climate in 1997-98 in four locations of Gorgan, Sari, Gonbad and Moghan. Line N-78-14 together with other selected lines were tested then in advanced regional wheat yiled trial (ARWYT-N) in 1998-79, and later in ellite regional wheat yield trials (ERWYT-N) for three years in four locations. In all these experiments line N-78-14 was the most high yielding line compared to the check cultivar and other lines. Evaluation of line N-78-14 for resistance to different diseases in special disease nurseries in different locations under artifical inoculations indicated that in most locations, this line was resistant or moderately resistant to yellow rust and leaf rust while tolerated well fusarium head blight and septoria leaf blotch diseases. Line N-78-14 has been evaluated as a good baking quality wheat containing high molecular weight glutenine allels 2*, 7+9 and 5+10. Due to high yield, yield stability and compatibility, resistance to diseases and good baking quality, this line was introduced as Darya in 2006 for cultivation in warm humid climate regions of Khazar, Iran.
  • مجتبی وهاب زاده*، غلام رضا امین زاده، معرفت قاسمی، مهدی کلاته، جبار آلت جعفربای، صادق خاوری نژاد، ملک پریخان عابدی، حسین علی فلاح، علی تاری نژاد آقام، علی محمد آبرودی، عباس سعیدی، غلام رضا یحیایی، بهروز پیرایش فر، عباس علی نوری نیا، کیومرث نظری، فرزاد افشاری، محمد ترابی، میترا سراج آذری، محمدعلی دهقان، محمدصادق احمدیان مقدم
    M. Vahabzadeh *, Gh. Aminzadeh, M. Ghasemi, M. Kalateh, J. A. Jaafabai, S. Khavarinejad, M. Abedi Parikhan, H. Fallah, A. Tarinejad, A. M. Abroudi, A. Saidi, Gh. Yahyaie, B. Pirayeshfar, A. Nourinia, K. Nazari, F. Afshari, M. Torabi, M. Serajazari, M. A. Dehghan, M. S. Ahmadian Moghaddam
    Wheat is grown on 6.2 million hectares under different agr-climate conditions in Iran. Of 6.2 million hectares irrigated wheat, Khazar warm humid climate regions (Gorgan, Mazandaran and Moghan) with 350 thousand hectares are the most important wheat growing areas of the country. Productive and rich lands, high rainfalls and favorable temperature and light in these regions provide good conditions for production of high quality wheat yield. In the other hand, due to the presence of important diseases such as yellow rust, leaf rust, powdery mildew, septoria leaf blotch, fusarium head blight and crown and root rots in these regions, introduction and release of high yielding cultivars is rather difficult. Therefore, breeding programs are undertaken continuously in Seed and Plant Improvement Institute (SPII) to develop new high yielding and diseases tolerant cultivars with good adaptability to the warm and humid climate. Line N-80-6 with the pedigree of Luan/3/V763.23/V879.c8//Pvn/4/Picus/5/Opata was selected from the breeding materials obtained through ''North Wheat Breeding Programs'', CIMMYT, Mexico in 1994. F2-F6 generations were evaluated in Moghan Research Station. In 1999-2000, 78 pure lines were selected for further experiments, among them line No. 67 (2071) was superior. These lines were tested in preliminary regional wheat yield trials of north warm humid climate for one year and selected lines were evaluated in advanced regional wheat yield trials for another two years. Line No. 67 with 6.641 tha-1 grain yield compared to the check cultivar Tajan with 5.451 tha-1, was the most high yielding line. Because of resistance to diseases especially to yellow rust and fusarium head blight, this line (coded as N-80-6) together with 16 other lines were selected for ellite regional wheat yield trial (ERWYT-N) and were evaluated for two years in Gorgan, Gonbad, Sari and Moghan. Mean yield of line N-80-6 was 6.183 tha-1 which was higher than yield of Tajan cultivar (check), 5.390 tha-1, and other lines. Line N-80-6 was evaluated for resistance to different diseases in special disease nurseries in different locations under artificial inoculations for several years. It was resistant or moderately resistant to yellow rust and leaf rust, and tolerant to septoria leaf blotch and fusarium head blight. Line N-80-6 is good for quality and contains high molecular weight glutenine alleles null, 7+9 and 5+10. Due to high yield, yield stability stability and compatibility, resistance to diseases and good baking quality, this line was introduced as Moghan 3 in 2006 for cultivation in warm humid climate regions of Khazar, Iran.
  • غلامرضا خلیل زاده، مجتبی وهاب زاده، معرفت قاسمی، امیر غریب عشقی

    ارزیابی لاین های در دست معرفی یکی از مهمترین مراحل معرفی یک رقم به حساب می آید. بررسی سازگاری لاینهای پیشرفته در سال و مکان های مختلف، لازمه معرفی ارقام جدید می باشد. در این تحقیق نه لاین و رقم، شامل پنج لاین امید بخش بهمراه ارقام چمران و شیرودی از نظر عملکرد دانه و جهت ارزیابی عکس العمل آنها نسبت به بیماری های زنگ زرد و فوزاریوم سنبله در مقایسه با ارقام فلات و فرونتانا به عنوان شاهدهای حساس و مقاوم به این بیماری ها مورد مقایسه قرار گرفتند. این تحقیق در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در دو مکان، در دو شرایط آبیاری معمولی و آبیاری بارانی در سال زراعی83-1382 اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده های مربوط به عملکرد دانه و صفات حاکی از وجود اختلاف بین لاینها از نظر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، طول پدانکل، وزن دانه در کل بوته در سطح احتمال 1% و برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله شاخص برداشت درسطح احتمال 5% بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که لاین های N-81-8، N-81-9 و N-81-18 بترتیب با عملکرد دانه 6000، 6060 و 6310 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد دانه بر سایر لاین ها برتری داشتند. از نظر مقاومت به بیماری در دو شرایط آبیاری بارانی و معمولی لاینهای N-81-8، N-81-9 و N-81-18 نسبت به زنگ زرد مصون تا مقاوم و به بیماری فوزاریوم سنبله مقاوم تشخیص داده شدند. لاین N-81-18 با عملکرد دانه بالا و متفاوت نسبت به بیماری های زنگ زرد و فوزاریوم سنبله در هر دو شرایط آبیاری (معمولی و بارانی) می تواند از جمله کاندیدهای مناسب برای معرفی در منطقه مغان باشد و یا به عنوان والد مقاوم در دورگ گیری ها مد نظر قرار گیرد. در شرایط آبیاری معمولی همبستگی عملکرد دانه با ارتفاع بوته مثبت و معنی دار بود. محاسبه ضریب همبستگی بین صفات در شرایط آبیاری بارانی نشان داد صفات تعداد پنجه بارور با وزن کل دانه، وزن کل دانه با تعداد کل پنجه و پنجه بارور و طول پدانکل با ارتفاع بوته همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. بر اساس نتایج این تحقیق، استنباط می شود که بررسی لاینها در دو شرایط آبیاری نشتی و بارانی منجر به ارزیابی دقیق تر لاین ها شد. لاین N-81-18 با برتری عملکرد دانه و مقاومت به بیماری های زنگ زرد و فوزاریوم در این شرایط شناسایی شد.

    کلید واژگان: گندم نان, لاین های امید بخش, فوزاریوم سنبله, زنگ زرد, عملکرد دانه
    Khalilzadeh, Gh. R., M. Vahabzadeh, M. Ghasemi, A. Gharib Eshghi

    This study was conducted at Moghan Agricultural Research Center in 2000-01 with five promising lines, two cultivars Chamran and Shiroodi as checks for yield, two cultivars Falat and Forontana as diseases checks. The main objective was to evaluate the promising lines for grain yield and diseases resistance in Moghan region. A randomized complete block design with three replications was used under two different irrigation conditions; furrow and sprinkler irrigations. Combined analysis of variance over two irrigation conditions showed significant effect of genotype at the 1% of probability level on plant height, number of tiller per plant, number of fertile tiller per plant, length of peduncle, grain weight per plant. Mean comparison of lines showed that no significant differences but lines N-81-8, N-81-9 and N-81-18 produced 6000, 6060 and 6310 Kg/ha, respectively. These lines lines were also resistance to yellow rust (O-MR) and fusarium head blight (O). Line N-81-18 not only produced the highest grain yield but was highly resistance to yellow rust and fusarium head blight, under both furrow and sprinkler irrigation conditions. This line could be a promising candidate to be released in Warm Humid Caspian Zone. According to the results of this study sprinkler and furrow irrigations can be used for evaluation of new lines. In this study line N-81-18 with high grain yield and resistance to both yellow rust and fusarium head blight was designated as suitable candidate for Moghan region.

    Keywords: Bread wheat, Promising lines, Fusarium head blight, Yellow rust, Grain yield
  • معرفت قاسمی*، مجتبی وهاب زاده، غلامرضا امین زاده، حسن خانزاده، کمال شهبازی

    مناطق حاصلخیز اقلیم گرم شمال (مناسب کشت ارقام بهاره و نیمه بهاره گندم) شامل دشت های گرگان، گنبد، مازندران و مغان از مناطق مهم تولید گندم با کیفیت بالا در کشور هستند و همه ساله بیش از 750 هزار هکتار از سطح زیر کشت گندم را به خود اختصاص می دهند (بی نام، 1379). منطقه مغان با بیش از 35 هزار هکتار گندم آبی از مهم ترین مناطق تولید گندم در استان اردبیل محسوب می شود. وجود شرایط کاملا مساعد برای بروز و فعالیت بیماری های مهم گندم از جمله زنگ زرد و فوزاریوم سنبله که در بیشتر سال ها باعث خسارت به محصول می شوند، انتخاب رقم مناسب برای این مناطق را دشوار می سازد. در چند دهه گذشته ارقام گندم پرمحصول متعددی برای منطقه مغان معرفی و توسط زارعین کاشته شده اند، ولی اکثر این ارقام بعد از مدت کوتاهی به دلیل حساس شدن به زنگ یا بیماری های دیگر کنار گذاشته شده اند. به همین دلیل در معرفی رقم برای این منطقه و مناطق مشابه توجه به بیماری ها اهمیت ویژه ای دارد.

    M. Ghasemi *, M. Vahabzadeh, G. Aminzadeh, H. Khanzadeh, K. Shahbazi

    Eight promising lines of bread wheat which had been selected through the preliminary and advanced traits, together with two check cultivar Shiroudi and Tajan were evaluated for yield, adabtability and response to cereal diseases in an on farm experiment conducted in two sites in Moghan. Combined analysis of variance on yield and yield components showed significant differences of lines in yield and other traits. Lines Sw89.3064/Star… and Attila/Milan with 5.7/8 and 5.709 tonha-1 had the highest yield in both sites. Although other lines produced yield as high as the check cultivar Shiroudi, but due to high resistance or tolerance to yellow rust, leaf rust, fusarium head blight and powdery mildew which are prevalent diseases in the region, two lines Sw89.3064/Star… and Sha4/Chil were selected as superior lines in this experiment.

    Keywords: Wheat, Promising lines, disease response, yield
  • مجتبی وهاب زاده، اشکبوس امینی، معرفت قاسمی، محمود ناظری، شیرعلی کوهکن
    برای تعیین سازگاری و پایداری عملکرد‎ ‎و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، تعداد 19 لاین و رقم امیدبخش تریتیکاله در سه ایستگاه تحقیقاتی (مشهد، زابل و مغان) ‎درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های1380 تا 1382 ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله نشان داد که اثر متقابل سال × مکان و همچنین اثر سال × مکان × ژنوتیپ معنی دار بود ولی تفاوت بین ارقام معنی دار نبود. باتوجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ و محیط از روش های مختلف تجزیه پایداری برای تشخیص لاین های پایدار استفاده شد. بررسی تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روش های تجزیه رگرسیونی ابرهارت وراسل ( S2di و bi )، واریانس پایداری شوکلا ( ?i2‎ ) واکووالانس ریک ( Wi )، واریانس محیطی ( Si2‎ )، ضریب تغییرات محیطی ( C.V.‎ )، ضریب تبیین ( R2‎ ) و همچنین روش غیرپارامتری رتبه بندی ( Rank )، نشان داد که لاین های 4، 12، 14، 17 و11 پایدار می باشند. درضمن، لاین شماره 4 با داشتن کمترین انحراف از رگرسیون (05/0 = S2diو 08/1 = bi )، کمترین مقدار واریانس پایداری ?i2‎ (01/0)، کمترین مقدار معیار Wi (24/0)، بیشترین مقدار ضریب تبیین (7/96% = R2‎ )، کمترین انحراف معیار رتبه (72/1 = SDR )، واریانس و ضریب تغییرات محیطی کم (25/1 = Si2‎ و 52/17% ‎=‎ C.V.‎ ) و همچنین میانگین عملکرد زیاد (4/6 تن در هکتار) به عنوان پایدارترین لاین تشخیص داده شد.
    کلید واژگان: تجزیه پایداری, تریتیکاله, سازگاری, عملکرد دانه
  • معرفت قاسمی*، مجتبی وهاب زاده، غلامرضا خلیل زاده، امیر غریب عشقی

    به منظور بررسی لاین ها و ارقام تریتیکاله و جو از نظر تولید علوفه و دانه، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دوسال (1381-1379) درمزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان اجرا گردید. در این آزمایش کرت اصلی شامل دو سطح برداشت وعدم برداشت علوفه و کرت فرعی شامل پنج رقم تریتیکاله و جو (سه لاین پیشرفته تریتیکاله به نام های 4108، 4116 وMus "S"/ Beta "S" و دو رقم جو به نام های دشت و LB) بودند. تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفه سبز تیمارهای برداشت علوفه نشان داد که بین لاین ها و ارقام تریتیکاله و جو اختلاف معنی دار در سطح احتمال %1 وجود دارد. مقایسه میانگین ارقام به روش آزمون دانکن نشان داد که بیش ترین عملکرد علوفه سبز مربوط به رقم جو LB (21.01 تن در هکتار) بود.سه رقم تریتیکاله 4116،4108 و Mus "S"/ Beta "S"(به ترتیب به عملکرد علوفه سبز 17.24، 15.79و14.10 تن در هکتار) در یک گروه قرار گرفته و اختلاف معنی دار با هم نداشتند. رقم جو دشت دارای کم ترین عملکرد علفوفه سبز (12.9 تن در هکتار) بود. تجزیه واریانس مرکب صفات مورد بررسی نشان داد که در صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بین ارقام و همچنین اثر متقابل رقم و سال در سطح احتمال %1 اختلاف معنی دار وجود دارد. بیش ترین عملکرد دانه را رقم 4116 تریتیکاله در سال 1380 (7.23 تن در هکتار) و کم ترین عملکرد دانه را جو رقم دشت در سال 1381 (4.39 تن در هکتار) داشتند.

    کلید واژگان: تریتیکاله, جو, عملکرد دانه, اجزاء عملکرد, علوفه سبز
    M. Ghasemi *, M. Vahabzadeh, GH.R. Khalilzadeh, A. Gharib Eshghi

    The green fodder, grain yield and yield components of three triticale and two barley cultivar were compared in a split plot experimental design in Moghan Agricultural Research Station during two consecutive cropping seasons (2000-02). The main plot was allocated to harvested and non-harvested green fodder treatments, and the subplot was assigned to three triticale cultivars (4108, 4116 and Mus"S"/Beta"S") and two barley cultivars (Dasht and LB). Combined analysis of variance for green fodder indicated significant differences among the cultivars (P < 0.01).The highest green fodder (21.01 tha-1) was obtained from barley cultivar LB. Three triticale cultivars 4116, 4108 and Mus"S"/Beta"S" produced 17.24, 15.79 and 14.1 tha-1 green fodder, respectively. The differences among the cultivars were not significant. Barley cultivar Oasht had the lowest green fodder. Combined analysis of variance for agronomic characters showed significant difference among the cultivars for grain yield, plant hieght, spike length, number of kernels per spike and 1000kw (P < 0.01).The highest and lowest grain yield belonged to triticale cultivar 4116 and barley cultivar Dasht, respectively.

    Keywords: triticale, Barley, Grain yield, Yield components, green fodder
  • مظفر روستایی*، سید کریم حسینی، طهماسب حسین پور، مهدی کلاته، مقصود حسن پورحسنی، عارف امیری، غلامرضا خلیل زاده، محتشم محمدی، فرج اله نارکی، بهنام محفوظی، محمد ترابی، ناصر بنی صدر، حسن مختارپور، مجتبی وهاب زاده
    M. Roustai *, K. Hossaini, T. Hossainpour, M. Katata, M. Hassanpour-Hossni, A. Amiri, GH Khalilzadeh, M. Mohammadi, F. Naraki, B. Mahfoosi, M. Torabi, N. Banisadr, H. Mokhtarpour, M. Vahabzadeh

    Kohdasht is a new improved spring bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivar suitable for warm and semi arid areas of Iran. In 1990-91 cropping season, line Tr 801020029 R-1R-6R-0R was received from ICARDA under 9th Semi Arid Area Screening Nursery. Based on agronomic characteristics, resistance to diseases and abiotic stresses under field conditions, Tr 8010200-29R-1R-1R-6R-0R was selected for further evaluations. It was included in yield trials in main Research Stations in warm and semi arid areas of the country, together with other 24 wheat lines, as well as the widely grown improved cheek cultivar Zagros. Results revealed that this line is more tolerant to drought, yellow rust, leaf rust and produces significantly higher and stable yield. This line is earlier in spike emergence and maturity than Zagros, with mean grain yield of 3.77 tha-1. Its plant height and thousand kernel weight are about 90 cm and 37g, respectively. Its grain color is white and its grain protein content is 10.5%. Based on these superiorities and good performance, the new line was released in 2000, under the name of Kohdasht.

بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال