محدثه قادری

محققان و پژوهشگران عرصه حدیث در کنار روش های سنتی برای بازیابی متون اصیل حدیثی و یافتن تحریفات و اضافات وارد شده در روایات، به شیوه های نوین و دقیق تری نیاز دارند. یکی از این روش ها، لایه شناسی متون است. در دهه های اخیر به این شیوه به صورت جدی تر نگریسته شده است. لیکن جای خالی لایه شناسی در حوزه ی علوم حدیث بسیار محسوس است. از این رو جستار حاضر به گونه شناسی و بررسی دلایل پیدایش لایه های مختلف بر متون روایی پرداخته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با نگاهی نو به بازخوانی متون روایی در قالب لایه شناسی می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دلایل مختلفی از قبیل شرح مزجی متن، دو مولفی بودن، مونتاژ شدن باعث ایجاد چندلایگی در متون می شود و توجه به زمان، زبان، مکان و اسلوب بیانی حاکم بر متن در شناسایی لایه های مختلف، می تواند مفید باشد.

روش امام صادق(ع) در گفتگو، سبک و روشی جامع است، ایشان در مواجهه با هر فردی، ضمن توجه به شرایط روحی و فکری او، به سبکی خاص،گاه چند روش را به صورت ترکیبی به کار می برد. هدف نوشتار حاضر، بررسی و تحلیل سبک بحث و گفتگوی امام صادق(ع) با مراجعین به ایشان، ذیل دو عنوان کلی "اصول حاکم بر ساختار بحث و گفتگوی امام" و "اصول حاکم بر محتوای بحث و گفتگوی امام صادق(ع)" می باشد. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد روایی و مطالعه ی تاریخی انجام شده و نتایج نشان می دهد، سبک گفتگوی امام صادق(ع) جامع بوده؛ از این رو گاهی یک گفتگو، هم استدلالی، هم عقلی و هم تمثیلی است و در عین پایبندی به اصول و ارزش های اخلاقی، توکل به خدا و برهان گرایی، سبک های متفاوتی را نیز در مکالمات شان به کار گرفته اند؛ گفتگوی قرآن محور وگفتگوی تعلیمی از جمله ی سبک های ایشان به شمار می آید. آنچه در تمامی مکالمات و گفتگوهای امام(ع) یکسان و مورد توجه است، رعایت حال مخاطب و اصول اخلاقی، سپس به کارگیری سبک های مختلف در گفتگو با وی می باشد.

نظریه سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطه محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشه میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خود متن و بسامد کنشها وجمله هامی پردازد.سبک نحوی جمله هاوکنش گفتاری سوره مجادله، رابطه مستقیمی را با پیوستار معنایی و بافت موقعیتی برقرار کرده است؛ به گونه ای که باتغییربافت موقعیتی، سبک نحوی جمله هاوکنش گفتاری آن نیز تغییر می یابد و نکته دیگر، اینکه با تطبیق کنشها و سبک نحوی جمله ها با بلاغت کلاسیک عربی در علم معانی که توجه به اقتضای حال را شرط اصلی بلاغت شمرده شده است، در یک راستا میباشد و کنشهای کلامی کاملا درست و به جا با مقتضای حال به کار رفته اند.دراین جستار،میتوان به عوامل موثر محیطی درنازل شدن این سوره و تاثیر عوامل محیطی برکنشهای کلامی، پیوستاردستوری ومعنایی به کاررفته در جملات را بهتر جویا شد و به درک صحیح تری از نازل شدن سوره مجادله که به سبک و سیاق ادبی ویژه ای نازل شده است،دست یافت.

پرخاشگری یکی از ناملایمات جامعه ی امروزی است که می تواند دلایل بسیاری داشته باشد. قرآن کریم خشم را از صفات جاهلی می داند و در مقابل، کنترل آن را از ویژگی های متقین برمی شمرد. ازآنجایی که امروزه در بسیاری از انسان ها رفتارهایی مشاهده می شود که اطرافیانشان آن را پرخاشگری می نامند و به دنبال یافتن روش هایی برای درمان آن هستند؛ هدف این پژوهش نیز، یافتن راه حل مناسب قرآنی - روایی برای درمان پرخاشگری است.
این پژوهش که ازنوع توصیفی - تحلیلی است با رویکرد قرآنی - روایی به استخراج راه های موثر در درمان پرخاشگری ازجمله شناخت عوامل و راه های پیشگیری از بروز آن، راهکارهای مقابله با پرخاشگری دیگران و همچنین جلوگیری از عواقب سوء آن پرداخته است؛ برای جمع آوری اطلاعات پژوهش به بانک های اطلاعاتی مانند بانک نشریات کشور (magiran) و بانک نشریات جهاد دانشگاهی (SID) مراجعه شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته ها نشان می دهد که برای تاثیرگذاری بیشتر لازم است هر سه راهکار شناختی، رفتاری و عاطفی با هم و در کنار هم به کارگرفته شود تا بتوان تا حد زیادی به درمان پرخاشگری کمک کرد.
از نگاه دینی نخستین راهکار برای درمان پرخاشگری، راهکار شناختی است؛ که امروزه شناخت درمانی نیز نامیده می شود. با تغییر نگرش فرد، تبیین درست مفهوم پرخاشگری و بیان آثار و عواقب آن در کنار تغییر نوع نگاه فرد به خود، جهان هستی و دیگران در سایه ی توحیدمداری، می توان شخص را به شناختی درست رهنمون کرد و او را از ورطه ی پرخاشگری نجات دارد. در گام بعدی لازم است از طریق راهکارهای عاطفی و رفتاری به شخص کمک کرد تا این شناخت به عمل درآید و در او نهادینه شود.

از زمان آغاز بحران و ناامنی در سوریه دو دیدگاه کاملا متضاد برای تفسیر و تحلیل آن وجود داشت. گروه اول آن را امتداد اعتراضات در کشورهای عربی به حکومت این کشور و شخص بشار اسد می دانستند که نماینده این طیف کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به ویژه عربستان و قطر و کشورهایی در منطقه مانند ترکیه و کشورهای فرامنطقه ای به ویژه فرانسه و امریکا هستند. گروه دوم این تحولات را ناشی از توطئه خارجی و روندی متفاوت با خواست طبیعی و مدنی قلمداد می کردند که در این طیف کشورهای ایران، روسیه و چین دارای این دیدگاه هستند. با ادامه این بحران و شکل گیری و گسترش گروه های تروریستی مانند داعش، النصره، احرار الشام و... در عمل صحنه سوریه تبدیل به نبرد میان ارتش سوریه با تروریسم شد. گروه اول تا زمانی که داعش به طوررسمی اعلام خلافت اسلامی در عراق و شام نکرد، از حمایت خود از این گروه ها ابایی نداشتند. پس از آن و روشن شدن ابعاد گسترده پیامدهای این بحران برای خود آنها، امریکا طرحی را برای مهار بحران و در عین حال مقابله با دولت سوریه به تصویب رساند که شامل آموزش گروه های معارض میانه رو بود. با توجه به سوابق جنگ های امریکا که جنگ روانی همواره یک عنصر مهم در آن بوده است، نمی توان تصور کرد که برای طرحی با این اهمیت هیچ طراحی برای جنگ روانی وجود نداشته باشد. این مقاله، به نحوه معرفی این گروه توسط امریکا برای ایجاد معادله ای جدید در سوریه و اقدامات مقابله ای جمهوری اسلامی ایران در حوزه تبلیغات و جنگ روانی می پردازد. مقاله از نوع کاربردی و دارای روش گردآوری کتابخانه ای به شیوه توصیفی- تحلیلی است. همچنین به لحاظ یافته ها از روش تاریخی برای گزارش داده ها بهره برداری می کند. جامعه نمونه برای تحلیل محتوای متون، اسناد رسمی وزارت دفاع و کاخ سفید در امریکا و اظهارات دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به عنوان متولی پرونده مقابله با گروه تروریستی داعش است. سرانجام مشخص شد که علیرغم صرف هزینه ها و امکانات گسترده توسط امریکا برای پشتیبانی از این گروه های به اصطلاح میانه رو در فرایند جنگ روانی برای ایجاد پشتیبانی از آنان، توفیقی به دست نیامده است.