محسن صادقی امینی
-
از مهم ترین اهداف طرح های تفصیلی، تامین سرانه های استاندارد خدمات شهری در راستای رفع نیازهای شهروندان است. نکته راهبردی در تحقق پذیری این طرح ها، انطباق با زمینه است که در یک جامعه اسلامی، الزامات خاص خود را طلب می کند. در آموزه های اسلام، پاسخ به نیازهای مادی و فرامادی انسان مد نظر قرار گرفته و شهر به عنوان بستر حیات طیبه، باید این مهم را تسهیل کند. بنابراین اگر تامین نیازهای معنوی انسان در کنار نیازهای مادی او مطمح نظر باشد، فراهم نمودن سرانه کالبدهای متناظر با این نیاز (مانند کاربری مذهبی)، از اهمیت برخوردار است. این پژوهش در شرایطی که خلا پژوهش های مختلف کیفی و کمی در خصوص سرانه مذهبی شهرها کاملا محسوس است، ضمن ارایه الگویی برای آسیب شناسی توزیع فضایی سرانه مذهبی شهرها، به ارزیابی طرح تفصیلی شهر مقدس قم از این منظر پرداخته است. تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده که گردآوری داده های آن با روش اسنادی و مشاهده میدانی انجام پذیرفته و در نهایت، داده های اطلاعات مکانی (GIS) حاصل از برداشت میدانی پژوهشگر در انطباق با طرح تفصیلی مصوب و اسناد فرادست، تحلیل محتوا شد. نتایج تحقیق، حاکی است در شهر قم، کمبود سرانه مذهبی در مقیاس محله های شهری با روش های مختلف تحلیلی، اثبات می گردد. از یک سو طرح تفصیلی، مساحتی حدود 7% کاربری های مذهبی محلات را در تعریض معابر قرار داده و از سوی دیگر، عدم توزیع استاندارد و نرمال فضاهای مذهبی موجود و پیشنهادی طرح تفصیلی، منجر به انحراف بین حداقل %34 تا 68% نسبت به اهداف طرح جامع شهر و مقررات موضوعه شده است.
کلید واژگان: سرانه مذهبی, طرح های توسعه شهری, مسجد, محله, کاربری های خدمات عمومیOne of the most important goals of detailed plans is to provide standard per capita municipal services in order to meet the needs of citizens. The strategic point in the feasibility of these plans is to adapt to the context in which an Islamic society demands its own requirements. In the Islam, the answer to the material and metamaterial needs of human beings is considered and the city should facilitate this important.If the provision of human spiritual needs along with his material needs is considered, it is important to provide the per capita bodies corresponding to this need (such as religious land use). This study evaluates the detailed plan of the holy city of Qom from this perspective, while providing a model for the pathology of the spatial distribution of the religious per capita of cities, where the deficiency of various qualitative and quantitative researches on the religious per capita of cities is quite noticeable.The research was descriptive-analytical in which the data were collected by documentary method and field observation and finally, the spatial data (GIS) obtained from the field survey of the researcher were analyzed.The results indicate that in Qom the per capita lack of religious land use in the urban neighborhoods is proven by various analytical methods. The detailed plan puts about 7% of the religious uses of the neighborhoods in widening the passages. Lack of standard distribution of religious spaces has led to deviations of at least 34% to 68% from the goals.
Keywords: Religious land use per capita, Urban development plans, Mosque, neighborhood, public service uses -
نسبت اسلام و علوم انسانی یکی از مباحث بنیادینی است که ذیل عنوان اسلامی سازی دانش خصوصا پس از پیروزی انقلاب، از موضوعات اصلی تبادل نظر اندیشمندان این حوزه بوده است. اظهارنظر در خصوص دیدگاه اسلام نسبت به موضوعات مطرح در علوم انسانی، مستلزم استنطاق قرآن کریم به عنوان منبع اصلی و احادیث اهل بیت به عنوان مفسرین خاص قرآن و متعاقبا امکان سنجی تدوین گزاره های علمی بر اساس دیدگاه این دین نسبت به هر موضوع می باشد. مقاله حاضر درصدد است با استفاده از روش تتبع نظری ضمن بررسی قرآن کریم، تفاسیر معتبر و برخی منابع دیگر به شناخت دیدگاه اسلام نسبت به جامعه و مآلا قانونمندی آن در چارچوب ارائه گروه بندی دقیقی از آیاتی که ناظر بر قانون مدار بودن جوامع بشری هستند، نائل آید. ملاحظه خواهد شد که در یک دسته بندی کلی، چهار مجموعه آیات، این مفهوم را افاده می کنند که این مقاله به بررسی مجموعه اول این آیات، شامل نوزده دسته از آیات قرآن کریم که مستقیما بر قانونمندی جامعه دلالت دارند، می پردازد.کلید واژگان: اصالت فرد و جامعه, سنت اجتماعی, قانونمندی جامعه, اسلامی سازی دانشThe relationship between Islam and humanities is a fundamental issue,discussed by scholars under the general theme of the Islamisation of Knowledge, especially after the Islamic Revolution of Iran. In order to comment on Islam’s point of view about sociology and possibility of Islamisation of the field, however, it is necessary to first explain the ontology of the society from Islam’s viewpoint and then to assess the feasibility of codification of scientific propositions based on the viewpoint of this religion about society. Through a documentary method, this research tries to present the viewpoint of Islam about society and its lawgovernedness by studying the basic religious texts such as Quran and Hadith (i.e. Tradition). It will be seen that there are four groups of verses implying a law-governed society, among which the first group includes nineteen sets of verses that directly signify law-governed society.Keywords: Individualism, Socialism, Ontology of Society, Social law, Society Law, Governedness, Islamisation of Knowledge
-
جامعه شناسی معاصر، تا چه حد پاسخگوی نیازهای جامعه بشری در عصر حاضر به منظور تبیین پدیده ها و پیش بینی معضلات فراروی آن بوده است؟ پاسخ های متفکران به این پرسش و تلاش هایی که در این زمینه صورت پذیرفته است به اذعان اغلب اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی و انسانی، منتج به نتایج قابل دفاعی نشده است. طرح موضوعاتی نظیر زنده نبودن این رشته، برای توجیه شکست های این علم در دستیابی به اهداف آن ارزیابی می شود. امروزه بیش از هر زمان دیگر ضرورت بازنگری در علوم اجتماعی با هدف رفع نابسندگی ها، خواه در حوزه نظری و خواه در حوزه کاربردی، مورد اتفاق قاطبه دلسوزان این عرصه است.
مقاله حاضر می کوشد با استفاده از روش اسنادی، ضمن بررسی آثار میلز و برخی مدارک دیگر که به افکار او پرداخته است، به پرسش مطرح شده در سطر اول پاسخ دهد. ازاین رو، ضمن بازخوانی موضوعی افکار و آراء این جامعه شناس سیاسی، انتقادها و تحلیل های او از شرایط اجتماعی حاکم در زمان حیاتش مورد تامل قرار گرفته و برخی راه حل هایی نیز که حسب مورد بدان ها اشاره کرده است، بیان می شود. در جمع بندی نتایج بررسی رئوس اندیشه های وی، شکوفایی این افکار و هر نوع تفکر مستقل و تحدیدناپذیر دیگر در چارچوب های مسلط جامعه شناسی معاصر را، مستلزم پایه ریزی یک پارادایم نوین جامعه شناختی که با تجدیدنظر اساسی در مبانی نحله های موجود این رشته و بهره برداری از دیدگاه های اجتماعی بوم محور در عین عدم نفی دستاوردهای کنونی قابل تدوین است، خواهیم یافت.
کلید واژگان: آزاداندیشی, سرمایه داری, مارکسیسم, رسانه ها, جامعه شناسی معاصر, روشنفکر متعهد, پارادایم نوین جامعه شناسیAs admitted by sociologists and current sociology, the efforts made this age to meet human needs have failed. There is a general consensus of opinion among those who are interested, more than ever, that it is necessary to review the social sciences with the aim of resolving the inadequacy, whether in theoretical or practical aspects. This paper tries through a documentary and library-based method to investigate Mill's works and tackle this question. Thus, it reviews the thematic thoughts of this political sociologist, examines his criticisms and analysis of the social conditions prevailing in his life time, and offers some solutions. The result of the investigation shows that his thought and development of his views and any kind of independent and unlimited meditation within the dominant contexts of current sociology need establishing foundations for a modern paradigm of sociology based on a fundamental review of the principles of current schools and on the practical use of social views, while approving the current achievements.Keywords: free thought, capitalism, Marxism, the media, current sociologist, the committed elite, new paradigm of sociology -
امروزه طرح گسترده مباحثی چون بومی سازی و اسلامی سازی دانش، ضرورت استخراج و تبیین دیدگاه اسلام درباره مسائل اساسی علوم انسانی از جمله جامعه شناسی را بیش از پیش نمایان ساخته است. اما درتبیین علوم انسانی اسلامی، دو شیوه هست: اول نفی مطلق دستاوردهای کنونی و پایه ریزی پارادایم جدید علمی؛ دوم استفاده از علوم موجود وپالایش و تکمیل آن با بهره گیری از آموزه های اسلام.
این مقاله، با روش اسنادی بر مبنای رهیافت دوم و با رویکرد مقایسه ای که از روش های اصلی تحقیقات در علوم اجتماعی است، مفهوم کنش را در آرای اندیشوران شاخص غربی بررسی، و نظر قرآن و روایات را در این باره شرح داده، به مقایسه تطبیقی آنها پرداخته است. اسلام برخلاف اغلب نظریات غربی، که به نوعی تحلیل دو متغیره و یک بعدی در این خصوص پرداخته اند، با تحلیل همه جانبه از موضوع کنش، به ابعاد روانی، جسمی، طبیعی و اجتماعی در صدور کنش اشاره نموده و پنج رکن اصلی کنش را کنشگر، آزادی، فرصت، امکانات و انگیزه (نیت) دانسته استکلید واژگان: کنش, محرک کنش, رفتار, مطالعه موضوعی, رویکرد مقایسه ای, نیت, نظریه کنشی اسلامNowadays, the extensive debates on indigenization and Islamization of knowledge show the necessity of extracting and expounding the Islamic view on the basic issues of social sciences including sociology. However, there are two approaches to explaining the Islamic human sciences: the first is rejecting the existing achievements and establishing a new scientific paradigm and the second is making use of the existing sciences, and modifying and improving them according to Islamic teachings. Using a documentary method based on the second approach and a comparative study as a basic research method in social sciences, the present paper elaborates on the concept of action in the light of famous western thinker's views, the viewpoint of the Quran and traditions, and compares between them. Contrary to most western theories which have dealt with a two-variable one-dimensional analysis of action, Islam touches through its comprehensive analysis on the mental, physical, natural, and social dimensions of the development of action and considers actor, freedom, opportunity, facilities and motivation (intention) as the main basic elements of action.Keywords: action, action stimulus, case study, comparative study, intention, Islam's action theory
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.