محمد صالحی تینونی
-
ذخیره مس تخت گنبد در 63 کیلومتری شمال شرق شهرستان سیرجان، جنوب شرق ایران واقع است. کانی سازی درونزاد در این ذخیره به شکل رگه-رگچه ای داربستی و رگه های ضخیم کوارتزی رخ داده است که توسط توده میکروگرانودیوریتی الیگو-میوسن و مواد آذرآواری (به طور عمده توف با ترکیب حدواسط) ایوسن میزبانی می شود. رگه- رگچه های داربستی دربردارنده سه نسل کانی سازی (1) کوارتز + مگنتیت ± کالکوپیریت، (2) کوارتز + کالکوپیریت + پیریت ± مگنتیت و (3) کوارتز + پیریت + کالکوپیریت هستند. دگرسانی فیلیک بیشتر در سنگ های دیواره پیرامون رگه- رگچه های داربستی گسترش یافته است. کانی سازی برونزاد در این ذخیره با جانشینی سولفیدهای آهن دار توسط هماتیت و گوتیت مشخص می شود. همچنین، تشکیل مالاکیت، آزوریت و مس طبیعی در جریان تخریب سولفیدهای درونزاد آهن و مس در شرایط اکسایشی رخ داده است. بررسی میانبارهای سیال در بلورهای کوارتز موجود در رگه- رگچه های کوارتزی نشان داده که آنها بیشتر از نوع مایع+گاز+جامد (L+V+S)، مایع+گاز(L+V) و گاز+مایع (V+L) بوده و دارای دمای همگنی در گستره 146 تا 450 درجه سانتی گراد و شوری 35/0 تا 8/57 درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. فازهای جامد شامل هالیت، سیلویت و کانی های تیره هستند. میانبارهای سیال مورد بررسی در رگه های کوارتزی ضخیم از نوع L+V بوده و دارای دمای همگنی در گستره 207 تا 344 درجه سانتی گراد و شوری 35/0-39/3 درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. بر اساس نتایج ریزدماسنجی میانبارهای سیال، جوشش سیال های ماگمایی عامل موثر در نهشت کانی های کانسنگی و باطله در رگه- رگچه های داربستی است. همچنین سردشدگی و آمیختگی سیال های جوی و ماگمایی علت نهشت کانی ها در رگه های ضخیم کوارتزی هستند. در کل، یافته های به دست آمده در این پژوهش نشان می دهند که روند تشکیل و تکامل سامانه گرمابی تخت گنبد بیشترین شباهت را به سامانه های مس پورفیری دارد.
کلید واژگان: تخت گنبد, کمربند مس کرمان, کانی سازی, دگرسانی, میانبارهای سیال, مس پورفیریThe Takht-e-Gonbad copper mineralization is located about 63 km of northeast of Sirjan city. Hypogene mineralization occurred as stockwork vein-veinlets and thick quartz veins hosted by Oligo-Miocene micro-granodiorite body and Eocene pyroclastic materials (mainly tuff with intermediate composition). The stockwork vein-veinlets contain three generations of mineralization, (1) quartz + magnetite ± chalcopyrite, (2) quartz + chalcopyrite + pyrite + magnetite, and (3) quartz + pyrite + chalcopyrite. Phyllic alteration was mainly developed in the wall rocks around the stockwork quartz vein-veinlets. The supergene mineralization in this deposit is characterized by the replacement of ferrous sulfides by hematite and goethite. Also, formation of the malachite, azurite, and native copper during destruction of the hypogene iron and copper sulfides occurred under oxidizing conditions. The study of the fluids inclusion in quartz crystals of the stockwork vein-veinlets showed that they are chiefly of L+V+S, L+V and V+L types having temperature and salinity ranges of 140-450°C and 0.35-57.8 wt% NaCl eq., respectively. The solid phases are halite, sylvite, and opaque minerals. The studied fluids inclusion in the thick quartz veins are of L+V type having temperature and salinity within the range of 207-344°C and 0.35-3.39 wt% NaCl eq., respectively. Based on microthermometric data, the boiling of the magmatic fluids was the effective factor of the ore and gangue minerals deposition in the stockwork vein-veinlets. Also, cooling and mixing of the atmospheric fluids with magmatic ones account for the deposition of the minerals in the thick quartz veins. In general, the obtained data in this research revealed that the development and evolution trend of the hydrothermal system in the Takht-e-Gonbad is mostly similar to that of the porphyry copper system.
Keywords: Takht-e-Gonbad, Kerman copper belt, mineralization, alteration, fluid inclusion, porphyry copper -
ذخیره مس بلبلی2 در 110 کیلومتری جنوب غرب کرمان و در کمربند فلزایی دهج- ساردوییه (کمان ماگمایی سنوزوییک کرمان) واقع است. این ذخیره توسط سنگ های آذرین خروجی ایوسن (توف، جوش آتشفشانی، آندزیت و داسیت) و توده آذرین درونی الیگو- میوسن (گرانودیوریت) میزبانی می شود. این سنگ ها میزبان پهنه های دگرسانی پروپیلیتی، فیلیکی، سیلیسی و کربناتی (برآمده از سیال های کانی ساز) هستند. در این سنگ ها، کانی سازی درونزاد غالب بوده و بیشتر به صورت رگه- رگچه ای داربستی و انتشاری (کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت) رخ داده است. این کانی سازی توسط انباشته های برونزاد چون هماتیت، گوتیت، مالاکیت، و آزوریت در بخش سطحی ذخیره پوشیده شده است. کانی های درونزاد اغلب بافت های رگه-رگچه ای داربستی، برشی، دانه ای و قشرگون را نشان می دهند. ریزدماسنجی در بلور های کوارتز همزاد با کانی سازی چهار نوع میانبار سیال دو فازی مایع-گاز غنی از مایع (L-V)، دوفازی گاز-مایع غنی از گاز (L-V-S)، سه فازی مایع-گاز-جامد (V-L) و تک فازی گازی (V) را نشان می دهد. میانبارهای سیال مورد مورد بررسی دارای گستره دمای همگن شدگی 427-190 درجه سانتی گراد هستند. میانبارهای سیال L-V-S با محو بلور نمک طعام در گستره دمایی 213 تا 425 درجه سانتی گراد متناظر با شوری های در گستره 50-32 درصد وزنی نمک طعام همگن می شوند. میانبارهای دوفازی غنی از مایع (L-V) شوری هایی در گستره 10- 6/0 درصد وزنی معادل نمک طعام را نشان می دهند. بر پایه داده های ریزدماسنجی، جوشش، آمیختگی و سرد شدن ساده سیال های کانی ساز سازوکار های موثر در تشکیل و گسترش این ذخیره به شمار می روند. سیال های کانسار ساز به احتمال بسیار دارای خاستگاه ماگمایی و ماگمایی- جوی بوده اند. جایگاه زمین ساختی، ویژگی های بافتی و ساختی، انباشته های کانیایی دگرسانی و کانی زایی و داده های ریزدماسنجی رده بندی کانسنگ های بلبلی2 به عنوان ذخیره مس نوع پورفیری را تایید می کنند.
کلید واژگان: دهج- ساردوئیه, کانی سازی, بافت, دگرسانی, میانبارهای سیال, مس پورفیریThe Bolboli2 copper ore deposit is located about 110 km southwest of Kerman and lies in the Dehaj-Sarduieh metallogenic belt (Kerman Cenozoic Mamatic Arc, KCMA). This ore deposit is hosted by the Eocene extrusive igneous rocks (tuff, agglomerate, andesite, and dacite) and the Oligo-Miocene intrusive igneous body (granodiorite). These rocks are host the propylitic, phyllic, and silicic alteration zones (product of the mineralization fluids). Hypogene mineralization was dominant and occurs mainly as stockwork vein-veinlets and disseminate (chalcopyrite, pyrite, and magnetite). This mineralization is overprinted by supergene assemblages such as hematite, goethite, malachite, and azurite at superficial part of ore deposit. The hypogene minerals show generally vein-veinlet, stockwork, brecciated, granular, and crustiform textures. Microthermometric studies in quartz crystals cogenetic with the ore minerals reveal 4 types (1) L-V, (2) L-V-S, (3) V-L, and (4) V fluid inclusion. Study of fluid inclusions display a Th range of 190-427ºC. The L-V-S fluid inclusions were homogenized with halite disappearance with the Ts(NaCl) ranging from 213ºC to 425ºC which corresponds with salinities within the range of 32-50 wt% NaCl equivalent. The liquid-rich 2-phase inclusions (L-V) show salinities within the range of 0.6-10 wt% NaCl equivalent. Based on microthermometric data, boiling, mixing, and simple cooling of the ore-bearing fluids were the essential mechanisms in deposition and evolution of this ore deposit. The ore-forming fluids were probably of magmatic and mixed magmatic-meteoric sources. The geological setting, structural and textural aspects, alteration and mineralization of mineral assemblages, as well as microthermometric data show that the Bolboli2 ores can be categorized as porphyry copper-type ore deposit.
Keywords: Dehaj-Sarduei, mineralization, texture, alteration, fluid inclusions, porphyry copper -
ذخیره چندفلزی نوع رگه ای شلنگ (جنوب غربی شهر کرمان) در بخش مرکزی کمربند فلززایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. سنگ های درونگیر این ذخیره شامل واحدهای توف شیشه ای، توف بلوری، آندزیت و داسیت (به سن ائوسن) هستند. دگرسانی های وابسته به این ذخیره شامل پهنه های پروپلیتی، آرژیلی حد واسط، سیلیسی و کربناتی هستند. کانه زایی بیشتر به صورت رگه- رگچه ای در دو مرحله جداگانه درونزاد (کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت) و برونزاد (بورنیت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت و هماتیت) رخ داده است. کانی سازی درونزاد نیز در دو دوره مجزا رخ داده است، (1) در زمان تشکیل رگه/رگچه های کوارتز- سولفید و (2) هنگام گسترش رگه/رگچه های کربنات- سولفید. مقادیر متوسط مس، سرب، روی، طلا و نقره در رگه/ رگچه های کانه دار به ترتیب 5/2 در صد وزنی، 26/0 در صد وزنی، 16/0 در صد وزنی، 3/1 گرم در تن و 28 گرم در تن هستند. بی هنجاری های مثبت قوی Eu (03/5-31/10) و Ce (48/1-06/5) به ترتیب نشان دهنده pH قلیایی محیط نهشت و ماهیت احیایی سیال های کانسنگ هستند. بررسی های ریزدماسنجی میانبارهای سیال در بلورهای کوارتز همزاد با کانی های سولفیدی صورت گرفت. میانبارهای سیال مورد بررسی به طور عمده از نوع دو فازی غنی از مایع (L+V) هستند و همه آنها به فاز مایع همگن شده اند. دماهای همگن شدگی(Th) به دست آمده در میانبارهای سیال مورد بررسی در گستره 226 تا 313 درجه سانتی گراد تغییر می کنند. شوری های میانبارهای مورد بررسی نیز دارای گستره تغییراتی از 4/3 تا 9/9 درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. بر اساس نتایج ریزدماسنجی میانبارهای سیال، جوشش همزمان با سرد شدن سازوکار اصلی در گسترش و تکامل این ذخیره محسوب می شود. حضور بافت های گل کلمی، شانه ای، قشرگون، دانه ای، پرمانند، برشی، تیغه ای و جانشینی در کانسنگ ها، گسترش دگرسانی های آرژیلی حدواسط و کربناتی و شوری پایین میانبارهای سیال مورد بررسی، شواهد متقاعد کننده ای فراهم می نمایند مبنی بر اینکه ذخیره نوع رگه ای شلنگ بیشترین شباهت را به کانسارهای وراگرمایی (اپی ترمال) با سولفیدشدگی پایین دارد.
کلید واژگان: کانی سازی, دگرسانی, میانبارهای سیال, وراگرمایی (اپی ترمال) با سولفیدشدگی پایین, ذخیره شلنگ, دهج- ساردوئیهThe Shalang vein-type polymetallic ore deposit is located about 10 km southwest of Kerman and 70 km northeast of Sirjan, and lies in the central part of the Dehaj-Sarduieh metallogenic belt. This deposit is hosted by dacitic and andesitic vitric and crystal tuffs along with andesitic-dacitic lava flows of Eocene age. The alteration zones related to this deposit are propylitic, intermediate argillic, silicic, and carbonatized. Mineralization occurred principally as veins/veinlets in two separate stages, the hypogene (Chalcopyrite, Pyrite, Magnetite) and the supergene (Bornite, Chalcocite, Malachite, Azurite, & Hematite). The hypogene mineralization also took place in two distinct episodes, (1) formation of quartz-sulfide veins/veinlets and (2) development of carbonate-sulfide veins/veinlets. The average concentration values of cu, Pb, Zn, Au, and Ag within the ore-bearing veins/veinlets are 2.5%, 0.26%, 0.16%, 1.3ppm, and 28ppm, respectively. The strong positive anomaly values of Eu (5.03-10.31) and Ce (1.48-5.06) indicate an alkaline pH and reduced nature, respectively for the ore-forming fluids in the depositional environment. The microthermometric studies on fluid inclusions within the cogenetic quartz crystals were carried out. The studied fluid inclusions were chiefly of liquid-rich two-phase type and all of them were homogenized into liquid state. The obtained homogenization temperatures (Th) of the analyzed fluid inclusions varied within the range of 226º-313ºC. The salinities of the studied fluid inclusions range from 3.4wt% to 9.9 wt% NaCl equivalent. Based upon microthermometric results, the boiling concurrent with cooling were two essential mechanisms in development and evolution of this deposit. Presence of colloform, cockad, blabed, and replacement textures in the ores, development of intermediate argillic and carbonatized alteration zones, and the low salinities and temperatures of the studied fluid inclusions provide persuasive evidence that the Shalang vein-type polymetallic ores have the most similarity to the low-sulfidation epithermal deposits.
Keywords: Mineralization, alteration, fluid inclusions, low-sulfidation epithermal, Shalang ore deposit, Dehaj-Sardueih
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.