محمدرضا حاجی کرم رعیت

تالیف قلوب از آموزه های فقهی است که ریشه قرآنی دارد. حکم کلی وجوب تالیف قلوب، به معنای دلجویی از برخی مشرکان یا منافقان و حتی گروه های خاص از مسلمانان با اهداف و مقاصدی چون، الفت دادن ایشان به راه مستقیم و رفع موانع از فطرت حق جوی آنها وجلب همکاری سیاسی افراد و جریان ها با نظام و امت اسلامی یا دفع توطیه ها و تهدیدات، جعل شده است. علاوه بر خاستگاه قرآنی، روایات و سیره معصومین نیز بر شناسایی تالیف قلوب دلالت می نماید. با استقراء در ابواب و فروعات فقهی گوناگون، مانند اجرای حدود، مراتب نهی ازمنکر، اقامه نمازجماعت در مکه و مدینه، و مانند آن، این نکته روشن می شودکه تالیف قلوب درابواب وفروعات بسیاری درفقه امامیه کاربرد دارد. به طوری که می توان آن را به مثابه یک قاعده درفقه سیاسی مطرح نمود.

حقوق شهروندی، از جمله مفاهیمی است که در سال‎های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، به نظر می رسد از یک سو، تلقی اشتباهی از نسبت میان حقوق شهروندی با سایر عناوین مشابه؛ از جمله حقوق اساسی، حقوق مدنی و به ویژه حقوق بشر، وجود دارد و از سوی دیگر، رابطه حقوق شهروندان با آموزش های شهروندی، به درستی شناخته نشده است. از این رو هدف تحقیق حاضر، بررسی آگاهی های شهروندان از حقوق شهروندی در کلان‎شهر تهران می باشد. روش تحقیق حاضر نیز از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. نمونه تحقیق 350 نفر از شهروندان تهرانی در سال 1398 است. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه 18 سوالی محقق ساخته است که به منظور سنجش روایی ابزار، صاحب نظران با استفاده از روش روایی محتوا، روایی ابزار را در حد مطلوب ارزیابی کردند و به منظور برآورد پایایی ابزار پژوهش، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن برابر 82/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های t تک گروهی، t دو گروه مستقل و تحلیل واریانس یک‎طرفه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دادند که میزان آگاهی از حقوق شهروندی در شهروندان تهرانی، پایین تر از حد متوسط می باشد. همچنین بین میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق شهروندی بر اساس قومیت، تحصیلات، منطقه سکونت و رده سنی تفاوت معنی داری وجود ندارد اما میزان آگاهی شهروندان مرد تهرانی از حقوق شهروندی، بیشتر از شهروندان زن تهرانی می باشد و میزان آگاهی شهروندان متاهل از مجرد نیز بیشتر است.