محمدولی ولی زاده
-
در این تحقیق با استفاده از مقاطع میکروسکوپی و تهیه تصاویر رقومی پیوسته 33 نمونه از اسکارن منطقه، مدل سه بعدی کانی ها ساخته شده است. لایه نازک 1 سانتی متر از سطح نمونه ها برداشت شده و پس از هر مرحله لایه برداری تصویر رقومی مقطع میکروسکوپی تهیه شد. تصاویر تهیه شده در نرم افزار متلب پردازش شده و از آن جا که هدف پژوهش بررسی کانی های کلینتونیت، دیوپسید، وزوویانیت، گارنت و اپیدوت است، باند رنگی مربوط به هرکدام استخراج شد. ارزش های اجزاء تصویری این باندها به همراه مختصات سه بعد هر جزء تصویری برای مدل سازی سنگ در نرم افزار راک ورکس استفاده شد. شبکه هر کدام از کانی ها از حذف زمینه سنگ مدل با استفاده از انحراف معیار داده ها ساخته شد و با استفاده از نسبت حجم مدل فیلتر شده به حجم مدل اولیه مقدار هر کدام از کانی ها محاسبه شده است. مجموع مقادیر حجمی 5 کانی گزینش شده، برابر 58.77 درصد می باشد. در نتیجه باقیمانده درصد حجمی عبارت است از: آپاتیت، کوارتز، ترمولیت به مقدار کم، ولاستونیت، کلسیت به میزان قابل توجه و کانه های فلزی.
کلید واژگان: مدل سازی, تصاویر رقومی, شبکه سه بعدی, اسکارن, کانیIntroductionMost software produces models based on a pre-constructed grid. A grid network in 3-D modeling is an assemblage of voxels or cells of equal size. The number of cells producing is related to the spacing of the available data. The smaller the differences in the real data, the lower the dimensions of the cell unit, thus increasing the number of cells. The intersection of the lines formed by this network is called the node of the network and is calculated using the given data. These values are used for calculating each cell quantity and evaluating different cell values in the three-dimensional spaces. If one part is deleted based on operator order, the percent of remaining volume can easily be calculated by dividing the residual volume to total volume of the model. This study shows how to model spatial form and determine the quantity of mineral in the rock through the application of a small -scale high precision calculation. By paying attention to the used modeling method and using a high amount of data, the result will be as close as possible to the real distribution of minerals in the rock.In this research, to introduce the method and due to the full range of studies, the area 4 of metamorphism (Figure 1) Skarn Hassan Abad was selected for this research and was evaluated (mineralogy diversity is one of the essential reasons for this choice).Fig 1. Geological map of the studied area located in the south west of Yazd City.
MethodologyIn this study, serial section images are used for the modeling of the rocks. Five minerals (Clintonite, Diopside, Vesuvianite, garnet, and epidote) were selected and examined. The sampling is to cover all parts of the metamorphosed area and have a uniform distribution in the area, as well as all samples, should be safe and identifiable and not be used for displaced specimens. Thirty-three samples were prepared according to the principles from different skarn ranges. At first, all specimens were cut in a few centimeters and then thin sections were prepared, and a fixed camera took a digital image of the surface on a polarizing microscope. A layer with one-centimeter thickness was removed, and the above procedure was repeated. Figure 2 shows images of serial sections of one rock samples.For total calculations and producing the network of image coordination, MATLAB software was used, and for final modeling, RockWorks software was used. Closest point method was used for modeling. In this method, each unknown point gets the value of the sharp boundaries (Wylie, 2005).Fig 2. Serial thin section of one studied samples (Xpl, Vesu: Vesuvianite).
Results and DiscussionConsequently, each image is identified by an m×n×3, matrix where m and n are length and width of the image respectively and dependent on the number of pixels per image. Numerical three is indicative of the red, green and blue colour bands. Matrixes of successive images are arranged as a column, and the Z value of each image in successive sections and the fourth value related to the numerical value of the green color was added. The final matrix with four columns X, Y, Z, and G is stored in a standard ASCII file. Finally, 33 models were prepared for 33 rock samples. The obtained models show a complete distribution of color band value for each mineral with the corresponding color scale. After calculating the statistical parameters, for each of the five minerals desired in all models, by the filtering, the amount of each mineral was determined. Other parts other than the minerals in question should be removed from the model, to do this. For this purpose, the normal distribution curve of the prepared models was used. According to the desired tables, depending on the increase or decrease of selected minerals in all profiles, it is possible to determine the zoning of minerals around the intrusive rock accurately.For other minerals, these values are calculated and listed separately in the tables, and due to the amounts obtained from this mineral and the presence or absence of specific skarner minerals, the conditions of temperature and pressure governing the metamorphic region with a higher probability of Measurement. The normal distribution curve for each reaction zone (skarn zone) is shown on average from all four zones in Fig. 3. According to the volumetric tables of 5 minerals selected, the total amount of garnet, diopside, vesuvianite, clintonite and epidote minerals is 58.77%. As a result, the remaining volumetric percentages are (according to microscopic examination and XRD tests, these minerals have been confirmed in the region): apatite, quartz, low thermolite, wollastonite, significant calcite, and metal ores. These turning points coincide with the “average ± standard deviation” on the normal distribution curve. In this study, all models were filtered based on the two numbers average ± standard deviation. Since the rock matrix volume is always more extensive than that of the mineral, distribution values around the average ± standard deviation of the data reflect the values related to the rock. Mineral amounts can be obtained by subtracting these amounts from the total population of the model (Fig.4). The relative amount of minerals in the rock can be obtained by dividing volume of the mineral in the rock to the volume of the rock. Equation (1) shows the percentage of mineral in the rock.
(1)
Where FMV is the volume of filtered model (volume of minerals) and MV is total volume of model.
Fig 3. The mean distribution curve for the normal distribution is in the range of 105 meters (1); 105-222 meters (2); 222-320 meters (3); 320-450 meters (4).
Fig 4. Filtered models of the minerals.
ConclusionsCalculating mineral quantities and the determination of the three-dimensional distribution of minerals is necessary for the petrological and economic geology investigations. The total volumes of 5 selected minerals are 58.77%. As a result, the remaining volumetric percentages are Apatite, quartz, thermolite in a small amount; Wollastonite and calcite significantly and metallic minerals.By extensive sampling of ores in different areas, it is possible to use this method in ore body volume determination. Also, this method has many applications such as studying of the fluid inclusions, calculation of the type, and amount of porosity in oil reservoirs and studying the tectonic of the selected area.
Keywords: modeling, 3D network, Digital images, skarn, Mineral -
گرانیتوئید شاه کوه در سنگ های پلیتی و پسامیتی با درجه دگرگونی کم و سن تریاس-ژوراسیک در شمال خاور بلوک لوت در ایران مرکزی نفوذ کرده است. پورفیروبلاست های کردیریت در مجموعه پلیتی جنوبی نسبت به سنگ های پسامیتی شمالی موجود در هاله دگرگونی بیشتر رشد کرده اند. فابریک دگرریختی در هاله دگرگونی در پورفیروبلاست های کردیریت بخوبی حفظ شده اند. رابطه پورفیروبلاست های کردیریت و فابریک دگرشکلی مشخص می کند که زمان رشد پورفیروبلاست همزمان با اولین مرحله دگرشکلی شروع شده و تا بعد از مرحله دوم دگرشکلی دوام یافت. همچنین پورفیروبلاست های کردیریت همزمان با فعال شدن پهنه های برشی شکل پذیردر هاله دگرگونی و امتداد یافته در درون گرانیتوئید در داخل پهنه های برشی رشد یافتند. پهنه های برشی دارای پورفیروبلاست های کردیریت هستند که با ریزساختارهای ثبت شده نوع برش راست بر را در پهنه های برشی امتدادلغزمشخص می کنند. بررسی ساختاری سنگ های گوناگون دگرگون در هاله گرانیتوئید شاه کوه وجود چین های بسته تا یال موازی را با برگوارگی سطح محوری خوب گسترش یافته و برگوارگی کنکره ای نسل دوم مشخص می کنند. رشد تدریجی پورفیروبلاست های کردیریت فابریک مراحل دگرشکلی در هاله دگرگونی را در خود حفظ کرده اند. نتیجه گیری می شود که گرانیتوئید شاه کوه همزمان با یک دگرشکلی پیشرونده، رشد پورفیروبلست های کردیریت و فعالیت پهنه های برشی در سنگ های هاله دگرگونی نفوذ کرده است.
کلید واژگان: هاله دگرگونی, پورفیروبلاست کردیریت, دگرشکلی, شاه کوه, ایرانThe Shah-Kuh granitoid has intruded in the Triassic–Jurassic، pelitic and psammitic low grade metamorphic rocks of the NE Lut Block، in Central Iran. Cordierite porphyroblasts are common in the southern pelitic sediments، but are rare in the northern psammitic rocks، in the contact aureole. Deformation fabrics in the contact aureole are well preserved within the cordierite porphyroblasts. The relation of the cordierite porphyroblasts and deformation fabrics indicate that the time of growth has started and is synchronous with the first deformation phase and ends after the second deformation stage. The porphyroblasts are also generated in syn-intrusion ductile shear zones existing in the contact aureole and continue inside the Shah-Kuh granitoid. Shear zones in the contact aureole contain deformed cordierite porphyroblasts، with microstructures indicating clear shear sense. Structural analysis of various metamorphic rocks in the contact aureole of the Shah-kuh granitoid indicates a first stage، which is tight to the isoclinal folds، with well-developed axialplane foliation، and a second stage of crenulation cleavage. Sequential growth of cordierite porphyroblasts preserved fabric from various stages of a progressive deformation in the granite contact aureole. It is concluded that the Shah-Kuh granitoid has intrusions synchronous with progressive deformation، cordierite porphyroblasts growth، and shear zone development in the contact aureole of the granitoid.Keywords: Contact Aureole, Cordierite Porphyroblast, Deformation, Iran, Shah, Kuh -
بررسی تاثیر انتشار عناصر Fe، Mn، Mg و Ca بر رشد گارنت (منطقه ده نو، شمال باختری مشهد، ایران)منطقه ده نو در شمال باختری شهر مشهد، در محدوده زون ساختاری بینالود و در امتداد خاوری سلسله جبال البرز قرار دارد. واحدهای اصلی سنگی موجود در ناحیه مورد مطالعه شامل واحد تونالیت (تا دیوریت و گرانودیوریت) ده نو، هورنفلس و شیست های اطراف آن هستند. دگرگونی ناحیه ای مولد شیست ها در تریاس به وقوع پیوسته و در ضمن دگرگونی در طی تریاس بالایی، توده های گرانیتوییدی به این نوار دگرگونی تزریق شده اند و در طی جایگیری این توده در شیست های منطقه باریکه ای از هورنفلس در فاصله ای در حدود 200 متری از مرز توده با شیست ها تشکیل شده است. واحدهای سنگی توده نفوذی ده نو، هورنفلس و شیست دارای گارنت به عنوان کانی فرعی هستند. در این مطالعه به بررسی تاثیر پدیده انتشار در توزیع عناصر Fe، Mn، Mg و Ca در این نوع گارنت پرداخته شد. بر اساس داده های ژئوشیمیایی، به دلیل مقدار کم عنصر Ca در حاشیه گارنت، روند کاهشی آهن از مرکز تا حاشیه، سرعت های انتشار بسیار کم این عناصر و اندازه بزرگ گارنت ها نشان می دهد که گارنت های موجود در توده آذرین ده نو به طور شاخصی تحت تاثیر پدیده انتشار عناصر قرار نگرفته اند و تغییرات عناصر در آنها تحت تاثیر تحولات ترکیب شیمیایی مذابی که از آن متبلور شده اند بوده است. علاوه بر این، روندهای نامنظم Fe و Mn و روندهای یکنواخت تر Ca و Mg از مرکز تا حاشیه گارنت در درون شیست و هورنفلس و همچنین دمای کم تبلور و زمان کوتاه رشد گارنت در این سنگ ها نشان می دهند که تاثیر پدیده انتشار در هنگام رشد این گارنت ها قابل چشم پوشی است.
کلید واژگان: انتشار, گارنت, تونالیت, دیوریت, گرانودیوریت, شیست, هورنفلس, ده نوStudy of Fe, Mn, Mg and Ca Diffusion Effect on Garnet Growth (Dehnow Area, NW Mashhad, Iran)The Dehnow area is located in the northwest of Mashhad city and in the structural zone of Binalood, along the east Alborz range. The major rock units in the study area include tonalite (to diorite and granodiorite), hornfels and surrounding schist. The regional metamorphism that produced the schists occurred in Triassic, while the granitoids intruded in them during Upper Triassic, a thin layer of hornfels (~ 200m) has occurred in the intrusion, and schists contact. The Dehnow plutonic rocks, hornfels and schist contain garnet as an accessory mineral. In this work, diffusion effect of Fe, Mn, Mg and Ca in the garnet was studied. According to the geochemical data, low content of Ca in the garnet rim, falling trend of Fe from core to rim, low diffusion rates of these elements and the large size of garnets indicate that the garnets within tonalite are not distinctly affected by diffusion of these elements, but their elemental variation is resulted mostly by the chemical evolution of the melt from which they crystallized. In addition, erratic trends of Fe and Mn and the constant Ca and Mg trends from core to rim of garnets within the schist and hornfels, and also the low temperature of crystallization and the short time of garnets growth in these rocks show that diffusion effects on these garnets growth is negligible.Keywords: Diffusion, Garnet, Tonalite, Diorite, Granodiorite, Schist, Hornfels, Dehnow -
گرانیتوئیدهای الیگودرز با گسترشی در حدود 80 کیلومتر مربع در بخش میانی نوار سنندج - سیرجان بیرون زدگی دارند. تونالیت، گرانودیوریت و گرانیت اصلی ترین واحد های سنگی بیرون زده در این منطقه است. برونبوم های ریز دانه ای با خاستگاه ماگمایی، در گرانودیوریت ها فراوانی قابل ملاحظه ای دارند. بررسی های صحرایی، شواهد سنگ نگاری، شیمی سنگ کل و شیمی کانی های برونبوم ها و سنگ میزبان نشان می دهند که این برونبوم ها براثر فرایند آمیخته شدن ماگمایی حاصل نشده اند. روند تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در نمودارهای هارکر، تشابه در نمودارهای عنکبوتی و مدلسازی ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب نشان می دهند که برونبوم ها و سنگ میزبانشان دارای قرابت ژنتیکی بوده و تبلوربخشی عامل اصلی در شکل گیری برونبوم های ریز دانه ای الیگودرز بوده است. این برونبوم ها در اصل حاشیه های سریعا انجماد یافته مخزن ماگمایی هستند که در مراحل بعدی شکل گیری های ماگمایی گسیخته شده و به صورت برونبوم های ریز دانه ای و به صورت قطعات جامد (با حداقل تبادلات شیمیایی با ماگمای میزبان) درون ماگمای میزبان پراکنده شده اند. سرد شدن سریع برونبوم ها تبلور بیوتیت و آمفیبول را تسهیل کرده و باعث تغییر رفتار شیمیایی برونبوم ها نسبت به سنگ میزبان شده است.
کلید واژگان: برونبوم, آمیختگی ماگمایی, الیگودرز, حاشیه انجماد سریع, ژئوشیمی, سنندج, سیرجانThe Aligoudarz granitoid occurs in the central part of the Sanandaj-Sirjan Zone, western Iran. It comprises three distinct facies mainly of tonalite, granodiorite and granite composition. Magmatic microgranular enclaves (ME) extensively occur in granodiorite. Field, textural, whole rock and mineral chemistry data of the ME and the host rocks does not support magma mixing as the ME-forming mechanism. Major and trace elements variation diagrams, similarities in spider diagrams and geochemical modeling indicate the cogenetic relation of the ME and host rock. Fractional crystallization is the main process in the geneses of ME. Rapidly-cooled borders of the magma chamber can best explain formation of the ME. ME are the result of later fragmentation and dispersal of the rapidly-cooled borders in the host magma. These enclaves recorded the least degree of chemical exchange with the host. Biotite and amphibole crystallize with more rapid nucleation rates in rapid cooling zones. This process can explain different chemical behavior of the ME and the host rock.
Keywords: Aligoudarz, chilled margin, enclave, geochemistry, magma mixing, Sanandaj-Sirjan -
سنگ های دگرگونی منطقه ده نو به طور غالب شامل شیست های ریزدانه خاکستری تا سیاه رنگ است. گارنت شیست ها (نسبت به گارنت کلریتویید شیست ها) در فاصله نزدیک تری نسبت به توده تونالیتی قرار گرفته اند و در فاصله مرزی بین این شیست ها با حاشیه توده تونالیتی ده نو، باریکه ای از هورنفلس های استارولیت و آندالوزیت دار دیده می شود. گارنت شیست و گارنت کلریتویید شیست های منطقه ده نو از نظر کانی شناسی شامل کوارتز، بیوتیت، مسکوویت، گارنت، کلریت، کلریتویید، تورمالین و ایلمنیت است. نتایج زمین دمافشارسنجی نشان می دهد که هورنفلس (oC 550، kbar 3/4) و گارنت کلریتویید شیست (oC 486-497) در شرایط تعادلی پایین تری نسبت به گارنت شیست (oC 569، kbar 3/5) تشکیل شده اند.
کلید واژگان: شیست, زمین دماسنجی, زمین فشارسنجی, ده نو, مشهدMetamorphic rocks of Dehnow area mainly consist of gray to black fine-grained schists. Garnet schists are closer to the tonalitic body than the garnet chloritoid schists. There is a thin layer of staurolite and andalusite bearing hornfels between these schists and the Dehnow tonalitic body. Garnet schists and garnet chloritoid schists of Dehnow area are mineralogically comprised of quartz, biotite, muscovite, garnet, chlorite, chloritoid, tourmaline and ilmenite. Geothermobarometry results indicate that hornfels (550oC, 4.3 kbar) and garnet chloritoid schist (486-497oC) have formed in lower equilibrium condition in comparison with garnet schist (569oC, 5.3 kbar).Keywords: Schist, Geothermometry, Geobarometry, Dehnow, Mashhad -
گرانیت های مجموعه پلوتونیک ملایر دارای میانبارهای (انکلاو) ماگمایی با تنوع اندازه، شکل ظاهری، کانی شناسی و ترکیب شیمیایی است. تفسیر نمودارهای دو متغیره ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب با توجه به محتوای بالاتر برخی از اکسیدها مانندMnO، TiO2،MgO، CaO و FeOt در نمونه هایی از میانبارها نسبت به سنگ میزبان و همین طور روندهای خطی مشاهده شده از این اکسیدها و برخی از عناصر کمیاب همچون Cr، Ni، V نشان دهنده ماهیت متفاوت و در واقع منشا مافیک تر این دسته از میانبارها (نوع مافیک) نسبت به سنگ میزبان و دیگر میانبارهای فلسیک است. مطالعه ترکیب شیمیایی میانبارها در مقایسه با سنگ میزبان، بهره گیری از روش های آماری دو و چند متغیره (رگرسیون دو متغیره، ضرایب همبستگی، تحلیل خوشه ایو تحلیل مولفه های اصلی) بیانگر تباین مشخص ترکیب شیمیایی بین میانبارهای مافیک با فلسیک و سنگ میزبان و از طرفی شباهت بین میانبارهای فلسیک و سنگ میزبان است. این ویژگی به صورت پراکندگی مشخص بیشتر اکسیدها نسبت به خط رگرسیون و ضریب R2 پایین در رگرسیون دو متغیره، ضریب همبستگی ناچیز اکسیدهای عناصراصلی و اغلب عناصر کمیاب میانبارهای مافیک در برابر سنگ میزبان، قرارگیری نمونه ها در دو گروه متفاوت و مجزا در الگوی شاخه درختی و جهت گیری بردار متغیرها و نمونه ها در نمودار دو متغیره تحلیل مولفه های اصلی (PCA) قابل مشاهده است و تایید کننده روندهای ژئوشیمیایی متفاوت مشاهده شده برای عناصر مختلف در میانبار و سنگ میزبان در نمودار های دو متغیره ژئوشیمیایی (هارکر) است.
کلید واژگان: میانبار, سنگ میزبان, کانی شناسی, ژئوشیمی, ضرایب همبستگی, روش های آماریGranitic rocks of Malayer plutonic complex contain varieties of enclaves with different shapes, sizes, mineralogy and chemical composition. The interpretation of bivariant geochemical diagrams of major oxides and trace elements with respect to higher values of some of oxides such as MnO, TiO2, MgO, CaO & FeOt than host rocks in one groups of enclaves and moreover linear trend of these oxides and some of trace elements such as Ni, Cr, V indicate to different nature and mafic source of these enclaves (Mafic type) than host rocks and other enclaves (Felsic type).The study of chemical composition of this enclaves by using of univariant and bivariant statistical methods (bivariant regression analysis, correlation coefficients, cluster analysis and principle component analysis) indicate clear chemical contrast between mafic enclaves with felsic enclaves and granitic host rocks and in other side chemical affinity of felsic enclaves and their host rocks. Distinctive distribution of the majority of oxides and trace elements of mafic enclaves and host rocks and low values for R2 in regression analysis, low value of correlation coefficient of major element oxides and trace elements between enclaves and their host rocks, separate position of samples in cluster pattern and special direction of variants and samples of vectors in bivariant diagram of principle component analysis (PCA) are outputs of different geochemical characteristics of enclaves and host rocks. Moreover this correlates with different trends of each major oxides and trace elements in bivariant geochemical diagram (Harker diagram).Keywords: Enclave, Host Rock, Mineralogy, Geochemistry, Correlation Coefficient, Statistical Methods -
گرانیتوئیدهای الیگودرز در غرب ایران و در نوار سنندج-سیرجان واقع شده اند. تونالیت، گرانودیوریت و گرانیت واحدهای اصلی سنگ شناسی منطقه را تشکیل می دهند. مقایسه گرانیتوئیدهای الیگودرز با گرانیتوئیدهای مناطق بروجرد و دهنو نشان می دهد که تشابهات شیمیایی زیادی بین آنها برقرار است. بنابراین می توان تمامی سنگهای گرانیتوئیدی این مناطق را یک سری ماگمایی در نظر گرفت که از یک ماگمای مشترک اولیه منشاء گرفته اند. تبلور تفریقی اصلی ترین فرایندی است که باعث تحول ماگمای اولیه شده است. مقایسه نمونه های مناطق مختلف که کمترین SiO2 را دارند، نشان می دهد که این نمونه ها از لحاظ ترکیبی با هم متفاوتند. دلیل چنین اختلافی را می توان نسبتهای متفاوت کانی های تجمع یافته و مذاب بین دانه ای آنها دانست. این گرانیتوئیدها از لحاظ شیمیایی شبیه به سنگهای گرانیتوئیدی نوع I هستند که در قوسهای قاره ای تشکیل می شوند. مقادیر عادی سازی شده عناصر موجود در گرانیتوئیدها نسبت به گوشته اولیه نشان می دهد که این سنگها از عناصر LILE و LREE نسبت به عناصر HFSE و HREE غنی شده اند. چنین ویژگی های شیمیایی و همچنین تهی شدگی نسبی آنها از عناصر Ta، Nb، Ti و P تایید می کند که این گرانیتوئیدها منشاء پوسته ای داشته و در یک محیط قوس قاره ای تشکیل شده اند.
کلید واژگان: الیگودرز, ایران, سنندج, سیرجان, گرانیتوئید, ژئوشیمی, ماگماتیسم قوسیThe Aligoodarz granitoid occurs in Sanandaj-Sirjan Zone (SSZ), Western Iran. Tonalite, granodiorite and granite are the main rock types cropping out in the area. Comparison of Aligoodarz granitoid with Dehno and Boroujerd granitoids reveals several similarities in their chemical characteristics. Thus, the above mentioned granitoids can be assigned as a co-genetic magmatic suite, in which plutons evolved from a parental magma; with fractional crystallization being the main mechanism for magma evolution. Samples with lower SiO2 content from different areas, are not similar in composition, and indicating varying degrees of mineral accumulation and trapped interstitial melts. These granitoids are compositionally similar to normal I-type granitoid rocks originated from continental arcs. Compared with the primordial mantle, they are enriched in Large Ion Lithophile Elements (LILE) and Light Rare Earth Elements (LREE) over High Field Strength Elements (HFSE) and Heavy Rare Earth Elements (HREE). This feature together with relative depletion of Ta, Nb, Ti, and P confirm derivation of these granitoids from a crustal source region in continental arc environment -
در باختر و شمال باختر روستای حسن آباد یزد دایک های بزرگی از آندزیت های نیمه قلیایی در دیوریت ها، گرانودیوریت ها و کوارتز دیوریت ها دیده می شود. بلورهای کلینوپیروکسن درشت این سنگ ها منطقه بندی تقریبا«واضحی را نشان می دهند. ترکیب کلینوپیروکسن های دانه ریز زمینه در این سنگ ها مشابه حاشیه کلینوپیروکسن های زونینگ دار است. نتایج حاصل از تجزیه های نقطه ای کلینوپیروکسن ها توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) از مرکز به سمت حاشیه نشان داد که کلینوپیروکسن ها دارای ترکیبی از دیوپسید کروم دار، سالیت-فروسالیت و تیتان اوژیت هستند. منطقه بندی این بلورها در هنگام رشد کانی به وجود آمده است. اعتقاد بر این است که در منطقه بندی این کلینوپیروکسن ها تاریخچه پیچیده ای از شروع و خاتمه تفریق، آمیختن به وسیله اختلاط ماگمایی، وجود و نبود ته نشست های فشار بالا ثبت شده است. منشا بلور های سالیت و فروسالیت در دایک های آندزیتی حسن آباد احتمالا» از سنگ های دیواره گوشته بالایی در نظر گرفته می شود.
کلید واژگان: کلینوپیروکسن, دایک های آندزیتی, منطقه بندی, حسن آباد یزدIn the west and north west of Hassan-Abaad village of Yazd, massive dikes of alkali andesite in the diorite, quartz diorite and granodiorite are observed. Clinopyroxene phenocrysts in these rocks have obvious zoning. Reconnaissance work indicates that groundmass pyroxenes in the alkaline rocks are similar to the more evolved phenocryst rims. Obtained data from core to rim of Clinopyroxene phenocrysts by SEM point analysis, show that Clinopyroxene composition, contains Chrome-diopsides, Salites-ferrosalites and Titanaugite. Clinopyroxene zoning formed during crystal growth. These pyroxenes are believed to record an intricate history of stop-start differentiation, magma-mixing, entry or disappearance of high-pressure precipitates. The salitic and ferrosalitic crystals of the Hassan-Abaad andesite also represent accidental fragments of anomalous upper mantle wall rocks. -
با توجه به نتایج بررسی های صحرایی(شکل، ابعاد، توزیع مکانی و وضعیت انکلاوها و بیگانه سنگ ها در سنگ میزبان و در رخنمون های قابل دسترس) و آزمایشگاهی(بررسی های سنگ نگاری، ریزساختاری انکلاوهای ماگمایی و بیگانه سنگ های متاپلیتی و شیمی سنگ کل انکلاوهای ماگمایی)، انکلاوهای ماگمایی از نوع مافیک و فلسیک و بیگانه سنگ های دگرگونی از نوع هورنفلسی هستند. طویل شدگی انکلاوهای ماگمایی و بیگانه سنگ های هورنفلسی در امتداد محور طولی ظاهری خود در بخش های حاشیه ای توده نفوذی به عملکرد تنش های زمین ساختی در حالت مذاب یا نیمه جامد روی انکلاوها و حالت خمیری برای بیگانه سنگ ها و همچنین نیروی بالای جریان ماگمایی در منطقه تماس با سنگ های دگرگونی منطقه، نسبت داده شده و اشاره ای است به این که منشا این بیگانه سنگ ها، سنگ های دگرگونی مجاور توده نفوذی است. انکلاوهای مافیک موجود در میزبان جهت یافته، افزون بر شواهد تغییر شکل پلاستیک (در مقیاس میکروسکوپی)، ریزساختارهای جریانی هم نشان می دهند که این حالت را می توان به تحمیل جریان حالت جامد(Solid-State Flow) بر جریان ماگمایی نسبت داد. اشکال کروی، بیضوی، دوکی انکلاوهای ماگمایی مافیک، به دلیل عدم مشاهده شواهد تغییر شکل پلاستیک حالت جامد، وجود معیارهای جریان ماگمایی و مرز مشخص با سنگ میزبان در مقیاس ماکروسکوپی و میکروسکوپی به حضور آنها به صورت گلبول ها یا بسته های ماگمایی در ماگمای فلسیک میزبان نسبت داده و با توجه به اختلاف ظاهری، نزدیکی کانی شناسی، بافتی و ژئوشیمیایی با سنگ میزبان، به منشا متفاوت آنها و در واقع با وقوع آمیختگی ماگمایی مرتبط است. انکلاوهای ماگمایی فلسیک که به طور عمده شکل خاصی نداشته و قرابت کانی شناسی، ژئوشیمیایی آشکاری با میزبان نشان می دهند و در بخش های حاشیه ای و سقف توده دیده می شوند به گسیختگی حاشیه ای در فازهای اولیه تزریق، در فشار ناشی از ضربان های تزریق بعدی و جایگزینی ماگمای جدید نسبت داده شده اند.
کلید واژگان: ملایر, انکلاو ماگمایی, بیگانه سنگ, نسبت ظاهری, تغییرشکل حالت جامد, جریان ماگمایی, آمیختگی ماگماییThe results of field studies (i.e. shape, dimensions, spatial distribution, condition of enclaves and xenoliths in the host rocks at available outcrops) experimental observations (i.e. petrographical and microstructural study of enclaves and xenoliths and whole rock geochemistry of magmatic encalves) show that magmatic enclaves are mafic and felsic types, while xenoliths are hornfelsic. Elongation of magmatic enclaves and hornfelsic xenoliths along their apparent longitude axis in the margin of intrusive body are attributed to influence of stress on enclaves in melt or semi-solid phases and xenoliths in plastic form. In addition, this is related to impact of high force of magmatic flow in contact with metamorphic wall rocks. This indicates that the origin of xenoliths is the metamorphic rocks which lie at the periphery of the intrusive body. Existing of aligned mafic enclaves in the host, in addition to, presence of signs of plastic deformations (in microscopic scale) in micro-scale fluid features can be attributed to superimposition of solid-state deformation on magmatic flow. Due to lack of solid-state plastic deformation evidences, applicability of magmatic flow criteria and distinguishable interface of magmatic enclaves with host rocks in microscopic and macroscopic scales, spherical, globular, ellipsoidal and spindle shapes of mafic magmatic enclaves attributed to presence of theirs as mafic globule and packets in the host felsic magma, and also their similarity in superficial appearance, textural, mineralogy and geochemistry with the host rock, attributed to their different origin and magma mixing event. The formation of irregular shaped magmatic felsic enclaves with recognizable mineralogical and geochemical similarity to the host rocks, which are observed at the periphery or ceiling of the plutons, related to peripheral interruption in the primary phase of magmatic injection caused by the high pressure of consecutive injection pulse and replacement of new magmatic charge. -
سرگذشت تبلور یک سنگ در اندازه و پراکندگی کانی های آن ثبت می شود. اندازه بلورهای پورفیروبلاست در سنگ های دگرگونی، اطلاعات مفیدی را درباره محیط رشد آنها ارائه می کند. با توجه به تنوع کانی شناسی در اسکارن حسن آباد و فراوانی پورفیروبلاست های گارنت در زون های مختلف دگرگونی و بویژه ابعاد متفاوت این کانی در اولین زون دگرگونی اسکارن شمال خاور روستای حسن آباد، پراکندگی اندازه بلورهای این کانی مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجا که این مطالعات، به دقت بالایی نیاز دارد، از سطح برش نمونه ها، تصاویر رقومی تهیه و در نرم افزار تخصصی تجزیه تصاویر جی مایکروویژن (JMicrovision) تجزیه و تحلیل شد. همان طور که انتظار می رفت، دو شیب متفاوت به دست آمده در این مطالع،ه ما را با سه فرض احتمالی روبرو می کند: 1- تاثیر ترکیب سنگ اولیه؛ 2- زمان رشد بلور؛ 3- شارش سیال های اطراف توده نفوذی. با توجه به حضور کانی کلینتونیت، وزوویانیت و گارنت و وجود درز و شکاف های فراوان در منطقه، نقش سیال در درشت شدن اندازه پورفیروبلاست گارنت در محل هایی از اولین زون دگرگونی پر اهمیت تر به نظر می رسد.
کلید واژگان: پراکندگی اندازه بلورها, گارنت, دگرگونی مجاورتی, جی مایکروویژن, روستای حسن آباد یزدThe crystallization history of a rock is recorded by the size and the distribution of its minerals. The porphyroblast crystal size in metamorphic rocks can give notable information about its growing medium. Considering the varieties of mineralogy in the Hassan-Abad''s skarn and high frequency of garnet porphyroblasts in different metamorphic zones and special different sizes in the first metamorphic zone of the NE skarn، the crystal size distributions of this mineral is studied. With regard to this، digital photos of cutting surface were provided and analyzed by JMicrovision software. It has been expected، two different slopes can show three suspections: 1- parent rock composition effect; 2- crystal growing time; 3- fluid flow around plutonic rock. According to the presence of clintonite، vesuvianite and garnet and as many as joints in the region، the role of fluid in growing the size of garnet porphyroblast in part of the first metamorphic zone seem to be noticeable. -
توده گرانیتوئیدی آستانه در 40 کیلومتری شهرستان اراک قرار گرفته و بخشی از زون ساختاری سنندج- سیرجان را در باختر ایران تشکیل می دهد. بیشتر این توده نفوذی از سنگ های گرانودیوریتی تشکیل شده و به طور گسترده ای دستخوش دگرسانی گرمابی شده است. توصیف این زون های دگرسان بر اساس بررسی های صحرایی، کانی شناسی و رفتار عناصر نادرخاکی (REE) موضوع این مقاله است. در گستره مورد بررسی هشت زون دگرسان گرمابی شامل زون فیلیک (سریسیتی) با انبوهه هایی از کوارتز، سریسیت و پیریت؛ کلریتی با مجموعه کوارتز، سریسیت، و کلریت؛ پروپیلیتی با مجموعه کانی های کلریت، اپیدوت، کلسیت و آلبیت؛ آرژیلیتی با فراوانی بیشتر کانی های رسی (کلریت و ایلیت)؛ سیلیسی با فراوانی کوارتز؛ آلبیتی با کانی های آلبیت، کلریت؛ و کوارتز؛ هماتیتی با انبوهه هایی از هماتیت، کربنات های آهن (آنکریت و سیدریت)؛ و بالاخره کلریت تورمالینی شده با کانی شاخص تورمالین (دراویت) قابل شناسایی هستند. نتایج حاصل نشان می دهند که تفاوت های چشمگیری در رفتار REE ها، در زون های مختلف دگرسان این منطقه وجود دارد به طوری که در زون دگرسان سریسیتی LREE ها غنی شده اند، ولی الگوی HREEها (به استثنای Yb که غنی شده است) در مقایسه با سنگ نادگرسان معادل خود، تغییری نمی کند. در زون دگرسان کلریتی LREE ها تهی شده اند ولی HREE ها رفتارهای متفاوتی نشان می دهند. در زون های دگرسان پروپیلیتی و آرژیلیتی همه REE ها تهی شده اند ولی LREE ها در مقایسه با HREE ها تهی شدگی بیشتری نشان می دهند، و در زون دگرسان سیلیسی و هماتیتی LREE ها در مقایسه با HREE ها غنی شد گی نشان می دهند، و با لاخره در زون دگرسان آلبیتی و زون تورمالینی همه REE ها تهی شده اند. این ویژگی ها نشان می دهند که رفتار REEها در زون های دگرسان گرمابی توده گرانیتوئیدی آستانه در واقع به واسطه PH، حضور آمیخته های یونی در شاره و وجود کانی های ثانویه ای که بتوانند REE ها را در ساختار خود بپذیرند، کنترل می شوند.
کلید واژگان: آستانه, عناصر نادر خاکی (REE), دگرسانی گرمابیThe Astaneh granitoid massif is located about 40 km to Arak city, central Iran, is a part of Sanandaj-Sirjan structural Zone. These intrusive rocks which are mainly composed of grnodioritic rocks, widely affected under hydrothermal alteration. The alteration zones, on the basis of field studies and mineralogy as well as the study of the REE behavior, are investigated in this paper. Eight alteration zones including phyllic (sericitic) with quartz, sericite and pyrite; chloritic with quartz, sericite and chlorite; propylitic with chlorite, epidot, calcite and albite; argillic with clay minerals (chlorite and illite); silicic with abundant quartz; albitic with albite, chlorite and quartz; hematitisation with hematite, Fe-carbonates (ankerite and siderite) and tourmalinisation with tourmaline (dravite) are identified. The results demonstrate notable differences in the REE behavior in the different alteration zones. Accordingly, comparison with the fresh rocks, in the phyllic (sericitic) alteration, LREE are enriched, but HREE, except Yb which enriched, unchanged. Also in chloritic alteration zone, LREEs are depleted, but HREEs represent different behaviors. In the argillic and propylitic alteration zones, all REE are depleted, but compared with HREE, the LREE represent more depletion. In the silicic and hematitisation alteration zones, compared with HREE, the LREE are enriched. Finally, in the albitic and tourmalinisation alteration zones all REE are depleted. These features indicate that the behavior of REE in the hydrothermal alteration zones of the Astaneh granitoid rocks is mainly controlled by PH, availability of complexing ions in the fluid as well as the presence of secondary phases as host REE minerals. -
اندازه گیری مقدار کانی ها و تعیین توزیع فضایی آنها یکی از اولویتهای اصلی بررسی های زمین شناسی اقتصادی و سنگ شناسی است. امروزه روش های متعددی برای تعیین میزان کانی های موجود در یک سنگ وجود دارد، ولی روشی سریع، ارزان، و دقیقی که شبکه سه بعدی کانی های موجود در یک سنگ را نشان دهد، در دسترس نیست. در این بررسی با استفاده از تهیه تصاویر رقومی پیوسته از یک سنگ، مدل سه بعدی کانی (گارنت) موجود در آن ترسیم می شود. بدین منظور تصاویر پیوسته از نمونه ها با ضخامت 300 میکرون تهیه و در نرم افزار متلب مورد پردازش قرار گرفت، و مدل سازی حجمی نهایی در نرم افزار راک ورکس انجام پذیرفت. شبکه گارنتها از حذف زمینه سنگ در مدل به دست آمده با استفاده از انحراف معیار داده ها ساخته شد، و با استفاده از نسبت حجم مدل فیلتر شده به حجم مدل اولیه، مقدار حجمی گارنت سنگ محاسبه شد. با توجه به مقدار 4/31 درصدی گارنت می توان زون مورد مطالعه را زون گارنت ولاستونیت نامید. این روش را می توان در مواردی مانند تعیین تخلخل سنگها، محاسبه عیار ماده معدنی و باطله کانسارها، بررسی آبگونهای درگیر، مشخص کردن نام سنگ، منطقه بندی، تعیین آرایش، و جهت یافتگی سه بعدی کانی ها نیز به کاربرد.
کلید واژگان: ریزمدل سازی, شبکه سه بعدی, گارنت, مقدار کانی, حسن آباد یزدThe determination of mineral quantities is one of the primary purposes of petrology and economic geology studies. When producing skarn zonation, it is necessary for the quantities of minerals in each zone to be known. Currently, various methods of determination for mineral quantities in rock bodies have been developed, but a rapid, accurate and economic method for distinguishing 3D mineral distribution has not yet been understood. This study introduces such a method for distinguishing 3D mineral distribution based on image sequence modelling of rocks. In the studied area, -Hassan-Abaad of Taft, central Iran- garnet is one of the most important and most frequent minerals found in skarns and is present in a variety of types and places. For our study, we sampled a very thin layer of rock (300 microns) and prepared a digital photo at every stage of our analysis. Prepared images were analyzed using MATLAB software. Each value of the image with its x, y and z coordinates was stored in a new matrix. Matrices were modelled in RockWorks and filtered based on the mean standard deviation of the modelled data, producing garnet networks. The studied zone had 31.4% garnet, allowing to be considered a garnet- wollastonite zone. This method is also useful for different calculations, such as: determining rock type, field zonation, calculation of the amount of mine and waste material, fluid inclusion studies and distinguishing type and volume of rock porosity. -
موقعیت و خاستگاه تکتونیکی مجموعهٔ پلوتونیک ملایرگرانیت های ملایر به عنوان بخشی از رخ داد پلوتونیسم در محدودهٔ شمال غربی زون سنندج- سیرجان، در موقعیت عرض جغرافیایی''18°34- ''00°34 و طول ''52°48- ''30°48 واقع شده است. در بررسی های تاریخچه تکتونوماگمایی زون سنندج- سیرجان، تشکیل توده های نفوذی به هم گرایی ورقهٔ عربی و ایران همراه با فرورانش نئوتتیس در غرب منطقهٔ سنندج- سیرجان نسبت داده شده است. بررسی ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب سنگ های گرانیتی ملایر نشان می دهد که این توده های گرانیتی در محیطی فشارشی همچون حاشیهٔ فعال قاره ای و در یک سیستم هم گرایی ورقه اقیانوسی- قاره ای و در کمان ماگمایی حاشیهٔ قاره تشکیل شده اند. نسبت زیاد LILEs/HFSEs و آنومالی منفی Sr،Ba، Ta و Nb تایید کننده ارتباط آن ها با سیستم فرورانش و نشانهٔ نقش پوسته در تشکیل و تحول ماگمای گرانیتی است. طیف وسیع ترکیب کانی شناختی در برسی های پتروگرافی و تنوع مشاهده شده در پژوهش های صحرایی، ماهیت کالک- الکالن پتاسیم زیاد آن ها و مقایسه روند مشاهده شده از آن ها در نمودارهای AFM، FeO-MgOو K2O-SiO2با چند توده که وضعیت تکتونیکی مشخصی دارند، تاکیدی بر شباهت گرانیت های ملایر با گرانیت های کمان حاشیهٔ قاره ای نوع آندی و در نتیجه نقش ماگمای مافیک گوشتهٔ فوقانی و حرکات تکتونیکی در تشکیل و تحول ترکیبی ماگمای منشا آن ها است.
Tectonic setting and origin of Malayer Plutonic ComplexMalayer granitoid rocks, as a part of Sanandaj-Sirjan plutonism, are located at latitude 34°00´-34°18´ and longitude 48°30´-48°52´. Tectono-magmatic investigation on the history of Sanandaj-Sirjan Zone attributed the formation of these plutonic rocks to convergence of Iranian and Arabian plates in conjunction with subduction of Neo-Tethys in the western part of Sanandaj-Sirjan Zone. Geochemical studies of Major and Trace elements on Malayer granitic rocks reveal that these granitic plutons are formed in a compressive environment, such as active continental margin in the convergent zone of oceanic crust and continental plate at the magmatic arc of continental margin. High ratio of LILEs/HFSEs and negative anomaly of Sr, Nb, Ba and Ta confirm the relation of these granitoids to subduction zone. These, also point out the role of shallow continental crust in formation and evolution of granitoidic magma. Broad range of mineral composition in petrographical observations and large variations in field studies, high-K calc-alkaline affinity and assessment of trends observed in AFM, K2O-SiO2, FeO-MgO diagrams versus those of plutons of known tectonic setting accentuate the similarities between Malayer granitic rocks and Andian type Magmatic Arc of Active Continental Margins and as a result highlights the role of upper mantle mafic magmas and tectonic movement in formation of their parental magma. -
بررسی ترکیب کانی شناسی و نحوه تشکیل بلورهای کلینتونیت اسکارن حسن آباد در تعیین مسیر تحولی این اسکارن مفید می باشد. میکای شکننده کلسیم دار تری اکتاهدرال (کلینتونیت) در آهک های دولومیتی دگرگون شده آلومینیم دار که نزدیک توده نفوذی حسن آباد رخنمون دارند، مطالعه شده اند. از کلینتونیت به سمت مارگاریت سدیم دار محلول جامدی با مشارکت ضعیف تر مارگاریت مشاهده می گردد. طبق تحقیقات انجام شده، مارگاریت های موجود در این منطقه از تفکیک پلاژیوکلازها تشکیل شده اند. مجموعه کانیایی همزیست با کلینتونیت شامل کلسیت، کلینوپیروکسن، گارنت، فورستریت، اسپینل، وزوویانیت و ولاستونیت می باشد. دو نوع واکنش (Fo + Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + CO2 و Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + Fo + CO2) بین فازهای مشاهده شده موجب تشکیل کلینتونیت های منطقه شده است که روابط فازی موجود، میدان پایداری کلینتونیت را در پتانسیل پائین CO2 و پتانسیل بالای H2O محدود می کند. به نظر می رسد جریان شاره های گرمابی غنی از فلوئور در اطراف توده آهکی از عوامل عمده تشکیل این کانی باشد. منبع اصلی تامین کننده فلوئور مذاب توده نفوذی و سیال هیدروترمال مرتبط با آن می باشد. کم شدن درصد وزنی Na، K، Si در محیط و در نتیجه تشکیل کلینتونیت به دلیل تجزیه پلاژیوکلاز به مارگاریت، می باشد. مدل پیشنهادی برای تشکیل کلینتونیت ها و تحول اسکارن حسن آباد بر این اصل استوار است که مجموعه کانی های منطقه، تبلور در یک سیستم باز همراه با جریان فلوئور را در اکثر مناطق در ارتباط با تبلور در یک سیستم بسته را تجربه نموده اند. در هاله دگرگونی حسن آباد دمای 620-650 درجه سانتی گراد برای تشکیل کلینتونیت پیشنهاد می شود.
کلید واژگان: کلینتونیت, فازهای های همزیست, اسکارن, فلوئور شرایط تشکیل, حسن آباد-Abaad skarn centeral Iran, is studied to better understand the evolution of the skarn. Trioctahedral, Ca-mica occurs locally in aluminous contact marbles around Hassan-Abaad granitoid stock. Rare clintonite-Na margarite solid solution have been observed, where margarite itself formed after plagioclase. Coexisting mineral phases are calcite, clinopyroxene, spinel, garnet, forstrite, vesuvianite, wollastonite. Tow reaction between the observed phases result in clintonite formation in this zone (Fo + Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + CO2 and Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + Fo + CO2). Phase relations restricts the stability field of clintonite to relatively low chemical potential of CO2 and/ or high chemical potential of H2O. Generation of clintonite is probably related to circulation of F-rich fluids through carbonate bodies. The main source for F is introusive plutonic and relaeted hydrothermal fluid. plagioclase breakdown to margarite can explain deplation of Na2O, K2O and SiO2.The model of clintonite formation and evolution of Hassan-Abaad skarn is that the mineral assemblage in this area is experienced crystallization in an open system with F flow in releation with crystallization in a close system. In this area clintonite is formed between 620-650?C. -
توده های نفوذی البرز مرکزی با پراکندگی های خاص، به شکل سیل، لوپولیت، فاکولیت، استوک و پلاگ در درون سنگهای آذر آواری سازند کرج و معادل آن جای گرفته اند. توده های مذکور از نظر سنی به بعد از ائوسن پسین تعلق داشته و فاز کوهزایی معادل پیرنه، بستر مناسبی را برای تشکیل آنها ایجاد کرده است. با توجه به بررسی نتایج تجزیه شیمیایی نمونه هایی که توسط محققان مختلف برداشت شده است، ضمن نامگذاری و تعیین سری ماگمایی و مدل سازی توده های گرانیتوییدی و گابرویی، مشخص شد که این توده ها از نوع I هستند و دارای ماهیت کلسیمی- قلیایی تا قلیایی هستند. از نظر محیط زمین ساختی همه توده ها از نوع همزمان با کوهزایی هستند. انواع مدلهای زمین ساختی آن، در قالب گرانیتوییدهای کمان قاره ای(CAG) قرار می گیرند.
کلید واژگان: توده های نفوذی, آذرآواری, لوپولیت, فاکولیت, کلسیمی, قلیاییThe intrusive bodies of Central Alborz constiute speciale distribution. And they are located near major faults, and also they are accompnied by pyroclastic rocks of the Karaj Formation.Moreover they display lithological diversity and they occur as sill, lopolith, stock and plug. These intrusive bodies blong to post upper Eocene and they are related to the Pyrenean- equivalent orogenic phase. Rregarding the geochemical results obtained by other researchers, as well as determining the nomenclature, definiton of granitoid and gabbroic bodies the composition of the above mentioned masses, fall within the calc - alkaline to alcaline range. However, most specimens are plotted in the field of type I granitoids.From the tectonic viewpoint, all of the intrusive bodies are Considered as syntectonic. Moreover, they are often of continental subduction Zone(CAG)origin, while other may be long to continental collision type(CCG), and a few are located to the island arcs(IAG). -
توده گرانیتوییدی زاهدان(با وسعتkm2 750) با روند کلی NW-SE در بخش میانی نوار گرانیتوییدی زاهدان سراوان واقع است. این توده، سنگهایی با ترکیب گرانیت، گرانودیوریت و دیوریت را در بر دارد و همچنین توسط تعداد زیادی دایک با ترکیب آندزیتی - داسیتی قطع شده است. سنگهای دگرگونی ناحیه ای با سن ائوسن میانی، توسط این توده قطع شده اند. در این تحقیق، ساز وکار جایگزینی بخش شمالی توده زاهدان در پرتو روش ناهمسانگردی خودپذیری مغناطیسی(AMS) مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که گرانیتهای توده زاهدان از نوع پارا مغناطیسی (با خودپذیری مغناطیسی کمتر از μSI 500) هستند در حالی که گرانودیوریتها و دیوریتها از نوع فرو مغناطیسی (با خودپذیری مغناطیسی بیش از μSI 500) هستند. خطوارگی ها و برگوارگی های مغناطیسی این توده نفوذی، کم شیب کم و نزدیک به افقی است. سنگهای دیوریتی که محدوده کم وسعتی را به خود اختصاص می دهند، دارای خطوارگی ها و برگوارگی های مغناطیسی با شیب زیاد و نزدیک به قائم هستند، از این رو به عنوان زون تغذیه کننده یا محل صعود ماگمای تغذیه کننده این بخش از توده گرانیتوییدی زاهدان در نظر گرفته شده اند. خطوارگی ها و برگوارگی های مغناطیسی بسیار کم شیب، گویای آن است که توده گرانیتوییدی زاهدان به صورت یک سیل جایگزین شده است. عملکرد یک حرکت برشی کم شیب در به وجود آمدن فضای مناسب برای جایگزینی این توده گرانیتوییدی نقش بسزایی داشته است.
کلید واژگان: سازوکار جایگیری, توده گرانیتوییدی, زاهدان, ناهمسانگردی خودپذیری مغناطیسی, خطوارگیها و برگارگیهای مغناطیسی, زون تغذیه کنندهZahedan granitoidic pluton with general NW-SE elongation is located in the middle part of the Zahedan-Saravan granitoidic belt. It includes granites, granodiorites and diorites and it is also cut by numerous of andesitic to dacitic dikes. The regional metamorphic rocks of the area, with the age of Eocene, have been intruded by this pluton. In this research, emplacement mechanism of the northern part of Zahedan pluton has been studied with the aid of anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) method. The results show that granitic rocks of the Zahedan pluton belong to paramagenitic granites (µSI) while diorites and granodiorites belong to ferromagentic granites (µSI). The magnetic lineations and foliations of the pluton mainly have low dip or sub-horizontal. In contrast, dioritic rocks which cover a small area, have magnetic lineations and foliations with high dip (sub-vertical). Therefore, dioritic rocks are considered as the feeder zone or the ascent location of the magma for this part of the Zahedan granitoidic pluton. Very low dip magnetic lineations and foliations suggest that Zahedan granitoidic pluton has been emplaced as sill. The activity of a very low dip simple shear movement has an important role in preparing a suitable space for emplacement of this granitoidic pluton. -
مجله بلور شناسی و کانی شناسی ایران، سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 29، بهار و تابستان 1386)، صص 169 -192استفاده از مطالعات کانی شناسی و ژئوشیمی- کانی توده گرانیتی اکاپل با استفاده از نتایج آنالیز ریزکاو الکترونی کانی های پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، بیوتیت و آمفیبول و نیز ژئوشیمی سنگ کل این توده به منظور اثبات وجودآلودگی، دگرنهادی و آلودگی ماگمایی موضوع مقاله است. ترکیب شیمیایی این بیوتیت ها و آمفیبول ها نشان می دهدکه واحد مونزوگرانیتی اکاپل در رده گرانیتهای نوع I به شدت آلوده (ISC) قرار می گیرد، و از یک ماگمای مشتق از گوشته فوقانی و یا پوسته تحتانی، که تحت تاثیر اختلاط ماگمایی و یا آلایش با سنگهای پوسته ای قرار گرفته اند تشکیل شده است. این نتایج با فراوانی بافتهای غربالی، پوئی کلیتیک، راپاکیوی، جذب بخشی درشت بلورهای پلاژیوکلاز و حضور آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک و آپاتیت های سوزنی شکل در نمونه های مورد مطالعه که از شواهد آلودگی و اختلاط ماگمایی هستند، همخوانی دارد. بر اساس این بررسی ها، دو نسل پلاژیوکلاز با دو ترکیب شیمیایی مختلف در واحد مونزوگرانیتی اکاپل قابل تشخیص اند، نسل اول به صورت نفوذ در فنوکریستهای آلکالی فلدسپار قرار گرفتند، و نسل دوم بلورهای پلاژیوکلازند که احتمالا طی اختلاط ماگمایی تشکیل شده اند و به صورت بلورهای پوششی در بافتهای راپاکیوی حضور دارند.
کلید واژگان: اختلاط ماگمایی, آلودگی, بافت راپاکیوی, گرانیتوئید, اکاپلThe crystal-chemistry of the plagioclase, alkali feldspar, biotite, amphibole and whole rock geochemistry of Akapol granitic massif are investigated in this paper. The chemical composition of biotites and amphiboles ploted in the annite-siderophyllite, magnesiohornblende and actinolite fields, respectively. Comparison of the chemical composition of biotites and amphiboles with similar minerals from the California granitic batholith indicate that the monzogranitic unit of Akapol belongs to the strongly contaminated I-type granites. Accordingly, these rocks are highly contaminated and may have derived from upper mantle and/or lower crustal sources. They have experienced magma mixing or are affected by contamination with upper crustal rocks. These results are consistent with the curve like logarithmic diagrams of compatible/incompatible elements; the presence of the sieve, poikilitic and rapakivi textures; the partial absorption of the plagioclase phenocherists; the presence of mafic microgranular enclaves and needle apatite in the samples. Based on this study, two types of plagioclase in monzogranitic unit can be recognized in the monzogranitic unit: the first generation occur in the alkali feldspar phenochrysts and the second generation is in the form of covering crystals in rapakivi and sieve textures which probably formed during magma mixing. -
توده ی گرانیتوئیدی بروجرد بخشی از توده های نفوذی موجود در زون سنندج-سیرجان را تشکیل داده و به صورت کشیده و طویل، به موازات شیستوزیته غالب سنگ های دگرگونی با روند شمال غربی-جنوب شرقی رخنمون دارد. ترکیب سنگ شناسی این توده عمدتا متشکل از مونزوگرانیت، گرانودیوریت، کوارتزدیوریت و گرانیت اسفن دار با ترکیب غالب گرانودیوریتی می باشد. مطالعات صحرایی، کانی شناسی، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی نشان می دهند که ماگمای سازنده واحدهای اصلی این توده از نوع I، کالک آلکالن و غنی از پتاسیم (پتاسیک) بوده و از نظر درجه اشباع از آلومینیم (ASI) متاآلومین تا کمی پرآلومین می باشد. پایین بودن نسبت های Al2O3/(FeO+MgO+TiO2) و (Na2O+K2O)/(FeO+MgO+TiO2) و شواهد ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و عناصر کمیاب، نشان می دهند که منشا ماگمای اولیه از پوسته ی زیرین بوده که در طی یک حاشیه ورقه ی همگرا ایجاد شده است. این ماگما احتمالا در اثر ذوب بخشی پروتولیت های پوسته ی زیرین بوجود آمده است و تبلور تفریقی مذاب ها در سطوح بالاتر پوسته، واحدهای مختلف سنگ شناسی را سبب گردیده است و ماگماهای بازالتی حاصل از گوشته که در پوسته زیرین جایگزین شده اند محتمل ترین منشا گرمایی برای ذوب بخشی بوده اند.
کلید واژگان: ژئوشیمی, بروجرد, گرانیتوئید, نوعI, منشا پوسته ای, زون سنندج, سیرجان, کالک آلکالن, داعی -
توده گرانیتوییدی بروجرد به سن ژوراسیک میانی در زون ساختاری سنندج- سیرجان قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیبی از کوارتزدیوریت و گرانودیوریت تا مونزو گرانیت بوده که در سنگ های دگرگونی ناحیه ای (فیلیت های همدان) تزریق شده است.
معیارهای محاسباتی برای تمایز گرانیتوییدهای کوهزایی از ناکوهزایی که بر روی پارامترهای معرفی شده انجام گرفته است، نشان می دهد که این توده با داشتن R>0 مشخصه گرانیتوییدهای کوهزایی را دارد. به عنوان مثال، ویژگی های ژئوشیمیایی غنی شدگی از (Cs، K، Rb، U، Th) LILEs نسبت به HFSEs به ویژه Nb و Ta، تهی شدگی از عناصر Ba، Sr، Ti، P بالا بودن نسبت های (>5) Th/YB مطابق با بالا بودن نسبت های La/Yb (10< تا 100)، داشتن ویژگی مربوط به گرانیت های نوع I، کالکوآلکالن، پتاسیم بالا، متاآلومین تا کمی پرآلومین و... نشان می دهند که این توده در ارتباط با یک زون فرورانش و در موقعیت کمان آتشفشانی آن تشکیل شده است. افزون بر آن، فرایندهای آغشتگی پوسته ای نیز در تغییر ویژگی اولیه ماگماها که کم و بیش در مناطق فرورانش متداول است، در سنگ های این توده نقش مهمی داشته اند. نمودارهای تعیین محیط زمین ساختی نیز نشان می دهد که این توده از نوع گرانیت های کمان آتشفشانی (VAG) است و گمان می رود که در پیوند با پدیده فرورانش صفحه اقیانوسی نوتتیس به زیر ورقه قاره ای سکوی ایران حاصل شده باشد.
کلید واژگان: بروجرد, ژوراسیک میانی, سنندج, سیرجان, گرانیتوییدهای کوهزایی, قوس آتشفشانی, فرورانشBoroujerd granitoid mass belongs to Sanandaj – Sirjan zone (SSZ). It consists of granodiorites, quartz diorites and monzogranites. The country rocks into which the Boroujerd granitoid was emplaced consist of greenschist rocks of the regional metamorphism.The statistical technique of discriminant analysis, using major element differences alone, shows that this mass has characteristics of orogenic granitoids (R>0). The Boroujerd granitoid has geochemical characteristics typical of arc intrusives e.g. I-type, high-K calc-alkaline series, metaluminous to weakly peraluminous, a greater enrichment in LILEs (Cs, K, Rb, U, Th) compared to HFSEs (Nb, Ta), depletion in Sr, Ba, P and Ti relative to other trace elements. High Th/Yb (>5) ratios correlated to high values (>10, up to ca. 100) for La/Yb and plot as volcanic arc granites on various discriminant diagrams. This granitoid is a typical representative of a volcanic arc environment, spatially related to an active continental margin. Crustal contamination processes provide a further complication in the interpretation of the Boroujerd rocks. The rarity of primitive magma compositions in arcs, particularly continental margin arcs, points to the important and consistent role of such processes. Probably, Boroujerd granitoid is the result of the subduction of Neo- Tethyan oceanic plate below the Iranian microcontinent. -
گرانیت علی آباد دمق با روند شمال خاور-جنوب باختر با ابعاد 5/2 در 10 کیلومتر در 35 کیلومتری جنوب شهر همدان قرار دارد. مطالعه ساختاری و فابریک دگرریختی از یک سو و بررسی سنگ شناسی این توده نفوذی و کانی های دگرگونی موجود درسنگهای دگرگون دربرگیرنده آن از سوی دیگر مشخص ساخت که توده مزبور در پهنه تکتونیکی برشی امتداد لغز که در آن بلوک شمال باختری به سمت شمال خاور و بلوک جنوب خاوری به سمت جنوب باختر جابجایی داشته تغییر شکل یافته است. این تغییر شکل با درجه دگرریختی بالا در شرایط دگرگونی درجه پایین همزمان با جایگیری در شرایط شکل پذیر صورت گرفته است. فابریک موجود در گرانیت زمانی ساخته شده که توده به حالت انجماد نرسیده و بلورها در شرایط شکل پذیر دگرشکل شده اند و دگرریختی در آن تا زمان انجماد کامل ادامه داشته است. همسازی فابریک سنگهای دربرگیرنده با توده نفوذی نشان می دهد که توده در پهنه ای در راستای برگوارگی غالب موجود در منطقه و هم امتداد با آن در داخل آنها قرار گرفته است. تاثیر حرارتی توده نفوذی در سنگهای دگرگون دربرگیرنده در حاشیه توده نفوذی به صورت دگرگونی برگشتی هویدا شده است. هندسه سیگموئیدال توده نفوذی بزرگ همدان و موقعیت این پهنه برشی امتدادلغز راستبر در بخش جنوب خاوری آن، اهمیت تکتونیک ترافشارشی را در این بخش از پهنه سنندج- سیرجان و چرخش فضای کششی ایجاد شده در این تکتونیک را در جایگیری موقعیت کنونی توده گرانیتی علی- آباد دمق و متعاقبا در جایگیری گرانیت همدان نشان می دهد.
کلید واژگان: پهنه برشی, دگرریختی, علی آباد دمق, گرانیت مییلونیتی, همدان -
باتولیت گرانیتی شاهکوه (شرق ایران) با وسعت حدود 500 کیلومتر مربع، سنگ های متاپلیتی کمپلکس دگرگونی ده سلم را در جنوب و سنگ های شیلی- ماسه سنگی سازند شمشک را در شمال قطع نموده و یک دگرگونی مجاورتی آشکاری را در آنها ایجاد کرده است. مطالعه بخش جنوبی هاله دگرگونی این باتولیت موضوع مقاله حاضر است. بر اساس مطالعات کانی شناسی وبافتی، سه زون سیلیمانیت، آندالوزیت و بیوتیت به ترتیب با دور شدن از مرز توده تشخیص داده شده است. بالاترین دمای این دگرگونی مربوط به زون سیلیمانیت بوده و حدود 600 درجه سانتیگراد در فشار حدود 2 کیلوبار ارزیابی می گردد. پراکندگی اندازه بلورهای کردیریت (روش CSD) درنمودار Ln N"-L و N"-L نشان می دهد که همه بلورهای کردیریت دارای منشاء واحدی بوده و در یک فاز دگرگونی تشکیل شده اند.
کلید واژگان: شاهکوه, آندالوزیت و بیوتیت, پراکندگی اندازه بلورها (CSD, زون سیلیمانیت, گرانیت, هاله دگرگونی مجاورتی -
سنگ های آذرین بنیان سد کرج بیشتر از گابرو، دیوریت و مونزودیوریت - مونزونیت تشکیل شده اند که به صورت موضعی به وسیله دایکهای تاخیری قطع شده اند. حاشیه های بالایی و پائینی این مجموعه دارای بافت پرفیری (حاشیه انجماد سریع) با ترکیب گابرویی بوده که از پائین به بالا به تدریج به گابرو همسان دانه، دیوریت و سپس مونزودیوریت- مونزونیت تغییر می یابد. نتایج تجزیه شیمیایی الکترون میکروپروب پلاژیوکلازها و پیروکسن های انواع مختلف سنگ های مورد مطالعه از حاشیه پائینی به سمت بالا نشان دهنده یک فرایند تفریقی است، به طوری که نمونه های حاشیه انجماد سریع که نشان دهنده ترکیب اصلی ماگمای اولیه است دارای Mg (در پیروکسنها) و %An (در پلاژیوکلازها) حدواسط نمونه های مونزونیتی و گابرویی هستند. به علاوه افزایش Mg پیروکسن نمونه های حاشیه انجماد سریع حاشیه بالایی نسبت به حاشیه پائینی مؤید تفریقی است به صورت انتشار گرانشی. همچنین با پیشروی تفریق، K2O، Na2O، و عناصر ناسازگار افزایش، و،Al2O3 MgO، CaO، FeO، و عناصر سازگار کاهش یافته و نمونه های مورد مطالعه در نمودارهای LogLa-LogNi و LogZr-LogNi در یک خط نسبتا مستقیم و تقریبا افقی که نشانه فرایند تفریق است قرار می گیرند.
کلید واژگان: سد کرج, حاشیه انجماد سریع - شیمی کانی شناسی - تفریق ژئوشیمیIgneous rocks of the Karaj Dam basement are mainly composed of gabbro, diorite and monzodiorite-monzonite which are locally penetrated by the quartz-monzonitic dikes. The upper and lower margins of the pluton, which has gabbroic composition, show porphyritic texture (chilled margin). The porphyritic texture in chilled margin gradually changes to the equigranular gabbro, diorite and monzodiorite-monzonite. The mineral chemistry (electron microprobe analysis) of the plagioclase and pyroxene in various rock samples from lower contact chilled towards the upper parts suggesting differentiation processes. The Mg of the pyroxene and An% of plagioclase of the contact chilled samples can be used as an indication of the original magma and plotted between the gabbro and monzonitic samples. In addition, increasing of the Mg within the whole rock samples from the upper of contact chilled, in comparison to the lower one, suggests elements differentiation by the gravity diffusion. Moreover, Na2O, K2O and incompatible elements increase and MgO, Fe2O3 (tot), CaO and compatible elements decrease with the progress of the magma differentiation. The samples in the Log Ni-Log La and Log Ni-Log Zr diagram plot almost as straight horizontal line, which confirms occurrence of the magma differentiation. -
توده سینیتی آرش در ایران مرکزی و در ایالت فلززایی بافق قرار دارد و در مجموعه های رسوبی و آتشفشانی پرکامبرین- کامبرین نفوذ کرده است. پراکندگی کانی ها و همچنین اندازه دانه ها در این توده یکنواخت نبوده و از حاشیه به مرکز توده تغییر می کند. تاثیر فشارهای زمین ساختی، وجود بافتهای غیرعادی در پلاژیوکلازها و ایجاد بافتهای متاسوماتیک همگی بیانگر تاثیر گسترده فرایند متاسوماتیسم بر روی این توده است. بررسی عناصر بر اساس معادله تعادل جرم در توده سینیتی آرش نشان داد که عملکرد فرآیند متاسوماتیسم قلیایی سبب افزایش مقدار Al2O3، K2O (به همراه Rb) در این توده و در مقابل، کاهش Fe2O3، CaO و Na2O به همراه Ba و Sr شده است. در این فرایند، با کاسته شدن کاتیونهای متحرک، مقدار Zr و Nb به طور نسبی زیاد می شود.
کاهش منظم Zr و Nb به همراه افزایش مقدار SiO2 که از شاخصهای تفریق کلسیمی- قلیایی است، در توده سینیتی آرش ملاحظه می شود. رفتار هماهنگی بین عناصر Y، Th و Nb با تغییرات Zr در توده سینیتی دیده می شود و ثابت بودن نسبت Zr/Nb، تاثیر آلودگی پوسته و هضم سنگ دیواره را در سنگ زایی این توده به حداقل می رساند و بی هنجاری منفی Nb و Ti در آن، ارتباط با یک رژیم فرورانش را نشان می دهد.
کلید واژگان: متاسوماتیسم قلیایی, ایران مرکزی, سینیت, اسفوردیArash Syenite is located in central Iran and in Bafq metalogenic province, and has intruded into the Precambrian-Cambrian volcanic-sedimentary sequences. Size and distribution of minerals are not uniform in all parts of the body and vary from chilled margins to the central part of the pluton. Effects of tectonic movements, existence of uncommon textures in plagioclase crystals and the appearance of metasomatic textures are the main evidence for metasomatism. Study of elemental concentration deduced from mass balance calculation reveals the effects of alkaline metasomatism in Arash Syenite. Gain in K2O (and Rb) and Al2O3 with parallel losses in Fe2O3, CaO, Na2O, Ba and Sr are shown. Relative increase in Nb and Zr are due to leaching of mobile cations in this pluton.Decrease in Zr and Nb with parallel increase in SiO2, which is one of the most identical factors for the calc-alkaline differentiation, is remarkable in Arash Syenite. There is a clear change in Y, Th and Nb relative to Zr in this pluton and based on the constant ratio of Zr/Nb, the role of contamination and assimilation of country rock is insignificant in the pertrogenesis of this pluton. Negative anomaly for Nb and TiO2 suggest a subduction-related origin for the Arash Syenite. -
تعداد 27 نمونه از تورمالین رگه های کوارتز-تورمالین، گرانیت های گرایزنی و میکروگرانیت های لوکوکرات توده گرانیتوئیدی شاهکوه (شرق ایران) بوسیله دستگاه الکترون میکروپروب Cambex SX50 مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهند که نمونه های تورمالین مورد مطالعه از نوع شورل (Schorl) بوده و سنگهای رسوبی سازند شمشک موجود در حاشیه شمالی توده نفوذی که خود میزبان تعدادی از رگه های کوارتز-تورمالین نیز می باشند، از طریق تامین عناصر Fe، Mg، Ca, Al و احتمالا B مورد نیاز در تشکیل تورمالین این رگه ها نقش مهمی داشته اند. تغییرات نسبت(FeO*/ (FeO* + MgO) تورمالین رگه های مذکور نیز نشان می دهند که هر چه محل این رگه ها از سنگهای رسوبی فاصله بیشتری داشته باشد از مقدار این نسبت کاسته می شود. این امر نشان می دهد که رگه های کوارتز-تورمالینی که سنگهای رسوبی را قطع می کنند، با منبع سیال تغذیه کننده خود نزدیکتر بوده و بنابراین منبع مواد مورد نیاز برای تشکیل آنها احتمالا در این سنگها قرار داشته و یا از آنها عبور نموده است. همچنین نتایج الکترون میکروپروب نشان می دهند که قلع به عنوان یک عنصر مهم در ساختمان تورمالین رگه ها حضور دارد. تصاویر تهیه شده از توزیع پرتو ایکس Sn درکانی های مورد بررسی نشان می دهند که قلع گاهی اوقات به عنوان یک عنصر فرعی و به صورت پراکنده در ساختمان کانی میزبان موجود بوده و در مواردی نیز به صورت ادخالهای ریز کاسیتریت در ساختمان این کانی حضور دارد. مورد اخیر بیانگر تشکیل کاسیتریت متقدم بر تورمالین است. قرار گرفتن ترکیب تعدادی از تورمالین رگه ها در زیر خط شورل-دراویت در نمودار مثلثی Al 50 Fe50 -Al –Al50 Mg50 نیز بر جانشینی Al بوسیله Fe+3 در یک محیط اکسیدان- که محیط مناسبی برای تشکیل کاسیتریت نیز می باشد- دلالت دارد.
کلید واژگان: توده گرانیتی, شاهکوه, الکترون میکروپروب, رگه های کوارتز, تورمالین
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.