هدیه جهان بخت

سلول های بنیادی جنینی (ES) سلول های همه توانی هستند که توانایی تمایز به انواع سلول های تخصصی بالغ را دارا می باشند و در حال حاضر و آینده نزدیک امکان استفاده از این سلولها در درمان بسیاری از بیماری ها با روش سلول درمانی وجود دارد. به نظر می رسد در آینده بتوان برخی بیماری های سیستم عصبی را با استفاده از فاکتورهای موثر بر تمایز سلول های بنیادی به سلول های عصبی و گلیالی درمان نمود، لذا در این تحقیق سلول های بنیادی جنینی موش به صورت همه توان و تمایز نیافته کشت و تکثیر داده شد و سپس تاثیرات فاکتورهای رشد NGF، Shh، RA به منظور القای تمایز این سلولها به سلول های عصبی و گلیالی مورد بررسی قرار گرفت.
سلول های بنیادی جنینی (از موش نژاد 129 بنام CCB) را روی فیبروبلاست جنینی موش نژاد C57/BL6 کشت و تکثیر داده و با روش قطرات معلق از آنها اجسام جنینی (EBs) تهیه شد. بعد از انتقال و کشت کلونی های EBs بر روی پلیت کشت پوشانیده با فیبرونکتین، فاکتورهای القایی NGF و Shh به ترتیب با غلظت های 50ng/ml و 100، 300ng/ml و 500 و RA با غلظت mM1 و در گروه های دیگر bFGF با غلظت 20ng/ml به محیط کشت اختصاصی سلول های پیش ساز عصبی اضافه شد تا سلولها به سمت تمایز عصبی هدایت شوند. به منظور بررسی تمایز به انواع سلول های عصبی و گلیالی با روش RT-PCR بیان ژن های اختصاصی سلول های عصبی شامل S100، Olig-2،Nurr-1، Nkx2.2 و Nestin ارزیابی شد و علاوه بر این از روش ایمونوسیتوشیمی برای تایید حضور پروتئین MAP-2 استفاده شد.
در این تحقیق، بررسی های مولکولی نشان داد که هر یک از این فاکتورهای رشد با تاثیر در بیان ژن های اختصاصی سلول های عصبی یک یا چند مسیر مولکولی را فعال می کنند که در تمایز سلول های مختلف سیستم عصبی نقش اساسی دارند. رنگ آمیزی اختصاصی این سلولها با آنتی بادی MAP-2 نشان داد که سلول های حاصل دارای زواید دندریتی خاص سلول های عصبی یا نورون هستند.
بر اساس یافته های این تحقیق سلول های بنیادی جنینی همه توان و تمایز نیافته در حضور فاکتورهای رشد RA، NGF، Shh به سلول های عصبی و اولیگودندروسیتی تمایز می یابند؛ به طوریکه هر یک از این عوامل در مسیر خاص تمایزی سلول های تخصصی سیستم عصبی موثر بوده و حتی میزان غلظت افزوده شده عوامل فوق نیز بر چگونگی تمایز یافتن این سلولها موثر می باشد.