به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

هوشمند علیزاده

  • سارا احمدی، هوشمند علیزاده*

    مفاهیم هوشمندی و غیر رسمیت به عنوان دو مفهوم و عملکرد متضاد در مباحث شهری به نظر می رسند. بااین حال، ممکن است مفاهیم مذکور بیش از تفاوت، به یکدیگر شبیه باشند. به عنوان مثال، توسعه سکونتگاه های غیررسمی  و فضاهای عمومی در آن ها از الگوهای خودسازمان دهی  و روزانه  پیروی می کند، و این مشابه آن چیزی است که در توسعه های هوشمند نیز یافت می شود. هوشمندی در سیر تکامل خود در نسل سوم تعاریف و مولفه ها به سر می برد که تاکید بیشتری را علاوه بر فناوری و رفاه (موجود در نسل اول و دوم) بر دغدغه های اجتماعی می گذارد که به نظر می رسد شباهت هایی با شیوه زندگی در سکونتگاه های غیررسمی دارد. بنابراین، هدف این پژوهش، در نظر گرفتن فرصت مفهوم سازی مجدد هوشمندی از طریق ارجاع به فضاهای عمومی در سکونتگاه های غیررسمی بر مبنای رویکرد تفسیری و با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار می باشد که گردآوری داده ها نیز مبتنی بر روش کتابخانه ای و مطالعه اسنادی است. نتایج حاکی از آن است که مفهوم هوشمندی در فضاهای عمومی سکونتگاه های غیررسمی با مولفه های انعطاف پذیری، تکثر اجتماعی و قومی، کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، تحرک و پویایی (پیشروی آرام)، شفافیت، مشارکت، سرمایه اجتماعی، انسجام و وحدت اجتماعی، جوامع محلی فعال، عملکرد پایین به بالا، آگاهی جمعی، اعتماد اجتماعی، سامانه ها و شبکه های حمایتگر، قدرت اجتماعی و حس تعلق بازشناسی می گردد.

    کلید واژگان: هوشمندی, سکونتگاه غیررسمی, فضای عمومی, تحلیل کیفی, نسل سوم
    Sara Ahmadi, Hooshmand Alizadeh *

    The concepts of smartness and informality are seen as two opposing concepts and functions in urban discussions. However, the mentioned concepts may be more similar than different. For example, the development of informal settlements and their public spaces follows self-organizing and daily patterns, similar to what is found in smart developments. Smartness is evolving in the third generation of definitions and components, which, in addition to technology and well-being (present in the first and second generation), puts more emphasis on social concerns that seem to have similarities with the way of life in informal settlements. Therefore, the purpose of this research is to consider the opportunity to conceptualize smartness by referring to public spaces in informal settlements based on an interpretive approach and using the qualitative content analysis method, in which data collection is also based on the library method and document study. The results indicate that the concept of smartness in the public spaces of informal settlements with the components of flexibility, social and ethnic pluralism, entrepreneurship, creativity and innovation, mobility and dynamism (slow progress), transparency, participation, social capital, social cohesion and unity, local communities Active, bottom-up performance, collective awareness, social trust, supportive systems and networks, social power and sense of belonging are recognized.

    Keywords: Future Studies, Sociability, PESTEL Model, Mic Mac Software, Scenario Wizard Software
  • گلشن همتی*، کیومرث ایراندوست، هوشمند علیزاده

    بیان مسئله: 

    در نتیجه شهرنشینی و افزایش رقابت بین کاربری های مختلف و بخش های اقتصادی، آب بیش از پیش به یک منبع کم یاب تبدیل شده است.کشور ایران نیز از این شرایط مستثنا نیست با توجه به میزان منابع آب و سرانه ی مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در  مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد. این بدان معناست که حتی با بالاترین راندمان و بهره وری ممکن در مصرف آب،  آب کافی در اختیار نخواهند داشت در نتیجه نیازمند بهره گیری از روش های جدیدی در مدیریت آب خود می باشد. در همین راستا مفهوم نسبتا جدیدی درزمینه ی مدیریت آب شهری تحت عنوان شهرهای حساس به آب مطرح شده است این مفهوم به ارائه یک راه حل اکولوژیکی برای دستیابی به پایداری در توسعه شهری پرداخته است. شهر تهران به عنوان پرمصرف ترین شهر کشور در حوزه آب یکی از بحرانی ترین شرایط را از منظر منابع آب دارد

    هدف

    پژوهش حاضر به دنبال  سنجش وضعیت محله تجریش تهران، که یکی از محلات قدیمی تهران می باشد بر مبنای شاخص های شهرهای حساس به آب است.

    روش

    این تحقیق از نوع پژوهشی-کاربردی و بر پایه مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، نظرخواهی از متخصصین و تصمیم گیرندگان بخش آب و شهرسازی صورت گرفته و برای تجزیه و تحلیل مطالعات از آزمون t تک نمونه ای یا استفاده از نرم افزار Spss بهره گرفته است.

    یافته ها

    نتیجه کلی تحقیق مشخص کرد که وضعیت محله تجریش از لحاظ شاخص های شهرهای حساس به آب بیشتر در طبقه بندی ضعیف و متوسط قرار دارد و تنها سه زیر معیار برخورداری عادلانه از منابع آبی سالم و مطمئن ، برخورداری عادلانه از شبکه فاضلاب سالم و مطمئن و پوشش گیاهی  با ضرایب 0.699، 0.689 و 0.617در طبقه بندی خوب قرار گرفته است.

    نتیجه گیری

    این محله نیازمند برنامه ریزی بلند مدت در تمام ابعاد خود در راستای رسیدن به یک شهر حساس به آب می باشد.

    کلید واژگان: شهرهای حساس به آب, آزمون تی تک نمونه ای, محله تجریش
    Golshan Hemmati *, Kayoumars Irandoost, Hooshmand Alizadeh
    Introduction

    Cities are currently facing significant challenges. Urban life has been profoundly impacted by climate change. The rise in the Earth's average temperature is a key factor driving the increased frequency and intensity of extreme weather events such as floods and droughts, which directly affect the lives and well-being of millions of people and the environment. Additionally, cities are rapidly expanding, consuming land and water in surrounding areas, often at the expense of agricultural lands. Many cities around the world suffer from inadequate infrastructure and unequal access to essential services, which disproportionately affect vulnerable groups. Urbanization and growing competition among different land uses and economic sectors are making water an increasingly scarce resource. Climate change further exacerbates these pressures by heightening the risk of floods, droughts, and heatwaves. These challenges demand a systemic approach and a shift in urban planning and water management. Traditional urban water management systems provided services such as water supply, wastewater management, drainage, and flood control. However, urban water management is now increasingly integrated with broader goals of livability and sustainability. In recent decades, several countries have developed new approaches to urban water management. These approaches all embrace sustainable development as a core objective, with the concept of Water Sensitive Cities emerging as a notable model. This concept is linked to a new paradigm in urban water management that advocates for the use of decentralized water systems. Since the introduction of practical water-sensitive indicators, substantial efforts have been made to implement them in cities with diverse social, organizational, and biophysical conditions worldwide Iran is not exempt from this crisis, and its water resources are far from ideal. Situated in the arid and semi-arid belt of the world, Iran is considered one of the countries with limited water resources. Its share of the world’s fresh water is relatively low compared to other regions. With Iran’s growing population, the annual per capita renewable water resources decreased to about 800 cubic meters in 2021, below the water scarcity threshold of 1,000 cubic meters. The decline in groundwater resources is a clear sign of unsustainable management and national water bankruptcy. At the current rate of exploitation, 12 out of 31 provinces in Iran will completely deplete their groundwater reserves within the next 50 years. Tehran, the capital, faces one of the most critical water resource conditions. Factors such as population growth, urbanization, green spaces, industries, unsustainable water consumption, lack of rainfall, and evaporation contribute to water loss in the Tehran area. Tehran Province, which accounts for more than 20% of the country's population, occupies less than 1% of its land area. It is evident that providing water for this dense population is a challenging task. Over the past two years, Tehran has been recognized as the country’s highest water-consuming city. The city of Tehran comprises 22 districts and 376 neighborhoods, each differing in physical, environmental, and cultural aspects. One of Tehran’s neighborhoods, Tajrish in District 1, has been particularly notable because of itshistorical significance and location. This neighborhood is noteworthy in terms of water management because it has numerous active Qanats. Additionally, the presence of the Darband River Valley is one of its unique features. A review of Iran’s flood history shows that one of the most destructive floods occurred in this neighborhood, highlighting the need for measures to achieve sustainable water resource conditions. This study aims to evaluate the Tajrish neighborhood based on Water Sensitive Cities (WSC) indicators and to answer the question of how Tajrish stands in terms of WSC criteria. It also seeks to provide solutions for achieving water sustainability in Tehran. Implementing the necessary measures to become a Water Sensitive City can help reduce costs and foster a sustainable and socially committed approach to urban water resource management.

    Methodology

    This research is an applied study aimed at assessing the status of the Tajrish neighborhood based on the indicators of Water Sensitive Cities. To achieve this objective, we employed multiple methods for data collection and analysis, which are detailed below:In the first phase, we gathered information using library and documentary methods, which included documentary studies, library research, and a thorough review of the literature. In the next step, we used a questionnaire to collect information for assessing the status of the Tajrish neighborhood in relation to a Water Sensitive City, utilizing the Likert scale. These questionnaires were distributed among 30 water and urban planning experts and reached theoretical saturation. After distributing the questionnaires among the experts and scoring each criterion and sub-criterion, we used the one-sample t-test in SPSS software to determine the status of each of these criteria and sub-criteria in this neighborhood relative to a Water Sensitive City. Subsequently, we categorized these criteria into five ranges, from very weak to very good.

    Results

    To identify the most significant deficiencies among the main components and sub-criteria, we use a classification method. In the t-test, we considered the highest level, representing a Water Sensitive City, as one, and we ranked the criteria into five groups within the range of zero to one. According to experts, Tehran has the smallest gap regarding equity and equality compared to Water Sensitive Cities, while the worst situation pertains to efficiency and performance. By examining each criterion and sub-criterion based on their importance in the Tajrish neighborhood, we found that most indicators fall within the range of 0-0.2, which is weak, and 0.21-0.4, which indicates moderate conditions. Only three sub-criteria—equitable access to safe and reliable water resources, equitable access to a safe and reliable sewage network, and vegetation cover—were classified as good.

    Conclusion

    Population growth and the lack of consideration for water elements in urban planning have resulted in significant challenges for today's cities regarding water resource availability, impacting their sustainability. It is evident that traditional urban water management models are insufficient, and modern cities require the adoption of new approaches for urban water management. The Water Sensitive Cities model, which has emerged in the past two decades, represents a novel approach to urban water management, advocating for the use of decentralized water systems. This model aims to maximize opportunities for better living conditions and efficient resource utilization, including the reuse and management of water and wastewater, to promote and support human health while minimizing the impacts of urbanization on the natural environment and the water cycle. In this study, we assessed the status of the Tajrish neighborhood based on the indicators of Water Sensitive Cities using the one-sample t-test. The results indicated that Tajrish predominantly falls within the weak and moderate categories for these indicators. Only three sub-criteria—equitable access to safe and reliable water resources, equitable access to a safe and reliable sewage network, and vegetation cover—were classified as good. Consequently, Tajrish requires long-term planning across all dimensions and strategies ranging from micro to macro levels.

    Keywords: Water Sensitive City, Single-Sample T-Test, Tajrish Neighborhood
  • رسول قربانی، هوشمند علیزاده، سونیا کرمی*

    هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت شاخص های کمی و کیفی مسکن و شناسایی عوامل کلیدی و تاثیرگذار بر آینده این بخش در کلان شهر تبریز می باشد. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی بوده و توصیف روند تکاملی شاخص های کمی و کیفی مسکن در 40 سال گذشته و تحلیل عوامل موثر بر وضعیت آینده این بخش منجر شده است که پژوهش حاضر به لحاظ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی باشد. به منظور گردآوری داده از سالنامه های آماری، سرشماری های ادوار مختلف و روش پویش محیطی و جهت تحلیل داده ها و تعیین عوامل کلیدی از روش تحلیل اثرات متقابل/ساختاری با نرم افزار MICMAC بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد طی دوره 1395-1355 اغلب شاخص های کمی و کیفی مسکن در کلان شهر تبریز بهبودیافته است. همین طور با روش پویش محیطی 61 عامل در پنج حوزه که بیشترین تاثیر را بر وضعیت آینده مسکن در کلان شهر تبریز دارند انتخاب گردید که از میان عوامل مذکور با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل/ساختاری 11 عامل کلیدی که بیشترین نقش را در وضعیت آینده مسکن کلان شهر تبریز دارند استخراج شدند که عبارت اند از: رشد اقتصادی، تورم، درآمد و پس انداز خانوار، قیمت زمین و مسکن، تحریم، تحولات نرخ ارز، تسهیلات بانکی، نرخ بیکاری، تحولات سیاسی، قدرت خرید و شیوه مدیریت. از میان 11 عامل فوق، عوامل اقتصادی با سهم 82 درصدی بیشترین سهم را داشته و عوامل سیاسی- مدیریتی با سهم 18 درصدی در مرتبه بعدی قرار دارند. لذا بهبود وضعیت مسکن در کلان شهر تبریز تا حد بسیاری در گرو بهبود شرایط اقتصادی می باشد.

    کلید واژگان: مسکن, تحلیل ساختاری, MICMAC, کلان شهر تبریز
    Rasoul Ghorbani, Hooshmand Alizadeh, Sonya Karami *

    The current research aims to investigate the status of quantitative and qualitative indicators of housing and to identify the key and influencing factors on the future of this sector in the Tabriz metropolis. The current research method is practical in terms of its purpose, and the description of the evolutionary process of quantitative and qualitative indicators of housing in the last 40 years and the analysis of factors affecting the future state of this sector have led to the fact that the current research is descriptive-analytical in terms of research method. To collect data from statistical yearbooks, censuses of different periods and the environmental survey method, and to analyze the data and determine the key factors, the interaction/structural effects analysis method with MICMAC software was used. The results of the research show that from 1976 to 2016, most of the quantitative and qualitative indicators of housing in the metropolis of Tabriz have improved. In the same way, 61 factors in five areas that have the greatest influence on the future state of housing in the municipality of Tabriz were selected using the method of environmental scanning. Among the mentioned factors, using the mutual/structural effects analysis method, 11 key factors that play the most significant role in the future state of housing in the metropolis were selected. Tabriz has been extracted, which includes: economic growth, inflation, household income and savings, land and housing prices, sanctions, exchange rate changes, banking facilities, unemployment rate, political changes, purchasing power and management style. Among the above 11 factors, economic factors have the largest share with 82% share and political-management factors are the next with 18% share. Therefore, the improvement of the housing situation in the metropolis of Tabriz depends to a large extent on the improvement of the economic conditions.

    Keywords: Housing, structural analysis, MICMAC, Tabriz Metropolis
  • رسول قربانی، هوشمند علیزاده، سونیا کرمی*

    تحولات جمعیتی وسیع دهه ‏های اخیر موجب تغییرات سریع در نظام شهری ایران و سلسله‏مراتب آن شده است که افزایش یا کاهش رتبه شهرها در این نظام از پیامدهای آن است. در تحقیق حاضر به بررسی جایگاه کلان شهر تبریز در نظام شهری ایران از سال 1335 تا 1395 پرداخته شد و با پیش‏بینی جمعیت این شهر تا افق 1410 سعی شد جایگاه آینده این شهر در نظام شهری ایران مشخص شود. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. داده‏ های مورد نظر در تحقیق حاضر به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) به دست آمد. از مصاحبه برای فهم علل مهاجرفرستی و از پرسشنامه جهت فهم علل کاهش باروری در کلان شهر تبریز استفاده شد و تعداد نمونه ‏ها در هر دو مورد بر اساس اصل اشباع تعیین شد. مدل نمایی، نرم ‏افزار Spectrum، و شاخص تحرک رتبه به ترتیب برای پیش‏بینی فاکتورهای جمعیتی، پیش‏بینی جمعیت، و بررسی تغییرات رتبه کلان شهرها در نظام شهری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد کاهش میزان باروری و مهاجرفرستی دلایل اصلی کاهش شدید میزان رشد جمعیت در کلان شهر تبریز است که اغلب دلایل اقتصادی منشا آن بوده‏اند. با فرض باروری 5/1 و 8/1 و 1/2 در شهر تبریز شاهد افزایش جمعیت به تعداد 64/1 و 69/1 و 74/1 میلیون نفر و کاهش جمعیت خردسالان و افزایش تقریبا دوبرابری جمعیت سالمندان بالای 65 سال در افق 1410 خواهیم بود. در کل، نتایج حاصل از پیش‏بینی جمعیت نشان می‏دهد جایگاه کلان شهر تبریز در رتبه ششم نظام شهری ایران در افق 1410 تثبیت خواهد شد. اما فاصله آن با کلان شهر هفتم، یعنی قم، کمتر خواهد شد که نیازمند توجه ویژه و مدیریت صحیح این مسئله جهت جلوگیری از سقوط مجدد رتبه آن است.

    کلید واژگان: اسپکتروم, پیش‏بینی جمعیت, شاخص تحرک رتبه, کلان شهر تبریز, نظام شهری
    Rasoul Ghorbani, Hooshmand Alizadeh, Sonya Karami *

    Demographic changes in recent decades have led to rapid changes in Iran's urban system and its hierarchy, with one of its consequences being the increase or decrease in the ranking of cities in this system. The present study examines the position of Tabriz metropolis in the urban system of Iran from 1335 to 1395, and by forecasting the population of this metropolis by 2031, it tries to determine the future position of this city in the urban system of Iran. This study is practical in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and research method. The data in the present study were obtained through document analysis and field study (questionnaire and interview). Interviews were used to understand the causes of emigration and a questionnaire was used to understand the causes of fertility decline in Tabriz metropolis. The sample sizes for both instruments were determined based on the saturation principle. The exponential model, Spectrum software, and rank mobility index were used to predict the demographic factors, population forecast, and the study of metropolitan rank changes in the urban system, respectively. The obtained results showed that the decrease in fertility rate and migration are the main reasons for the sharp decline in population growth in the metropolis of Tabriz, with the economic reasons being the main reason. In addition, assuming the fertility rates of 1.5, 1.8, and 2.1 in Tabriz, we will see 1.64, 1.69, and 1.74 million increases in the population of the city, respectively, as well as a decrease in the population of minors and a doubling of elderly population over 65 by the year 2031. The results of population forecast show that the position of Tabriz metropolis will be stabilized as the sixth largest city of Iran's urban system by 2031, but its distance from the seventh metropolis (Qom) will be less, which requires special attention and proper management to prevent its rank from falling again.

    Keywords: Urban System, population forecasting, Spectrum, ranking mobility index, Tabriz Metropolis
  • هوشمند علیزاده، سونیا کرمی*، آمنه علی بخشی
    توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع بین مناطق شهری به عنوان یکی از مهم ترین ارکان زندگی مطلوب شهری، از الزامات برپایی جامعه ای پویا، منسجم و مترقی می باشد. با توجه به اهمیت موضوع برابری در توزیع فضایی امکانات و نقش آن در جوامع انسانی در پژوهش حاضر قصد داریم تا مناطق کلانشهر تبریز را از نظر برخورداری از شاخص های توسعه تحلیل نماییم. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی می باشد. داده های موردنیاز از سالنامه آماری، طرح جامع و تفصیلی سال 1395 و سایر داده های معتبر سازمان های شهری در قالب 52 شاخص مهم که شامل داده های مرتبط با مولفه های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، رفاهی، آموزشی و محیطی می باشد، گردآوری شده است. جهت تحلیل داده از ضریب تغییرات، آنتروپی شانون و تکنیک پرومته به ترتیب برای بررسی پراکنش، وزن دهی و تعیین سطح برخورداری استفاده شده است. همچنین برای نمایش نتایج برروی نقشه از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از عدم برخورداری متوازن و متعادل مناطق شهر تبریز از شاخص های توسعه می باشد. به طوری که تنها مناطق 5 و 2 در سطح بالاتری از برخورداری از شاخص های اقتصادی، اجتماعی، رفاهی، کالبدی، زیست محیطی و آموزشی قرار داشته و مناطق 7، 3، 1 و 4 جزو مناطق کم برخوردار و منطقه 10 نیز جزو محروم ترین مناطق با عدم برخورداری از شاخص های مذکور می باشد. در کل نتایج تحقیق نشان می دهد که وضعیت مناطق شهر تبریز سنخیتی با توزیع فضایی متوازن نداشته و نیازمند توجه و مدیریت صحیح و کارآمد می باشد.
    کلید واژگان: تکنیک پرومته, آنتروپی شانون, توزیع فضایی, تبریز, مناطق شهری
    Hooshmand Alizadeh, Sonya Karami *, Ameneh Alibakhshi
    Equitable spatial distribution of facilities and resources between urban regions, as one of the most important pillars of desirable urban life, is one of the requirements of establishing a dynamic, coherent and progressive society. Considering importance of the issue of equality in the spatial distribution of facilities and its role in human societies, in the present study, we intend to analyze Tabriz metropolitan areas, in terms of development indicators. Therefore, the present study is descriptive-analytical in nature and in terms of purpose it is an applied type. Required data collected from statistical yearbook, comprehensive plan of 2011 and 2016 as well as other valid data of urban organizations in the form of 58 important indices including data related to economic, social, physical, welfare components , Educational and environmental. For data analysis we used Shannon entropy, coefficient of variation and Promethee technique for weighting, dispersion analysis and level of determination, respectively. ArcGIS software was also used to display the results on the map. The results of the research indicate that there is no balanced development indicators between the regions of Tabriz. As only regions 5 and 2 have higher levels of Economic, social, welfare, physical, environmental and educational indexes, regions 7,3,1 and 4 are among the deprived regions and region 10 is among the most deprived regions with not having the mentioned indicators. Overall, the research results show that the situation in the regions of Tabriz is not consistent with the balanced spatial distribution and requires proper attention and management.
    Keywords: Promethee Technique, Shannon entropy, Spatial Distribution, Tabriz, Urban regions
  • هوشمند علیزاده*، وریا لطفی، صلاح الدین ویسی

    یکی از ابزارهایی که با دقت بالا اثرات زیست محیطی کاربری های شهری را ارزیابی می کند و تاثیرات فعالیت های انسانی را بر محیط زیست اندازه گیری می کند، مدل ردپای اکولوژیکی (Ecological Footprint) است. این مدل مقدار بار وارد شده از سوی یک کاربری مشخص بر محیط زیست را برآورد کرده و سطح زمین موردنیاز برای ارائه خدمات پایدار به جمعیت استفاده کننده از آن کاربری را نیز تعیین می کند. امروزه کاربرد این مدل در مطالعات شهری و منطقه ای فراگیر شده و به همین خاطر در این تحقیق با استفاده از روش مولفه ای (یکی از دو روش محاسبه ردپای اکولوژیکی) و با اندازه گیری داده های واقعی، پنج شاخص تاثیرگذار بر محیط زیست (از جمله گاز طبیعی، برق، آب، غذا و زباله)، اثرات زیست محیطی دانشگاه کردستان در سال تحصیلی 2015-2014 ارزیابی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص ردپای اکولوژیکی دانشگاه کردستان در سال تحصیلی یاد شده برابر با 56/0- است که نشانگر عملکرد ناپایدار است. مقدار ردپای اکولوژیکی دانشگاه کردستان برابر 16 هزار و 675 هکتار جهانی است، بدین معنی که برای جبران مقدار منابع طبیعی مصرف شده و زباله های ناشی از آن به زمینی برابر با 165 برابر وسعت دانشگاه کردستان نیاز است. همچنین شاخص های انرژی (گاز طبیعی و برق) و آب با 03/72 و 97/0 درصد کل ردپای اکولوژیکی به ترتیب بیشترین و کمترین اثر زیست محیطی را در این دانشگاه بر محیط پیرامون داشته است. بنابراین می بایست در این دانشگاه برنامه جامعی به منظور اصلاح الگوی مصرف و در نتیجه کاهش اثرات زیست محیطی این دانشگاه بر محیط پیرامونی ارائه گردد.

    کلید واژگان: ردپای اکولوژیکی, دانشگاه کردستان, تاثیرات زیست محیطی, توسعه پایدار, کاربری های آموزشی
    Hooshmand Alizadeh *, Werya Lotfi, Salah Vaisi

    Man’s unsustainable use of environmental resources needs to be tackled from different perspectives and at multiple levels of land use. Ecological Footprint (EF) is a renewable resource accounting tool that assesses the environmental impacts of urban land uses, and measures the impact of human activities on the environment with respect to the underlying issue of sustainable consumption. EF compares the level of consumption with the available amount of biocapacity to demonstrate how human beings are using natural resources faster than they can regenerate them. It was developed originally as an indicator of the environmental impacts of nations, individuals, or human populations or of organizational and corporate environmental performance and even product sustainability. Given this capability, the environmental impact of the University of Kurdistan campus as a major urban land use in the city of Sanandaj, Iran was evaluated in this study using the component-based footprinting method. Actual data on the five environmental indicators of natural gas, electricity, water, food, and waste were collected during the 2014-2015 academic year. The results indicate that the University of Kurdistan ecological footprint index in the above academic year is -0.56. On that basis, the function and performance of the university has been unsustainable with respect to the examined indicators. In addition, the results indicated that the University of Kurdistan ecological footprint is about 16,675 global hectares, which means that an area of land 165 times larger than the university is needed to compensate for the amount of natural resources consumed and the resulting waste. It can therefore be stated that the University of Kurdistan campus exhibits unsustainable performance in the 2014-2015 academic year. Furthermore, the energy (natural gas and electricity) and water indicators show the highest and lowest levels of environmental impacts with 72.03 and 0.97 percent of total ecological footprint, respectively. Therefore, the environmental impact of energy consumption is about 2.5 times that of the other indicators investigated here (water, food, and waste). As suggested in the literature, the most important indicators used in the ecological footprint model at various universities around the world include energy, fuel consumption in transportation, materials, food, water, waste, and paper consumption, among which energy exhibits the highest level of environmental impacts, as suggested by the results obtained for the University of Kurdistan. On that basis, the University of Kurdistan campus ranks second after the University of Algarve campus (Portuguese) in terms of impact on the environment. Therefore, it is necessary to prioritize energy consumption in the university policies and plans for reduction of natural resource consumption. For that purpose, a comprehensive plan should be developed firstly to monitor the environmental impacts of natural resource useand secondly to modify the consumption pattern and thus reduce the impact of the university on the environmental resources.

    Keywords: Ecological Footprint (EF), University of Kurdistan, sustainable development, educational land uses, environmental impacts
  • وریا لطفی، هوشمند علیزاده*، صلاح ویسی، آرمان رحیمی
    یکی از موثرترین مدل های کمی و کیفی ارزیابی توسعه پایدار، مفهوم جاپای بوم شناختی است. افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری در شهر سنندج، ترافیک را به یکی از اصلی ترین معضلات این شهر از نظر پایین آمدن کیفیت محیط زیست تبدیل کرده است. در این تحقیق با بهره گیری از مدل جاپای بوم شناختی، میزان پایداری هرکدام از سیستم های حمل و نقل شهر سنندج در سال 1395 مورد سنجش قرار گرفته و سپس مدل بهینه شبکه حمل و نقل برای سال 1405 ارائه شده است. مقایسه میزان جاپای سیستم های حمل و نقل شهر سنندج با مقادیر استاندارد جهانی، حاکی از آن است که به جز اتوبوس، سایر وسایل حمل و نقل شهر از میزان جاپای اکولوژیکی بیشتری نسبت به استاندارد برخوردار هستند. با توجه به تخمین جمعیتی حدود 457.390 نفر در سال 1405 و بر اساس محاسبات صورت گرفته درصد سهم وسایل نقلیه موتوری، شامل مینی بوس، اتوبوس، تاکسی، خودروهای شخصی و موتورسیکلت از جابه جایی مسافرین در سال 1405 با کمترین میزان جاپای بوم شناختی، به ترتیب برابر با 71/6، 02/57، 31/16، 08/19 و 88/0 درصد است. مزیت طرح پیشنهادی صرفه جویی در مصرف سوختهای فسیلی به میزان 16.132 لیتر و همچنین کاهش میزان تولید دی اکسید کربن به میزان 11 تن در سال است.
    کلید واژگان: توسعه پایدار, جاپای بوم شناختی, حمل و نقل بهینه, شهر سنندج, کاهش دی اکسید کربن
    V. Lotfi, Hooshmand Alizadeh *, S. Vaisi, A. Rahimi
    Ecological Footprint Assessment (EFA) is one of the methodologies attracted more attention at political, educational, and academic levels. The growth of Sanandaj population affects the traffic congestion which is a main problem of the city. This study addresses this gap as well enhances the environmental conditions by reducing fossil fuel consumption. For this purpose, Ecological Footprint (EF) method was applied to evaluate the sustainability of the current transportation system and consequently an optimized model was suggested for 2026. Comparing EF of the current transportation system with the world standards, demonstrated that many transportation types such as minibus, taxi, and private cars have a high level of EF. Based on the predicted population for 2026, 457390 people, the optimized transportation percentage shares were proposed, including 6.71, 57.02, 16.31, 19.08, and 0.88 for minibus, bus, taxi, private cars, and motorcycle respectively. Applying the new plan can save 16132 litre fossil fuel as well as 11 tons CO2 annually.
    Keywords: sustainable development, Ecological Footprint, Transportation efficiency, Sanandaj city, CO2 reduction
  • ارسلان طهماسبی، هوشمند علیزاده، پرویز اصلانی*
    در دهه های اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یک بحث تخصصی و عمومی در جامعه تبدیل شده و تحقیقات نشانگر آن است که محیط های شهری شامل مولفه های شکل دهنده کیفیت محیط است که در صورت بی توجهی به آن ها، از کارآمدی محیط های شهری کاسته می شود. از این رو پژوهش حاضر بر آن است که به شناسایی مولفه های موثر بر بهبود کیفیت محیط شهری پرداخته و تعیین کنندگی هر کدام از این مولفه ها را در کیفیت معنایی- ادراکی محله قطارچیان شهر سنندج، مورد سنجش قرار دهد. نوع پژوهش، از نظر هدف؛ کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» است. با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 343 نفر از ساکنین به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و کیفیت محیط محدوده مورد مطالعه توسط آنان مورد ارزیابی قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که پاسخ آن ها به صورت بسته بوده است و نسخه اولیه آن مشتمل بر 23 شاخص است. همچنین روایی ظاهری پرسشنامه با استناد به نظر متخصصان و پایایی آن با استناد به ضریب آلفای کرونباخ (75/0) بررسی و تایید شده است. در این راستا با به کارگیری نرم افزارهای SPSS و Lisrel، داده ها توسط روش های آماری نظیر تحلیل عامل تاییدی و آزمون t تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مهم ترین نتایج تحلیل عامل تاییدی نشانگر آن است که شاخص های بیانگر کیفیت معنایی- ادراکی محیط می توانند توصیف مناسبی از متغیر کیفیت معنایی- ادراکی به عمل آورند اما مولفه امنیت نمی توانست بیان کننده این متغیر باشد. همچنین یافته های پژوهش نشانگر آنست که افراد نمونه، کیفیت معنایی ادراکی محیط را در مجموع و بر حسب هر سه مولفه هویت، حس تعلق خاطر و خوانایی در سطح بالاتر از متوسط بوده است.
    کلید واژگان: کیفیت معنایی- ادراکی, ادراک محیطی, ساختار عاملی, محله قطارچیان شهر سنندج
    Arsalan Tahmasebi, Hooshmand Alizadeh, Parviz Aslani *
    In the last decade the quality of the urban environment has become a specific significant issue and research shows that the urban environment include the environmental quality components. The efficiency of the urban environment will be reduced if these components are neglected. Thus, this study aims to identify semantic- perceptual factors that affects the quality of the urban environments. Also, this paper aims at studying the relationship between these components and their role in the quality of the environment in Sanandaj Qatarchyan neighborhood. This is an applied research in which descriptive -analytic method is used. Data collection tools of this research has been questionnaire which consists of the semantic- conceptual expression of the quality of the environment: identity, sense of belonging, legibility and security.This paper aims to investigate the spatial- physical environment quality of Sanandaj Qatarchyan neighborhood from residents’ point of view based on demographic variables (Age, gender, residence history and education) and to look for more scientific explanation and more expertise view on factors influencing the environment quality. Accordingly, the theoretical literature on environment quality and related conceptual framework has shaped principles and theoretical model of study. Theoretical model has hierarchical structure and is based on empirical research perspective and according to questionnaires received from residents’ perception of study subject. In this model, conceptual- perceptual component of environmental quality includes four indicators of identity, sense of belonging, readability, safety and security; each of its sub- criteria was the base of study for the questionnaire.This study is applicable in terms of objective and is descriptive- analytic in terms of research methodology. The sample size of questionnaire for district (Sanandaj Qtarchyan neighborhood) was 343 inhabitants using Cochran formula and considering the maximum heterogeneity hypothesis. Questionnaire validity was studied and confirmed according to experts and Cronbach’s alpha coefficients (0.75). SPSS software and one- sample t-test were used in order to analyze the data and investigate the semantic- conceptual quality, ANOVA and LSD post hoc test were used in order to compare the views of people in terms of demographic variables and finally, Spearman’s rank correlation coefficient was used in order to examine the relationship between demographic variables and twenty-three components of semantic- conceptual component of environment quality.Residents consider functional- activity, perceptual- conceptual and aesthetic- appearance components significantly more than average among the second level criteria of experimental model. Quality of environmental factor is significantly lower than average level. This result can be due to a lack of green space, contradiction of work and environment, congestion of cars and dilapidated buildings atmosphere in study area. It was found that three criteria of identity, sense of belonging and readability are significantly higher than average and security is significantly lower than average. Visual and symbolic pollution, neglecting the needs and constraints of low income and lower-middle-class residents in designing space, narrow passageways and damaged buildings in city context are among the negative factors affecting the low security of mentioned area.According to results, the age and authenticity, symbolic values, religious identity, maintaining professional identity, collective identity and strong mental memory, personal-social dependency, collective memory, meaning of space are related to body-sense understanding of the elements of the neighborhood, that are fit between the pause and movement. Finally, the presence of local residents of the indicators is a positive correlation.Living history of authenticity, symbolic values, maintaining local identity, human identity, collective identity, strong mind and memory, personal-social dependency, meaning of space are in a positive correlation. Also the presence of space is negative and significant.Findings focus on the fact that four perceptual- conceptual components have significant and positive correlation with environment quality. This indicates that a combination of semantic- conceptual indicators can predict environmental quality. The results show that environmental quality of Sanandaj Qtarchyan neighborhood is significantly higher than average (1 <3 <08 <5). The inhabitants of the criteria in the second model, the functional components - activities, semantic-conceptual and aesthetic form- are significantly higher than the average. Quality as well as environmental factors are significantly lower than the average level. This result can be due to lack of green space, lack of fitness activities in the environment, congestion of cars and dilapidated buildings in the study area. Residents complained only from safety among four semantic- conceptual components of environment quality. Also, there is significant relationship among people perspectives on semantic- conceptual quality in terms of demographic variables.
    Keywords: Environmental Quality, Semantic- perceptual Quality, Perception of Environmental, Structural Factor, Qtarchyan Sanandaj Neighborhood
  • محمد حامد عبدی، هوشمند علیزاده*

    قلمرو فضاهای شهری بهعنوان فضای زندگی روزمره ی شهروندان، تحت تاثیر برخی از عوامل محیطی قرار دارد که گاه این عوامل سبب عدم حضور مردم و زمینه ساز معضلات و آسیب های اجتماعی میشود. در دهه های اخیر مفهوم (پیشگیری مکانی از جرم) با تغییر در جنبه های کالبدی- فضایی محیط سعی در ایجاد جوامع پایدار، امن و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان دارد. از سوی دیگر مراکز کهن شهری با ارزشهای فراوان تاریخی و فرهنگی، امروزه با چالش های فراوانی از جمله: وقوع جرایم و تحت تاثیر قرار گرفتن احساس امنیت روبرو است که در مورد مرکز شهر سنندج به عنوان نمونهی موردی این پژوهش صادق هستند. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی- موردی در قالب یک رویکرد کاربردی و با بهره گیری از اصول پیشگیری مکانی از جرم به ویژه رویکرد (مکانهای امن و پایدار)، پس از شناسایی و ارزیابی جامع ویژگیهای این مرکز، به ارایه ی راهبردها، سیاست ها و برنامه های عملیاتی بازتوسعه به منظور ارتقای امنیت فضاها بپردازد. یافته ها نشان میدهد که از میان اصول و ویژگیهای کلیدی (مکانهای امن و پایدار)، عوامل دسترسی و جابجایی، مدیریت و نگهداری سایت و ساختار از اهمیت بالایی برای تدوین برنامه های پیشنهادی به منظور بازتوسعه ی فضاهای مرکز شهر سنندج برخوردار هستند. همچنین به منظور دستیابی به نتایج موفقیت آمیز در کاربست برنامه های پیشنهادی مذکور، ضمن تاکید بر مشارکت شهروندان پیشنهاد میشود که بستر قانونی لازم برای گسترش این رویکرد با تدوین برنامه جامع برای شهر سنندج مهیا شود و نقش پلیس با تشکیل کارگروه مدیریت یکپارچه مرکز شهر سنندج پررنگتر گردد.

    کلید واژگان: مکان امن و پایدار, پیشگیری مکانی از جرم, امنیت فضاهای شهری مرکز شهر سنندج
    Mohamad Hamed Abdi, Hooshmand Alizadeا*

    Urban spaces, as arena for everyday life of all citizens, were influenced by some environmental factors which increased crime-prone areas and then affect the level of people’s presence in public spaces. In this regard, the city centers which contained the primary domain for public places and urban spaces because of its valuable cultural and historical assets faced with major challenge of crime. This creates a kind of negative sense of security in urban spaces of these areas. In recent decades, the concept of Place-Based crime Prevention has been developed by environmental design strategies to develop safer and sustainable communities and improve people’s quality of life in urban areas. In this regard, this paper aims to investigate the city center of Sanandaj using place-based crime prevention principles particularly the principles of “safer and sustainable places” to present and prioritize the strategies, policies and action plans to enhance safer urban spaces and quality of life in this part of the city. The findings show that among critical principles of “Safer and Sustainable places”, Access and movement, Management and maintenance and Structure have the most significant role in regeneration of urban spaces in the city center of Sanandaj. Also to achieve the best results, the people’s participation is essential in the process of application of these recommendations. In addition, a legal framework is required to facilitate this approach for the whole city. The police in particular have a key role to play in working with the public and communities to prevent and control crime, through community-oriented policing, working parties and similar approaches that encourage consultative and collaborative arrangements between police and citizens.

    Keywords: Secure, Sustainable place, Place-based crime prevention, Security of Urban Spaces, City center pf sanandaj
  • کیومرث حبیبی *، هوشمند علیزاده، کیومرث ایراندوست، مهدی سعیدی
    سکونتگاه های روستایی تاثیرات متنوعی در اقتصاد ناحیه، منطقه و کشور دارد. وجود زیرساخت های خدماتی مانند شبکه توزیع آب و فاضلاب در سطح روستا و شهرستان، یکی از عامل هایی است که پایداری اقتصادی و تداوم سکونت در روستا را تضمین می نماید. در اکثر نقاط روستایی کشور زیرساخت مطلوب مربوط به شبکه توزیع آب، برنامه ریزی نشده است که این مسئله دلایل متعددی دارد. عدم وجود پایگاه اطلاعات جغرافیایی یکی از این دلایل است. مقاله پیش رو از نوع کاربردی است و با روش آمیخته (کمی-کیفی) و مطالعه موردی، به منظور ارائه مراحل ایجاد پایگاه داده لازم برای شبکه توزیع آب و فاضلاب در روستاهای شهرستان کامیاران انجام شده است. برنامه ریزی مناسب شبکه توزیع آب تاثیرات مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی دارد. ایجاد شبکه مذکور برای روستاهای شهرستان کامیاران نیازمند آماده سازی و تحلیل پایگاه اطلاعات جغرافیایی است. در این مقاله فرآیند ایجاد پایگاه داده و تحلیل آن در چهار مرحله اصلی صورت گرفته که عبارت اند از: اول، شناخت وضع موجود و لایه های اطلاعاتی در دسترس؛ دوم، سازماندهی لایه های اطلاعاتی موجود و تهیه لایه های مورد نیاز؛ سوم، بهنگام سازی و ترسیم شبکه و چهارم، پردازش و تحلیل های مکانی و خروجی گرفتن از پایگاه. در هر مرحله با توجه به لایه های اطلاعاتی موجود اقدامات لازم جهت ایجا د پایگاه داده در دستور کار قرار گرفته است. در فرآیند انواع برنامه ریزی های کوچک و بزرگ مقیاس روستایی، تحلیل های مکانی و توصیفی مختلف مانند بیان و کنترل وضع موجود، تبیین الگوی پراکنش و توزیع فضایی پدیده ها، تحلیل لکه های داغ و سرد پارامترهای پایگاه داده، میانگین مرکزی وزنی عوارض لازم است، انجام شود تا مدیریت روستایی شهرستان به صورت مطلوب تحقق پیدا کند.
    کلید واژگان: پایداری اقتصادی, اقتصاد روستایی, منابع آب, شبکه آب و فاضلاب, تحلیل های فضایی
  • فواد خیرآبادی *، حسین نورمحمد زاد، هوشمند علیزاده
    فضاهای شهری، عناصر اصلی ساخت شهر هستند که به قلب و کانون راهبردی اجتماعی مربوط می شوند. راحتی و آسایش، پیش نیاز یک فضای شهری موفق هستند، از این میان، آسایش اقلیمی به عنوان تاثیرگذارترین فاکتور آسایش، زمانی برقرار می شود که بین دمای دفع شده و جذب شده توسط پوست بدن در محیط، تعادل ایجاد شود. این تعادل، تحت تاثیر عواملی مانند درجه حرارت، رطوبت نسبی و جریان هواست و جهت گیری مناسب کالبد به عنوان کم هزینه ترین و تاثیرگذارترین عامل به منظور کنترل این عناصر محیطی تاثیرگذار بر آسایش اقلیمی شهروندان در فضاهای باز مطرح است. در این پژوهش، از روش همبستگی با هدف دستیابی به مناسب ترین جهت گیری برای فضاهای باز شهر بندرعباس از نظر اقلیمی استفاده شد؛ از این رو، ابتدا اختلاف بین جهت های مختلف از نظر میزان آفتاب گیری در یک مستطیل ثابت در هشت جهت اصلی و فرعی در طول سال به کمک روش آنالیز واریانس با استفاده از نرم افزار آماری آر. روی داده های 44 ساله هواشناسی تجزیه وتحلیل و مقایسه شدند؛ سپس با حذف جهت بادهای مخل آسایش از روی گلبادهای برگرفته از داده های ذکرشده، جهات یادشده، از نظر میزان آسایش اقلیمی، اولویت بندی شدند. از این میان، طبق نتایج پژوهش حاضر، جهت شمالی - جنوبی با اختلافی معنی دار نسبت به دیگر جهت های اصلی، مطلوب ترین و جهت شرقی - غربی نامطلوب ترین جهت گیری کالبد فضاهای باز شهر بندرعباس است که می تواند در طراحی های آینده مد نظر قرار گیرد. به هرحال، در پژوهش حاضر به دیگر عوامل تاثیرگذار بر آسایش اقلیمی از جمله پوشش، مصالح و... توجهی نشده است. این عوامل و متغیرها، باید در پژوهش های بعدی موردمطالعه قرار گیرند تا آسایش اقلیمی شهروندان را بتوان به طور همه جانبه با مداخله همه متغیرها پیگیری کرد.
    کلید واژگان: جهت گیری کالبد فضاهای شهری, آسایش اقلیمی, باد, تابش, اقلیم گرم و مرطوب, بندرعباس
    Fovad Kheirabadi *, Hosain Nourmohammadzad, Hoshmand Alizadeh
    Public spaces are the main element of urban structure, in which the stage and backdrop to the drama of public life is shaped. Comfort is a prerequisite for a successful urban space, and an important integrative dimension of the urban experience. In this regard, climate comfort, as the most influential factor, is applicable when the balance is maintained between the temperature released and the temperature absorbed by the skin in the environment. This balance is affected by the environmental elements of temperature, relative humidity, wind flow, and appropriate orientation of urban physical structure. The last element can be recognized as the lowest cost effective factor in climatic comfort of the citizens in public open spaces. In this research, the correlation method is used to determine the appropriate orientation for the public open spaces in Bandar Abbas. Accordingly, at first, a comparison between eight cardinal directions was calculated in terms of the extent of exposure to the sun using analysis of variance method (ANOVA) in R software based on a fixed rectangle form corresponding with these direction during a year. Then, by removing the disruptive winds of comfort, these directions were prioritized using the extent of climate comfort. Based on the results, the north-south orientation is significantly more important than others and the east-west is the most undesirable orientation for public spaces physical orientation in Bandar Abbas. This can be a guideline for future development of the city concern public open spaces. However, other climatic factors, including cover, materials, etc. have been neglected in this study. Other factors and variables must be considered in future researches to study the climatic comfort of citizens comprehensively with the intervention of all variables.
    Keywords: Orientation of the Physic of Open Space, Climatic Comfort, Wind, Warm, Wet Climate Bandar Abbas
  • هوشمند علیزاده، کیومرث ایراندوست، خانم مهنا برآور*
    تمرکز توسعه در شهر ها و توجه به مفاهیم کالبدی و هندسی و غفلت از اهداف اجتماعی در طرح های توسعه شهری، شهرها را با چرخه نامطلوبی از عدم تعادل اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی روبرو کرده و چالش های زیادی را از نظر فقر، جرم و بزهکاری، تعارضات فرهنگی، نزول کیفیت زندگی، از هم گسیختگی های اجتماعی و غیره به وجود آورده است. رویکرد توسعه پایدار، برنامه ریزی و مدیریت شهری را از خردترین واحد شهر یعنی محله مورد توجه قرار داده و با رویکرد اجتماعی سعی در شناسایی ظرفیت های موجود در محله ها و کاربست آنها به منظور ترمیم و بهبود شرایط موجود و و ایجاد انعطاف لازم برای حل مشکلات آینده دارد. در این میان تلقی شهروندان از محله خود در تحلیل وضع موجود به دلیل انعکاس شرایط عمومی محله و محیط زندگی افراد حائز اهمیت می باشد. همچنین برداشت شهروندان از محله خود بسیاری از واقعیت های محیط را نمایان می سازد که از جنبه های اجتماعی برنامه ریزی درخور اهمیت است. هدف اصلی این تحقیق تعیین میزان پایداری اجتماعی در سطح محله فیض آباد شهر کرمانشاه با استفاد از دیدگاه ساکنین است تا از این طریق بتوان راهکارهایی را برای ترمیم و بازخوانی پایداری اجتماعی استخراج و پیشنهاد نمود. راهبرد اصلی تحقیق کمی است که در آن با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، همبستگی معیارهای تدقیق شده شناسایی و میزان پایداری اجتماعی محله بررسی شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، تمام معیارها تاثیر مستقیمی بر میزان پایداری اجتماعی محله می گذارند اما شدت تاثیر معیارها متفاوت است. از این نظر، معیارهای رضایتمندی، امنیت اجتماعی و ثبات اجتماعی دارای بیشترین همبستگی با مفهوم پایداری اجتماعی در سطح محله بوده و از دیدگاه ساکنان بیشترین تاثیر را بر سطح پایداری اجتماعی محله دارند.
    کلید واژگان: توسعه پایدار, پایداری اجتماعی, پایداری اجتماعی محله, محله فیض آباد, کرمانشاه
    Due to the nature of development which is mainly concentrated on the cities and that more attention paid to physical and geometric aspects than social ones in urban development plans، cities have faced a kind of negative cycle of socio-economic and environmental imbalances. This created many challenges in terms of poverty، crime and delinquency، cultural conflicts، declining quality of life، social disorganization and etc. Sustainable development approach usually considers small unit of urban structure، namely the neighborhood، in planning and urban management of cities and tries to identify existing potentials across the neighborhood regarding its social dimension to restore and improve existing conditions and make it more flexible and resilience to future problems. In this regard، residents'' attitudes towards the neighborhood are great important because their views reflect general conditions of the neighborhood and more details of people''s living environment. Moreover، people''s perception of the neighborhood can clarify the reality of the environment، those aspects which are so important social dimension of planning. The main goal of this research is to examine the level of social sustainability in the neighborhood of Faizabad، Kermanshah based on the residents view of their neighborhood. The results can pave the way for some strategies to restore and refresh social sustainability. The main research strategy is quantitative which utilizes a kind of descriptive – analytical method based on the correlation analysis to identify social sustainability measurements of the neighborhood. Based on the results، all criteria have a direct impact on the neighborhood social sustainability، but the intensity of their impact is different. In this respect، satisfaction، social security and social stability measurements have the highest correlation with the concept of social sustainability in the neighborhood. This means that they were recognized by the residents as the most effective factors affecting the level of social sustainability in Faizabad neighborhood.
    Keywords: Sustainable development, Social sustainability, Neighborhood social sustainability, Faizabad neighborhood, Kermanshah
  • هوشمند علیزاده، محمدحامد عبدی
    در دهه های اخیر توسعه حمل و نقل همگانی محور (TOD) به عنوان رویکردی جدید در راستای مفهوم توسعه پایدار شهری گسترش یافته است. این رویکرد درصدد است تا از طریق ایجاد یکپارچگی بین برنامه ریزی حمل و نقل شهری و کاربری زمین، مردم را به زندگی در ناحیه مجاور ایستگاه های حمل و نقل همگانی و استفاده از آن تشویق نماید. این رویکرد، در نهایت استفاده از خودرو شخصی را کاهش داده و سکونتگاهی انسان محور با پویایی بیشتر را به ارمغان می آورد. در واقع توسعه حمل و نقل همگانی محور با نفی شیوه توسعه پراکنده به عنوان مخرب منظر شهری و مروج فرهنگ استفاده خودرو محور، بر توسعه فشرده جوامع تاکید دارد. با توجه به این رویکرد و گسترش رویه توسعه پراکنده در شهرهای ایران منتج از مهاجرت های روستایی، شهر سنندج به عنوان نمونه موردی پژوهش انتخاب شده تا جنبه های مختلف توسعه حمل و نقل همگانی محور به ویژه الگوی کریدوری آن را در بلوار پاسداران این شهر دنبال کند. در این راستا، این پژوهش در پی آن است تا با روش توصیفی تحلیلی، چارچوب الگوی کریدوری حمل و نقل همگانی محور به منظور افزایش پایداری و خلق یک محیط انسان دوستانه، افزایش قابلیت دسترسی، تقویت گزینه های حمل و نقل همگانی وکاهش چالش های زیست محیطی در بلوار پاسداران شهر سنندج به کار گرفته شود. به منظور دستیابی به نتایج بهتر، براساس ویژگی های مشترک کالبدی، عملکردی و ترافیکی، طول محور به دو بخش تقسیم و از فرآیند تحلیل سلسل همراتبی به عنوان یکی از روش های تصمیم سازی چند معیاره به منظور اولویت دهی به راهبردها استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که راهبردهای کاهش وابستگی به خودرو، پیاده راه سازی به همراه توسعه حمل و نقل همگانی و راهبرد افزایش دسترسی به حمل و نقل همگانی برای بخش اول و راهبردهای تقویت دسترسی به حمل و نقل همگانی، اتصال مسیرهای اصلی و بهبود حرکات پیاده برای بخش دوم محور جهت استفاده از پتانسیل های توسعه حمل و نقل همگانی محور و منافع آن بیشترین امتیاز را کسب کرده و در اولویت توسعه می باشند.
    کلید واژگان: توسعه حمل و نقل همگانی محور, الگوی کریدوری حمل و نقل همگانی محور, کاربری زمین, حمل و نقل همگانی, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, بلوار پاسداران سنندج
    Hoshmand Alizadeh, Mohammadhamed Abdi
    The overlap between neo-traditional neighborhoods and the provision of transit services became an incentive for Peter Calthorpe to codify the concept of Transit-Oriented Development (TOD) in the late 1980’s. As a new approach, it has been developed in direction of sustainable urban development in recent decades. It aims to integrate land use and transportation planning system through the construction or extension of a rapid transit system along with the creation of compact, and walk-able neighborhoods (mixeduse communities) around transit stations will encourage people to live near transit station areas and use it to reduce the use of individual car and creates more safe, dynamic and friendly communities. This means that “TOD” developed as a new approach based on sustainable development principles. Since transit systems promote more efficient resource usage, cities are increasingly applying transit-based strategies to solve urban sprawl and urban planning dilemma. Considering this background and the existing challenges of Iranian cities including car-dependency, traffic congestion and hence the traffic-related pollution problems, and particularly the pattern of urban sprawl which is extending due to the wave of urban and rural migration, it is necessary to use such new approaches to reduce such challenges and create a driving force for sustainability of urban areas. In this regard, Sanandaj has been selected as case study of the research to pursue some aspects of TOD regarding its mixed-use corridor type for Pasdaran Boulevard. Sanandaj is situated in west of Iran and according to the 2011 Iranian census; the total population of Sanandaj is 375280. As the capital of Kurdistan province, it contains a wide range of industrial and institutional services. The same as other Iranian cities, Sanandaj also experienced the pattern of sprawl development mainly due to the topographic features of the city’s natural context, the wave of migration from rural areas and inadequate and unaffordable housing provision within the city. Residents of sprawl areas are commuting cross- suburbs to city and vice versa each day to reach urban services and homes. This daily movement which\ increases the number of trips by private cars is also worsening the Sanandaj’s urban challenges. Within this context, the study location is a 6.4 km corridor on Pasdaran Blvd which formed the main north-south corridor in Sanandaj. This corridor begins in downtown Sanandaj at Azadi sq., and runs across the Blvd through Deedgah Park to Jahad Sq. at the gateway to Kermanshah. This corridor serves as the primary gateway to Kermanshah and between the city and Baharan district and as an important principal corridor to move traffic north-south across the whole city of Sanandaj. Considering the above points, the study has been adopted a kind of Descriptive-Analytical method regarding the results of records and field survey conducted in spring 2012 to cover the following
    Aims
    1. Creating a comprehensive development approaches for the Pasdaran corridor that Takes advantage of its location and public transportation resources. 2. Creating an interconnected system of opportunities for transit station areas within the corridor 3. Intensifying development in proximity to the transit stations along Pasdaran corridor Regarding to the questions such as: the capabilities and limitations of land use, density of urban texture, characteristics of public transport such as traffic problems, accessibility and mobility, pedestrian and bicycle issues, bus services and parking facilities has been studied along the Pasdaran corridor. For more details, the Pasdaran corridor has been divided into two sections based on common physical, functional and traffic characteristics. For strategies and prioritizing them, a multi-criteria decision-making method including AHP has been used regarding to the certain aims including increasing sustainability and creation of people-friendly and dynamic environment, accessibility and providing sustainable transport options and reducing environmental challenges. The following strategies have got highest priority regarding each section to maximize TOD potential and benefits to the boulevard: Section one: Reducing car dependency, Pedestrianization along with development of public transport, Beautification of the public buildings sustainable architecture and paying more attention to the quality of public places Section two: increasing access to public transport, connectivity of main roads, improving pedestrian movement and access and more mixed-uses and transferring Incompatible functions Due to the proximity of first section to the city centre, its strategies are mainly in relation to the identity and sense of place preservation along with pedestrian-oriented development approach. On the contrary, the strategies of second section focus on the accessibility to public transport and car-dependency reduction. To achieve such strategies, it is necessary to create a legal framework for city’s spatial planning. Also, it is essential to integrate various sectors including private, public and government to pave the way for implementation of such strategies.
    Keywords: Transit, Oriented Development, Corridor Pattern of TOD, Land Use, Bus Transit Line, Analytical Hierarchy Process, Pasdaran Boulevard, Sanandaj
  • هوشمند علیزاده*، کیومرث ایراندوست، لیلا خسروانیان، روح الله تولایی
    سرمایه اجتماعی مفهوم تقریبا جدیدی است که امروزه اهمیت آن در زمینه عملکرد مطلوب جوامع در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی مورد توجه واقع شده است. در تعریفی جامع می توان سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از شبکه ها، هنجارها و ارزش هایی دانست که مایه آسان شدن همکاری درون گروهی و برون گروهی شهروندان برای دستیابی به منافع متقابل و رسیدن به هدف های مشترک به شیوه ای موفقیت آمیز تر می شود. با توجه به بعد مکانی سرمایه اجتماعی، این پژوهش بر آن است که با نگاهی خردنگر در سطح محلات میزان سرمایه اجتماعی را در سه لایه فضایی شهر سنندج مورد بررسی قرار دهد تا وجود یا فقدان سرمایه اجتماعی و میزان برخورداری از آن و دلایل این امر را با تکیه به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد شناسایی قرار دهد. از این طریق می توان ضعف ها، توانایی ها، امکانات و محدودیت ها را شناسایی کرد و نتایج را به عنوان بستری برای عمل متولیان شهر فراهم آورد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بین محلات شهری از نظر میزان برخورداری از سرمایه اجتماعی تفاوت های معنی داری به لحاظ موقعیت و ویژگی های اقتصادی-اجتماعی وجود دارد. در این زمینه، محله عباس آباد با وزن نسبی 0.474 و محله قطارچیان با وزن نسبی 0.294 و محله مبارک آباد با وزن نسبی 0.232 به ترتیب بیشترین تا کمترین میزان از سرمایه اجتماعی را دارا بوده اند.
    کلید واژگان: سرمایه اجتماعی, لایه های فضایی, تحلیل سلسله مراتبی, واحدهای همسایگی, شبکه های اجتماعی, اعتماد
    Hooshmand Alizadeh*, Kioumars Irandoost, Leila Khosravanian, Roohollah Tavallaei
    Social capital is a relatively new concept that has been identified as the key explanatory factor in economically prosperous territorial communities. It is a collection of actual or potential resources that emerges as a result of the institutional ties in the context of social networks which can improve citizens’ life. Since these social relations have a spatial dimension, so too the social capital. Depending on the kind of the ties and interactions, different types of social capital may exist. This, in turn, may include different spatial dimensions of social capital. In this regard, as social capital can have a great role through being integrated into the concept of neighborhood, the context which contains common interests and face-to-face relationships of its inhabitants, this study aims to investigate the level of social capital in three spatial layers at the community level in order to recognize the presence or absence of social capital and to identify the reasons behind them. The research strategy is primarily a quantitative one, in which three neighborhoods has been chosen as three different spatial layers (Informal settlements, old/central and planned neighborhoods) in the city of Sanandaj. Their social capital has been investigated through field survey using a designed questionnaire in summer 2012, where 150 questionnaires were randomly distributed among residents of each neighborhood. The administration method of the survey involved face-to-face interviews with residents. Data was analyzed using AHP method to determine correlations between the variables (comparative analysis of the three neighborhoods). This involved testing factors associated with social capital, identifying the key relationships and where the differences were between the neighborhoods. The results of this study indicate that the maximum level of social capital is in Abbas Abad (the informal settlement), the average level in Ghatarchian (downtown) and the minimum level in Mobarak Abad (the planned) neighborhoods. However, this classification mostly covers the content of bonding social capital and the next two dimensions of social capital (bridging and linking) are relatively the same across the neighborhoods. In other words, the highest level of social capital in the field study is associated with the bonding dimension of social capital and the least level of social capital is related to bridging and linking dimensions of social capital. The study reveals that the ‘concept of “neighborhood” is not a fixed one according to the survey findings and based on residents’ perceptions of their neighborhood boundaries. Another finding is related to the level of social capital. While the level of social capital is a good indicator of the ‘quality of the neighborhood’, the social capital cannot be seen as the factor which ‘causes’ neighborhoods to be ‘better’ places to live. The findings of this study suggest that social capital of positive community will tend to occur in neighborhoods with associated positive impacts, rather than causing it.
    Keywords: Social capital, Spatial layers, AHP, Neighborhood units, Social networks, Trust
  • هوشمند علیزاده*، کیومرث ایراندوست، کیومرث حبیبی، محمدبشیر رباطی

    شهر قلمرو فرهنگ اسلامی به دلیل متاثر شدن از اصول و ارزش های برآمده از دین اسلام ، از مشخصه هایی برخوردار شده که آن را از دیگر حوزه های فرهنگی متمایز می سازد. محرمیت بصری از جلمه این ویژگی هاست که مباحت پردامنه ای در باره آن جاری است. با این وجود در مطالعات شهری فرهنگ غرب عمدتا به جای اشاره مستقیم به محرمیت، مفاهیم قلمرو یابی و فضای شخصی را مورد تاکید قرار داده اند. در کنار این دو مفهوم که عمدتا وامدار مطالعات رفتاری می باشند، به مفاهیم دوگانه دیگری همچون محرمیت و اجتماع محلی در مطالعات شهری اشاره شده است. فقدان مرجع مستقیم در زمینه محرمیت در مطالعات یا نظریه ی شهری عمدتا به ماهیت محیط ساخته شده، به ویژه تداخل حوزه های خصوصی و عمومی، در فرهنگ غربی ارتباط پیدا می کند که از قرن هجدهم به بعد تغییرات چشگیری را تجربه کرده است. بهای این تغییر را حوزه خصوصی پرداخت نموده زیرا که نهاد خانواده کنترل انحصاری بر قلمرو خصوصی خود را با تضمین دسترسی به حوزه عمومی از دست داده است و به همین خاطر در این زمینه فرهنگی، دوگانگی فضای عمومی و خصوصی کم رنگ شده است. در مقابل، در بافت شهری فرهنگ شرق اسلامی به ویژه خاورمیانه، مفهوم محرمیت بخاطر اهمیت زندگی خانوادگی که به واسطه مفاهیم قرآنی به عنوان مرجع اصلی جامعه نهادینه شده، برجسته شده و بر آن تاکید زیادی شده است. تحقیقات زیادی در ارتباط با شهرهای اسلامی وجود دارد که به طور مستقیم به مفهوم محرمیت و تاثیرات آن بر شکل سکونتگاه ها پرداخته است. در این مقاله با مرور متون و اسناد مرتبط با موضوع و بررسی محتوایی آنها مفهوم و ابعاد محرمیت بصری واکاوی و تحلیل شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که مفهوم محرمیت عامل بنیادین کنترل سازمان کالبدی شهر بوده به طوری که منجر به هدایت توسعه از درون به برون شده است. این بدان معنی است که قلمرو خصوصی با پوشش جنبه های اصلی زندگی انسان به ویژه در فضای حیاط مرکزی خانه، نسبت به عرصه عمومی ارجحیت پیدا کرده است. بنابراین، چنین می توان استدلال کرد که هسته نیروهای شکل دهنده شهرهای اسلامی بر مبنای مفهوم محرمیت بصری و قوانین ساختاری آن (ساختاری درونگرا بر اساس محدودیت ها و آستانه ها) بوده که از قانون اسلامی نشات گرفته است.

    کلید واژگان: شهر اسلامی, قلمرو خصوصی, محرمیت بصری, فضای عمومی خصوصی
    Hooshmand Alizadeh*, Kayoumars Irandoost, Kyoumars Habibi, Mohamad Bashir Robati

    Regarding the key theme of the paper, visual privacy, it is first necessary to review the content of urban studies to find out why/how has privacy been discussed or ignored in urban studies to date. Instead of direct reference to the privacy, the urban studies literature mainly highlights the concepts of territoriality and personal space, two ways in which people create different types of boundaries to regulate their interaction with others in their environment. These two implicitly define the concept of privacy as both have acquired spatial and social dimensions. Alongside these two concepts which were mainly borrowed from behavioral studies, there are some references to the concepts of privacy and community together in urban studies as well. In line with these, privacy is more concerned with private domain or intimate sphere and community with public one. Thus, the way of their organization and relationship spatially can affect the level of privacy which is culturally specific. Within the urban studies reference books the privacy is still with the concept of territoriality and it has not been defined as a specific concept with separate explanation. Therefore, review of the urban and architectural studies shows that there is a lack of direct reference to the visual privacy. This is mainly due to the nature of built environment, especially the interface between the private and public sphere. In western culture, changes since the eighteenth century onwards has diminished private sphere as the institution of the family loses monopoly control over its privatized domain and ensured access to the public sphere, thus, the dichotomy of public and private space was mitigated. For this reason, direct reference to the concept of privacy which is more concerned with private domain has been ignored in urban and architectural studies in western culture.
    On the contrary, within the urban context of eastern culture especially those of the Muslim world the privacy is an utmost concern due to the nature of life was contextualized based on the Islamic law. Based on the holy Koran, as the main source of the Islamic law, the private domain has acquired prime importance because the family unit was recognized as the base of entire socio-cultural structure and a self-sustaining institution which ensures ideological and cultural stability over the entire spectrum of society. For this reason, there are many writings which directly deal with privacy and its effects on the urban form of the settlements within the scope of Islamic cities. The important of this concept was such that it was recognized as a fundamental formula controlling the physical organization of the Islamic city as it also led to the premises of development from interior to exterior. It is evident from this review that the concept of privacy is a ritualized and societal concept which has had a great influence on the urban form of the Islamic cities. Its diffusion throughout Islamic lands and its continuity from the pre-Islamic era made it a timeless and placeless concept transmittable to successive generations. Therefore, we can point out that, the core shaping forces underlying the Islamic cities are based upon the concept of privacy and its ground rules (internalized structure based on constraints and thresholds), which emanated from Islamic law. This defined a particular urban form in all Islamic lands which differs greatly from that referred to as the Western model. Therefore, in contrast to the thinking of some orientalist scholars, we can recognize that Islamic settlements are neither fortuitous nor amorphous in their organization, but they are expressions responding to patterns of social intercourse and allegiance particular to Islamic society and its natural context. The logical consequence of the concept of privacy and its relevance to the selected context concerns the way this concept and its relevant features determine the organization of space. It mostly contextualized a kind of layout to protect women from the eyes of strangers and to create clear distinctions and hierarchical spaces to highlight the role and the character of women in the building of the Islamic cities.

    Keywords: Visual privacy, public, private domains, Islamic cities
  • کیومرث ایراندوست، هوشمند علیزاده، روح الله تولایی
    با توجه به مسئله روند فزاینده شهری شدن تمامی جوامع در آینده، توجه به سکونت گاه های روستایی برای توسعه متوازن و آمایش محیط و نیز بستر سازی شکل گیری جامعه شهری پایدار فردا ضروری و اجتناب ناپذیر است. به منظور رسیدن به بهینه ترین شیوه های مداخله و توزیع عادلانه خدمات، توجه به وضع موجود سکونت گاه ها و تعریف اولویت ها در محور های مختلف امری لازم است. از آنجا که توسعه مفهومی چند بعدی است که در خود، تجدید سازمان در کل نظام اجتماعی- اقتصادی را به همراه دارد، بررسی سطوح مختلف آن، و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف می تواند گامی موثر و اساسی در این تجدید سازمان و برنامه ریزی باشد. در این راستا، با استفاده از روش های اسنادی- تحلیلی و با رویکرد پژوهش کاربردی، 71 شاخص در ابعاد مختلف بهداشتی- درمانی، آموزشی، زیربنایی، تسهیلات و تاسیسات، اجتماعی- فرهنگی،... مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک های آماری از جمله تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ایو تلفیق نتایج و تشکیل پایگاه داده سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی استان کردستان تعیین شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سکونت گاه های روستایی شهرستان های بیجار، قروه و سنندج در بالاترین میزان برخورداری از شاخص های توسعه، سکونت گاه های روستایی کامیاران، دیواندره و سروآباد در سطح میانی و سکونت گاه های روستایی شهرستان های مریوان، سقز و بانه در پایین ترین سطح برخورداری از شاخص های توسعه قرار دارند. سطح و سرانه زمین کشاورزی، موقعیت نسبت به راه های اصلی و مراکز شهری، اقتصاد متمرکز شهری و موقعیت مرزی، ناهمواری ها و ویژگی های محیطی را می توان به عنوان عمده علل موثر بر میزان برخورداری سکونت گاه های روستایی استان کردستان از شاخص های توسعه نام برد.
    کلید واژگان: سطوح توسعه یافتگی, مناطق روستایی استان کردستان, تحلیل عاملی, تحلیل خوشه ای
    Kayoumars Irandoost, Hooshmand Alizadeh, Roholah Tavallaii
    Due to the fast growing trend of urbanization in the third world countries and the disparities between urban and rural areas in terms of income, employment and the availability of basic infrastructure and services, it is important to pay more attention to the rural settlements to create a balanced development across each region. This will pave the way for a kind of sustainable urban community in future. Since the development is a multi-dimensional concept which includes reorganization of the entire economic and social system, it is essential to investigate its different levels and identify the rate of development across the regions as important step in such reorganization and planning. Apart from rural areas, this is more important from regional point of view. Regarding this, the following research questions became a starting point to organize the methodology and the sources of information: 1. Does the distance of rural settlements from the centre of province affect the rate of development? 2. Does the frontier location of the province affect the rate of rural development? 3. Is there any link between the rural settlements development and mountainous features of the province?The research commenced with a comprehensive literature and document analysis and due to its major approach, is in line with applied research to recognize differences between the regions. For this, different indices have been characterized and used regarding different Social, economic, physical, health, and cultural aspects of development from two National Population and Housing Census of 1996 and 2006. Considering these indices, the level of development across the rural areas ofKurdistan province has been identified using factor and cluster analyses and the results classified and mapped by GIS. The research results show that there is an inequality in the level of development across the rural areas of the province. In this regard, the rural settlements of Kamyaran, Bejar and Saqez can be classified as Middle-developed and Marivan and Baneh as less-developed areas in 1996. In 2006, the rural settlements of Bejar, Qourveh and Sanandaj have been classified as developed, Kamyaran, Devandareh and Sarvabad as Middle-developed and Saqez and Baneh as lessdeveloped areas in Kurdistan province. This inequality is mainly associated with the level and amount of agricultural land ownership, distance and proximity to the main roads, distances to theborder, geographical and environmental conditions and situation of the villages. Therefore, the counties of eastern part of the province which are close to the main roads had better conditions than other counties of western part.
    Keywords: level of development, rural areas, Kurdistan province, factor analysis, cluster analysis
  • هوشمند علیزاده، محمدحامد عبدی
    در دهه های اخیر توسعه ی حمل و نقل محور به عنوان یکی از الگوهای جدید توسعه شهری، در راستای توسعه پایدار جوامع مطرح شده است. این توسعه براساس اقدام هماهنگ بین برنامه ریزی کاربری زمین و برنامه ریزی حمل و نقل استوار است که سعی در ایجاد جوامعی پاکیزه، انسان دوستانه، با نشاط و با جایگاهی افزون در اقتصاد محلی دارد. از سوی دیگر مراکز کهن شهری امروزه با چالش های عظیمی در زمینه کارکرد و کالبد آنها مواجه شده که یکی از عوامل موثر، تراکم ترافیک ناشی از جابه جایی وسایل نقلیه موتوری است. این پژوهش سعی دارد تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی پس از شناسایی اصول مرتبط با توسعه ی حمل و نقل محور، با استفاده از ابزار سنجش وضعیت SWOT، مهمترین عوامل موثر بر شیوه سفر ساکنان را در هسته مرکزی شهری سنندج را براساس شاخص های کاربری لیتمن(موثر در رفتارهای حمل و نقلی) ارزیابی نماید. به این منظور از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای تشخیص اولویت عوامل و طرح رهیافت های پیشنهادی استفاده شده است. سپس باتوجه به فرصت ها و پتانسیل های هسته مرکزی شهر سنندج از رهیافت های محتوایی کاربری زمین در قالب اصول عملیاتی TOD جهت کاهش چالش های موجود استفاده شده است. نتایج حاصل از انجام روند پژوهش بیانگر آن است که عواملی همچون دسترسی به حمل و نقل همگانی(266/0)، مدیریت تقاضای حمل و نقل(195/0) و وضعیت دوچرخه و پیاده(123/0) بیشترین اهمیت را در تعیین نحوه جابه جایی ساکنان مرکز شهر سنندج دارند. همچنین به کارگیری تمهیداتی همچون تقویت ابعاد اجتماعی محله و هویت محله ای، باززنده سازی پهنه ها و بناهای با ارزش تاریخی، بهسازی شبکه معابر با تاکید بر حرکات انسانی، توسعه ی سیستم حمل و نقل پایدار و یکپارچه و تغییر در تراکم و گسترش کاربری های سازگار و پشتیبان حمل و نقل همگانی به منظور احیا یک مرکز شهری پایدار در سنندج از اهمیت بسزایی برخوردار است.
    کلید واژگان: توسعه ی حمل و نقل محور, کاربری زمین, حمل و نقل همگانی, تحلیل SWOT, پایانه ی اتوبوس سنندج
    Hooshmand Alizadeh, M.H. Abdi
    Introduction Mass volume of traffic in city centers cause to some problems like traffic congestion and pollutions. Hence new movements such as Transit- Oriented Development (TOD) with emphasis on compact development، people-friendly and livable neighborhoods introduced as useful tool for reducing use of car. Wisely use of land around transit stations is one of best solutions to achieve objectives of this approache. According to distribution of urban uses، land use pattern has high influence on travel behavior of people. In fact the land use pattern by its different characteristics determines travel behavior of people. About this، Todd Litman introduces some factors sush as land use mixture، density and etc. as effective factors on sustainable travel behavior. In recent decades، Sanandaj''s boundary and use of cars due to daily trips of people city has been increased. City center of the Sanandaj with high value in physical، social and cultural aspects today has considerable problems like traffic congestion that are mainly due to incompatible policies according to spatial and transportation planning. Therefore، this paper tries to evaluate important factors that are effective on trips mode of residents in center city of Sanandaj and want to present strategic recommandatios based on TOD criteria for achieving sustainable city center. 2-Theoretical bases 2-1-Transit-Oriented Development TOD approach presented by Peter Calthrope based on «pedestrian pocket» concept for facilitating spatial communications and consequently achieving high social and economic correlations. This approach relates to residential and commercial centers that designed based on maximum access to public transportation and non-motorized modes. Hence public stand (rail and bus station) will locate in central position and surrounded by dense developments to 800 meter radii then will decrease. Some of specialists have been citing that TOD projects can include variety of forms and station areas but are supplements in the system functionally. Reconnecting America and CTOD introduced eight forms of TOD including regional center، urban center، Suburban center، transit town center، urban neighborhood; transit neighborhood، special use/employment district and mixed-use corridor. 2-2-Advantages and disadvantages of TOD TOD، as one of the most visible forms of smart growth، is increasingly viewed as an antidote to traffic congestion، the isolation and detachedness felt in many suburban communities، affordable housing shortages، and inner-city decline and disinvestment. Evidences show that in development with more compactness، people 30 to 40 percent lesser use vehicles that has health and economic benefits. Also in this development، investments in public transportation due to increase of riderships، have more benfits for all stakeholders and provide accessibility for all. In addition، with developing pedestrian and bicyle routes and emphasis on green transportation with low level of air and noise pollutions، TOD can create livable communities. But some of specialists believe that TOD planning، derived from beautiful urbanism that without attention to social behavior، emphasis on physical design. Deficit of advocacy legal bases، high cost of primary financing، dependency on people tendency and low investments from investors and lenders are other barriers for TODs. 2-3-Land use management and urban transportation Between Land use pattern and Travel behavior exist near relationships. As land use planning by impact on distances between origin and destination، emphasis on decreasing trips. Planners present different factors that affect on mode choise of resident. Cervero (1989) believs that level of density، land use mixture and design of site have maximum impact on transportation factors like pollution emission، vehicle mile of travel (VMT)، fuel consumption and car ownership. Todd Litman (2012) consider different factors such as Density، Mix of uses، Regional Accessibility، Centeredness، Connectivity، Roadway design and Management، Walking and Cycling conditions، Transit Accessibility، Parking supply and Management، Site design and Transportation Demand Management (TDM) as important factors. Some land use management strategies are introduced for achieving integrated planning. One of these is TOD strategy that wants to decreasing ownership and car use by locating residential and commercial building near transit stations with joint development. 3-Discussion For assessing land use factors in city center of Sanandaj، based on TOD planning principles، transit center of Naser-Khosro has selected and 600 meters radii area around the transit center has evaluated that contains 101 hectars. 3-1- Assessing land factors in study area based on the Litman pattern In this stage، the study area is identified based on above factors. Main factors include dominance of private car movement، relative mix of uses، high density of residential and commercial unit relatively، low connectivity of routes، deficit of accessibility and low quality of services of buses، large lots parking near the station and lack of roadway design. 3-2-Assessment of condotions with SWOT analysis SWOT as evaluation method has useful results in urban studies. In this stage of research، positive and negative qualities of the study area will evaluate based on four dimentions of SWOT and Litman factors. In fact، the evaluation is a basis for strategy presentation. 3-3- Determinig priority of factors For achieving best results in providing strategies، effective factors are prioritized. Priority of each factor calculated by urban planners and transportation specialists so that priority of them combined in Expert Choise software based on AHP method and final prioprity achieved as shown in the following table. Mix Density Connectivity Regional Accessibility، Centeredness Walking and Cycling conditions Public transportation Parking management Site and roadway design TDM Factor 0. 66 0. 72 0. 69 0. 36 0. 123 0. 266 0. 102 0. 071 0. 195 priority According to above table، Transit Accessibility، Walking and cycling conditions and Transportation Demand Management factors fall into the high-priority strategies that impact on resident''s behavior in city center of Sanandaj. 3-4-Strategic recommendations According to positive and negative qualities of the site and calculated prioprities for each factor، the key five strategic recommendations presented based on objectives. These are based on the aim of research that wants achieve sustainable center for Sanandaj. Strategic recommendations include change in density، management of land use، improving road networks condition، Strengthening the social dimension and identity of neighborhoods and Regeneration of old areas and Buildings with historical value. 4-Conclusion Residents in sprawled area for access to daily services must be traveled to city center by vehicles that it causes some challenges. Hence in this paper after identifying practical principles of TOD and land use impacts on travel behavior in the study area، by use of paiwaise comparison in AHP method، important factors are identified. Therefore access to public transportation (0. 266)، TDM (0. 195) and walk and bicycle conditions (0. 123) have maximum effect on traveling pattern of residents. Hence first hypothesis of research proved. Then recommended plan presented for the area in form of practical strategies. Finally for achieving research objectives، recommended strategies provided that include Strengthening the social dimension and identity of neighborhoods، Regeneration of old areas and Buildings with historical value، Improving road networks condition، Development of sustainable and integrated transportation system، Changes in density and development of user friendly and public transport supportive land use. Above strategies based on main criteria of TOD planning affect on sustainable travel behavior of residents and also will have significant role in achieving to sustainable urban centers that is proving second hypothesis of the research.
    Keywords: Transit, Oriented Development, Land use, Public transportation, SWOT analysis, Transit Center of Sanandaj
  • کیومرث ایراندوست، هوشمند علیزاده، لیلا خسروانیان، روح الله تولایی
    اسکان غیررسمی پدیده ای فراگیر و به مثابه یکی از چهره های بارز فقر شهری است که درون یا مجاور شهرها به شکلی خودرو، فاقد مجوز ساخت شکل می گیرد. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی سعی شده با بررسی گونه شناسی تطبیقی سکونتگاه های غیررسمی دو شهر سنندج و کرمانشاه، الگوی رایج اسکان غیررسمی و انواع سکونتگاه های غیررسمی بازشناسی شود. بر اساس یافته های پژوهش، سکونتگاه های غیررسمی در این دو شهر را می توان بر اساس معیارهای اصلی از جمله نحوه شکل گیری، روند تشکیل، قدمت شکل گیری، موقعیت و مقیاس دسته بندی نمود. شرایطی همچون بستر طبیعی شهر، روند توسعه تاریخی شهر و جنگ، گونه های مختلفی از سکونتگاه های غیررسمی را شکل داده است. شهر کرمانشاه با سابقه تاریخی کهن واقع در پهنه دشتی در یک حوزه حاصلخیز با پسکرانه روستایی غنی، دارای دامنه و تنوع بیشتر اسکان غیررسمی بوده و شهر سنندج واقع در یک محیط محدود میان کوهی و پسکرانه محدود و یکدست تر، تنوع و گوناگونی کمتری داشته است. در حالی که در کرمانشاه روستای ادغام شده در شهر پدیده رایجی است، در هر دو شهر بیشترین الگو تقسیم و بازتقسیم زمین های کشاورزی و در موارد محدودی مربوط به دوره انقلاب شامل تصرف های عدوانی نیز بوده است.
    کلید واژگان: فقر شهری, سکونتگاه های غیر رسمی, گونه شناسی سکونتگاه های غیر رسمی, سنندج, کرمانشاه
    Kayoumars Irandoost, Hooshmand Alizadeh, Leila Khosravanian, Ruhollah Tavalaee
    Informal settlements are tangible feature of urban poor in developing countries and can be recognized as a possible choice for them to build/buy a house with minimum cost and time consuming in urban areas. They have usually come up illegally either on the government land or private land in a haphazard manner in and around the city. They are unplanned and violating all norms of government planning. Bad houses with inadequate light, air, toilet and bathing facility; overcrowding and high density of population are some of the features of these informal settlements. They range from high density, squalid central city tenements to spontaneous squatter settlements without legal recognition or rights, sprawling at the edge of cities. Some are more than fifty years old, some are land invasions just underway. Due to the process and conditions of construction, environmental conditions, and other features, they are known by many different names around the country yet share the same miserable living conditions. To pursue this diversity in the informal settlements, a kind of comparative approach has been adopted regarding the typology of informal settlements in two cities of Kermanshah and Sanandaj. Regarding the economic characteristics, Kemanshah has attracted more migerations due to its location in the West of the Country, Accordiing to the fact that the migration to Kermanshah includes ethnic and cultural diversity so the variety of informal settelments has been more obvious. The results shows that the informal settlements of these cities can be classified based on the main factors of origin of formation, process of formation, location, size of settlements, and other sub-factors. This classification also revealed that there are different types of informal settlements in these cities regarding the geophysical conditions of the cities setting, historical process of cities development, and war. With a long record of history, the city of Kermanshah which located in a fertile plain surrounded by a strong rural hinterland and more contemporary changes has contained different types of informal settlements. On the contrary, the city of Sanandaj which surrounded by mountains and contained a limited and unified number of rural hinterlands has comprised less diversity in the typology of informal settlements. Within these cities, the most type of informal settlements is in relation to the successive division of agricultural land by individuals and speculators and in limited cases after the revolution, there is a type which can be classified as forcible seizure of land. Due to the geophysical setting, incorporated villages into urban built-up areas are the main type of informal settlements in the city of Kermanshah. Slum state is a kind of poor neigbourhoods of Kermanshah that was shaped by government but squatted by migrants of Iraq war. Although these public housings were built for public officers and acquirers, it was never evacuated by war immigrants and consequently they became slum states. regarding the” despair and hope” theory, the settlements are mainly the slum of Hope kind in both cities, Only Chaman neigbourhood can be some how interpreted as a slum of despair in Kermanshah.
    Keywords: Urban poor, informal settlements, Typology of informal settlements, Sanandaj, Kermanshah
  • هوشمند علیزاده، محمد حامد عبدی، آرمان رحیمی کاکه جوب
    مجموعه تفریحی دیدگاه (پارک ملت) در موقعیت ورودی شهر سنندج با حوزه عملکردی در مقیاس شهر و پیشینه تاریخی غنی در خاطرات جمعی شهروندان که به دلیل بی توجهی و برخی اقدامات نادرست مدیریتی، کارکرد اجتماعی آن در رفع نیازهای فراغتی ساکنان کمرنگ شده، به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به منظور پوشش هدف اصلی تحقیق که عنوان مقاله را در بر می گیرد، مقاله حاضر می کوشد تا با روش توصیفی_تحلیلی منتج از رویکرد غالب در مبانی نظری و تجربیات عملی، به راهبردهای احیای حیات اجتماعی این فضا دست یابد. داده های تحقیق از طریق مشاهدات میدانی، طراحی و تکمیل پرسشنامه در میان استفاده کنندگان و مصاحبه با افرادصاحب نظر جمع آوری شده و با کمک مدل تحلیلی سوات، سنجش وضعیت موجود و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، به عنوان یکی از روش های حل تصمیم گیری چندمعیاره اولویت بندی عوامل، حاصل شده است. سپس در مرحله پایانی با توجه به اولویت های به دست آمده، راهبردهای نهایی به منظور ارتقای عملکردی پارک تدوین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که زیر مولفه های سرزندگی، پاکیزگی محیط و نفوذپذیری و حرکت به ترتیب بیشترین امتیاز را به دست آورده اند. این بدان معنی است که راهکارهای پیشنهادی باید بیشتر در راستای مولفه های مذکور و با اولویت آن ها در نظر گرفته شوند.
    کلید واژگان: فضاهای گذران اوقات فراغت, پارکهای شهری, پارک دیدگاه سنندج, مدل سوات, فرایند تحلیل سلسله مراتبی
    Human beings are rooted in nature, and when we travel in greenery areas, we become more aware of this connection. As we are more immersed in nature, we become more relaxed and comfortable and likely to make generous decisions. But rapidly growing urban population and changing patterns of work and live have increasingly removed our societies from the natural world and allowed ourselves to be encapsulated in an artificial environment. This created a widening gap between people and natural settings in modern era. For this reason, urban greenery areas, in addition to the aesthetic values, can make a significant contribution to well-being, health and also improve the quality of life by providing a setting for people gathering and social life interaction. Urban parks, as part of urban greenery areas and open public spaces, can generate tremendous values by providing open space and recreational opportunities. In this regard, it further contributes to larger urban policy objectives, such as job opportunities, youth development, public health, and community building. Apart from this, urban parks in developing countries are generally facing great problems due to the poor urban management, rapidly urban growth which is almost geared towards the automobile and resource crunch for the maintenance of existing parks/gardens and for the creation of new ones. Considering these, Deedgah recreational complex (Mellat Park) located along Pasdaran Boulevard, as the main north-south corridor in Sanandaj and gateway to Kermanshah, has been selected as case study of the research. Due to its location, function and long historical background, it gained a symbolic identity in the collective memory of the people. In recent years, its social life of the park is threatening due to some improper management practices concerning two underpass bridges have been built to ease traffic congestion. To reach the main aim defined as the title of research, a kind of descriptive-analytical method has been used regarding the results of literature review and field survey conducted in autumn 2011. For more information regarding the users’ view, the questionnaire and interview with experts has been used. To evaluate the existing conditions and for strategies and prioritizing them, SWOT and AHP as a decision-making methods has been used regarding certain spatial elements. The results show that Viability, Environmental health and Permeability respectively fall into the high-priority strategies for maximizing Deedgah recreational park function. This means that the proposed action plans should be more in line with the prioritized strategies.
    Keywords: Greenery areas, Urban parks, Deedgah park of Sanandaj, SWOT Analysis, AHP
  • کیومرث حبیبی، هوشمند علیزاده، واراز مرادی مسیحی، سیوان ولدبیگی، ساسان وفایی
    امروزه جمعیت پذیری شهرها به همراه مسائل اجتماعی- اقتصادی آنها شکل کاملا تازه ای از شهر و شهرنشینی را به وجود آورده است. به گونه ای که مساله پاسخگویی به نیازهای انسانی را مختل کرده است. در این تحقیق وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی شهر سنندج مورد بررسی قرار گرفته است. در روند تحقیق، ابتدا با استفاده از شاخص پراکندگی ویلیامسون و موریس وضعیت توزیع شاخص های اجتماعی– اقتصادی، وکالبدی را در سطح نواحی 21 گانه شهر سنندج بررسی نموده و نسبت به سطح بندی میزان برخورداری شهروندان از امکانات و خدمات شهری اقدام گردید، سپس با استفاده از تحلیل های آماری نتایج همبستگی و رابطه بین سطح اقتصادی- اجتماعی ساکنان با میزان برخورداری از کاربری های خدمات شهری مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاصله، بیانگر آنست که از نظر توزیع شاخص ها، فقط شاخص های تراکم خانوار، ضریب فعالیت، درصد باسوادی در وضعیت متعادل و سرانه مسکونی در وضعیت نسبتا متعادل قرار دارند. همچنین ساکنان با سطح اقتصادی- اجتماعی بالاتر، از کاربری های خدمات شهری بهتری برخوردارند و الگوی توزیع کاربری های خدماتی شهری به نفع گروه های مرفه تر جامعه عمل نموده است. بنابراین با وجود عدم تعادل در توزیع فضایی شاخص ها در بین نواحی و همچنین وجود همبستگی مستقیم و معنادار بین سطح اقتصادی- اجتماعی ساکنان نواحی با میزان برخورداری از کاربری های شهری و شاخص های کالبدی و نیز قرارگیری نواحی مرکزی شهری به عنوان قلب تپنده شهر که مورد توجه و استفاده عموم شهروندان شهر است، در سطوح بسیار پایین توسعه کالبدی، عدالت اجتماعی)معیارهای عدالت اجتماعی(در ساختار فضایی شهر سنندج، به چشم نمی خورد.
    کلید واژگان: عدالت اجتماعی, نابرابری های اجتماعی, کاربری های خدمات شهری, فضای شهری, سنندج
    Kyoumars Habibi, Hooshmand Alizadeh, Varaz Moradi Masihi, Sivan Valid Baigi, Sasan Vafaee
    Nowadays fast growing population with social and economical challenges brought by cities has created a new form of urbanization. This has made it difficult to provide residents need properly in cities. The main problem of such form of urbanization is in relation to the challenges of equitable access to adequate quality services for all residents. The city of Sanandaj was selected as the case study of this research to assess particularly the social justice situation across the entire socio-spatial structure of the city. Therefore, the dispersion index of Williamson and Morris was used to conduct the field work. In this regard, the distribution of social, economical and physical indicators and residents accessibility has been surveyed across21 districts of the city. Then, the correlation analysis was used to identify the relationship among the level of socio economic statues of the residents and the degree of accessibility to urban services. The results show that there is a significant variation among indicators by household socio economic statues. It means that the pattern of urban land use (services) was mainly in line with the socio economic statues of residents. Those neighborhoods with high level of urban services also contain wealthy economical groups. Eventually this conveys that the spatial structure of the city is not equitable to promote the level of social justice across the whole city.
    Keywords: Social Justice, Social Inequity, Urban Service land, uses, Urban Space, Sanandaj
  • کیومرث حبیبی، مصطفی بهزادفر، ابوالفضل مشکینی، هوشمند علیزاده، مهندس وحید محکی
    شهرهای ایران که در طول دوره های تاریخی، با تکیه بر خلاقیت و ابتکارهای ملی به صورت درونزا، به رشد و تکامل رسیده بودند، به تدریج طی چند دهه به کلی دگرگون گردیدند و خصوصیات کالبدی، ارزشهای فرهنگی، ویژگی های اجتماعی، هنری و تاریخی خود را از دست دادند. تغییرات بطئ از انقلاب مشروطیت آغاز شد و از دهه 1300 شمسی با پذیرش مدرنیته و تبعیت از الگوهای غربی، وسیعتر گردید. روند شهرنشینی و شهرسازی کشور در دوره جدید، از یک سو به تدریج و به تبعیت از الگوها و ویژگی های سرزمینی ایران تکامل نیافت و از سوی دیگر با زمینهسازی های مناسب و قبلی پذیرایی الگوهای غربی نگردید، بلکه با تقلید از غرب و دنیای سرمایهداری و تحت تاثیر روابط نه چندان سالم ایران و کشورهای غربی شکل گرفت و دگرگون شد. این تحولات باعث از هم گسیختگی بافت قدیم شهرهای ایران گردید و به آرامی با پذیرش الگوهای برونزا و با گسترش در تمام زمینه های تمرکزگرایی، مشکلاتی چون تراکم زیاد جمعیت، آلودگی، حاشیه نشینی و... ابتدا تهران و سپس سایر شهرهای بزرگ را در برگرفت. در چنین شرایطی تهیه طرحهای جامع شهری با پیروی از الگوهای غربی منسوخ شده به سبب آن که، برای برنامهریزی در سطوح ملی، منطقهای، شهری و محلی به صورت سلسله مراتبی، ارزشی قائل نبود، نتوانست با سطوح مختلف برنامهریزی عمل کند و ضمن هدایت اصولی شهرها و نظام بخشیدن به رشد و توسعه آنها، ایجادکننده قابلیت تغییر و تحول در شهرها باشد. در مقاله حاضر به بررسی ریشه ها و عوامل شکلگیری تقلید از اندیشه های غربی و پیامدهای حاصل از آن، در نظام برنامه ریزی و طرحهای توسعه شهری در ایران پرداخته شده است.
    کلید واژگان: طرحهای توسعه شهری, تجددطلبی, نوگرایی, الگوهای غربی, طرح راهبردی, ساختاری
    Kiyoomarz Habibi, Mostafa Behzadfar, Aboulfazl Meshkini, Hooshmand Alizadeh, Vahid Mahaki
    Iranian cities which had grown up during historical periods based on national creativityand innovations in an endocrine form were gradually changed wholly in the course of somedecades. In fact، they lost their skeletal and cultural values، social، artistic and historical features. The gradual changes started from the Constitution Movement and spread since 1920’s by accepting modernity and pursuing western models. The trend of urban settlement and urban development in the new ear، on one hand was not perfected due to lack of observing Iranian land model and features and on the other hand، it did not accept western model in a proper and pre-planned grounds. Imitating the west and capitalistic world under the not so much healthy relations of Iran and the western countries، that trend took shape and changed. These changes made the disruption of old textures of Iranian cities. Having accepted the external models and spreading it in all areas of centralization، it gave rise to the spread of problems such as density of population، air pollution، margin settlements first in Tehran and then in all large cities of Iran. In such a condition، developing urban pilot projects in modeling the western patterns were abolished. The reason was that no body was attaching value to planning at national، regional، urban and local levels in a hierarchical form، so that it could not bring about changes through basic orientation of cities and giving orders to their developments and growth. The present article studies the roots and factors of formation of western ideas imitations and its consequences for the urban development plans in Iran.
  • هوشمند علیزاده، کیومرث حبیبی
    اسلام از سوی بیشتر پژوهشگران به عنوان آیینی شهری شناخته شده که برای عبادت فرد در جمع ارزش خاصی قایل شده است. اگر چه در این دین تقوا به عنوان اصلیترین معیار ارزیابی قلمداد میشود، اما این واقعیت برای همه مبرهن است که تعلیمات اسلام بیشتر در قرارگاه های شهری تجربه شدهاند. از این رو، تعجبآور نیست که اسلام تاکید ویژهای بر طرح شهرها در جهت کارایی و پاسخگویی بیشتر به نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه داشته است. این مقاله، رویکردهای غالب به شهرهای اسلامی را به منظور تدقیق و همگرایی آنها به رویکردی جامع و فراگیر مورد توجه قرار داده است؛ به طوری که همه جوانب تاثیرگذار بر شکل ساختاری شهر را در برگیرد. برای دستیابی به رویکرد مذکور، مرور ادبیات و اسناد مرتبط با موضوع و بررسی محتوایی آنها مبنای انجام این مطالعه بوده است. نتایج حاکی از آن است که نحوه شکلگیری اصول طراحی شهر اسلامی تاریخی عمدتا به ارزشها و اعتقادهای فرهنگی اسلام که ریشه در ماهیت احکام اسلامی داشته است، بستگی دارد؛ به طوری که جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان و از جمله ساخت سکونتگاه ها را نیز تحت تاثیر قرار داده است. جدای از این که مفهوم شهر اسلامی به عنوان مدلی قابل استناد برای پهنه وسیع سرزمینهای اسلامی، به دلیل عدم پاسخگوی به تنوع اجتماعی مکانی آن نقدپذیر است، این مقاله آشکار میسازد که ساختار شهر اسلامی تاریخی عمدتا وابسته به مکان است و لازم است اصول طراحی آن از طریق نظم طبیعت به عنوان بستر اولیه فرمدهی و اعتقادهای فرهنگی مذهبی و اصول اجتماعی (سازمان اجتماعی) مورد کنکاش قرار گیرد. این بدان معنی است که رویکرد اجتماعی مکانی در بررسی شهرهای اسلامی تاریخی قابل توجه است.
    کلید واژگان: شهراسلامی, شهرهای اسلامی, تاریخی مسلمانان, رویکرد مکانی, اجتماعی, عوامل شکل دهنده
    Hooshmand Alizadeh, Kyoumars Habibi
    Many scholars see Islam as an urban religion، which favors communal practice on individual worship. Although، piety is the only source of appraisal، it is widely accepted that most of Islam''s teaching is best practiced in an urban setting. This means that Islam has been a religion with a strong urban orientation. Regarding this، an assumption took shape that، whilst rural peoples or desert anchorites could indeed be faithful Muslims، the good Islamic life could best be lived in an urban community where (as an obvious manifestation of group solidarity) the faithful could gather in a congregational mosque for Friday worship. For this reason، it is not surprising that Islam made particular emphasis on the urban form and design of the city enabling it a greater functionality and responsiveness to meet the socio-economic and cultural needs of the community. From this point، this study investigates the main approaches to the concept of Islamic city to narrow the view to the specific one which encompasses all factors affecting the structure of the Muslims Historic cities in general. This has been done through literature review and content analysis of them. The results show that the formation of the design concepts of the Islamic city is closely bound up with Islamic cultural values and beliefs. These are mainly rooted in the essence of the Islamic law (the holy Koran and the Sunna – the main source of the Islamic law and its cultural values) which regulates all aspects of the lives of Muslims. From this point، the realization of the Islamic law can be traced in all levels and in all contexts of the built form، which resulted in a particular spiritual dimension with a thoroughly religious character for the Islamic city. Apart from those general notions، the work discussed has made clear that we no longer can rely on the notion of the Islamic city as a typical one for all Islamic lands because each region has different natural and socio-cultural circumstances which require particular approaches namely socio-spatial one. This means that the Muslims historic cities are highly place specific and its shaping principles and structuring elements need to be conceived from natural laws expressed through weather conditions and topography، religious and cultural beliefs and social principles (social organization of the urban society).
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال