فهرست مطالب adel jalili
-
انجام مطالعات سیتوژنتیکی در گونه های گیاهی و همچنین جمعیت های متعلق به آنها، به ویژه گیاهان وحشی و بومی، به دلیل فراهم کردن اطلاعات کمی درمورد تاریخچه تکاملی گیاه، تعیین قرابت های بین گونه ها، تعیین مشخصات کاریولوژیکی و غیره از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. در این پژوهش، شمارش کروموزومی و ارزیابی ویژگی های کاریوتایپی پنج گونه چوبی متعلق به سه خانواده Ulmaceae ،Cornaceae و Rhamnacae در جنگل های هیرکانی مطالعه شد. مطالعات کروموزومی با استفاده از مریستم نوک ریشه به روش کلاسیک انجام شد. براساس نتایج، تمام گونه های مورد مطالعه دیپلوئید بودند. اعداد کروموزومی سه گونه سیاه ال (Cornus australis) (2n=2x=22)، تنگرس (Rhamnus sintenisii) (2n=2x=26) و آزاد (Zelkova carpinifolia) (2n=2x=28) برای اولین بار از جهان گزارش می شوند. همچنین، دو گونه ملج (Ulmus glabra) و اوجا (U. minor) با عدد کروموزومی (2n=2x=28) برای اولین بار از فلور ایران گزارش می شوند. از نظر طول کروموزومی، کوچک ترین طول کروموزوم (0/9 میکرومتر) در تنگرس و بزرگ ترین آن (2/34 میکرومتر) در ملج مشاهده شد. کروموزوم ها در سه گونه تنگرس، ملج و آزاد از نوع متاسانتریک و ساب متاسانتریک بودند. در اوجا، علاوه بر کروموزوم های فوق، کروموزوم های ساب-تلوسانتریک نیز مشاهده شدند. سیاه ال نیز دارای کروموزوم های متاسانتریک به دو فرم M و m بود. از نظر تقارن، کروموزوم های سه گونه تنگرس، اوجا و آزاد در طبقه 2A، سیاه ال در طبقه 1A و اوجا در طبقه 3A قرار داشتند. با توجه به محدودیت مطالعات مشابه در گونه های جنگلی، انجام این پژوهش در شناسایی ویژگی های سیتوژنتیکی گونه های مورد مطالعه نقش مهمی ایفا می کند.کلید واژگان: جنگل های هیرکانی, درختان جنگلی, عدد کروموزومی, کاریوتایپ}Cytogenetic investigations in plant species, particularly wild and native plants, are crucial for understanding their evolutionary history, establishing species relationships, and determining karyological features. This study delves into chromosome counting and evaluation of karyotypic characteristics of five woody species belonging to three families: Ulmaceae, Cornaceae, and Rhamnaceae within the Hyrcanian Forests. Root tip meristem was used for chromosomal studies by classical methods. The results revealed that all studied species were diploid. The chromosome numbers of three species, Cornus australis (2n=2x=22), Rhamnus sintenisii (2n=2x=26), and Zelkova carpinifolia (2n=2x=28) were documented for the first time in the world. Additionally, two species of Ulmus glabra and U. minor with a chromosomal number (2n=2x=28) were reported for the first time in Iran. Concerning chromosomal length, R. sintenisii displayed the smallest chromosome length (0.9 µm), while U. glabra exhibited the largest (2.34 µm). The chromosomes in three species, R. sintenisii, U. glabra, and Z. carpinifolia were of the metacentric and sub-metacentric types. U. minor presented sub-telocentric chromosomes in addition to the mentioned types, and C. australis displayed metacentric chromosomes in two forms, M and m. Regarding symmetry, chromosomes in three species, R. sintenisii, U. minor, and Z. carpinifolia were classified as 2A, C. australis as 1A, and U. minor as 3A. Given the scarcity of similar studies on forest species, this research significantly contributes to identifying the cytogenetic characteristics of the examined species.Keywords: Chromosome Number, Forest Trees, Hyrcanian Forests, Karyotype}
-
شکر تیغال شول آبادی Echinops shulabadensis Mozaff. انحصاری مناطق جنوب شرقی استان لرستان است. این گونه در عرصه های جنگلی بلوط، در مناطق آفتاب گیر با خاک فقیر در بعضی نقاط شول آباد و تیان از توابع استان لرستان می روید. این مناطق در بخش کوهستانی ناحیه رویشی ایرانی- تورانی و در محدوده ارتفاعی 2019 تا 2400 متر از سطح دریا استقرار دارند. در این پژوهش، جایگاه حفاظتی این گیاه براساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال این گونه با اندازه گیری میدانی و استفاده از نرم افزار GeoCAT، 24/3 کیلومترمربع و میزان حضور آن در محدوده انتشار 028/391 کیلومترمربع برآورد شد. بر اساس این پژوهش، گونه E. shulabadensis «در بحران انقراض (CR)» قرار دارد. هرچند حضور آن در مناطق حفاظت شده اشترانکوه (ارتفاعات تیان در ازنا)، تا حدی در بقا و حفظ گونه مهم است، به دلیل نادر بودن و اندازه کوچک جمعیت های آن، باید به طور ویژه بر آنها نظارت شود و علاوه بر حفاظت در رویشگاه، از روش های حفاظت در خارج از رویشگاه اصلی نیز با نگهداری از بذر آن در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت آن در باغ گیاه شناسی ملی ایران و باغ گیاه شناسی زاگرس، برای حفاظت از این گونه بهره برد.
کلید واژگان: جایگاه حفاظتی, شکر تیغال شول آبادی, گونه انحصاری, لرستان}Iran Nature, Volume:9 Issue: 2, 2024, PP 97 -102Echinops shulabadensisMozaff. is endemic to the southeastern regions of Lorestan province. This species grows in the oak forest, in sunny areas with poor soil in some parts of Shulabad and Tayan. These areas are in the Irano-Turanian region's mountainous places and have an elevation range of 2019 to 2400 meters above sea level. In this research, the conservation status of this plant was investigated based on the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN). Three criteria were used to evaluate the status of this species: extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), and population size. According to field studies, plots were established, and an analysis was performed using GeoCAT software. Echinops shulabadensis occupies an area of 3.24 km2. Its occurrence was 391.208 km2. Although its presence in the protected areas of Oshtrankouh(Tian–Azna) is important to some extent in the survival and preservation of the species, due to the rarity and small size of its populations, they should be specially monitored. In addition to in-situ conservation, ex-situ conservation should be provided by preserving its seeds in the Natural Resources Gene Bank of Iran and cultivating them in the Lurestan Botanical Garden and the National Botanic Garden of Iran.
Keywords: Conservation Status, Endemic Species, Echinops Shulabadensis, Lorestan} -
گونه Nepeta crispa Willd. با نام محلی مفراح، گیاه علفی چندساله متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) است. رویشگاه های این گونه انحصاری ایران در کوه الوند در بخش مرکزی استان همدان و ارتفاعات گرین در مرز بین استان های همدان و لرستان، در دامنه ارتفاعی 2300 تا 3400 متر از سطح دریا قرار دارد. در این پژوهش، جایگاه حفاظتی این گونه انحصاری بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از معیارهای میزان حضور، سطح تحت اشغال، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه مشخص شد. براساس نتایج این پژوهش، گونه یاد شده «در بحران انقراض» قرار دارد. علاوه بر تغییر اقلیم و افزایش دما، عوامل جهانی در تغییر رویشگاه ها و شرایط زیستی گونه های گیاهی، برداشت بی رویه این گونه معطر، ایجاد گردشگاه های توریستی، چرای بی رویه و استخراج سنگ گرانیت از رویشگاه های این گونه، از سایر عوامل تهدید کننده آن محسوب می شوند. کاشت و تکثیر این گونه معطر و دارویی در باغ گیاهان دارویی بوعلی سینای همدان و ترویج فرهنگ کشت آن توسط روستاییان به جای برداشت بی رویه آن از طبیعت، همچنین نگهداری از بذر آن در بانک ژن منابع طبیعی ایران از اقدامات موثر در حفاظت خارج ار رویشگاه این گونه بوده است. بذرپاشی در رویشگاه های شناخته شده آن و مدیریت و حفاظت از این رویشگاه ها توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از برنامه های دارای اولویت در حفاظت درون رویشگاه این گونه به شمار می رود.
کلید واژگان: گونه انحصاری, مفراح, تیره نعنا, در بحران انقراض}Iran Nature, Volume:9 Issue: 2, 2024, PP 103 -110Nepeta crispa Willd (local name: Moffarah) is a perennial herbaceous plant of the Lamiaceae family. This species is endemic to Iran. Its habitats are Alvand Mountain in the central part of Hamedan province and Garin Heights on the border between Hamedan and Lorestan provinces, at 2300 to 3400 meters above sea level. In this study, the conservation status of this endemic species was determined based on IUCN categories and criteria: extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), population size, and habitat quality. According to the results of this study, the species is classified as "Critically Endangered". In addition to climate change and temperature increase as a global factor in changing the habitats and living conditions of plant species, indiscriminate harvesting of this aromatic species, creation of tourist attractions in the area, overgrazing, and granite mining from the habitats of this species are other factors that threaten this species. Planting and propagation of N. crispa in Bu-Ali Sina Medicinal Plant Garden in Hamedan and promoting the culture of its cultivation by villagers instead of wild harvesting have been effective measures to protect the habitat of this species. Furthermore, protecting the seeds in the Natural Resources Seed Bank of Iran is the other effective ex-situ conservation procedure. The sowing of the seeds in its known habitats and the management and protection of these habitats are among the priority programs that must be recognized by the Natural Resources and Watershed Organization of Iran as an in-situ conservation procedure.
Keywords: Endemic Species, Nepeta Crispa, Lamiaceae, Critically Endangered} -
مقدمه
قرارگیری منطقه منحصر به فرد اکولوژیکی هامون در دشت سیستان، اهمیت محیط زیستی خاصی به آن بخشیده است و بر اساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین المللی از ارزش های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. با این وجود، نادیده گرفته شدن نیازهای اکولوژیک طبیعت منجر به این شده است برخی بوم سازگان های طبیعی آسیب های جدی دیده و در عین حال به کانون تولید گرد و غبار تبدیل شوند. نیاز به تعیین حداقل نیاز آبی بوم سازگان های آبی و تنظیم جریانات محیط زیستی، مورد توجه جهانی قرار گرفته و از چالش های مهم مدیریت آب و بوم سازگان های تالابی است. داده های ماهواره ای رایگان در دسترس، تغییرات بلندمدت آب های سطحی را نمایان ساخته، مدل سازی را بهبود بخشیده و اطلاع رسانی از تغییرات را جهت تصمیم گیری مدیریت آب مقدور نماید. استفاده از سکوی گوگل ارث انجین (GEE)، نیاز به سرعت در پردازش و دسترسی به داده های متنوع را برطرف نموده است. استفاده از پروداکت لایه آب های سطحی جهان، با در اختیار گذاشتن باند انتقال و باند فصلی که برآیند تغییرات پهنه های آبی از سال 1983 تا 2021 است، می تواند سطح مبنای مناسبی را جهت محاسبات نیاز آبی پهنه های آبگیر با صرف زمان و هزینه کمتر در اختیار قرار دهد. در این مطالعه سطح مبنای هامون ها با استفاده از پروداکت مذکور در سکوی گوگل ارث انجین استخراج شده و در نرم افزار آرک جی آی اس مورد تفسیر و استفاده قرار گرفت. در نهایت نیاز آبی هامون ها با استفاده از روش هیدرولوژیکی محاسبه شد.
مواد و روش هادر منطقه سیستان واقع در شرق کشور ایران سه هامون اصلی به نام های پوزک، صابری و هیرمند قرار دارد. جهت برآورد حقابه مورد نیاز برای احیای تالاب، با استفاده از روش هیدرولوژیک بیلان آبی، تلفات آب در یک سال آبی از طریق بارش و دبی جبران خواهد شد. جهت برآورد الگوی آبگیری پهنه تالاب از پروداکت لایه آب های سطحی جهان، در محیط گوگل ارث انجین استفاده شد. با توجه به اینکه این پروداکت برگرفته از تغییرات پهنه های آبی میان سال های 1984 تا 2019 است، می تواند تالاب را بر اساس رفتار کلی هیدرولوژیک به خوبی پهنه بندی نماید. ابتدا با استفاده از باند انتقال، تغییرات پهنه آبی مورد بررسی قرار گرفت. سپس طبقات موجود در این باند با استفاده از باند فصلی مورد تفسیر قرار گرفتند. نقشه نهایی با ادغام طبقاتی که از رفتار مشابهی تبعیت می کردند، ایجاد شد. این نقشه به عنوان سطح مبنای برآورد نیاز آبی مورد استفاده قرار گرفت. جهت آشکارسازی روند آبگیری تالاب در فصل های مختلف سال، از هر طبقه تعدادی پلات استخراج شده و روند تغییرات شاخص NDWI طی پنج سال (ابتدای 2016 تا انتهای 2020)، پایش شد. سپس با استفاده از میانگین بلند مدت ماهیانه (پنجاه ساله) بارش و تبخیر و تعرق منطقه که به متوسط در فصل تبدیل شد، تلفات آبی و میزان دبی ورودی مورد نیاز جهت پایداری پهنه های آبگیر تالاب برآورد شد.
نتایج و بحث:
محدوده های "دائمی به فصلی" و "دائمی از دست رفته" در گذشته آب دار بوده و در حال حاضر میزان آب کمتری را دریافت می کنند. بنابراین جهت تامین حقابه می توانند در اولویت اول قرار گیرند. در عین حال محدوده "فصلی" بیشترین حضور آب در طی سال را نشان می دهد و در نتیجه می تواند اولویت دوم را در تخصیص حقابه به خود اختصاص دهد. مساحت اولویت یک، 7/993 کیلومترمربع، مساحت اولویت دو، 8/871 کیلومترمربع و مساحت اولویت سه 6/1370 کیلومترمربع بوده است. بنابراین با ادغام طبقات مذکور نقشه سطح مبنای برآورد نیاز آبی هامون ها در منطقه مورد مطالعه به دست آمد. پس از محاسبه NDWI میانه شاخص برای هر پیکسل در روند 5 ساله برای هر یک از پهنه ها پایش شد، پایش تغییرات NDWI هر کدام از پهنه ها نشان می دهد بیشترین آبگیری پهنه هامون ها در سطح با اولویت 1 در بازه زمانی اپریل تا اگوست (فصل بهار و تابستان)، سطح با اولویت 2 در بازه زمانی فوریه تا ژوئن (فصل زمستان و بهار) و سطح با الویت سوم اغلب خشک و در بعضی از سال ها به ندرت در اپریل آب دار است (فصل بهار). در نتیجه نیاز آبی هامون ها با مساحت 3237 کیلومترمربع معادل 3804 میلیون مترمکعب در سال به دست آمده است.
نتیجه گیریبا استفاده از الگوی تعداد ماه های حضور آب در پهنه تالاب که از باند فصلی استخراج می شود، طبقات یازده گانه باند انتقال مورد تفسیر قرار گرفتند. با توجه به نتایج این پژوهش نیاز آبی هامون ها 3/3804 میلیون مترمکعب در سال با سطح مبنای 3237 کیلومترمربع بوده است. نتایج نشان می دهند الگوی رفتار بلند مدت آب در پهنه هامون ها حاکی از عدم وجود سطح آب دار دائمی در این بوم سازگان ها است. تغییرات رفتار آبگیری نمایانگر آب دار بودن پهنه ها در سه فصل بهار، تابستان و زمستان است. یافته های این پژوهش با استفاده از پروداکت GEE و تغییر روند شاخص NDWI در طی زمان توانست به آشکارسازی سیستم هیدرولوژیک این پهنه ها تا اندازه زیادی کمک نماید و منجر به برآورد واقع بینانه تر حقابه بوم سازگان شود. شاید بتوان بهترین مزیت این روش را در مقایسه با روش های سنتی استفاده از تصاویر ماهواره ای، علاوه بر صرف زمان کمتر، دید جامع تر نسبت به تغییرات منحصر به فرد هر پهنه آبی به نسبت سایر پهنه ها دانست. در حقیقت استفاده از سری زمانی تغییرات کمک می کند برای هر پهنه آبی متناسب با طبیعت همان پهنه برنامه ریزی نمود و مانع از پیش داوری و تکرار یک الگوی ثابت خواهد شد. برآورد نیاز آبی به همراه توزیع فصلی آب، می تواند به مدیران و سیاست گذاران جهت مطالبه حقابه مورد نیاز هامون ها و افزایش بهره وری با مدیریت توزیع آب، کمک نماید.
کلید واژگان: پروداکت آب لندست, سکوی گوگل ارث انجین, نیاز آبی, هامون ها}Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, Volume:18 Issue: 64, 2024, PP 103 -113IntroductionThe location of the unique ecological area of Hamoon in the Sistan plain has given it a special environmental importance, and according to the Ramsar Convention, the Hamoon area as an international wetland has special ecological values for the world. However, neglecting the ecological water requirement has led to some natural ecosystems being seriously damaged and at the same time turning into dust sources. The need to determine the minimum water requirement of aquatic ecosystems and the regulation of environmental flows has received global attention and is one of the important challenges of water management and wetland ecosystems. Available free satellite data can reveal long-term surface water changes, improve modeling, and inform changes for water management decision-making. Using of the Google Earth Engine (GEE) platform has solved the need for speed in processing and access to various data. The use of the world surface water layer product (JRC Global Surface Water Mapping Layers), by providing the Transition band and Seasonality band which is the result of changes in water areas from 1983 to 2021, can provide a suitable base level. In order to calculate the water requirement, it should provide based areas with less time and cost. In this study, the base level of Hamoons was extracted using the mentioned product in Google Earth Engine and interpreted in ArcGIS software. Finally, the water requirement of Hamoons was calculated using the hydrological method.
Materials and MethodsIn the Sistan region, located in the east of Iran, there are three main Hamoons named Pozak, Sabori and Hirmand. In order to estimate the water required for wetland restoration, using the hydrological water balance method, the water losses in one year will be compensated through precipitation and discharge. In order to estimate the pattern of wetting of the wetland area, the global surface water layer product was used in the Google Earth Engine environment.Considering that this product is derived from the changes of water zones between 1984 and 2019, it can be zoning the wetland based on the hydrological trend. First, the changes of the aqueous zone were investigated using the Transition band. Then the classes in this band were interpreted using the Seasonality band. The final map was created by merging the classes that followed the same behavior. In order to reveal the trend of the water body area of the wetland in different seasons, a number of plots were extracted from each class and the trend of the NDWI index was monitored over five years (from the beginning of 2016 to the end of 2020). Then, using the monthly long-term average (fifty years) of precipitation, evaporation and transpiration of the area, which was converted into the seasonal average, the water losses and the amount of discharge required for the stability of the water body of the wetland were estimated.
Results and DiscussionThe " Permanent to Seasonal " and " Lost Permanent " classes were wet in the past and currently receive less water. Therefore, they can be first priority. At the same time, the "Seasonal" class shows the most presence of water during the year. As a result, it can be second priority. The first priority area is 993.7 square kilometers, the second priority area is 871.7 square kilometers, and the third priority area is 1370.6 square kilometers. Therefore, by merging the above-mentioned classes, the base level map for the estimation of Hamoon's water requirement was obtained. After calculating the median of NDWI index for each pixel, the 5-year trend was monitored for each zone (class of each priority). The monitoring of NDWI changes in each of the zones shows that the surface with the first priority in the period of April to August (spring and summer) and the surface with the second priority in the period of February to June (winter and spring) is wet. The surface with the third priority is often dry and in some years it is rarely wet in April (spring season). As a result, the water requirement of Hamoons with an area of 3237 square kilometers is equivalent to 3804 million cubic meters per year.
ConclusionAccording to the results of this research, the water requirement of Hamoon is 3804.3 million cubic meters per year with a base area of 3237 square kilometers.
ConclusionUsing the pattern of the number of months of water presence in the wetland, which is extracted from the seasonality band, the eleven classes of the transition band were interpreted. As a result, it can be second priority. The results show that the pattern of long-term behavior of water in the Hamoon area indicates the absence of a permanent water surface in these ecosystems. Examining the trend of changes shows that the areas are wet in three seasons: spring, summer and winter. The results of this research, using the GEE product and the change of the trend of NDWI index, could help reveal the hydrological system and lead to a more realistic estimate of the ecosystem's water requirement. Perhaps the best advantage of this method compared to the traditional types of using satellite images, in addition to spending less time, is a more comprehensive view of the unique changes of each water zone compared to other zones. In fact, using the time series of images helps to plan for each water area according to its nature and will prevent prejudice and repetition of a fixed pattern. Estimating water requirement along with its seasonal distribution, can help managers and policy makers to demand the required amount of water and increase productivity by managing water distribution.
Keywords: Landsat Product, Google Earth Engine Platform (GEE), Hamoons, Water Requirement} -
گونه Nepeta asterotricha Rech.f. گیاهی چندساله از تیره نعنا است. این گونه انحصاری ایران (استان یزد) و در جنوب و جنوب غرب استان در کف دره های مرطوب شمالی و شرقی مناطق کوهستانی با شیب 15 تا 20 درصد پراکنش دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال گونه Nepeta asterotricha با اندازه گیری میدانی در رویشگاه های آن، 06/0 کیلومترمربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 2/250 کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه، گونه Nepeta asterotricha در طبقه در بحران انقراض قرار می گیرد. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره برداری نامناسب مانند رعایت نشدن فصل چرا و تخریب رویشگاه از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه کمیاب به شمار می روند. با توجه به اهمیت حفظ گونه های انحصاری و در بحران انقراض، اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیز داری کشور، پژوهش در زمینه احیای گونه در رویشگاه اصلی، جمع آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت آن در باغ های گیاه شناسی ایران از روش های حفاظت در رویشگاه اصلی و خارج از رویشگاه اصلی هستند.
کلید واژگان: اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت, جایگاه حفاظتی, گونه انحصاری, نعنا}Iran Nature, Volume:9 Issue: 1, 2024, PP 107 -113Nepeta asterotricha Rech. f. is a perennial species belonging to the Lamiaceae family. This species is a local endemic of Yazd province. It is distributed in the S and SW of the province in humid valleys in the N and E of mountainous areas with a slope of 15 to 20%. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: the extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), and size of populations. According to field survey and plot sampling, N. asterotricha occupies an area of 0.06 Km2, and the extent of occurrence was 250.2 Km2. Thus, according to the results of this study, N. asterotricha is recognized as "Critically Endangered." Field observations showed that lack of management and inappropriate exploitation, such as non-observance of the grazing season and habitat degradation, are the main threats to this rare species. Given the importance of conserving endemic and critically endangered species, it seems necessary to define their natural habitat as protected habitats by the Natural Resources and Watershed Organization, as well as storing seeds in the Natural Resources Gene Bank and research on species recovery in its original habitat or its cultivation in National Botanical Garden of Iran.
Keywords: IUCN, Conservation Status, Endemic Species, Lamiaceae} -
گونه زول هرمی Eryngium pyramidale Boiss. & Hausskn. گیاهی علفی و متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) است. این گونه بسیار نادر، در دامنه ارتفاعی 1600 تا 2000 متر از سطح دریا می روید. این گونه ازنظر جایگاه حفاظتی در ایران بر مبنای مولفه های اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) با توجه به مشاهده های میدانی و داده های به دست آمده از نرم افزار GeoCAT با سطح تحت اشغال 03/0 کیلومتر مربع و محدوده حضور 291/ 13 کیلومتر مربع در طبقه Critically Endangered یا «در بحران انقراض» است. ازجمله راهکارهای حفظ این گونه ارزشمند انحصاری منطقه ای می توان به حفاظت همه جانبه از جنگل های بلوط غرب کشور توسط همه نهادهای ذی ربط، جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز در روستاهای اورامان، جمع آوری بذر و نگهداری آن در بانک ژن منابع طبیعی ایران و کاشت آن در باغ های گیاه شناسی اشاره کرد.
کلید واژگان: اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت, چتریان, گونه نادر, وضعیت حفاظتی}Iran Nature, Volume:9 Issue: 1, 2024, PP 115 -120Eryngium pyramidale Boiss. & Hausskn (Apiaceae) is one of the rarest sub-endemic species in the flora of Iran. This rare species grows at an altitude of 1600-2000 meters a.s.l. Based on IUCN criteria and categorized and derived data from GeoCAT (EOO= 13.291 km2; AOO= 0.030 km2), this species is assigned as Critically Endangered (CR). Among the solutions to conserve this valuable sub-endemic species are the comprehensive protection of oak forests in the west of the country by all relevant organizations, preventing unauthorized constructions in the villages of Avroman, as well as ex-situ conservation by protecting its seeds in the Natural Resources Gene Bank of Iran and its cultivation in botanical gardens.
Keywords: Apiaceae, Conservation Status, IUCN, Rare Species} -
71درصد از سطح زمین، آب و 29درصد آن خشکی است. بیابان ها، در تمام قاره ها پراکنش دارند و 33درصد کل سطح خشکی ها را دربرمی گیرند.مطالعات متعددی وجود دارد که نشان می دهد مساحت بیابان ها، به دلیل پدیده گرم شدن جهانی ناشی از مصرف بالای سوخت های فسیلی و آلودگی صنایع افزایش خواهد یافت.زندگی در نواحی بیابانی، به دلیل وجود شرایط سخت محیطی، بسیار چالشبرانگیز است و تنش های غیرزنده مانند خشکی، شوری، دمای خیلی بالا یا پایین، بر موجودات زنده (گیاهان و میکروب ها) تاثیر منفی دارد.تغییرات شدید دمایی، یکی از مهمترین خصوصیات مناطق بیابانی هستند، به طوریکه در طول روز، به سرعت و به دلیل نبود پوشش گیاهی، تابش نور خورشید باعث افزایش دما می شود و در شب، دما به شکل ناگهانی افت می کند. در برخی از بیابان های گرم، دمای روز به 40 تا 50 درجه سانتی گراد و در شب به صفر می رسد (Ramawat, 2010).تابش شدید نور خورشید، یکی دیگر از چالش های مناطق بیابانی است. در بیابان، تابش می تواند به GJ km2 در سال برسد. دلایل این میزان تابش بالا، نزدیکی این بیابان ها به خط استوا و نیز کمبود ابر (آفتابی بودن هوا) است که باعث می شود مقادیر زیادی اشعه به سطح زمین برسد (Greenville, 2018).کمبود، یا نبود آب، تنش محیطی دیگری در مناطق بیابانی است. بیابان ها اکوسیستم های تحت کنترل آب هستند. جایی که زنده ماندن، به تعادل بین میزان آب ازدست رفته و آب دردسترس وابسته است.بیابان ها با میزان بارندگی سالانه کمتر از 254 میلی متر، شناخته می شوند. فعالیت زیستی در اکوسیستم بیابان، وابسته به آب دردسترس است. میزان دردسترس بودن، به عوامل محیطی مانند دما، کاهش تبخیر، زمین شناسی منطقه و مقدار بارندگی بستگی دارد.
-
گونه ی Scutellaria nepeitfolia Benth. گیاهی بوته ای با ساقه های چوبی و متعلق به خانواده نعنا (Lamiaceae) است. این گونه، بومی ارتفاعات نواحی غرب ایران (عمدتا کوه الوند استان همدان و به طور محدود استانهای لرستان و اصفهان) می باشد. در این پژوهش، جایگاه حفاظتی این گونه انحصاری بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از معیارهای میزان حضور، سطح تحت اشغال، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه مشخص شد. براساس نتایج این تحقیق، گونه یاد شده در طبقه «در معرض خطر» قرار دارد. علی رغم عدم برداشت این گونه، عوامل تخریبی مختلفی نظیر چرای بیش از حد دام و استخراج سنگ گرانیت رویشگاه های این گونه را تهدید می کنند. بنابراین لازم است سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور محدوده حضور این گونه را به عنوان رویشگاه حفاظت شده اعلام کند. حفاظت خارج از رویشگاه نیز باید از طریق حفاظت از بذور این گونه در بانک ژن منابع طبیعی ایران و تکثیر آن در باغ های گیاهشناسی انجام شود. افزایش آگاهی و آموزش عمومی پیرامون اهمیت حفاظت از طبیعت و گیاهان می تواند نقش مهمی را در حفاظت از گیاهان در رویشگاه های طبیعی داشته باشد.
کلید واژگان: تیره نعنا, جایگاه حفاظتی, جنس کلاهخودی, گونه های انحصاری}Iran Nature, Volume:8 Issue: 6, 2024, PP 117 -125Scutellaria nepetifilia is a shrubby species belonging to the Lamiaceae family. This species is found in Hamadan, western Iran, but less in Lorestan and Isfahan. In this study, the conservation status of Scutellaria nepetifilia was assessed based on IUCN categories and criteria using three criteria: extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), and population size and habitat quality. This study classifies it as "Endangered". This species' habitats are threatened by various destructive factors such as overgrazing and granite mining. Therefore, the Natural Resources and Watershed Management Organization must declare its distribution area a protected habitat. Ex-situ conservation by conserving this species' seeds in the Iranian Natural Resources Gene Bank and cultivation in botanical gardens should be done. Public awareness and education on the importance of protecting nature and plants can play a vital role in conserving plants in their natural habitats.
Keywords: Conservation status, Endemic species, Lamiaceae, Scutellaria} -
گونه Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr. & Assadi (هزارخار) گیاهی علفی دوساله، به ارتفاع تا 20 سانتی متر و جام گل شیری رنگ از خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گونه انحصاری ایران (استان کرمانشاه) است. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه، با بازدید صحرایی و استقرار پلات در رویشگاه آن، 03/0 کیلومتر مربع و محدوده حضور آن (EOO) با استفاده از نرم افزار GeoCAT، 929/1 کیلومترمربع محاسبه و «در بحران انقراض» (Critically Endangered: CR) قرار گرفت. اگرچه برگ ها و کپه های خاردار گیاه نوعی مزیت است که آن را از چرای دام حفظ می کند، محدود شدن جمعیت های گیاه در اطراف روستا می تواند عامل تهدیدی جدی برای این گونه محسوب شود. پیشنهاد می شود، برای حفاظت در خارج از رویشگاه اصلی، بذر این گونه جمع آوری و در بانک ژن منابع طبیعی ایران ذخیره شود تا در صورت لزوم، احیای دوباره جمعیت آن در طبیعت ممکن باشد. همچنین، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از رویشگاه های این گونه حفاظت نماید.
کلید واژگان: اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت, کوزینیا, خانواده کاسنی, جایگاه حفاظتی, گونه انحصاری}Iran Nature, Volume:8 Issue: 6, 2024, PP 111 -115Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr, & Assadi is a biennial herbaceous species belonging to the Asteraceae family. This species is endemic to Kermanshah province, west of Iran. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), and size of populations. Based on field studies and plot sampling, C. kermanshahensis occupies 0.03 km2. The extent of occurrence was estimated to be 1.929 km2 using GeoCAT software. According to our results, C. kermanshahensis is a critically endangered (CR) species. Although the spiny leaves and capitules protect the plant from grazing, the limited populations around the village can pose a serious threat to it. By preserving its seeds in the Natural Resources Seed Bank and cultivating them in Iran's National Botanical Garden, ex-situ conservation is recommended. Furthermore, Natural Resources and the Watershed Management Organization should protect this endemic species' habitats.
Keywords: Asteraceae, Conservation status, Cousinia kermanshahensis, Endemic species, IUCN} -
در این مطالعه، داده های کروموزومی برای شش گونه از پنج جنس مختلف خانوادهBrassicaceae (شب بو) شامل Odontarrhena lanigera (DC.) Španiel, Al-Shehbaz, D.A.German & Marhold (=Alyssum lanigerum DC.) 2n=16،Boiss. Aubrieta parviflora 2n=16، Matthiola flavida Boiss. 2n=12،(Matthiola ovatifolia Bél. =) M. tomentosa (Boiss.) Boiss. 2n=12،Des. Sisymbrium erysimoides 2n=14 وSterigmostemum longistylum (Boiss.) Kuntze 2n=14 ارائه شده اند. از بین این گونه ها، دو گونه Matthiola flavida و Sterigmostemum longistylum برای اولین بار گزارش شده اند؛ درحالی که داده های کروموزومی سایر گونه ها با یافته های قبلی همخوانی داشته اند. عدد پایه کروموزومی در گونه های مطالعه شده x= 6,7,8 هستند. تجزیه و تحلیل کاریوتایپی در نمونه های موجود انجام گرفت و ایدیوگرام نیز برای آنها رسم شد. کوتاه ترین کروموزوم ها متعلق به گونه Odontarrhena lanigera با عدد کروموزومی 2n=16 و بلندترین کروموزوم ها در گونه Matthiola flavida با عدد کروموزومی 2n=12 مشاهده شدند.
کلید واژگان: شب بو, شمارش کروموزومی, کاریوتایپ, ایدیوگرام, ایران}In the present study, chromosomal data are presented for six species representing five genera within the Brassicaceae family including Odontarrhena lanigera (DC.) Španiel, Al-Shehbaz, D.A. German & Marhold (=Alyssum lanigerum DC.) 2n=16, Aubrieta parviflora Boiss. 2n=16, Matthiola flavida Boiss. 2n=12, (=Matthiola ovatifolia Bél.) M. tomentosa (Boiss.) Boiss. 2n=12, Sisymbrium erysimoides Des. 2n=14 and Sterigmostemum longistylum (Boiss.) Kuntze 2n=14. Two of the studied species (Matthiola flavida and Sterigmostemum longistylum) are reported for the first time, while the chromosomal data for the remaining species are consistent with previous findings. These species exhibit a basic chromosome number of x=6, 7, or 8. Karyotypic analyses were also conducted in the existing samples and idiogram was drawn for them. The shortest chromosomes belong to Odontarrhena lanigera (2n=16) and the longest chromosomes were observed in Matthiola flavida (2n=12) species.
Keywords: Cruciferae, Chromosome number, Karyotype, Ideograms, Iran} -
هشت گونه گیاهی متعلق به سه تیره Asteraceae، Fabaceae و Lamiaceae از استان کرمانشاه جمع آوری گردید. شمارش کروموزومی برای گونه های Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr. & Assadi (2n=24)، Hedysarum al-shehbazii Ranjbar (2n=16)، (2n=14) Onobrychis lunata Boiss.، Salvia sclareopsis Bornm. ex Hedge (2n=20) و زیرگونهPhlomis anisodonta Boiss. subsp. anisodonta (2n=20) برای اولین بار و اعداد کروموزومی گونه های Anagyris foetida L. (2n=18)،Chesneya rytidosperma Jaub. & Spach (2n=16) و Thymbra spicata L. (2n=28) برای اولین بار برای فلور ایران گزارش می گردند.کلید واژگان: مرکبان, پروانه آسایان: نعنایان: شمارش های کروموزومی, کاریوتیپ, ایران}Eight plant species belonging to Asteraceae, Fabaceae, and Lamiaceae were collected from Kermanshah province. The chromosome counts of Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr., & Assadi (2n=24), Hedysarum al-shehbazii Ranjbar (2n=16), Onobrychis lunata Boiss. (2n=14), Salvia sclareopsis Bornm. ex Hedge (2n=20) and Phlomis anisodonta Boiss. subsp. anisodonta (2n=20) are reported for the first time, and the chromosome counts of Anagyris foetida L. (2n=18), Chesneya rytidosperma Jaub. & Spach (2n=16) and Thymbra spicata L. (2n=28) are reported for the first time for the flora of Iran.Keywords: Asteraceae, Fabaceae, Lamiaceae, Chromosome counts, Karyotype, Iran}
-
عدد کروموزومی دو گونه Ferula stenocarpa (2n=22) و Ducrosia flabellifolia (2n=22) متعلق به تیره چتریان (Apiaceae)، گونه Rindera lanata (2n=48) از تیره گل گاوزبان (Boraginaceae) و دو گونه Ziziphus spina-christi (2n=24) و nummularia Z. (2n=24) و نیز هیبرید بین آنها Z. nummularia × Z. spina-christiاز تیره عناب (Rhamnaceae) از ناحیه صحارا سندی (جنوب ایران) گزارش می شود. اعدد کروموزومی گونه Ferula stenocarpa و Rindera lanata برای اولین بار در دنیا و گونه های Ducrosia flabellifolia ،Z. nummularia و Z. nummularia × Z. spina-christiبرای اولین بار از ایران گزارش می شوند.
کلید واژگان: شمارش کروموزومی: چتریان: عناب: گل گاوزبان: ایران}The chromosome number of Ferula stenocarpa (2n=22) and Ducrosia flabellifolia (2n=22) belonging to Apiaceae, Rindera lanata (2n=48) from Boraginaceae, and Ziziphus spina-christi (2n=24), Z. nummularia (2n=24) of Rhamnaceae and also a hybrid between them (Z. nummularia × Z. spina-christi 2n=24) from the Sahara Sindian Region (southern Iran) are reported. The chromosome numbers of Ferula stenocarpa and Rindera lanata are reported here for the first time and Ducrosia flabellifolia, Z. nummularia, Z. spina-christi, and Z. nummularia × Z. spina-christi are reported for the first time from the Iranian population.
Keywords: Chromosome counts, Apiaceae, Rhamnaceae, Boraginaceae, Iran} -
استان خراسان شمالی به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی چند ناحیه فیتوجغرافیایی، یک منطقه گذرگاه (transitional) بوده، دارای پوشش گیاهی بسیار متنوع و غنی می باشد. در این تحقیق، جایگاه حفاظتی 5 گونه انحصاری استان شامل سه گونه گون (Astragalus neomaassoumianus, A. neoassadianus, A. razensis)، یک گونه اسپرس (Hedysarum paucifoliatum) و یک گونه Onobrychis assadii براساس شیوه نامه اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) و بصورت میدانی با استفاده از معیار های سطح تحت اشغال (AOO)، اندازه و تعداد جمعیت ها بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که تمامی این گونه ها دارای پراکنش محدودی هستند. میانگین سطح تحت اشغال این گونه ها کمتر از 5 کیلومتر مربع است. براساس معیارهای IUCN، این گونه ها در گروه در بحران انقراض (CR) قرار میگیرند. در بین این گونه ها، گونه گون A. neomaassoumianus و گونه اسپرس Onobrychis assadii تا حدودی از عوامل مخرب مثل چرای دام مصون مانده اند. با توجه به جمعیتهای بسیار کوچک این گونه ها و حضور آنها تنها در یک رویشگاه، حفاظت از آنها در رویشگاه های طبیعی و خارج از رویشگاه های طبیعی بسیار مهم بوده و نیاز به اقدام سازمان منابع طبیعی برای حفاظت رویشگاه های طبیعی آنها و نیز حفاظت و نگهداری از بذور آنها در بانک ژن منابع طبیعی می باشد.
کلید واژگان: گونه انحصاری, جایگاه حفاظتی, خراسان شمالی}Iran Nature, Volume:8 Issue: 5, 2023, PP 105 -113The North Khorasan Province is a transitional region due to its location at the intersection of several phytogeographic regions that harbor diverse vegetation. In the present study, the conservation status of five endemic species of the province, including Astragalus razensis, A. neomaassoumianus, A. neoassadianus, Hedysarum paucifoliatum, and Onobrychis assadii are studied experimentally using IUCN criteria including Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO) and size of population. The results showed that all of these species are restricted to type location. The mean average values of AOO were less than 5 Km2. These species are critically endangered taxa (CR). Among these species, A. neomaassouminaus and Onobrychis assadii are naturally protected from destructive factors like grazing. Considering the small populations of the studied species, protecting their natural habitats as in-situ conservation by the Natural Resources Organization and ex-situ conservation of these species' seeds in the Natural Resources Seed Bank of Iran is highly recommended.
Keywords: Endemic species, Conservation status, North Khorasan} -
گیاه Sorbus lurestanica از گل سرخیان (Rosaceae) انحصاری ایران می باشد که در دو منطقه کوهستانی دریاچه گهر و کهمان لرستان پراکنش دارد. این گیاه درختی چندساله به ارتفاع تا 4 متر می باشد. جایگاه حفاظتی این گیاه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفته است. سطح تحت اشغال گونه Srbus lurestanica با اندازه گیری میدانی در رویشگاه های آن، 8 کیلومتر مربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 92 کیلومتر مربع برآورد شد. این گونه باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، نوع تجدید حیات که عمدتا از طریق بذر می باشد و کیفیت رویشگاه، به عنوان گونه ی در بحران انقراض (Endangered/EN) اعلام می شود. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و گردشگران از عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه کمیاب به شمار می روند. اعلام رویشگا ه های حفاظت شده توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در با غ های گیا هشناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.
کلید واژگان: جایگاه حفاظتی, گونه در حال انقراض, رویشگاه های حفاظت شده, باغ گیاه شناسی زاگرس, گونه بارانک لرستانی}Iran Nature, Volume:8 Issue: 5, 2023, PP 97 -103Sorbus luristanica is a flowering plant from the Rosaceae of Iran. It is distributed in two mountainous regions, Gahar Lake and Kahman Lake in Lorestan Province. This is a deciduous tree with a height of up to 4 m. It is endemic to Iran. The species' conservation status was defined based on the IUCN Red List Categories. According to field survey and plot sampling, Sorbus luristanica occupies an area of 20 Km2, and the extent of occurrence is 717 Km2. Based on the Area of Occupancy (AOO), population size, regeneration, mainly by seeds, and habitat quality, this species' conservation status is classified as Endangered/EN. Field observations have shown that lack of proper management and recreation are the main threats to this rare species. Defining protected habitat by the Forests, Rangelands and Watershed Management Organization and the ex-situ conservation in botanical gardens and Plant Natural Resources Gene Banks are suggested for Sorbus luristanica conservation.
Keywords: Conservation status, endangered species, protected habitats, Zagros Botanical Garden, Sorbus luristanica} -
بعد از موفقیت موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در مطالعه و نظارت بر عملیات اجرایی کنترل ریزگرد با منشا داخلی در استان خوزستان، با درخواست ستاد کنترل ریزگرد و وزیر محترم وقت جهاد کشاورزی، گروه مطالعاتی کنترل ریزگرد در این موسسه، فعالیت خود را در سیستان متمرکز کرد و پس از دو سال مطالعه، در مقیاس راهبردی به جمع بندی های عمده ای رسید که در ادامه به وضعیت امروز سیستان به اجمال اشاره می شود. موضوع بحران آب و پدیده ریزگرد در این بخش از استان سیستان و بلوچستان، هرچند نسبت به هم تاثیر تشدید کننده دارند، دو مقوله به نسبت مستقل هستند، بنابراین، می توان آن دو را به صورت مستقل، همچنین اثرگذار نسبت به یکدیگر مورد توجه قرار داد.
-
هدف از این گفت وگو بررسی برنامه ها و اقدامات شاخص موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال های گذشته است. در این گفت وگو وظایف موسسه، برنامه های راهبردی و تعیین شده برای موسسه و چگونگی اجرای آنها، طرح های شاخص و اثر گذار بر منابع طبیعی کشور، ارتباط موسسه با مراکز اجرایی، دانشگاهی و بین المللی، چگونگی انتشار نتایج طرح های تحقیقاتی و جایگاه موسسه در میان سایر موسسات تحقیقاتی و... مطرح و بررسی شده است. در گفت وگوی این شماره از نشریه طبیعت ایران، میزبان جناب آقای دکتر عادل جلیلی و سرکار خانم دکتر فاطمه سفید کن هستیم، ایشان سال های طولانی به عنوان رییس و معاون پژوهشی موسسه مسیولیت داشتند.
-
مراتع در ایران، گسترده ترین و متنوع ترین اکوسیستم های طبیعی کشور را تشکیل می دهند. متاسفانه رویکرد «چرا محور» در آموزش، پژوهش و اجرا، در عمل سبب شده است، از یک سو این ظرفیت تنوع اکوسیستمی نادیده گرفته شود و از سوی دیگر به خاطر بی توجهی به تنوع ساختار اکولوژیک آنها و تحمیل یک نوع رویکرد مدیریتی، زمینه زوال آنها فراهم شود. علی رغم زحمات طاقت فرسا و شناخت تنوع گونه های گیاهی، حتی گیاه شناسان نیز نتوانستند آنچنان که شایسته است، این رویشگاه های منحصر به فرد را معرفی کنند. تنها تدوین فلور، یا مطالعات فلورستیک و سیاهه کردن گونه ها در جداول خنثی، اگرچه گام های اساسی و بزرگی هستند، برای معرفی این تنوع ساختاری اکولوژیک کافی نیستند. تصویب و اجرای طرح های پژوهشی بزرگ چون تدوین فلور ایران، بانک بذر خاک، بررسی رویشگاه های ماندابی، اکولوژی درمنه زارها، تعیین تنوع گونه ای مناطق آلپی، تهیه نقشه تیپ های گیاهی (شناخت)، تعیین جایگاه حفاظتی گونه ها، ارزیابی مراتع و درنهایت طرح پایش، زمینه اطلاعاتی گسترده ای را در بخش مرتع و گیاه شناسی فراهم کرده است که بتوان متکی بر داده های به دست آمده، پژوهش با رویکرد اکوسیستمی را مورد توجه جدی قرار داد.
-
گونه ی شنگ اسبی برفی Scorzonera nivalis Boiss. & Hausskn گیاهی علفی و متعلق به خانواده Asteraceae می باشد. این گونه بومی ایران و محدود به کوه شاهو و کوه های اورامان می باشد که در دامنه ارتفاعی 2300 تا 3150 متر از سطح دریا رویش دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر مبنای مولفه های اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) و داده های بدست آمده از نرم افزار GeoCAT (EOO= 339.736 km2; AOO= 4.41 km2) در طبقه Critically Endangered یا "در بحران انقراض " قرار می گیرد، این گونه پس از آنکه 156 سال پیش توسط بواسیه و هاوسکنخت معرفی شد، دیگر جمع آوری نشده بود و در سال 1391 برای دومین بار از کوه شاهو جمع آوری شد، مطالعات بعدی صورت گرفته در استان کردستان جمعیت های دیگری را از کوه های اورامان به نمونه های این گونه ارزشمند اضافه کرد. مهم ترین راهکار حفاظت از این گونه کمک به تکثیر آن از طریق بذر گیری و بذرپاشی در سایر رویشگاه های مشابه در کوه های شاهو و اورامان است. معرفی کوه شاهو به عنوان منطقه حفاظت شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست، جلوگیری از ورود دام به بالای کوه، همچنین جمع آوری بذر و نگهداری آن در بانک ژن منابع طبیعی ایران از دیگر راهکارهای موثر در حفاظت از این ذخیره گاه ارزشمند است.
کلید واژگان: اتحادیه جهانی حفاظت, کاسنی, گونه انحصاری, وضعیت حفاظتی}Iran Nature, Volume:8 Issue: 4, 2023, PP 135 -140Scorzonera nivalis Boiss. & Hausskn (Asteraceae) is one of the narrowest endemic species in Iran's flora, restricted to the Schahu and Avroman Mountains. IUCN criteria and GeoCAT data (EOO= 339.736 km2; AOO= 4.41 km2) classify this species as Critically Endangered (CR). This species was not collected after it was introduced 156 years ago by Boissier and Haussknecht until 2013 when it was collected for the second time from Schahu Mountain. Later studies conducted in Kurdistan Province added other populations from the Avroaman Mountains to the samples of this valuable species. The most efficient way to protect this species is to help its propagation through seeding and sowing in other similar habitats in the Schahu and Avroman Mountains. Introducing Schahu Mountain as a protected area by the Department of Environment of Iran, preventing livestock from entering the top of the mountain, collecting seeds, and storing them in the Natural Resources Gene Bank of Iran are other effective ways to protect this valuable reserve.
Keywords: IUCN, Asteraceae, Endemic, Conservation status} -
رشته کوه های زاگرس از نقاط داغ تنوع زیستی در جهان و رویشگاه صدها گونه گیاهی منحصربه فرد هستند. نیای چندین گونه گیاهی خوراکی مهم در دنیا در این کوه ها وجود دارد. Kelussia odoratissima یک گونه خوراکی ارزشمند انحصاری در ارتفاعات زاگرس مرکزی است که به تازگی به دانش گیاه شناسی معرفی شده است. اگرچه این گیاه به تازگی کشف شده است، ریشه عمیقی در فرهنگ قوم بختیاری دارد و از گذشته تا به امروز بخش مهمی از درآمد زندگی سکنه محلی از طریق آن تامین می شود. رشد جمعیت انسانی و پیامدهای آن بقای این گونه گیاهی مهم را با خطر جدی مواجه کرده است. در این پژوهش، وضعیت حفاظتی K. odoratissima بر اساس معیارها و شاخص های IUCN (شاخص B: محدوده جغرافیایی) بررسی شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد، وضعیت این گیاه به درجه هشدار رسیده و هم اکنون در حال انقراض (Endangered/EN) است. هرچند بخش چشمگیری از عرصه پراکنش این گیاه به کمک جامعه محلی و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور قرق می شود، هر ساله به صورت قانونی و غیرقانونی از این محدوده برداشت های بی رویه ای می شود. بنابراین، ضروری است تا بخشی از این محدوده، که دربردارنده گونه های انحصاری متعدد دیگری است، به مناطق حفاظت شده یا ذخیره گاه ژنتیکی تبدیل شود تا حاشیه کاملا مطمینی برای حفاظت از این گیاه ایجاد شود. همچنین، با توجه به گسستگی کاملا مجزای جمعیت های شناخته شده این گیاه، نگهداری بذور این جمعیت ها در بانک ژن منابع طبیعی و بانک ژن ملی کشور به شدت توصیه می شود. این گیاه سازگاری مناسبی در خارج از رویشگاه های طبیعی از خود نشان داده است. به این ترتیب که کشت و کار آن نیازمند آبیاری کم و هزینه های مراقبتی آن نیز پایین است. ازاین رو با توجه به ارزش غذایی- دارویی این گیاه، پتانسیل فوق العاده ای در امر تجاری سازی برای آن وجود دارد. بنابراین، ترویج هر چه بیشتر کاشت آن در مزارع توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برای حمایت و حفاظت از آن در رویشگاه های طبیعی بسیار مهم است و موجب بقای این گیاه و دست یابی به یک منبع اقتصادی و ارزی پایدار در این زمینه برای کشور خواهد شد.
کلید واژگان: گیاهان خوراکی خودرو, کرفس کوهی, حفاظت, درآمد پایدار, محصولات کشاورزی جدید, ادویه جدید, میراث طبیعی, ایران}Iran Nature, Volume:8 Issue: 4, 2023, PP 123 -134Kelussia odoratissima is a valuable edible species endemic to the central Zagros highlands, recently introduced to science. It is valuable for its food importance. Although this plant was recently discovered, it has deep roots in the culture of the Bakhtiari people. From the past to the present, a substantial part of the local population's income is provided through it. In this paper, the conservation status of K. odoratissima is evaluated based on criterion B (geographical range) of the IUCN Red List categories and criteria. This study shows that this plant's status has reached an alarming level. It is now in the "Endangered/EN" category of the IUCN Red List. Even though a significant part of the distribution area of this plant is protected with the help of the local community and the country's Natural Resources and Watershed Management Organization, every year, illegal and official harvesting occurs in this area. Therefore, it is necessary to protect a part of its distribution range, including many other endemic species, in the form of an enclosure or protected habitat. Also, due to the complete isolation of the known populations of this plant, it is strongly recommended to keep the seeds of these populations in the Gene Bank of Natural Resources and the National Gene Bank of Iran. Therefore, considering the food and medicinal value of Kelussia odoratissima, there is great potential for its commercialization. Overall, it is essential to promote its cultivation in fields by the Research, Education, and Extension Organization. This is to support and protect it in its natural habitats. This will lead to the survival of this plant and a stable economic and currency source for the country.
Keywords: conservation, Iran, karafs-e kuhi, new crops, stable income} -
بنا به گزارش های منتشرشده در شماره های پیشین نشریه طبیعت ایران، مقرر شد نتایج مرتبط با طرح «پایش اکوسیستم های مرتعی مناطق مختلف آب و هوایی» که از سال 1396 در دستور کار بخش تحقیقات مرتع قرار گرفت، در مراحل مختلف به چاپ برسد.تا به این مرحله، نتایج مرتبط با «رویشگاه های شور» و «علفزارها و چمنزارهای مناطق مرطوب و نیمه مرطوب شمال کشور» [که جزو اکوسیستم های ماندابی تلقی می شود]، در شماره های 38 و 39 منتشر شده است. ضمن اینکه در میزگرد اختصاصی طبیعت ایران، پیرامون نتایج حاصل از فاز اول پایش مراتع کشور و چگونگی استفاده از اطلاعات به دست آمده در مدیریت مراتع بحث و گفت و گو شد. در ادامه نیز مطابق با تقسیم بندی ارایه شده از اکوسیستم های مرتعی، نتایج مرتبط با سایر اکوسیستم ها ارایه خواهد شد.در این رابطه، مطابق با تصمیمات شورای مشورتی تدوین راهبردها و گروه راهبردی مرتع، بر اساس تغییرات عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم و مدنظر قرار دادن گروه های عمده گیاهی ارایه شده در طرح شناخت مناطق اکولوژیک، پنج اکوسیستم کلان مرتعی شامل مناطق شبه ساوان، شوره ز ارها، درمنه زارها، گون زارها و مناطق مرتفع و آلپی شناسایی شدند. این اکوسیستم ها در نواحی جغرافیایی و گستره رویشی ایران پراکنش دارند و در زیر عنوان مراتع قرار می گیرند و تعاریف جهانی و طبقه بندی های مختلفی دارند. همچنین، در کنار این اکوسیستم های هویت دار، سایر اکوسیستم ها مانند اکوسیستم های ماندابی (وتلند)، ماسه زارها (تپه های شنی) و بدلندها (اکوسیستم های مارنی) نیز به صورت پراکنده در نقاط مختلف کشور گسترده شده اند
-
با توجه به اهمیت تنوع زیستی و ارتباط آن با منابع طبیعی و محیط زیست تصمیم بر آن شد تا در این شماره نشریه طبیعت ایران، به موضوع تنوع زیستی و اهمیت آن، عوامل موثر بر تنوع زیستی در سطح ملی و بین المللی و کنوانسیون های مربوطه پرداخته شود. در این ارتباط میزبان آقای دکتر اسکندر زند هستیم، که پیش از این رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور بودند، همچنین، آقای دکتر عادل جلیلی رییس سابق موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، که تاکنون مطالعات و پروژه های زیادی را در خصوص تنوع زیستی گیاهی کشور اجرا کرده اند و طرح هایی را نیز در دست اجرا دارند، در این گفت وگو حضور دارند و از نظرات ایشان بهره خواهیم برد.
-
حریم رودخانه یا کران رود از اکوسیستم های ماندابی است که با توجه به کمیت و کیفیت آب، شرایط اقلیمی، میزان و نوع دخالت انسان دارای ظرفیت تنوع زیستی و چرخه های حیات منحصر به فرد است. ارزش این نوع اکوسیستم در ایران، که در کمربند خشک کره زمین قرار دارد، بسیار بالاست. عبور یک رودخانه از یک بیابان خشک، نه تنها بستر حیات بخشی برای تنوع زیستی وابسته به خود را ایجاد می کند، زمینه حمایت از حیات اطراف خود را نیز فراهم می کند، به همین دلیل است که رودخانه در روند تکامل سکونتگاهی انسان، بستر شکل گیری تمدن محسوب می شود. با وجود داشتن جایگاه تمدن سازی از یک طرف و بودن بستر برای جریان حیات از طرف دیگر، این اکوسیستم در ایران، یا نادیده گرفته شده، یا خوب درک نمی شود. ما عملکرد خوبی در مدیریت محیط های طبیعی خود نداریم، اما، در حفظ و نگهداری رودخانه ها در مقایسه با سایر اکوسیستم ها، به مراتب بدتر عمل کرده ایم و این ناشی از نبود شناخت، یا دانش ناکافی ما از این نوع اکوسیستم هاست، بنابراین، در چهارچوب برنامه های حفاظتی و احیای سازمان منابع طبیعی کشور، اثری از نام اکوسیستم رودخانه نیست. با توجه به اینکه عرصه رودخانه ها در حیطه مدیریت آب و در اختیار وزارت نیرو است، تمرکز صرف روی استحصال آب و داشتن نگاه صرف مهندسی، مکانیکی و سازه ای در هیدرولوژیست های فعال در این بخش چه در سازمان های اجرایی و چه در مراکز علمی، پژوهشی و آموزشی مزید بر علت است. این در حالی است که در میان رویشگاه های ماندابی، اکوسیستم کران رودها یکی از پیچیده ترین هاست که به شناخت عمیق نیاز دارد. با توجه به تنوع اقلیمی، زمین شناسی، توپوگرافی، جغرافیایی گیاهی و شدت و نوع مدیریت انسانی در ایران، رودخانه ها از ظرفیت تنوع زیستی متفاوتی برخوردار هستند. در مقیاس اکوسیستمی، شناخت این سیستم حیاتی ضروری است. تهیه نقشه پوشش گیاهی و پایش آنها در این رابطه، شناخت ساختاری پوشش گیاهی، مطالعه تنوع زیستی، شامل تنوع گونه های گیاهی، ماهی ها، دوزیستان، خزندگان، پرندگان، پستانداران، حشرات، میکروارگانیسم ها و دینامیزم آنها در ارتباط با پدیده تغییر اقلیم، خشک سالی، تحولات سیستم طبیعی هیدرولوژیکی و مدیریت انسان به ویژه مدیریت آب از جمله مطالعات و پژوهش های پایه ای در رابطه با این موضوع است. ضروری است متکی بر اطلاعات پایه ای، ضمن تحلیل عملکرد، رویکرد و نگرش حاکم بر گذشته مدیریتی آنها، رویکرد مدیریتی پایدار و سازگار با محیط طبیعی و با تکیه بر مدیریت اکوسیستمی، برنامه حفاظت، احیا و توسعه این نوع از اکوسیستم های ماندابی ارایه شود.
-
گونه سلوی بزمانی Salvia bazmanica Rech.f. & Esfand. متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) و انحصاری استان سیستان و بلوچستان است. براساس منابع موجود تنها از چند نقطه محدود در استان گزارش شده است. این گونه از معدود گونه های جنس سلوی با گل های ریز و فرم رویشی چوبی در ایران و جهان است. در این مطالعه، وضعیت حفاظتی گونه S. bazmanica براساس دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN, 2017) و با استفاده از معیارهای میزان حضور (Extent of Occurrence/EOO)، سطح تحت اشغال (Area of Occupancy/AOO)، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده از 5 جمعیت بررسی شده، میزان حضور گونه (EOO) و سطح تحت اشغال آن (AOO) به ترتیب 10779 و 5/4 کیلومترمربع محاسبه شد. با توجه به معیارهای IUCN، گونه ازنظر وضعیت حفاظتی در بحران انقراض (CR) قرار می گیرد. به منظور کاهش فشار وارده به این گونه، حفاظت از رویشگاه های آن و جلوگیری از تخریب این اکوسیستم های ارزشمند در اثر چرای شدید دام ضروری است. حفاظت از رویشگاه های طبیعی (in-situ) توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ، همچنین حفاظت در خارج از رویشگاه (ex-situ) گونه در بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (تهران- ایران) ضروری است.کلید واژگان: بلوچستان, انحصاری, میزان حضور, در بحران انقراض, IUCN}Iran Nature, Volume:8 Issue: 3, 2023, PP 101 -105Salvia bazmanica belongs to the Lamiaceae family. This species is endemic to Iran, Sistan and Baluchestan Province. Based on the existing literature, it is restricted to localities. This species is one of the few Salvia species with small flowers and woody vegetative forms in Iran. In this study, the conservation status of Salvia bazmanica was investigated through the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN) using criteria including Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), population size, and habitat quality. Based on screening the five populations, EOO and AOO were calculated as 10779 and 4.5 Km2, respectively. Furthermore, over-grazing and drought affect species regeneration. With emphasis on these criteria, this species' conservation status is classified as Critically Endangered (CR). It is necessary to prevent severe livestock grazing to reduce species' habitat pressure and ecosystem destruction. Ex-situ and in-situ conservation must be applied to conserve S. bazmanica. To protect the species, it is highly recommended that the Natural Resources and Watershed Organization protect the habitat of this species. The seeds should be preserved in the Natural Resources Gene Bank as an ex-situ program.Keywords: Baluchestan, Endemic, extent of occurrence, critically endangered, IUCN}
-
Scorzonera alborzensis یکی از گونه های انحصاری و نادر است که تاکنون، تنها از یک نقطه در کشور (استان مازندران: حد فاصل بلده و نور، کوه سیاه سنگ، 3023 متر) جمع آوری و گزارش شده است. جنس .Scorzonera L متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) بوده و دارای 19 گونه انحصاری در ایران است. براساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، سطح تحت اشغال، میزان حضور، کیفیت رویشگاه، اندازه جمعیت، وضعیت زادآوری طبیعی و جایگاه حفاظتی این گونه تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) برای این گونه با اندازه گیری میدانی در تنها رویشگاه آن (محل تیپ) 01/0 کیلومترمربع برآورد و تعداد افراد بالغ نیز بین 15 تا 20 عدد با زادآوری بسیار کم مشاهده شد، به این ترتیب این گونه در بحران انقراض (CR) قرار می گیرد. انجام عملیات عمرانی (راه سازی) و چرای بی رویه دام در رویشگاه این گونه از جمله عوامل تهدید کننده حیات این گونه هستند، بنابراین حفاظت از این گونه با قرق رویشگاه توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ضروری است. به علاوه حفاظت در خارج از رویشگاه از طریق نگهداری بذر در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت و پرورش بذور در باغ گیاه شناسی ملی ایران نیز باید انجام شود.
کلید واژگان: انحصاری, تیره کاسنی, جایگاه حفاظتی, در بحران انقراض, IUCN}Iran Nature, Volume:8 Issue: 3, 2023, PP 107 -112Scorzonera alborzensis is one of the exclusive and rare species collected and reported from only one place in the country (Mazandaran province: between Baladeh and Nour, Siahsang mountains, 3023 m). The genus Scorzonera L. belongs to the Asteraceae family and has 19 endemic species in Iran. Based on the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), Area of Occupancy (AOO), Extent of Occurrence (EOO), habitat quality, population size, and natural reproduction of the species were evaluated. According to the field studies, the area of occupancy (AOO) and extent of occurrence (EOO) were estimated at an area of 0.01 km2 (only one locality), and the number of adult individuals is between 15 and 20, with a very low regeneration rate. Therefore, according to our studies, Scorzonera alborzensis is defined as a Critically Endangered (CR) species. Road construction and grazing in this species' habitat are among the life-threatening factors. As a result, the Natural Resources and Watershed Organization needs to protect this species' habitat. Further, ex-situ conservation must be achieved by preserving seeds in the Natural Resources Seed Bank, growing seeds, and cultivating seedlings in Iran's National Botanical Garden
Keywords: Asteraceae, Conservation status, critically endangered, Endemic, IUCN} -
مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، سال بیستم شماره 2 (پیاپی 40، پاییز و زمستان 1401)، صص 300 -316تغییرات پوشش اراضی به یکی از چالش های عمده ناشی از هم افزایی اثرات منفی پدیده تغییر اقلیم با مدیریت انسان تبدیل شده است. در پژوهش حاضر تغییرات پوشش اراضی حوضه هندیجان با تمرکز بر تحت تاثیر قرار گرفتن کانون های گرد و غبار واقع در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. در بازه زمانی سال 1366 تا سال 1396، سطح جنگل ها، مراتع، بیشه زارها، پهنه-های آبی، اراضی کشاورزی، اراضی انسان ساخت و اراضی بایر استخراج شدند. کانون های گرد و غبار واقع در استان خوزستان نیز از گذشته تاکنون پایش شده و تغییرات پوشش زمین در آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین تغییرات در ارتفاعات حوضه هندیجان ناشی از افزایش پهنه های آبی دریاچه سدها (9.7 برابر) و در پایین دست ناشی از گسترش اراضی مسکونی و همچنین افزایش سطح زیر کشت (8 و 4.9 برابر) می باشد. همچنین در سطح حوضه 936.31 کیلومتر مربع به عرصه-های بایر فاقد پوشش گیاهی افزوده شده که همزمان با افزایش این عرصه ها، مراتع و جنگل ها به ترتیب 367.60 و 2633.40 کیلومتر مربع کاهش سطح نشان می دهند. آشکارسازی تغییرات پوشش زمین در کانون های گرد و غبار استان خوزستان نشان داد کانون شرق و جنوب شرق اهواز که در فصل زمستان پوشیده از آب (هورهای فصلی و دشت های سیلابی) و همچنین پوشش گیاهی بوده است در سال 1396 تبدیل به عرصه بایر با اندک اراضی کشاورزی در حاشیه ها شده است. با ادامه پایش تغییرات پوشش اراضی در منطقه و انعکاس آن به تصمیم گیران می توان نسبت به تغییرات پیش رو آگاهانه تر اقدام نمود.کلید واژگان: خوزستان, تصاویر ماهواره لندست, پوشش اراضی, سنجش از دور, گرد و غبار}Land cover change has become one of the most challenges due to the interaction of negative effects of climate change with human activities. In this study, land cover changes in the Hendijan Basin with a focus on the impact on dust sources located in Khuzestan province were investigated. Areas of forests, rangelands, woodlands, water, agricultural lands, residential and barren lands were extracted during 30 years at 1987 and 2017 using Landsat image processing. Dust sources located in Khuzestan have been monitored and land cover changes in have been revealed. The results show that trend of land cover changes inside and outside Khuzestan province is different from each other. In fact, the highest rate of change compared to beginning of study is occurred in mountainous part of the Hindijan Basin is due to increasing lakes of dams (9.7 times) and in the plain part due to the expansion of residential lands and also increasing cultivated area (8 and 4.9 times). Also, 936.31 square kilometers, has been added to barren lands, at the same time, the area of rangelands and forests has decreased 367.60 and 2633.40 square kilometers, respectively. Detection of changes in Khuzestan dust sources shows that the east and southeast area of Ahvaz, which was covered with vegetation and water (seasonal floods and flood plains) in winter of 1366, has become barren land in 1396. Monitoring land cover changes and reporting results helps managers make more informed decisions.Keywords: Dust Sources, Khuzestan, Land cover, Landsat satellite images, Remote Sensing}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.