aliashraf hatami
-
تاکنون اندیشه های حضرت علی (ع) از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است اما کمتر به صورت مستقل به بازتاب آن در اندیشه علمای شیعی توجه شده است. یکی از علمای شیعه سید قطب الدین نیریزی (متوفی1173ه.ق) است. سید قطب الدین نیریزی از حکمای شیعه عصر صفوی است که نقش مهمی در تحول گفتمان سیاسی- شیعی زمانه ی خویش داشته است. گرچه معرفت شناسی دینی وی از سوی محققان مورد مطالعه قرار گرفته است، اما تاکنون اندیشه سیاسی ایشان مغفول مانده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی انجام شده است. در این پژوهش بر اساس روش جستاری توماس آرتور اسپریگنز، مهمترین مولفه های علوی تاثیرگذار در اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی مورد واکاوی قرار گرفته است و با مضامین مذهبی کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی مقایسه شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که سید قطب الدین نیریزی به پیروی از حضرت علی (ع) و به تبع آن مولفه های اصیل علوی از جمله نهج البلاغه و زیر مجموعه های آن همچون تعقل گرایی و اختیار باوری سعی در بنای اندیشه سیاسی خویش داشته است، از این رو نقد علمای قشری، نقد حاکمیت صفوی، توجه به اهمیت و جایگاه مردم در اداره جامعه و انتخاب سلطان، مهم ترین دلالت های تبیینی(وضعیتی) و تاکید بر عمل مسیولانه در برابر انزوای عافیت طلبانه، اجرای تعهدنامه سیاسی مهم ترین دلالت ها و مقومات هنجاری و تضمنات سیاسی اندیشه سید قطب الدین نیریزی بوده که این نکات با مضامین کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی برابری می کند.
اهداف پژوهش1.بارشناسی مولفه های علوی در اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی.
2.تطبیق اندیشه های سیاسی سید قطب الدین نیریزی با کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی.سوالات پژوهش1.مولفه های علوی چه تاثیری بر اندیشه سیاسی سید قطب الدین نیریزی داشته است؟
2.مضامین کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی چه شباهتی با اندیشه های علوی سید قطب الدین نیریزی دارد؟کلید واژگان: مولفه های علوی, سید قطب الدین نیریزی, اندیشه سیاسی, کتیبه, سید احمد نیریزی -
تشکیل دولت صفویه در سال 907 هجری نقطه عطفی در تاریخ تشیع و فصلی نوین در ارتباط و مناسبات علمای شیعه با پادشاهان صفوی می باشد. مقاله حاضر می کوشد که مناسبات علمای شیعه با پادشاهان صفوی را با تاکید بر دوره شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی (982-907 ه) مورد کنکاش قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از این است که مناسبات علمای شیعه با شاهان صفوی در دوره مورد بحث وجوه مختلفی از اندیشه تا عمل و دارای دو رویکرد سلبی و ایجابی داشته است. در پیوند با این موضوع تاکید بر ضرورت تاسیس حکومت در زمان غیبت، توجیه نظری تاسیس حکومت صفوی، توجیه مشروعیت حکومتهای شیعی بخصوص صفویه، ضرورت برگزاری نماز جمعه ، پرداخت هدایا به شاهان صفوی رویکرهای ایجابی و عدم وجوب نماز جمعه در دوران غیبت، عدم لزوم پرداخت هدایا به شاهان صفوی و عدم برگزاری نماز جمعه درعصرغیبت وهمچنین عدم لزوم پذیرش مناصب سیاسی ازسوی علما مهمترین رویکردهای سلبی در مناسبات بعضی دیگر از علمای شیعی با پادشاهان صفوی در دوره مورد نظر بوده است.
کلید واژگان: علمای شیعه, اندیشه سیاسی, صفویه, شاه اسماعیل, شاه تهماسبThe formation of the Safavid state in 907 AH is a turning point in the history of Shiism and a new chapter in the relationship of Shiite scholars with Safavid kings. The present article tries to explore the relations of Shiite scholars with Safavid kings by emphasizing the period of Shah Ismail and Shah Tahmasb Safavid (982-907 AH). The results of the research indicate that the relations of Shiite scholars with Safavid kings in the period under discussion had different aspects from thought to action and had both negative and positive approaches. In connection with this issue, emphasizing the need to establish a government during the absence, theoretical justification for the establishment of the Safavid government, justifying the legitimacy of Shiite governments, especially Safavids, the need to hold Friday prayers, giving gifts to Safavid kings positive approaches and the absence of Friday prayers during the absence, Paying gifts to Safavid kingsAnd the non-holding of Friday prayers in the evening of absence and also the lack of need for political positions to be accepted by the ulema have been the most important negative approaches in the relations of some other Shiite ulema with the Safavid kings in the period in question.And the non-holding of Friday prayers in the evening of absence and also the lack of need for political positions to be accepted by the ulema have been the most important negative approaches in the relations of some other Shiite ulema with the Safavid kings in the period in question.
Keywords: Shiite scholars, Political Thought, Safavid, Shah Ismail, Shah Tahmaseb
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.