masoum ali pajeh
-
تاریخ فاطمیان را می توان در آثار گونه گون، از منابع موافق اسماعیلی گرفته تا منابع مخالف سنی و شیعی دوازده-امامی، بازجست. این مقاله بر یکی از منابع سنی یعنی مفرج الکروب فی اخبار بنی ایوب متمرکز شده و با رویکرد «توصیفی-تحلیلی» و بر پایه مطالعات کتابخانه ای، این پرسش را پی گرفته که سیمای فاطمیان در این کتاب چگونه بازنمایده شده-است؟ اهمیت موضوع از آن جهت است که مفرج الکروب اساسا تاریخ دودمانی ایوبیان است و از این روی تحلیل بازنمایی سیمای فاطمیان در تاریخ دودمانی دشمنان و جانشینان ایشان، می تواند عیار دقیقی برای سنجش بی طرفی ابن واصل باشد. آنچه ابن واصل درباره فاطمیان آورده، مشتمل بر برخی روایدادهای تاریخی، عقاید فاطمیان و ذکر برخی از اشعار سروده-شده درباره آنها است. در مسئله نسب فاطمیان دیدگاه ابن واصل بر رد انتساب ایشان به علویان است، اما در ذکر روایت های تاریخی مرتبط با فاطمیان کمتر دست به ارزش داوری زده و بدون جانب داری از ایوبیان به ذکر رویدادها پرداخته است. با این همه به هنگام ذکر عقاید و باورهای فاطمیان روایت او قالب ردیه نویسی گرفته و متضمن بدگویی از فاطمیان است.کلید واژگان: ابن واصل, مفرج الکروب فی اخبار بنی ایوب, تاریخ نگاری دودمانی, ایوبیان, فاطمیانThe history of the Fatimids can be found in various works, from pro-Ismaili sources to anti-Sunni and Shia sources of Twelver Imams. This article focuses on one of the Sunni sources, Mufarij al-Kuroob fi Akhbar Bani Ayyub, and with a "descriptive-analytical" approach and based on library studies, it pursues the question of how the image of the Fatimids is represented in this book? The importance of the issue is that Mafarj al-Karub is basically the dynastic history of the Ayyubids, therefore, the analysis of the representation of Fatimids' image in the dynastic history of their enemies and successors can be an accurate benchmark for measuring Ibn Wasil's impartiality. What Ibn Wasil brought about the Fatimids includes some historical events, the Fatimids' opinions and mentioning some poems written about them. In the issue of the Fatimids' lineage, Ibn Wasil's view is to reject their attribution to the Alawites. But in mentioning the historical narratives related to the Fatimids, he has done a little the value judgment and mentioned the events without favoring the Ayyubids. However, in the course of mentioning Fatimids' opinions and beliefs, his narration takes the shape of writing refutation and includes dispraising of the Fatimids.Keywords: Ibn Wasil, Mafaraj Al-Karub Fi Akhbar Bani Ayyub, Dynasty Historiography, Ayyubids, Fatimids
-
نشریه سخن تاریخ، پیاپی 37 (بهار 1401)، صص 69 -89
تاریخ یعقوبی اثر احمد بن ابی یعقوب (د. 284ه) از جمله تواریخ عمومی است که به روش ترکیبی تالیف شده، بدین معنی که با حذف زنجیر ه اسنادها و تلفیق محتوای چند روایت از یک رویداد گزارشی واحد و منسجم از آن عرضه کرده است. حذف زنجیره اسنادها، نا هم خوانی برخی از گزارش ها با روایات دیگر منابع شناخته شده هم عصر (المغازی، السیره النبویه، الطبقات الکبری و...) و به ویژه ارایه گزارش های متفرد و متشیعانه یعقوبی بازیابی منابع و ارزیابی اعتبار روایات او را ضرور می سازد. پرسش های اصلی این پژوهش اینهاست: منابع یعقوبی کدام است؟ آیا این منابع اعتبار و وثاقت کافی دارند؟ وسرانجام این که معیار یعقوبی برای گزینش روایات چه بوده است؟ بنابر یافته های پژوهش اگرچه گزارش های یعقوبی در باب نقش علی (ع) در غزوات احد، خندق، بنی قریظه، بنی جذیمه، حنین و فتح مکه هم سو با سایر منابع و معتبر است؛ اما در جاهایی متاتر از گرایش های شیعی گزارش هایی متفاوت و گاه شاذ ارایه کرده که منبع آن ها مشخص نیست.
کلید واژگان: تاریخ نگاری یعقوبی, تاریخ یعقوبی, علی (ع), تاریخ نگاری شیعی, اعتبار سنجی روایاتTarikh Al-Ya’qubi, written by Ahmad ibn Abi Ya’qub (d. 284 AH), is one of the general histories that has been compiled in a combined method; that is it presents a whole coherent account of a historical event by removing the chain of narrators as well as integrating several records of a same event.There are some factors in Tarikh Al-Ya’qubi that make it necessary to retrieve its resources as well as evaluate the authenticity of its narrations: the removal of the chain of narrators, the inconsistency of some reports with the accounts of other well-known contemporary resources (Al-Maghazi, Al-Sirah Al-Nabawiyyah, Al-Tabaqat Al-Kubra, etc.) and specifically including unheard and Shii-like narrations.The main questions of this research include: What are the resources of Tarikh Al-Ya’qubi? Are these resources sufficiently credible? And finally, what was Al-Ya’qubi’s criterion in authenticating the narrations?According to the research findings, although Al-Ya’qubi’s accounts on the role of Imam Ali (as) in the Prophet-led battles of Uhud, Khandaq, Bani Qurayzah, Bani Jazima, Hunayn and the Conquest of Mecca are valid and in line with other resources, his history - influenced by his Shiite attitudes - sometimes includes different and rare accounts, the resource of which is not known.
Keywords: Al-Ya’qubi historiography, Tarikh Al-Ya’qubi, Imam Ali (AS), Shiite historiography, authentication of narrations
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.