به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

mohammad javad khanzadi

  • محمدجواد خانزادی، سمیه نوغانی*، اکبر شریفی نیا

    محوطه تاریخی سیروان در روستای سراب کلان شهرستان سیروان، در حوزه شمالی استان ایلام واقع شده و براساس نظر کارشناسان و با توجه به آثار به دست آمده از آن، متعلق به دوران ساسانی و اوایل اسلامی است. این پژوهش با هدف بررسی و مطالعه ترکیب شیمیایی قطعات شیشه ای به دست آمده از مطالعات باستان شناسی جهت تعیین عرصه و حریم این محوطه، بر روی تعداد 10 نمونه مطالعاتی (عمدتا شامل قطعاتی از بدنه ظرف) با استفاده از روش آنالیز فلویورسانس پرتو ایکس (XRF) انجام شده است. تحلیل و بررسی نتایج آنالیزها نشان می دهد این آثار از گروه شیشه های قلیایی (سیلیسی - سودا - آهکی) بوده و با توجه به نسبت مقادیر عناصر قلیایی آنها، از خاکستر گیاهی در ترکیب مواد اولیه جهت تولید این شیشه ها استفاده شده است. میانگین درصد وزنی سیلیسیم اکسید 97/60 % بوده و با توجه به مقادیر اکسیدهای آلومینیوم و آهن، منابع سیلیسی با خلوص کم در تولید این شیشه ها به کار برده شده است. مشاهده پراکندگی نسبی در مقادیر عناصر تشکیل دهنده شبکه شیشه های مورد مطالعه و به طور کلی عدم مشاهده روابط معنادار بین عناصر، فرضیه تنوع و تفاوت در منابع اولیه، زمان و یا مکان تولید را تقویت می کند. همچنین مطالعه تطبیقی نمونه های محوطه تاریخی سیروان با نتایج آنالیز آثار شیشه ای متعلق به نزدیک ترین محوطه های تاریخی به این محوطه (تپه گوریه و گنبد جهانگیر)، بیانگر تفاوت در مقادیر عناصر تشکیل دهنده آنها بوده که می تواند ناشی از تفاوت مواد اولیه، تکنیک و یا زمان ساخت باشد.

    کلید واژگان: محوطه تاریخی سیروان, شیشه های تاریخی, شیشه های سودا - آهکی, آنالیز عنصری
    Mohammad Javad Khanzadi, Somayeh Noghani*, Akbar Sharifinia

    Sirvan historical site is located in Sarāb Kalān village in northern area of Ilam province and according to experts and remains belongs to Sasanian and Early-Islamic periods. The purpose of this research, for the first time, was to investigate the chemical structure of 10 glass fragments (mainly including parts of the body of the vessel) obtained from geoarchaeological studies of this area, using XRF analytical method. The results of analysis show that these samples have been classified in the group of alkaline glass (silica - soda - lime) and according to the ratio of their alkaline elements, vegetable ash (probably local plants) has been used to prepare the glass load. The average weight percentage of silicon oxide is 60.97 with a variance of 15.100 and due to the amounts of aluminum and iron oxides, different sources of silica with low purity have been used in the production of these glasses. Observing variation in amounts of elements in glass lattice and lack of correlation between elements, strengthens the hypothesis of diversity and alteration in primary sources. Also, a comparative study between these samples with the analytical results of glass artifacts belonging to the closest historical sites to Sirvan (Goryeh and Jahangir Dome), indicates that probably the samples of Sirvan are older than these two sites, and trial and error has been played a main role in their production.

    Keywords: Sirvan Historical Site, Historical Glass, Soda-Lime Glasses, Elemental Analysis
  • محمدجواد خانزادی، سمیه نوغانی*، اکبر شریفی نیا، رویا بهادری

    محوطه تاریخی سیروان در استان ایلام، با استناد به منابع تاریخی و مطالعات اولیه کارشناسان، مربوط به دوره ساسانی و قرون نخستین اسلامی است. متاسفانه باوجود اهمیت باستان شناختی سیروان، در این منطقه فعالیت های گسترده باستان شناسی و مطالعات باستان سنجی اشیاء به دست آمده، انجام نشده است. به منظور بررسی سیستماتیک نمونه های حاصل گمانه زنی اولیه جهت انجام مطالعات زمین باستان شناسی محوطه، در این پژوهش 14 نمونه از یافته های سفالی به دست آمده از این محوطه، مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند. با توجه به این پرسش که ویژگی های ژیوشیمیایی، شباهت ها و تفاوت های ساختاری نمونه های موردمطالعه چیست و با هدف شناسایی عناصر و فازهای تشکیل دهنده این نمونه ها، تخمین دمای پخت و هم چنین ترسیم الگویی جهت طبقه بندی آن ها، آنالیزهای طیف سنجی فلورسانس پرتو ایکس (XRF) و پراش اشعه ایکس (XRD) انجام شد. میزان انحراف معیار مقادیر اکسیدهای اصلی سیلیسیم، آلومینیوم، آهن، کلسیم و منیزیم در این 14 نمونه به ترتیب 527/11، 290/3، 705/2، 887/5، و 087/2 محاسبه شد. پراکندگی بالای مقادیر این عناصر به ویژه در سیلیسیم و کلسیم، نشان دهنده تنوع در منابع و فرآوری مواد اولیه است و حاکی از آن است که این نمونه ها متعلق به کارگاه های متفاوت سفالگری، مناطق و یا دوره های تاریخی متفاوت هستند؛ هم چنین به طور کلی الگویی برای طبقه بندی این نمونه ها مشاهده نمی شود، مگر در دو نمونه شماره های S8 و S9 که ازنظر ترکیب شیمیایی و فازهای مینرالی، شباهت بسیاری دارند. سه نمونه S12،S13 و S14 نیز به طور کامل مشخصات شیمیایی متفاوتی دارند و احتمال می رود محصولات وارداتی باشند. در نمونه های با درصد کلسیم اکسید بالا (بیشتر از 6% وزنی) به نظر می رسد از ترکیبات آهک دار موجود در منطقه به عنوان ماده پرکننده استفاده شده است. با توجه به عدم شناسایی کانی های رسی و حضور فازهای کلسیت (احتمالا باقی مانده از مواد اولیه)، دیوپسید و گلنیت (محصولات فرآیند پخت)، دمای پخت نمونه ها نیز در حدود 850 تا 900 درجه سانتی گراد تخمین زده می شود.

    کلید واژگان: ایلام, محوطه تاریخی سیروان, سفال, ساختارشناسی, آنالیزهای XRD و XRF
    Mohammad Javad Khanzadi, Somayeh Noghani *, Akbar Sharifinia, Roya Bahodori

    According to experts, Sirvan historical site in Ilam province belongs to the Sassanid period or the early Islamic centuries. Despite the archaeological importance of this site, unfortunately, methodical and broad archaeological and archaeometical activities have not been performed. To the systematic investigation of samples obtained from the initial excavations for geoarchaeological studies, 14 potsherds from this site were examined. Concerning this question that what are the main geochemical properties, structural similarities, and differences between these specimens, experimental analysis was done. In order to the elemental and mineralogical description of samples, estimating their firing temperature, and preparing a model for classification of them, chemical composition and mineralogical phases of samples were characterized through X-ray fluorescence (XRF) and X-ray diffraction (XRD) analysis. The standard deviations of the amount of silicon, aluminum, iron, calcium, and magnesium oxides were calculated at 11.527, 3.290, 2.705, 5.887, and 2.087, respectively. High dispersion of the quantity of elements especially for Si and Ca reveals that these samples belong to different workshops, regions, or historical periods with variation in sources and amounts of raw materials and processing steps. in the same geographical area. Moreover, any special model for classification of samples not found, except samples no. S8 and S9 that have similarity in their chemical and mineralogical composition. In addition, the three samples S12, S13, and S14 have completely different chemical and mineralogical characterization and are probably to be imported products. Also in samples with a high amount of the calcium oxide (more than 6%), probably local limestones were used as temper. In general, these samples can be considered as local production (except for the three examples mentioned. Concerning not identifying the clay minerals and presence of calcite (likely primary), diopside, and gehlenite (as firing products), the firing temperature of these samples was estimated between 850 - 900.

    Keywords: Ilam, Sirvan Historical Site, ancient pottery, structure analysis, XRD, XRF analysis
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال