mohammad sharif khaledian
-
بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط قبل از معرفی ارقام جدید پایدار و سازگار ضروری است. به منظور ارزیابی کارایی استفاده از GGE بای پلات و AMMI در مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاین های گندم دوروم در مناطق دیم معتدل و سرد، تعداد 17 ژنوتیپ پیشرفته دوروم به همراه شاهدها (ساجی، زردک و سرداری) به مدت سه سال زراعی (93-1390) در مناطق مراغه، سرارود، قاملو، اردبیل و شیروان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم کشت شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین محیط ها، ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اختلاف آماری معنی داری مشاهده گردید. بزرگی اثرات اصلی برای محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به ترتیب 80 درصد، 4 درصد و 9 درصد مجموع مربعات کل بود. میزان پوشش سبز، تیپ رشد زمستانه، شاخص زراعی و ارتفاع گیاه همبستگی مثبت با عملکرد دانه داشته، ولی همبستگی عملکرد با صفات تعداد روز تا خوشه دهی و رسیدگی منفی بود. بر اساس نتایج GGE بای پلات، محیط ها به سه گروه و ژنوتیپ ها به چهار گروه تفکیک شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از آماره پایداری امی (ASV) و GGE بای پلات نشان داد لاین هایی نظیر راسکون در مناطق سردی مثل مراغه، قاملو و اردبیل می توانند منبع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام جدید دوروم باشند. نتایج AMMI و شاخص پایداری امی (ASV) در مقایسه با نتایج GGE بای پلات نشان داد تمامی این شاخص ها از پتانسیل خوب برای ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ ها برخوردار بوده ولی GGE بای پلات بسیار کاربردی تر بوده و می تواند به صورت گسترده ای در بررسی ژنوتیپ ها در مناطق و سال های متعدد در برنامه های اصلاح غلات بکار گرفته شود.کلید واژگان: آزمایشات ناحیه ای عملکرد, پارامترهای پایداری, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, گندم دوروم دیمIntroductionDurum wheat (Triticum turgidum var. durum) is grown for human consumption, mainly as pasta products, e.g., spaghetti and macaroni, couscous, bulgur, frike, flat breads, etc. Worldwide, the area annually planted to durum wheat is estimated to be around 17-18 million hectares, i.e., 8 percent of total wheat area, with a production averaging about 30 million tons annually, which is 5.5 percent of total wheat production. Although durum is grown in various regions of the world, the great bulk of durum area and production is concentrated in the Mediterranean basin and North America. Eight countries (Algeria, Canada, Italy, Morocco, Syria, Tunisia, Turkey, and USA) account for nearly two thirds (2/3) of world durum area and production. In Iran, the area under durum cultivation is about 400-500 thousands hectares with an annual production of 400-500 thousand tons, which covers about 60% of country demands. In spite of the importance of durum for Iranian rural economies, the country has not all succeeded in its research and development efforts to substantially improve durum productivity. The combinations of increasing demand for durum and durum products, as a result of demographic pressure, and relatively low durum productivity partly due to abiotic stresses (i.e. cold, terminal heat, moisture and nutrient deficiency stresses) made the country to an importer of durum. These are frequently exacerbated by biotic stresses, e.g., diseases and insects that may severely inhibit crop growth.
Materials and methodsThe main purpose of this study was to achieve high yielding durum wheat genotypes with higher yield stability in different environmental condition, tolerance to environmental stresses such as cold damage, drought and end of season heat stress. Hence, 17 durum wheat lines were evaluated for grain yeild and morphlogical traits in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Shirvan agricultural research stations in 2011-14. In each location, the experiments were conducted in a randomized complete block design with three replications.
Results and discussionBased on combined ANOVA, there was significant difference among the environments, genotypes and G×E. GGE-biplot models showed that the 5 environments were belonged to 3 mega-environments, and different genetopes had higher yield in each mega-environments. Sumplimentary irrigation, at sowing time and flowering growth stages, could increase grain yield of lines 30 and 70 percent in Maragheh and Qamloo locations, respectively. The increase of grain yield was 42 percent for line Rascon under suplimentary irrigation. The AMMI and GGE results also confirmed genotype 5 was the most high-yielding durum line with reasonable yield stability in cold areas (Maragheh, Qamloo and Ardabil). Also, genotype 13 was the most high yielding and stable line in Sararood. Hence, these line can be candiatted to release new durum varieties for cold and moderat rainfed areas. Complementary irrigation could increase grain yield up to 30 and 70 percent in Maragheh and Sararood, respectively.
ConclusionsIt can be concluded that finding of new stable high-yielding durum lines, with better performances than that the existed varieies, is a great progress in durum breeding programs in cold rainfed areas. Both GGE biplot and AMMI analyses could be used in grain yield stability and adaptability under rainfed conditions and sumplementary irrigations, however, the results of GGE biploet were more applicable and can be use extensively in the study of grain yield adaptability and stability under rainfed and sumplementary irrigations conditions in durum wheat breeding programs.Keywords: Genotype × Environment_Rainfed durum wheat_Regional yield trials_Stability parameters -
برهمکنش ژنوتیپ × محیط در مورد عملکرد گندم دوروم باعث می شود که نتوان یک رقم اصلاح شده پرمحصول را برای مناطق مختلف توصیه کرد. لذا به منظور بررسی پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاین های گندم دوروم در مناطق مختلف دیم، تعداد 16 لاین پیشرفته دوروم به مدت سه سال زراعی (94-1391) در مناطق مراغه، کردستان، سرارود، اردبیل و ارومیه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم ارزیابی شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین محیط ها، ژنوتیپ ها و برهمکنش ژنوتیپ در محیط اختلاف آماری معنی داری مشاهده گردید. بر اساس نتایج GGE بای پلات، محیط ها به سه گروه و ژنوتیپ ها به چهار گروه تفکیک شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از آماره پایداری امی (ASV) و GGE بای پلات نشان داد که امکان انتخاب ژنوتیپ های پایدار و پرمحصول بین لاین های پیشرفته نسبت به ارقام شاهد وجود دارد و لاین هایی نظیر G-1252 و 61-130/414-44// در مناطق سردی مثل مراغه، قاملو و منطقه معتدل سرارود و لاین 10 در اردبیل می توانند منبع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام دوروم متحمل به تنش های خشکی و سرما در دیمزارهای این مناطق باشند. در مجموع، طی سه سال، لاین61-130/414-44// به طور میانگین 27 درصد عملکرد بیشتری نسبت به رقم شاهد (ساجی) داشت. انجام آبیاری در مراحل کشت و اوایل گرده افشانی توانست عملکرد عمومی لاین ها را 14 و 68 درصد به ترتیب در مناطق مراغه و سرارود افزایش دهد که این افزایش برای لاین 61-130/414-44// در منطقه مراغه 17 درصد و در سرارود 37 درصد بودند. در نهایت، بر اساس نتایج GGE بای پلات و AMMI، امکان گزینش لاین های پیشرفته گندم دوروم با پایداری و عملکرد زیاد نسبت به شاهد (ساجی) وجود دارد. به علاوه، نتایج AMMI و شاخص پایداری امی (ASV) در مقایسه با نتایج GGE بای پلات نشان داد تمامی این شاخص ها از پتانسیل خوبی برای ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ ها برخوردار بودند و این در حالی است که نتایج GGE بای پلات در بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ژنوتیپ ها در محیط های متفاوت بسیار کارآ و کاربردی تر بوده و می تواند به صورت گسترده ای در بررسی لاین ها در مناطق و سال های متعدد در برنامه های اصلاح گندم دوروم و سایر غلات به کار گرفته شود.
کلید واژگان: پایداری, دوروم دیم, ژنوتیپ × محیط, سازگاری, سردسیرGenotype × environment interactions make it difficult to release high yielding durum varieties for diverse environmental conditions. The main purpose of this study was to achieve high yielding durum wheat genotypes with higher yield stability in different environmental conditions, tolerance to environmental stresses such as cold damage, terminal drought, and heat stresses. Hence, 16 durum wheat lines were evaluated for grain yield stability and morphological traits in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Urmia Agricultural Research Stations in 2012-15. In each location, the experiments were conducted in a randomized complete block design with three replications. Based on combined ANOVA, there were significant differences among the environments (E), genotypes (G) and G×E. GGE-biplot analysis showed that the 14 environments belonged to 3 mega-environments, and different genotypes had higher yield in each mega-environments. The AMMI and GGE results also confirmed that genotypes 2 (G-1252) and 3 (61-130/414-44// ) were the most high-yielding durum lines with reasonable yield stability across environments. Also, genotype 10 was the most adapted genotype to Ardabil. Line 61-130/414-44// had 60, 11, 31, 10 and 17% more yield than check line (Saji) in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Urmia under rainfed conditions, respectively. Hence, these lines can be candiates to release as new durum varieties for cold and moderate rainfed areas. Complementary irrigation could increase grain yield up to 14 and 68% in Maragheh and Sararood, respectively. It can be concluded that finding new stable high-yielding durum lines, with better performances, as compared to the existed varieties, is a great progress in durum breeding programs in cold rainfed areas. Moreover, the GGE biplot and AMMI analysis had good performance in adaptability and yield stability analysis in durum genotypes and could be used to evaluate durum genotypes at different locations over the years in durum breeding programs.
Keywords: Stability, Adaptability, Genotype × Environment, Durum, Cold rainfed -
به منظور بررسی عملکرد دانه و سایر صفات زراعی تریتیکاله در مقایسه با گندم دیم در شرایط آبیاری تکمیلی این آزمایش در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم قاملو واقع در استان کردستان انجام شد. از یک آزمایش کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار استفاده شد. رژیم های رطوبتی مختلف شامل آبیاری پاییزه هنگام کاشت، آبیاری بهاره در مرحله شیری شدن دانه و دیم، کرت های اصلی و سه ژنوتیپ تریتیکاله (رقم جوانیلو به اضافه دو لاین امید بخش) و سه ژنوتیپ گندم دیم (رقم آذر 2 به اضافه دو لاین امید بخش) کرت های فرعی آزمایش را شامل شدند. نتایج نشان داد که آبیاری در مرحله شیری شدن دانه با تولید 3805 کیلوگرم در هکتار دارای برتری 649 کیلوگرمی نسبت به آبیاری در زمان کاشت بود. رقم جوانیلو با متوسط تولید 4415 کیلوگرم در هکتار افزایش معنی داری نسبت به رقم آذر 2 در هر سه رژیم رطوبتی نشان داد. به طور کلی تریتیکاله در هر سه رژیم رطوبتی آبیاری در مرحله کاشت، آبیاری در مرحله شیری شدن دانه و دیم به ترتیب از برتری 26، 49 و 48 درصدی عملکرد دانه نسبت به گندم برخوردار بود. این افزایش عملکرد ناشی از عملکرد بهتر این محصول در ارتباط با اجزای عملکرد مانند تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه و طول دوره پر شدن دانه بود.
کلید واژگان: آبیاری تکمیلی, شرایط دیم, غلات, مقاومت به خشکیTo assess of grain yield and agronomic traits of triticale in comparison with wheat under supplementary irrigation an experiment was carried out during 2009-10 year in Qamloo dryland Research station located in Kurdistan. A split plot with RCBD arrangement in four replications was used. Moisture regimes including irrigation at planting time, irrigation at early grain filling and no irrigation (rainfed conditions) considered as main plots. Six genotypes including three genotypes of triticale (Juanillo and two promised lines) and three genotypes of bread wheat (Azar2 and two promised lines) were included as sub plots. Even though there was not significant difference between irrigation at planting time and rainfed conditions, irrigation at grain filling with grain yield of 3805 Kg/ha averagely produced 17.5 % over than them. However, triticale produced 26 %, 49% and 48 % more grain yield than wheat in irrigation at planting, milking and rainfed conditions, respectively. This superiority was related to better performance of triticale in yield components, biological yield, plant height and grain filling period.Keywords: Cereals, Drought resistance, Dryland conditions, Supplementary irrigation
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.