فهرست مطالب mozaffar rostaei
-
مقدمه و هدف
تنش خشکی یکی از مهمترین تنش های محیطی است که تولید گندم را با محدودیت رو به رو ساخته و بازده تولید این گیاه را در مناطق خشک و نیمه خشک به طور قابل ملاحظ ه ای کاهش داده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی واکنش 15 ژنوتیپ گندم بهاره به تنش خشکی و معرفی ژنوتیپ های برتر برای کشت در مناطق با کمبود آب انجام گرفت.
مواد و روش هابه منظور گروه بندی و مطالعه تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های پیشرفته گندم بهاره در شرایط تنش کم آبی، در طی دو سال زراعی از 1395 تا 1397، 15 ژنوتیپ گندم بهاره در دو شرایط نرمال و واجد تنش کم آبی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بررسی شدند. تنش خشکی از مرحله گرده افشانی با قطع آبیاری اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل صفات مورفولوژی، فیزیولوژی و اجزای عملکرد بود.
یافته هابر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب اثر متقابل سه جانبه (ژنوتیپ، شرایط آبیاری و سال) برای اکثر صفات مورد بررسی، بجز شاخص کلروفیل، کارتنویید و کلروفیل b معنی دار بود که حاکی از واکنش متفاوت ژنوتیپ ها در دو شرایط واجد تنش و نرمال در دو سال آزمایش می باشد. همچنین اثر متقابل دو جانبه ژنوتیپ و تنش آبی برای اکثر صفات به استثنای تعداد سنبله، طول سنبله و کارتنویید معنی دار بود و بر این اساس مقایسه میانگین این سه صفت مذکور در متوسط شرایط انجام شد. از نظر صفت عملکرد دانه ژنوتیپ های URBWYT4، URBWYT1 و ERWYT4 در شرایط واجد تنش و URBWYT3، گنبد، کریم و مروارید در شرایط نرمال بیشترین مقادیر را به خود اختصاص دادند. گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از روش Ward و بر اساس تمامی صفات با داده های استاندارد شده منجر به تخصیص ژنوتیپ ها در دو خوشه مجزا در هر دو شرایط واجد تنش و نرمال شد که نتایج حاصل از تابع تشخیص نیز این گروه بندی ها را تایید کرد. ژنوتیپ های ERWYT1، URBWYT3، URBWYT5، URBWYT4، ERWYT5، URBWYT1، URBWYT2، ERWYT4 و ERWYT2 در شرایط نرمال و مروارید، ERWYT1، ERWYT2، URBWYT2، ERWYT3 و URBWYT4 در شرایط واجد تنش در گروه برتر از نظر تمام صفات مورد مطالعه قرار گرفتند.
نتیجه گیریبر این اساس دو ژنوتیپ مروارید و ERWYT3 را به عنوان ژنوتیپ های برتر برای هر دو شرایط می توان معرفی نمود.
کلید واژگان: تابع تشخیص, تجزیه خوشه ای, تنش خشکی, عملکرد دانه, گندم بهاره}Introduction and ObjectiveDrought stress is one of the most important environmental stresses that has limited the production of wheat and has significantly reduced the production efficiency of this plant in arid and semi-arid regions. The aim of this study was to investigate the response of 15 spring wheat genotypes to drought stress and to introduce the best genotypes for cultivation in areas with water shortage.
Material and MethodsIn order to study of genetic diversity in advanced spring wheat genotypes based on some morphological, physiological and agronomic traits, 15 spring wheat genotypes by using randomized complete block design (RCBD) in three replications under two non-stress and water-deficit stress conditions were examined at research field of Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran during 2016-2017 and 2017-2018 crop years. The morphological, physiological and yield component were assayed.
ResultBased on results of the combined variance analysis, the interaction effects of genotype, irrigation conditions and year were significant for most of the studied traits, except chlorophyll index, carotenoid and chlorophyll b, that indicating the different reactions of genotypes under two non-stress and water-deficit stress conditions. Also, the interaction effects of genotype and water conditions were significant on studied characters except of spike number, spike length and carotenoid. Under water deficit stress the genotypes of URBWYT4, URBWYT1 and ERWYT4 showed the highest seed yield, and URBWYT3, Gonbad, Karim, and Morvarid showed the maximum seed yield in normal condition. Cluster analysis using Ward method based on studied traits with standardized data led to the allocation of genotypes in two separate clusters in both non-stress and water-deficit stress conditions. Also the results of the discrimination function analysis confirmed the genotypes grouping of cluster analysis. According to cluster analysis the genotypes of ERWYT1, URBWYT3, URBWYT5, URBWYT4, ERWYT5, URBWYT1, URBWYT2, ERWYT4 and ERWYT2 in non-stress condition and Morvarid, ERWYT1، ERWYT2، URBWYT2، ERWYT3 and URBWYT4 under water-deficit stress were elite genotypes.
Conclusionaccording to obtained results the two genotypes of Morvarid and ERWYT3 can be introduced as the best genotypes for both studied conditions.
Keywords: Cluster analysis, Discriminant function, Drought stress, Grain yield, Spring wheat} -
کم آبی مهم ترین تنش غیرزیستی است که رشد و عملکرد گندم را در بیشتر نقاط جهان محدود می کند. برای شناسایی ژن های کنترل کننده عملکرد دانه و طول و عرض برگ پرچم و برگ دوم در گندم نان، 121 لاین اینبرد نوترکیب نسل F8 حاصل از تلاقی رقم متحمل به خشکی آذر2 و رقم پرمحصول 87Zhong 291 در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس توزیع فنوتیپی، تفکیک متجاوز برای کلیه صفات مورد مطالعه مشاهده شد. نقشه ژنتیکی مشتمل بر 37 نشانگر SSR، 16 نشانگر ISSR و 32 نشانگر AFLP در مجموع 1157 سانتی مورگان از ژنوم گندم را با متوسط فاصله 26/17 سانتی مورگان بین دو نشانگر مجاور پوشش داد. بر اساس مکان یابی فاصله ای مرکب، تعداد 59 QTL تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی برای صفات مورد مطالعه مکان یابی شدند. برای طول برگ پرچم، چهار و یک QTL به ترتیب تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی شناسایی گردید. علاوه بر این، هفت، هشت و نه QTL به ترتیب برای عرض برگ پرچم و طول و عرض برگ دوم تحت شرایط دیم مورد شناسایی قرار گرفتند. برای عملکرد دانه نیز 20 و 10 QTL به ترتیب تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم مکان یابی شدند. QTL شناسایی شده بین دو نشانگر ISSR25_2-CFA2257 برای عملکرد دانه تحت شرایط آبیاری تکمیلی با تبیین 46/40 درصد از واریانس فتوتیپی عملکرد دانه، به عنوان QTL بزرگ اثر معرفی گردید. بیشتر QTLهای شناسایی شده دارای اثر افزایشی مثبت بودند که نشان دهنده توارث الل موثر دراین جایگاه ها از آذر2 به نتاج می باشد. هشت جایگاه برای 29 QTL مربوط به صفات مختلف نیز مشترک بودند که نشان دهنده پیوستگی ژنی یا اثر پلیوتروپیک می باشد. با توجه به اهمیت ناحیه مربوط به حدفاصل نشانگرهای ISSR25_2-CFA2257 در کنترل عملکرد دانه، با اشباع این ناحیه ژنومی با نشانگرهای بیشتر می توان از آن ها در برنامه گزینش به کمک نشانگر استفاده کرد.کلید واژگان: تجزیه QTL, تنش کمبود آب, مکان یابی فاصله ای مرکب}Drought is the most important abiotic stress affecting growth and production of wheat worldwide. To identify genes controlling grain yield, length and width of flag and second leaves in bread wheat, 121 recombinant inbred lines derived from a cross between drought tolerant Azar2 and high yielding 87Zhong 291 varieties were evaluated under rainfed and supplementary irrigation. Transgressive segregation was observed for all of the studied traits as revealed by phenotypic distribution of the traits. Genetic map consisted of 37 SSR, 16 and 32 AFLP markers covered 1157 cM of wheat genome with an average distance of 17.26 cM between two adjacent markers. Based on composite interval mapping, 59 QTLs were identified for the studied traits under rainfed and supplementary irrigation. For flag leaf length, 4 and 1 QTLs were identified under rainfed and supplementary irrigation, respectively. In addition, 7, 8 and 9 QTLS were mapped for width of flag leaf, length and width of second leaf under rainfed condition, respectively. For grain yield, 20 and 10 QTLs were mapped in the supplementary irrigation and rainfed conditions, respectively. In this study, 8 QTLs were common for the traits under study which could be due to genetic linkage or plieotropy. Considering the importance of genomic region between ISSR25_2-CFA2257 markers in controlling grain yield, with saturation of this region with more markers, their could be used in marker assisted selection program.Keywords: Composite interval mapping, QTL analysis, Water deficit stress}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.