seyed mohammad bagher hojjati
-
پژوهشنامه معارف قرآنی، پیاپی 41 (تابستان 1399)، صص 185 -212
انسان به سبب دارابودن صفات وویژگی های خاص ذاتی کانون توجه خردورزان بوده و هر اندیشمندی با توجه به بینش خود شناخت انسان را مورد واکاوی قرار داده است؛ از طرفی پی بردن به نعمت های خلق شده متقن ترین راه برای شناخت خالق هستی است و با شناخت خالق، ماهیت انسان تبیین می گرددکه خود سبب شکرگزاری، تذکر انسان، رهایی ازغفلت و سرانجام راه گشای سعادت دنیا وآخرت خواهد شد.این مسئله ضرورت بحث پیرامون انسان ونعمت های الهی را مبرهن می نماید. سوره مبارکه «الرحمن» به طور ویژه بر نعمت های الهی تاکید داشته وآلاء خداوند را به دو دسته دنیوی و اخروی تقسیم نموده که از جمله نعمت های دنیوی میتوان به نعمت اعطای قرآن کریم وزمینه سازی تعلیم و تعلم،خلقت خورشید و ماه و تجلی نظام بر آنها،آفرینش گیاهان ومحصولات آنها،توجه به ماهیت و چگونگی خلقت انسان، قرار دادن فصول سال و بهره گیری از فصل ها،بهره گیری ازدریاها ومحصولات دریایی، فناپذیری ممکن الوجود و فناناپذیری واجب الوجود و... اشاره نمود. حسابرسی،نعمت فروپاشی نظام دنیا وربوبیت مطلق خداوند،محیاشدن شرایط برپایی قیامت،برقراری عدالت واجرای قانون عدل الهی برگناهکاران،ایجاددوبهشت واعطاهای الهی برموحدین، زندگی پایدار و جاویدانه،دیگرنعمتهای بهشتی اعم از باغ ها،چشمه ها، میوه ها، همسران زیبا و با وفا،حوریان بهشتی را از جمله نعمت های اخروی قلمداد کرد.لذا این نوشتار میکوشد با رویکردی تحلیلی-توصیفی به انسان ونعمت های الهی ازدیدگاه قرآن باتاکید برآیات سوره الرحمن بپردازد.
کلید واژگان: سوره الرحمن, دنیا, نعمت, آخرت, انسانDue to having innate traits and characteristics,human beings have been the focus of attention of rationalists, and every thinker has analyzed human cognition according to his own vision;Onthe other hand, understanding the blessings created is the surest way to know the Creator of the universe, and by knowing the Creator,the nature of man is explained,which in turn will cause gratitude,reminder of man,liberation from neglect,and finally open the way to worldly happiness and the hereafter. It reveals the human and divine blessings around man.Surah Al-Rahman emphasizes the blessings of God in particular and divides the blessings of God into two categories: worldly and hereafter.He mentioned the creation of plants and their products, paying attention to the nature and manner of human creation,placing the seasons of the year and using the seasons, using the seas and marine products, the perishability of possible existence and the inevitable immortality of existence, and so on.Auditing, the blessings of the collapse of the world order and the absolute quality of God, the creation of conditions for the resurrection, the establishment of justice and the implementation of the law of divine justice for sinners, the creation of paradise and divine gifts to believers,sustainable and eternal life, other heavenly blessings including gardens, springs and beauties Wafa considered Hourian Beheshti as one of the blessings of the Hereafter.Therefore, this article tries to deal with human beings and divine blessings from the Quran's point of view with an analytical-descriptive approach,emphasizing the verses of Surah Ar-Rahman.
Keywords: Surah al-Rahman, The world, blessings, the hereafter, man -
دو مفهوم «رسول» و «نبی» گرچه به صورت گسترده ای در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی مورداستفاده بوده اما مفسران و متکلمان مسلمان کمتر بر معنای دقیق این دو توافق داشته اند. به طورکلی می توان دیدگاه های ایشان را در این زمینه تحت دو عنوان تغایر و تساوی تقسیم بندی نمود. البته دیدگاه تغایر با تقریرهای چندگانه ای تبیین شده است که در هر یک از این تقریرات وجه تمایز رسول از نبی عبارت است از: داشتن ماموریت ابلاغ وحی به مردم، داشتن شریعت مستقل، داشتن کتاب، رویت فرشتگان. آنان که رسول را مامور ابلاغ وحی دانسته اند و برای نبی چنین امری را قائل نیستند، معنای نبی را یکی از این سه دانسته اند: عدم داشتن رسالت ابلاغ وحی، خبردادن از جانب خداوند و دارا بودن شان و مقام بالا. در این مقاله دیدگاه های حدود 80 مفسر و متکلم درباره این دو واژه، در سه دوره زمانی متقدمان، متاخران و معاصران موردبررسی قرارگرفته و طبقه بندی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تقریرات مختلف از تساوی یا عدم تساوی دو مفهوم نبوت و رسالت در تمامی ادوار اندیشه اسلامی وجود داشته است، هرچند متاخران بیشتر به اعم بودن مفهوم نبوت نسبت به رسالت تمایل داشته اند. بااین وجود طبق نظر نگارنده با توجه به اشکالاتی که در تقریرات مختلف نظریه تغایر وجود دارد، چنین نتیجه گیری شده که رسول و نبی در معنای اصطلاحی مورداستفاده در قرآن کریم و متون اسلامی به یک معنا هستند.کلید واژگان: قرآن کریم, رسول, نبی, مفسران, متکلمانAlthough the words Prophet and Messenger have been used widely in Holy Quran and Islamic culture, Muslim interpreters and theologians have agreed less on the exact meaning of these two words. Generally speaking their views can be categorized in two groups called contradiction and equality. Of course the contradiction view has been explained with multiple expositions in which the distinction of Prophet and Messenger has been expressed as: having the mission of conveying revelation to people, having an independent religion, having a holy book and seeing angels. Those who have recognized the Prophet and not the messenger as the person in charge of conveying revelation have known the meaning of messenger as one of these three: not having the mission of conveying revelation, informing (people) from God, having a high position and dignity. In this article the viewpoint of around 80 interpreters and theologians about these two words in three periods of time - early, recent and contemporary - has been reviewed and categorized according to the above model. By reviewing the above statistical community we can conclude that there has been different expositions from equality and inequality of the words prophecy and messaging in all Islamic periods, although the recent interpreters and theologians tend to the generality of the concept of prophecy compared with messaging. Also according to the author, because of the problems existing in different expositions of contradiction theory we can conclude that in the idiomatic meaning the words Prophet and Messenger used in the Holy Quran and Islamic texts are the same.Keywords: the Holy Quran, Prophet, Messenger, interpreters, theologians
-
دیرزمانی است که شبهه محدودیت رسالت پیامبر اکرم(ص) به مکان یا زمانی خاص از سوی برخی از متفکران طرح گردیده است؛ این در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان علوم اسلامی بر جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به جغرافیا و جامعه ای محدود اتفاق نظر دارند. جرج طرابیشی، اندیشمند مسیحی سوری از جمله متاخرانی است که نظریه عدم جهان شمولی رسالت پیامبر اسلام(ص) را در بخشی از کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» منتشر نموده است. وی با استناد به برخی آیات قرآن و شواهد تاریخی، رسالت پیامبر اسلام(ص) را محدود به جغرافیای جزیره العرب و منحصر به عرب زبانان این منطقه می داند. کانون توجه طرابیشی ظهور آیاتی از قرآن کریم است که طبق ادعای وی، دعوت پیامبر اسلام(ص) را محدود به شهر مکه و سرزمین های پیرامون آن، و نیز مختص عرب زبانان معرفی می نماید. او با ترجیح معنای غیرمشهور از واژه «امی» و نیز با ارائه برخی شواهد تاریخی سعی در تقویت دیدگاه خود دارد. در این مقاله پس از تبیین ادله طرابیشی به ارزیابی و نقد آن پرداخته شده است. به عقیده نگارنده عدم جامع نگری آیات قرآن و فهم ناقص و نادرست از مفاد و مدلول های آیات ارائه شده، عدم بررسی همه روایات وارده در این موضوع و اکتفا به یک روایت خاص، نادیده انگاری شواهد تاریخی و تمسک به موارد خاص و مشکوک، و تاویل و تحلیل های غیردقیق، مهم ترین اشکالات طرابیشی در اقامه ادله ی نظریه عدم جهان شمولی اسلام است.کلید واژگان: جهان شمولی اسلام, پیامبر امی, جرج طرابیشی, نقد مستشرقانUniversality of Mohammad’s prophecy has been challenged by some of the intellectuals whereas most of Islamic studies scholars acknowledge the scope of Mohammad’s invitation to Islam as universal. Because of the significance of the topic, it seems fruitful to provide an analysis of the evidence and reasons argued by scholars in this context. Based on some Verses from the Quran and historical evidence, Syrian writer Georges Tarabichi (1939-2016) considers the scope of Mohammad's prophecy limited to the Arab Peninsula and its native Arab speaking inhabitants. He argues that following the Islamic Conquests, Muslims altered Mohammad's prophecy from a local alternative of indigenous polytheistic beliefs to a universal message. Tarabichi's main argument lies in his interpretation of those Quranic verses that address the Prophet's preach to be delivered to the Mecca region and amongst its Arabic speaking natives. He attempts to strengthen his theory by putting an emphasis on the obscure perception of the word "Ommi" and other relevant historical evidence. This article aims to critically analyze the aforementioned Tarabichi's theory. In this context, I argue that firstly, Tarabichi's Qur’anic ratiocination lacks a holistic approach and his interpretation of cited verses is not precise and is in contrast with the renowned recitations. Secondly, his Hadith-based argument relies only on a single Hadith without addressing the existing opposite instances. Thirdly, his historical reasoning is not only based on an inaccurate and disputed narrative but also ignores other evidence and narratives in the same context.Keywords: Universality of Islam, Ommi Prophet, Georges Tarabichi, Orientalists
-
راهبرد های کنونی حفاظت از تنوع زیستی ایران با ساختارهای چندبخشی اجتماعی، سازمانی، سیاست گذاری و مدیریتی ارتباط تنگاتنگی دارد. از این رو، ضرورت دارد که راهبردی منسجم تر برای حفاظت از تنوع زیستی کشور در چارچوب رویکردی نوآورانه و سازگاری پذیر تدوین شود تا از این طریق، هماهنگی بسیاری از فرایندها و همکاری دامنه وسیعی از ذی نفعان تضمین شود. در این مقاله، ضمن تشریح «روش شناسی تدوین راهبرد لاکنر و همکاران» و توضیح درباره موارد سازگارسازی آن با «راهبردها و برنامه اقدام ملی حفاظت از تنوع زیستی جمهوری اسلامی ایران»، اصول حاکم بر تدوین چنین راهبردهایی در سطوح زیر ملی و به ویژه استانی را معرفی می کند. چنین فرایندی، در بردارنده روشی دو سویه برای انعکاس نیازهای ذی نفعان در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی بوده است و در همین راستا، به گستره ای از ابزارهای حمایتی توجه می کند. علاوه بر آن و برای تضمین مشارکت دست اندرکاران و مجریان بالقوه راهبردها در فرایند و ایجاد و تقویت حس مالکیت آن ها نسبت به خروجی ها، تجمیع راهبرد با برنامه های موجود، اولویت سنجی اقدامات اجرایی و اجرای پروژه های مرتبط انجام یافته است. از جمله مهم ترین مزایای تدوین راهبرد با چنین رویکردی، ایجاد توافق درباره اولویت های حفاظتی در میان ذی نفعان بوده است. همچنین یکی دیگر از دستاوردهای این بررسی، فراهم سازی بسترهای لازم برای اصلاح جهت گیری سازمان های دولتی و یا نهادهای مختلف مسئول ابعاد و گروه های مختلف اثرگذار و اثرپذیر از اجرای برنامه های حفاظت از تنوع زیستی بود. در همین رابطه، ضمن ارائه نسخه ای اصلاح شده از چشم انداز و راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی کشور، چهارچوبی برای ارزیابی عملکرد این سازوکار در اختیار قرار گرفته است. بنابراین، ذی نفعانی که در فرایند تدوین راهبرد مشارکت داشته اند قادر خواهند بود تا با دقت و بینش کافی مستقیما در فرایند اجرای آن نقش آفرینی کنند.
کلید واژگان: ارزیابی زیست محیطی, تدوین راهبرد, تنوع زیستیWhile Iran has a rich biodiversity, it is suffering from lack of social, organizational, and managerial policies. Therefore, developing coherent strategies for the conservation of national biodiversity requires the implementation of an innovative method and needs engagement of a wide range of stakeholders and processes to ensure practical coordination. In this paper, a method generally introduced to review the "National Biodiversity Strategy and Action Plan of the Islamic Republic of Iran". This process is a multidimensional approach taken to fulfill different needs of potential stakeholders at national and provincial levels. A range of tools have been introduced to support the strategies to ensure that all stakeholders will participate in the process and through an outputs ownership approach.Keywords: biodiversity, environmental assessment, strategy development -
یکی از دغدغه های مهم و همیشگی بشر، سلامت روانی است. انسان همواره به دنبال راه کارها و روش هایی برای درمان بیماری های روانی اخلاقی و تامین بهداشت روانی بوده است.
این نوشتار بر آن است تا راه کارها و روش های تامین بهداشت روان فردی را در نظامی منسجم و کاربردی و با ارائه ی طرحی تازه، با توجه به آموزه های اسلامی بررسی کند. از این رو نگارنده، پس از مفهوم شناسی و تبیین بیماری های روانی اخلاقی فردی، ابتدا روش های تامین بهداشت روانی اخلاقی فردی را با دو محور درمان عمومی و درمان اختصاصی آغاز کرده و ذیل هر محور راه کارهای پیش گیرانه و درمانی را در سه سطح پیش گیری-های اولیه، ثانویه و ثالثیه یا مقابله، در دوره های مختلف زندگی قبل از تولد، کودکی، نوجوانی و جوانی، میانسالی و کهنسالی و نیز فراسنی، براساس آیات و روایات بررسی می کند تا در نهایت نظامی غنی از روانشناسی اسلامی و اخلاق کاربردی اسلام را ارائه دهد.
لازم به ذکر است به دلیل گستردگی و غنای روانشناسی اسلامی و اختصار این مقاله، نگارنده ناچار است تنها درآمدی کلی و طرح گونه و همراه با ذکر مثال هایی از آیات و روایات ارائه دهد و نوآوری این مقاله در چینش و تقسیم بندی و نیز برخی گزاره های تازه از آیات و روایات در روانشناسی اسلامی می باشد.
کلید واژگان: قرآن, حدیث, بهداشت روان, بیماری روانی اخلاقی فردی, پیش گیری و درمانMental health has always been an important issue for human beings. They have constantly sought various approaches to improve mental health and treat psychological-moral illnesses.The present study aims to investigate different approaches of improving individuals’ mental health on the basis of an applied, organized and Islamic system; therefore, having delivered basic concepts of mental health and individuals’ psychological-moral illnesses, the authors explained some approaches of improving individuals’ mental health with the application of both general and specialized treatments. Then, preventive health care and treatment strategies were introduced at three primary, secondary and tertiary levels at different years of age as a child, adolescent, young, old, and extremely old person. These strategies were discussed with regard to Qur’an and Hadith to represent a rich and structured system of Islamic psychology and applied ethics in Islam.Owing to the fact that Islam is one of the richest and most widespread religions which paid much attention to the psychological issues, the current study had to and deliver just a schematic pattern and used some examples of Qur’an and Hadith to exemplify the authors’ suggested method. This study employed new procedures of prioritizing, classifying and exemplifying some statements from Qur’an or Hadith.Keywords: Quran, Hadith, metal health, individual's psychological, moral illnesses, prevent, treatment -
قرآن به عنوان اصلی ترین منبع معرفت شناختی دینی مورد قبول همه مسلمانان است و نحله های فکری هر یک در مقام اثبات آراء گوناگون خود، بدان استناد و از آیات همسان، عقاید مختلفی را استنباط کرده اند. به گونه ای که با مبانی فکری آنان سازگار باشد. آلوسی به عنوان یکی از مفسران برجسته عرصه تفسیر با تکیه بر مبانی کلامی سلفی، سعی در حفظ و اثبات چهارچوب کلامی خویش داشته و در این راستا همه آیات مرتبط با صفات خداوند را با وجود قراین لفظی و معنوی حمل بر حقیقت نموده است. مقاله حاضر با اشاره به مبانی کلامی سلفیه، می کوشد کیفیت اثرگذاری آن بر گرایش های تفسیری آلوسی و میزان تقید مفسر به مبانی کلامی خویش را بیان کند.
کلید واژگان: مبانی کلامی, تحلیل های ادبی, آلوسی, روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانیThe holy Quran is accepted by all Muslims as the most significant religious epistemological resource. However, when referring to the same verses, Muslims come up with various ideas and understanding to prove and accede what they have in their minds. As one of the most important literary figures and interpreters who relies on Salafi verbal principles, Alossiattempts to keep in line with and prove his own verbal framework and in doing so he adheres to lexical and spiritual evidences in order to uncover and establish the truth with regard to the verses pertaining to God’s attributes. Referring to Salafi verbal principles, the present article is an attempt to illustrate the possible impact of such principles onAlossi’s interpretative inclinations and the degree of reliance on his own method of verbal principles.
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.