به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "انقلاب مشروطه ایران" در نشریات گروه "علوم انسانی"

جستجوی انقلاب مشروطه ایران در مقالات مجلات علمی
  • صادق رضازاده سارابی*
    نظریه «توسعه ناموزون و مرکب» نظریه ای است که برای اولین بار توسط لیون تروتسکی و در توضیح شکل ویژه رشد سرمایه داری و تجربه مدرنیته در روسیه و شکل ویژه تغییر اجتماعی و انقلاب در روسیه تزاری طرح شده است. یکی از نتایجی تروتسکی از این می گیرد این است که کشورهای «عقب مانده» می توانند برخی دستاوردهای کشورهای پیشرفته را بدون پیمودن مسیر اولیه به دست بیاورند، عاملی که تروتسکی آن را «امتیاز عقب ماندگی» می نامد. پژوهش حاضر تلاش می کند ضمن توضیح و تحلیل مبانی مفهومی نظریه مزبور، اندیشه سیاسی و اقتصادی میرزا ملکم خان ناظم الدوله، به عنوان یکی از مهم ترین شخصیت های فکری انقلاب مشروطه ایران را از منظر نظریه «توسعه ناموزون و مرکب» مورد خوانش قرار دهد. پژوهش حاضر به طور خاص درصدد پاسخ به این پرسش است که «اصل توسعه ناموزون و مرکب در اندیشه میرزاملکم خان چگونه قابل ردیابی است؟». در این راستا با تکیه بر رسالات وی، استدلال خواهد شد که میرزا ملکم خان در مواجهه انتقادی اش با عقب ماندگی ایران در دوران قاجاریه و در آراء خود برای رفع عقب ماندگی و برقراری نظام مشروطه، همواره بر مولفه ی هم زیستی جوامع و جهش از مراحل توسعه تاکید می کند که هر دوی این موارد از عناصر اصلی نظریه توسعه ناموزون و مرکب هستند. همچنین این پژوهش با تکیه بر روش تحلیلی تبیینی، تلاش می کند که چرخش های فکری و سیاسی این متفکر را از رهگذر نظریه فوق مورد واکاوی قرار دهد تا شفاف شود چرا میرزاملکم خان به صورت غیرمستقیم «امتیاز عقب ماندگی» را برای ایران در نیمه دوم قرن نوزدهم یک فرصت استثنایی برای وقوع یک انقلاب می دانسته است.
    کلید واژگان: توسعه ناموزون و مرکب, لئون تروتسکی, انقلاب روسیه, قاجاریه, انقلاب مشروطه ایران, میرزا ملکم خان
    Sadegh Rezazadeh Sarabi *
    The theory of "Uneven and Combined Development" was first proposed by Leon Trotsky to explain the particular form of capitalist growth and the experience of modernity in Russia and, consequently, the unique shape of social change and revolution in Tsarist Russia. One of the significant results of Trotsky for the idea of uneven and combined development is that "backward" countries can achieve some of the achievements of advanced countries without taking the initial path, a factor that Trotsky calls the "backwardness privilege." The present study attempts to explain and analyze the conceptual foundations of this theory, to read the political thought of Mirza Malkam Khan, one of the significant intellectual figures of the Iranian Constitutional Revolution, from the perspective of the theory of uneven and combined development. Hence, the present study specifically seeks to answer the question, "How can uneven and combined development principle in Mirza Malkam khan's thought be traced?" In this regard, I will argue that he, in his critical confrontation with the backwardness of Iran during the Qajar period and in his views on eliminating backwardness and establishing a constitutional system, always emphasizes the coexistence of societies and leaps in development which are essential elements of the theory of UCD. Furthermore, this study, relying on the analytical-explanatory method, attempts to analyze this thinker's intellectual and political processes through the above theory to explain why Malkam Khan indirectly supports Iran's "backwardness privilege" as an exceptional opportunity for a revolution.
    Keywords: Uneven, Combined Development, Leon Trotsky. Russian Revolution, Iranian Constitutional Revolution, Mirza Malkam Khan, Qajar
  • قاسم قریب*

    رژیم های استبدادی فرانسه و ایران به ترتیب در انقلاب های 1789م و 1906م به حکومت مشروطه سلطنتی تبدیل شدند. انقلابیون در هر دو کشور خواهان تحدید قدرت نامحدود شاه و ایجاد مجلس قانونگذاری بودند. تاسیس پارلمان در ساختار هر دو حکومت ایران و فرانسه، مقدمه ای بر تدوین قانون اساسی نظام مشروطه بود که چالش های فراوانی به همراه داشت. پژوهش پیش رو با هدف بررسی تطبیقی میان روند تدوین نخستین قانون اساسی در جریان دو انقلاب مشروطه ایران و فرانسه انجام شده است. نتیجه این بررسی مقایسه ای نشان می دهد که در جریان تدوین قانون اساسی در ایران و فرانسه در چهار حوزه تدوین کنندگان قانون اساسی، منبع اصلی تدوین، مخالفان و موافقان آن و در نهایت نوع واکنش مردم، تمایزهای آشکاری وجود داشت که به تفاوت های فرهنگی و سیاسی دو جامعه ایران و فرانسه در آن عصر مرتبط بود. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تاریخی است و با شیوه تطبیقی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای به نگارش درآمده است.

    کلید واژگان: انقلاب مشروطه ایران, انقلاب کبیر فرانسه, قانون اساسی, بررسی تطبیقی
    Ghasem Gharib *

    The autocratic regimes of France and Iran respectively in 1789 and 1906 changed to the constitutional governments. The revolutionaries in both countries demanded the imposition of unlimited powers of the king and the establishment of parliament. The establishment of a parliament in the structure of both the governments of Iran and France led to constitutional legislation. The present study seeks to make a comparative study of the process of legislation of constitutional constitution during the two Iranian and French revolutions. In each revolution, the process of legislation the constitution is carried out by the constituent assembly. The drafters of the constitution, the sources of adaptation of the laws, the spectrum opposed to the proposed constitution and finally the role played by the revolutionaries and people's actions are four important factors that affect the constitution. In the present article, the four factors mentioned compared in the two constitutional revolutions of Iran and France. The comparison result showed that In France, unlike Iran, the constituent editors represented a distinct social class and in their adopted laws the class interests of the makers were clearly achievable. The main source of the constitution of Iran was the translation of the laws of the western countries but the constituent assembly in France, in addition to the adoption of the laws of other countries, adopted most of its laws based on the needs and conditions of the French community.

    Keywords: Constitutional Revolution of Iran, The Great French Revolution, Constitution, comparative study
  • محمد راسخ *، فاطمه بخشی زاده
    بیش از یک سده پیش انقلابی بزرگ در ایران رخ داد که هدف اصلی اش استقرار حکومت مبتنی بر قانون بود. بنابراین، مفهوم قانون از مفاهیم بنیادین و در عین حال، چالش برانگیز در نهضت مشروطه خواهی ایران بوده است. اهمیت موضوع به آن اندازه است که شاید بتوان ریشه بحران مشروطیت در ایران را عدم توفیق در ارائه مفهومی روشن از قانون دانست. مانع جدی در این زمینه، وجود مفهوم و نظام قدیمی شرع بود که در بادی امر جایی برای قانون باز نمی گذاشت. متفکران شرع گرا دو رویکرد متفاوت به نسبت میان قانون و شرع اتخاذ نمودند: سازگاری و عدم سازگاری. رویکرد سازگاری نه تنها تلفیق و گاه یکسانی را میان احکام قانونی و شرعی ممکن می دانست، بلکه در نهایت اولویت را به قانون و اقتضائات آن می داد. یکی از اختلافات اساسی به «مرجع قانون گذاری» باز می گشت. شرع گرایان، در آخر، وضع قانون بشری را پذیرفتند. اما این پذیرش باب اختلاف و مباحثات را در خصوص خاتمیت پیامبر اسلام (ص) ، بدعت و استحسان عقلی گشود. مقاله پیش رو، در پی آن است که مفهوم قانون را از دیدگاه متفکران شرع گرا در عصر مشروطه ایران، با استفاده از اسناد و آثار آن دوران، بررسی و تحلیل نماید. این تحلیل، زمینه فکری و تاریخی مشکل مشابه و همچنان حل ناشده را در نظام حقوقی پس از انقلاب اسلامی در کشور فراهم می آورد.
    کلید واژگان: مفهوم قانون, انقلاب مشروطه ایران, شرع, متفکران شرعگرا, خاتمیت پیامبر, بدعت, استحسان عقلی
    Mohammad Rasekh *, Fatemeh Bakhshizadeh
    More than a century ago, a great revolution occurred in Iran, the fundamental aim of which was to establish a rule of law system. Accordingly, the concept of law has been one of the most essential though challenging concepts of the constitutionalist movement in the country. This issue is so significant that we may seek the root of the Iranian constitutional crisis in the failure of providing a clear and workable concept of law. A serious impediment in this regard was the old concept and system of Shar`, which prima facie left no room for law. Shari`atist thinkers took two approaches to the relationship between law and Shar`: compatibility and incompatibility. Not only did the compatibility approach believe in the possibility of combination and sometimes identity of Shar`i and legal rules, it finally gave the upper hand to law and its requirements. One of the fundamental disputes related to the legislating authority. Shari`atists ultimately embraced legislation by the human being. Nevertheless, this brought about controversies and debates on the last prophet-hoodness of Muhammad (pbuh), religious innovation, and rational preference. This paper shall analyse the concept of law from the perspective of Shari`atist thinkers living during the Iranian Constitutional Revolution era, on the basis of their works and the related documents. This analysis will lay the historical and theoretical ground for the similar and still unresolved problem under the legal system established after the Islamic Revolution in the Country.
    Keywords: Concept of Law, Iranian Constitutional Revolution, Shar`, Shari`atist Thinkers, the Finality of the Prophet-hood, Religious Innovation, Rational Preference
  • محمد یزدانی نسب *، لیلا اسدنژاد

    تبیین عاملیت محور با تاکید بر نخبگان یکی از مهمترین رویکردهای تبیین در علوم اجتماعی است. هر چند بسیاری از مطالعات در این حوزه صرفا به نخبگان توجه دارند و ساختارها را نادیده می گیرند اما در این مقاله نه تنها نخبگان جدای از ساختار نیستند بلکه مخلوق ساختار بوده و بر ساختار تاثیرگذار خواهند بود. در این مقاله سعی شده انقلاب مشروطه ایران با این رویکرد نظری تبیین شود. نقش نخبگان چندگانه و صورت بندی آنان بر مبنای منابع قدرت اقتصادی، ایدئولوژیک، سیاسی و نظامی و سازمان نخبگان که هر دو ناشی از توان ساختاری حوزه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است، مورد بررسی قرار گرفته است. در جریان انقلاب مشروطه پنج نوع نخبه شامل روحانیان، روشنفکران، تجار و بازرگانان، زمینداران بزرگ و نخبگان حاکم شناسایی و رابطه آنان بر اساس پیوستار تضاد تعیین شده است. در نهایت صورت بندی نخبگان در آستانه مشروطه و در طول مجلس اول و دوم ارائه و تفاوت آن در این دو برهه بیان شده است.

    کلید واژگان: انقلاب مشروطه ایران, نخبگان, ساختار, قدرت, تضاد نخبگان
    Mohammad Yazdani Nasab *

    Agent based explanations with emphasis on elites is one of the most important approaches in recent social science. Although most of studies in this area are focusing on elites, have ignored the structures, in present paper not only elites are inseparable from structures, but also are created by them and affect them. This paper is an effort to explain Iran's constitutional revolution regarding theoretical background. Also, the role of multiple elites and their configurations based on their economic, ideological, political, military power and elite's originations – which both are based on economic, political, cultural and social structural potentials - were studied. During constitutional revolution 5 kinds of elites ranging from clergy, intellectuals, businessmen to landlords and ruling elites were recognized and their relationships were studied based on conflict continuum. Finally configuration of elites in the eve of constitution and also during the first and second parliaments and its differences in aforementioned periods were presented.

    Keywords: Iran's constitutional revolution, elites, structure, Power, elites conflict
  • کریم سلیمانی
    بعد از اعتراض شدید مردم ایران به انحصار تنباکوی ایران به وسیله شرکت انگلیسی تالبوت و لغو امتیاز یاد شده در سال 1892م/1309ق، تنباکوی ایران به توسط دو شرکت خارجی خریداری و به خارج از کشور صادر می گشت. بخش عمده تنباکوی ایران توسط «کمپانی انحصار ادخال تنباکو در خاک عثمانی» به کشور عثمانی صادر می شد. در سال 1894 میلادی/1312 قمری دولت ایران انحصار صادرات تنباکو به مصر را به یک تبعه این کشور به نام خلیل پاشا خیاط واگذار نمود. قرار بر این شد، خلیل خیاط فعالیت تجاری خود را از سال 1897 شروع نماید. به این ترتیب بخش دیگری از تنباکوی ایران برای مدت بیست و دو سال (1919-1897) به کشور مصر صادر گردید. در حالیکه ده سال نخست (1906-1897) این تجارت در طی یک مقاله مستقل مورد تحقیق قرار گرفت، در ضمن مقاله پیشرو به بخش دوم صادرات تنباکوی ایران به مصر در سال های بعد از پیروزی انقلاب مشروطه تا سال 1919/1337 می پردازد.
    پرسش اصلی پژوهش حاضر مربوط می شود به میزان کارآمدی وزارت خانه ها و نهادهای دولت های عصر مشروطیت در اداره و نیز تامین منافع عمومی جامعه که می بایست از پرتوی این تجارت نصیب دولت ایران می شد. در تجارت یاد شده اگرچه طرف مصری از سود بیشتری بهره می برد و سهم دولت ایران را با اکراه و در واقع تحت فشار تشکیلات قضایی در مصر می پرداخت، دولت های عصر مشروطه، در مقایسه با دولت های پیشین، در برخورد با خلیل خیاط جدی تر و با کفایت بیشتری عمل کردند.
    کلید واژگان: تنباکو, ایران, انقلاب مشروطه ایران, مصر, خلیل پاشا خیاط
    K. Soleimani
    After Iranians protest against tobacco monopoly and canceling the concession of Tobacco in 1892, two foreign companies bought Iran’s tobacco for exporting to other countries. The most part of Iran’s tobacco was bought by Tobacco Company of Ottoman "Kompani-ye Enhesar-e Edkhal-e Tanbako dar Khak-e Osmani" in Ottoman Empire. Iranian government came to an agreement with an Egyptian, named "Khalil Kayat Pacha" in 1894, and gave him the monopoly of tobacco exporting to Egypt. It was arranged that "Khalil Kayat" had to begin his activities in 1897 and thus another part of Iran’s tobacco was exported for 22 years (1897-1919) to Egypt. This article explains the second part (1906-1919) of tobacco trade between Iran and Egypt, while the first decade (1897-1906) of that period has been written in an exclusive article.Concerning the main question, we are researching about competencies of structure of Iranian state in the Constitutional Revolution era, whether has been secured Iranian national profits from tobacco trade. Though in this business, "Khalil Kayat" has won much more than Iran, nevertheless he only paid Iran’s share of the profits under judicial pressure. During Constitutional era and in comparison with the past, Iranian governments acted against "Khalil Kayat", with more competence and seriously.
  • تاثیر ادبی انقلاب مشروطه ایران در ماوراءالنهر
    ابراهیم خدایار
    همزمان با شکست سخت ارتش روسیه تزاری از ژاپن در سال 1904م/1322ق، و به دنبال آن وقوع انقلاب اول روسیه در سال 1905م/1323ق، حرکت انقلابی و بیداری در ایران و ماوراءالنهر شتاب بیشتری گرفت. ادبیات این دوره که در ماوراءالنهر به «ادبیات جدیده» شهرت یافته است و از سال 1905- 1917م ادامه داشت، به طور مستقیم از تحولات فرهنگی انقلاب اول روسیه (1905م)، انقلاب مشروطه ایران (1906م) و انقلاب مشروطه عثمانی (1908م) متاثر بود. در این مقاله، برای نخستین بار، تاثیر میراث ادبی انقلاب مشروطه ایران بر جریان های ادبی و تجددخواهی ماوراءالنهر با تکیه بر میراث ادبی فارسی زبانان این منطقه بررسی و در سه بخش تنظیم شده است: 1. زمینه های تاریخی و فکری مشترک بیداری در ایران و ماوراءالنهر؛ 2. بررسی تاثیر مطبوعات ایران در پیشبرد اهداف انقلابی و معرفت پرورانه ماوراءالنهر؛ 3. بررسی تاثیر ادبیات انتقادی انقلاب مشروطه ایران در پایه گذاری ادبیات نوین فارسی در ماوراءالنهر.
    کلید واژگان: انقلاب مشروطه ایران, ادبیات جدیده, ماوراءالنهر قرن بیستم, ازبکستان, تاجیکستان
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال