جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « تناسخ ملکی » در نشریات گروه « علوم انسانی »
-
تناسخ ملکی عبارت است از تعلق نفس انسانی یا حیوانی به انسان، حیوان، نبات یا جماد. نظریه تناسخ ملکی، رقیبی برای مسیله معاد به شمار می آید و از این روی، تبیین استحاله آن به عنوان مقدمه اثبات معاد، ضروری به نظر می رسد. ابن سینا دو برهان برای استحاله تناسخ ملکی دارد. برهان اول در آثار متعدد او آمده و براساس آن، تناسخ، مستلزم اجتماع دو نفس در بدن واحد است؛ اما برهان دوم تنها در الإشارات و التنبیهات به صورت مجمل ذکر شده است. بوعلی تفصیل و بسط این استدلال را به مواضع دیگری از آثارش حوالت داده است؛ بدون آنکه این مواضع را مشخص کند. خواجه نصیرالدین طوسی، فخرالدین رازی و قطب الدین رازی تقریرهای متفاوتی درخصوص این استدلال به دست داده اند. اختلاف این تقریرها در تعداد شقوق بیان شده ازسوی ابن سینا به عنوان تالی قیاس استثنایی و نیز وجه استحاله این شقوق است. ازمیان این سه تقریر، تنها تقریر قطب الدین رازی با کلام شیخ الرییس مطابقت بیشتری دارد و در دو تقریر دیگر، کمبود یا زیادتی نسبت به متن ابن سینا دیده می شود.
کلید واژگان: تناسخ ملکی, معاد, ابن سینا, نفس مستنسخ, مزاج بدنی}Metempsychosis is the concept of the transmigration of a human or animal soul into another human, animal, plant, or even an inanimate object. The theory of metempsychosis poses a challenge to the belief in resurrection (Maʿād), making it necessary to reject metempsychosis before proving Maʿād. Avicenna presents two arguments against metempsychosis. The first argument, found in numerous works, rejects metempsychosis on the grounds that it requires the union of two souls within a single body. Avicenna alludes to the second argument in his Al-Isharat wa al-Tanbihat</em> but postpones its full explanation to another unspecified work. Nasir al-Din al-Tusi, Fakhr al-Din Razi, and Qutb al-Din Razi have proposed different interpretations of this second argument. The variations in interpretation revolve around the number of implications Avicenna expressed for this modus ponendo and his reasons for rejecting them. Among these interpretations, only Qutb al-Din Razi's aligns more closely with Avicenna's original words. In the other two interpretations, there are either deficiencies or excesses compared to Avicenna's work.
Keywords: metempsychosis, maʿād, Avicenna, soul, bodily temperament} -
فصلنامه آیین حکمت، پیاپی 50 (زمستان 1400)، صص 163 -192
تناسخ علاوه بر حکما، توجه متکلمان و مفسران متون دینی را نیز به خود معطوف داشته است؛ به گونه ای که در متون دینی، له و علیه تناسخ استدلال کردهاند. طرفداران تناسخ ملکی برخی از آیات قرآن کریم را با ضرورت تناسخ سازگار دانسته و به تناسخ به جای معاد معتقد شده‌اند. این مقاله با توجه به اهمیت و ضرورت مسیله معاد و مواجهه نادرست تناسخیان با ادله قرآنی، تلاش کرده است با تبیین اقسام تناسخ ملکی و سپس تشریح، تحلیل و نقد ادله تناسخ جایگزین معاد، ادعای تناسخ بدل از معاد را رد کند. روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و از طریق فیشبرداری بوده است و نگارش و ویرایش مطالب به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتیجه برآمده از این مقاله آن است که هیچ یک از ادله نقلی ذکرشده نمیتواند ضرورت تناسخ به جای معاد را اثبات کند، بلکه ادله قرآنی فراوانی بر ضرورت معاد وجود دارد و معاد یک حقیقت قطعی قرآنی است.
کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, قیامت, مرگ, معاد}Ain - e - Hikmat, Volume:13 Issue: 50, 2023, PP 163 -192In addition to sages, reincarnation has also attracted the attention of theologians and commentators of religious texts; As they have argued for and against reincarnation in religious texts. Proponents of worldly reincarnation consider some verses of the Holy Quran to be compatible with the necessity of reincarnation and view reincarnation to be resurrection. Considering the importance and necessity of the issue of resurrection and the incorrect confrontation of reincarnationists with Quranic evidence, this article has tried to refute the claim of these commentators by explaining the types worldly reincarnation and then explaining, analyzing and criticizing the evidence of the viewers. The method of collecting library information was by note-taking , and the writing and editing of the material was done using a descriptive-analytical method. The conclusion of this article is that none of the above-mentioned narrative evidences can prove the necessity of reincarnation as being resurrection, but there are many Quranic evidences on the necessity of resurrection in such a way that the teaching of resurrection is a definite Quranic truth.
Keywords: Reincarnation, Worldly Reincarnation, Resurrection, Death, Return} -
تبیین فلسفی مفاهیم دینی از رسالت های فلسفه اسلامی است. آنچه قبل از ملاصدرا به عنوان تناسخ شناخته می شود، صرفا تناسخ ملکی است که زوال روح از بدنی و پذیرش آن در بدنی دیگر است. ملاصدرا برای تبیین برخی از مفاهیم دینی، اصطلاح دیگری برای تناسخ با عنوان تناسخ ملکوتی ساخته است و بسیاری از مباحث دینی و تجارب عرفانی را به کمک آن شرح می دهد. ما در این مقاله ابتدا به مبانی خاص فلسفه ملاصدرا پرداخته ایم که به تبیین مفهوم تناسخ و اقسام آن کمک می کند و سپس تبیین فلسفی او از تناسخ ملکوتی را بیان کرده ایم، آنگاه آیاتی را بررسی کرده ایم که هر یک از اقسام تناسخ را نشان می دهند، و در نهایت، مباحث مرتبط با تناسخ در روایات را جمع بندی کرده ایم.کلید واژگان: تناسخ, اقسام تناسخ, تناسخ ملکوتی, تناسخ ملکی, ملاصدرا}Philosophical explanation of religious concepts is one of the missions of Islamic philosophy. What was known as reincarnation before Mulla Sadra is just the worldly reincarnation (tanāsukh mulkī) in the sense of removal of the soul from one body and its transference into another one. For explaining some of the religious concepts, Mulla Sadra fabricated another term for incarnation: celestial reincarnation (tanāsukh malakūtī), expositing many religious discussions and mystical experiences by using it. Here, we have firstly dealt with the special foundations of Mulla Sadra’s philosophy that help us in explaining the concept of reincarnation and its various types; then, we have stated his philosophical explanation of celestial reincarnation. Afterwards, we have investigated those Quranic verses that show various types of reincarnation. Finally, we have summarized the discussions related to reincarnation in traditions.Keywords: reincarnation, types of reincarnation, celestial reincarnation, worldly reincarnation, Mulla Sadra}
-
تناسخ، ازمسایل مهم درعلم النفس است؛ که درطول تاریخ، فکرواندیشه بشررا به خود مشغول وطرفداران زیادی را درجوامع واقوم مختلف در پهنه وسیع جغرافیایی وتاریخی به خود اختصاص داده ودرعلوم مختلفی چون فلسفه ،کلام ، تفسیر ، فرق ومذاهب از آن بحث شده است ؛از طرفی گره خوردن سرنوشت برخی از آموزه های دینی همچون معاد ، معاد جسمانی، احیای اموات ، عالم ذر ، رجعت و... با مساله تناسخ حساسیت موضوع را بیشتر نموده است. تقریبا تمام ادله ی اصلی استحاله تناسخ ،در دوکتاب «علم النفس فلسفی» و «تناسخ ازدیدگاه عقل ونقل» مورد نقد وبررسی قرار گرفته است ومولفین این دو کتاب، آنها را ناتمام می دانند؛در این نوشتار،که روش توصیفی- تحلیلی- انتقادی است نقطه نظرات این دو اثر درمورد برخی ازمهمترین دلایل عقلی نظریه استحاله تناسخ، مورد نقد وبررسی قرار گرفته است ودرپایان ادله ونقدهای ایشان در نفی ادله عقلی ،به بوته نقد کشیده شده ونظریه استحاله تناسخ مورد قبول واقع شده است.
کلید واژگان: امکان تناسخ, ضرورت تناسخ, استحاله تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, قوه, فعل} -
مسیله تناسخ نه‌تنها از گذشته دور در میان فیلسوفان مطرح بوده، در فرهنگ دینی نیز مورد اهتمام ویژه قرار دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی این مسیله در اندیشه ابن‌سینا و صدرالمتالهین می‌پردازد و از رهگذر آن آشکار می‌شود که دیدگاه ابن‌سینا و صدرالمتالهین در استحاله تناسخ ملکی، مشابه است. تمایز آنها در مبانی نفس‌شناختی‌ای است که ترسیم‌کننده نحوه موجه‌سازی مدعای آنهاست که مهم‌ترین آنها از این قرار است: تجرد نفس، حدوث نفس، بقای نفس و رابطه نفس با بدن.
کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, ابن سینا, صدرالمتالهین} -
فصلنامه قبسات، پیاپی 89 (پاییز 1397)، صص 37 -61تناسخ چیست؟ چه گونه هایی برای آن متصور است؟ واقعیت دارد یا پنداری واهی است و نه تنها محقق نبوده که امکان آن هم نیست و در هر صورت چه نسبتی با معاد و حیات جاوید اخروی می تواند داشته باشد؟ این مسئله اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده است؛ چنان که گویی بر سر دوراهه تناسخ یا معاد قرار گرفته اند. در این مقاله برآنیم- به یاری خداوند بزرگ- ابتدا چیستی تناسخ و اقسام آن، دلایل تناسخیان و پاره ای از نقدهای وارد بر اصل مدعا و نیز ادله آن را بررسیده، سپس نسبت آن را با معاد بازیابیم. در روند این پژوهش هم از روش عقلی و هم تجربی بهره برده ایم. ماحصل تحقیق، نفی تناسخ ملکی در همه اشکال آن، نارسایی تناسخ در تامین کارکردهای معاد، ناسازی تناسخ ملکی مطلق و نامحدود با اساس حیات اخروی و ناسازی تناسخ ملکی محدود با خصوص معاد جسمانی است.کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, معاد, معاد جسمانی, معاد روحانی, نبوغ, خاطرات پیشین}Qabasat, Volume:23 Issue: 89, 2018, PP 37 -61What is reincarnation and what are its different forms? Is it real or is it suppositional and not only it has not took place, it isn’t possible as well; in every case what is its relation with resurrection and the eternal world hereafter? This question strikes the minds of many people who see themselves between reincarnation and resurrection. I will try to study – with the help of God - the essence of reincarnation, in this article, and its different types and the reasons presented by the believers of reincarnation and some of the criticisms of the main idea and of its proofs; and then will investigate its relation with resurrection. I have used rational and experimental methods in this research. The result of this research is that it denies all the forms of worldly (molki) reincarnation; inability of the theory of reincarnation to ensure the outputs of resurrection, incompatibility of the absolute and infinite worldly reincarnation and the hereafter; and incompatibility of limited worldly reincarnation with resurrection of the body.Keywords: Reincarnation, Worldly reincarnation, celestial reincarnation, Resurrection, Corporeal resurrection, Spiritual resurrection, Genius, Past memories}
-
تناسخ واژه ای است عربی که ریشه آن نسخ می باشد و به معنی انتقال نفس انسان از بدنی به بدن دیگر، سپس از متلاشی شدن بدن اول که این انتقال بدون حصول فاصله میان آن دو صورت می گیرد، می باشد. نظریه تناسخ از قدیم مطرح بوده است اما در ادیان الهی رایج نبوده و یکی از مهم ترین اصول مشترک تمامی گرایش های دین هندویی و نیز مکاتب فلسفی هند است. از نظر اسلام تناسخ ملکی (بازگشت روح به دنیا باطل است) و در آیات و روایات بسیاری نیز رد شده است. به طور کلی با مبانی عرفان اسلامی سازگار نمی باشد و بزرگان عرفان و تصوف اسلامی در رد آن دلایل را بیان نموده اند و تناسخ ملکوتی را با استفاده از آیات و روایات اثبات می کنند.کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, تاریخچه تناسخ, عرفان}Reincarnation is an Arabic word that is rooted from Naskh, meaning the transfer of the human spirit from one body to another, while the former has been decayed and the transition process occurs without any lapse of time between the two. The theory of reincarnation has risen since the past but it was not promoted in divine religions; however, it is one of the most important principles commonly practiced among all of the faiths of Hinduism and also the philosophical schools in India. From Islamic point of view, Molki reincarnation, in which the return of spirit back to the world is forbidden, has also been rejected in many verses and traditions. In general, it is not consistent with the principles of Islamic mysticism, nor have the elders of the Islamic Theosophy and mysticism proposed some reasons in accepting it, trying to prove Malakouti reincarnation instead via using verses and traditions.Keywords: Reincarnation, Molki reincarnation, Malakouti reincarnation, mysticism, Theosophy}
-
فصلنامه آیین حکمت، پیاپی 30 (زمستان 1395)، صص 203 -224موضوع عالم ذر همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث قرآنی است و مفسران، متکلمان و فیلسوفان مسلمان درباره آن بسیار سخن گفته اند. آنچه از ظاهر آیات و روایات اسلامی برمی آید این است که هر انسانی قبل از تولد در عالمی به نام «ذر» وجود فردی حقیقی داشته است. عده ای از اندیشمندان این برداشت از ظاهر آیات و روایات را نپذیرفته و هر یک به گونه ای خاص آن را توجیه و تاویل کرده اند. اینان اشکالاتی را به آن برداشت ظاهری وارد می کنند که براساس این تفسیر، اعتقاد به عالم ذر مستلزم باور به تناسخ است. اما واقعیت این است: با توجه به عدم استحاله عقلی عالم ذر و با اعتقاد به امکان عقلی تناسخ که به خودی خود امری محال و ذاتا ممتنع نیست، عالم ذر به معنای ظاهری اش گونه ای از تناسخ است و امکان آن وجود دارد و مشکلی در تحقق عالم ذر نیستکلید واژگان: عالم ذر, آیه ذر, تناسخ, عهد الست, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی}Ain - e - Hikmat, Volume:8 Issue: 30, 2017, PP 203 -224The world of preexistence is one the most controversial subject in Quranic discussions over which exegetes, theologians and philosophers have much argued. Taken literally, holy verses of Quran as well as some hadiths clearly indicate that any man before coming into being in this world had an individual entity in the world of preexistence namely dhar. Some Muslim thinkers have not accepted this literal understanding of the scriptures and each of them attempted to make such verses and tradition plausible in their own way of interpretation. In their views, some objections are levelled against the literal meaning in that belief in such world of preexistence implies a sort of transmigration. However in view of the rational possibility of preexistent world as well as the fact that transmigration itself is not rationally impossible by nature, one can maintain that world of preexistence is a sort of transmigration which is possible and no difficulty arises from its realizationKeywords: world of pre-existence (dhar), Transmigration, primordial covenant, worldly transmigration, heavenly transmigration}
-
افلاطون براساس اعتقاد به قدم نفس و هبوط آن به عالم طبیعت و نیز باور به جاودانگی نفس، دیدگاهی خاص درباره سرنوشت نفوس پس از مرگ دارد. باور به تناسخ ملکی، دیدگاه رایج منتسب به وی است، که ادله ای فراوان بر ابطال آن اقامه گردیده است. هرچند ملاصدرا یکی از متقن ترین ادله را با ابتنا بر نحوه پیدایش جسمانی نفس و تکامل جوهری آن و پیدایش بدن مثالی در بطن و کتم نفس ارائه می دهد، که نه تنها این نحو تناسخ را ابطال می کند، بلکه آن را غیرقابل تصور می سازد؛ اما وی تناسخ مورد نظر افلاطون را از نوع تناسخ ملکوتی می داند. با تدقیق در آثار افلاطون نیز می توان برخی از عبارات وی را موید قول به تناسخ ملکوتی یافت. در این مقاله احتمالات تناسخ مورد نظر افلاطون به وجهی مبسوط مورد تدقیق قرار می گیرد و بر مبنای دیدگاه نوآورانه ملاصدرا در ابطال تناسخ، تناسخ افلاطونی، واکاوی می گردد.کلید واژگان: نفس, بدن, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, مرگ}Based on the idea of immortality of soul and the theory of souls realization in the world of Ideas and its descent into the material world, Plato supports the idea of souls reincarnation after this life. Through the doctrines of the human soul is bodily in its advent and spiritual in its survival, substantial movement of the soul and its emerging from bodily existence, MullaSadra has rejected reincarnation. This paper having explained Platos thought on reincarnation, will examine MullaSadras view on this concept and that how he believes that Platos reincarnation is a celestial transmigration.Keywords: Soul, Body, Reincarnation, Transmigration, Death}
-
آقاعلی حکیم با دغدغه کلامی ویژه ای مسئله معاد جسمانی را به لحاظ فلسفی بررسی می کند و با توجه به اصول صدرایی تقریری تازه و متفاوت از تقریر ملاصدرا از معاد جسمانی ارائه می کند؛ بر اساس دیدگاه ملاصدرا معاد جسمانی به تناسخ ملکی نمی انجامد؛ زیرا خبری از ماده و جسم عنصری نیست تا روح و نفس به آن تعلق گیرد و تناسخ روی دهد؛ ولی بر اساس نظر حکیم موسس جسم عنصری در سیر تکاملی خویش خود را به نفس می رساند و فرض تحقق تناسخ فرضی معقول به نظر می رسد؛ ولی با این حال حکیم موسس چنین لازمه ای را بر نمی تابد؛ زیرا بدن دنیوی انسان عنصری است؛ ولی با حرکت جوهری استکمالی، اشتداد می یابد و به مرتبه ای می رسد که نفس انسان به آن تعلق می گیرد و چنین پدیده ای تناسخ به حساب نمی آید؛ براین اساس فقط زمانی تناسخ روی می دهد که نفس به جسم عنصری دنیوی برگردد؛ در حالی که در معاد جسمانی چنین حادثه ای رخ نمی دهد.کلید واژگان: معاد جسمانی, تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ متشابه, مدرس زنوزی}Agha Ali Hakim studies bodily resurrection from a philosophical perspective but with a theological concern. Taking the Sadrian philosophical principles into account, he gives a new version of bodily resurrection, completely different from that of Mulla Sadra. Based on Mulla Sadras opinion, bodily resurrection does not lead to the popular metempsychosis; for there is no elemental body soul may unite with, preparing thus the ground for metempsychosis. This is while according to Agha Ali, the elemental body develops until it reaches the stage where it joins the soul and thus it does not sound reasonable to assume something like metempsychosis. Despite this, it however seems that Agha Ali does not agree with such an implication, for elemental body develops through undergoing substantial movement reaching finally a stage where soul joins it. This is not called metempsychosis, for metempsychosis occurs only when soul return to an elemental and this-worldly body. In bodily resurrection happens no such an event.Keywords: bodily resurrection, metempsychosis, this, worldly metempsychosis, ambiguous metempsychosis}
-
وجود دغدغه های دین شناختی همواره در حوزه های مختلف تفکر صدرایی قابل رویت است. یکی از وجوه بارز آن را می توان در ذیل نگرش متفاوت وی به بحث های وجودی و معرفتی قوه خیال مشاهده نمود. در حوزه علم النفس، ملاصدرا با طرح وحدت خیال و حس مشترک، بر خلاف عموم فلاسفه، خیال را دارای سه شاخصه خلاقیت، تجرد مثالی و جامعیت اضداد می داند. از نظر وی در هنگام مرگ نفس به واسطه خلاقیت و جامعیت قوه خیال می تواند خصوصیاتی متناسب با مرتبه جدید را ایجاد و در خود حفظ نماید.
ملاصدرا با لحاظ عینیت مرگ و اشتداد جوهری، مرگ را مانع استدامه اشتداد نفس نمی داند و معتقد است نفس در مرتبه خیال به جهت وجدان خصایص برزخی و مادی می تواند به حرکت اشتدادی خویش پس از مرگ ادامه دهد و در نتیجه نیازی به تمسک به تناسخ ملکی نخواهد بود.کلید واژگان: خیال, حس مشترک, خلاقیت, جامعیت اضداد, تناسخ ملکی}Aghl va Deen, Volume:7 Issue: 13, 2016, PP 181 -198The existence of theological concerns in sadra"s various spheres of thought is visible always. It can be seen following his different approaches to the discussion of ontological and epistemological imagination. Mulla Sadra knows Imagination has three characteristic creativity, abstraction and universality of opposites, unlike all philosophers with the unity of imagination and common sense in psychology. According to him, at death, the soul through creativity and universality of imagination can create properties According to new level and maintain in herself.Mulla Sadra does not know death preventing of soul's intensity with consideration unity of death and essential intensity and believes that soul in level of imagination can continue to her self-intensity movement, Because of the physical and Purgatorial characteristics and then not been need to the lap of physical reincarnation.Keywords: imagination, common sense, creativity, universality of opposites, physical reincarnation} -
تناسخ یکی از نظریه های رقیب معاد است. این عقیده در طول تاریخ با اشکال و اطوار متنوع مطرح بوده است. ملاصدرا با استناد به مبانی هستی شناختی و انسان شناختی خود نخست به مفهوم سازی درباره تناسخ پرداخته است و به مفاهیمی چون تناسخ باطل و تناسخ حق می رسد؛ تناسخ باطل همان تناسخ ملکی و تناسخ حق، تناسخ ملکوتی است و سپس با تکیه بر نگرش وجودی اش، تناسخ ملکی را ابطال و تناسخ ملکوتی را اثبات می کند. سوال اصلی این جستار این است: ملاصدرا چگونه تناسخ ملکی را ابطال کرد؟ و نتیجه بحث عبارت است از اینکه ملاصدرا بر پایه مبانی هستی شناختی مثل اصالت وجود، وحدت تشکیکی، اشتداد، تضعف و مبانی انسان شناختی همانند حدوث جسمانی نفس و بقای روحانی آن به ابطال تناسخ ملکی می پردازد.کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکوتی, تناسخ ملکی, حرکت جوهری, ملاصدرا}Reincarnation is regarded as contradiction to resurrection in Islamic philosophy which interpreted in the various forms. Mulla Sadra on the basis of his own ontology and anthropology primarily has conceptualized the reincarnation and finally eventuate to classify that to a true and wrong reincarnation. The wrong one is terrestrial and the true is celestial. By his ontological approach, Mulla Sadra denied terrestrial reincarnation approving the divine one. The main question at this paper is: how has Mulla Sadra avoided approving the terrestrial reincarnation? As a result, he depending on ontological elements such as principality and gradational unity of being, anthropological theories like corporeal origination of the soul and its spiritual duration, has refused the reincarnation.Keywords: Reincarnation, Celestial Reincarnation, Terrestrial Reincarnation, Substantial Motion, Mulla Sadra}
-
تناسخ، از جمله مسائلی است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مختلف با قومیت ها و آیین های گوناگون بوده است. از سوی دیگر، معاد جسمانی از جمله آموزه هایی است که نصوص قرآنی بر آن دلالتی آشکار داشته و همواره مورد اعتقاد مسلمانان بوده است. با وجود این، آموزه معاد جسمانی همواره انتقادات جدی به خود دیده که یکی از آنها مساوق بودن با تناسخ است که باور عمومی بر استحاله آن استوار است.
آنچه در این نوشتار می آید، تبیین رابطه میان تناسخ و معاد جسمانی به جسم عنصری از دیدگاه فیلسوفان و متکلمان، و آن گاه ارائه دیدگاه برگزیده از سوی نویسنده است. بر اساس مهم ترین یافته های این پژوهش، از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا معاد جسمانی به جسم عنصری، مصداق تناسخ است. با این حال، متکلمان به دلیل نگاه خاص خود به تناسخ، چنین سنخیتی را برنمی تابند.
کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, معاد جسمانی, معاد روحانی, جسم برزخی}Incarnation has long been the special concern of thinkers of different ethnicity and creeds. Besides, Quranic texts have explicitly mentioned the doctrine of corporal resurrection, to which Muslims has always adhered. However, this doctrine has always come under serious criticisms, one of which is considering it as identical with reincarnation, which is generally believed to be impossible. The present paper tries to elaborate on philosopher and theologians’ view about the relationship between reincarnation and corporal resurrection into a body composed of elements, and explain the view adopted by the researcher. The main research findings show that Avicenna and Mullā Ṣadrā believe that corporal resurrection into a body composed of elements is an instance of reincarnation. However, due to their particular view of reincarnation, theologians do not tolerate such a convergence.Keywords: reincarnation, terrestrial reincarnation, celestial reincarnation, corporal resurrection, spiritual resurrection, Barzakhi (of the inner world) body} -
تناسخ آموزه ای است که از دیرباز، فکر اندیشمندان را به خود معطوف داشته است؛ بحثی که هم در فلسفه نفس، بازتاب های درخور توجهی دارد و هم در دیگر مباحث فلسفی. علاوه بر اینکه نمی توان از بازتاب های کلامی آن نیز غافل شد؛ از اینرو اندیشمندان مسلمان به فراخور توان فکری خویش به بررسی آن پرداخته و عمدتا به امتناع عقلی آن گرایش نشان داده اند. فیلسوفان مشائی نیز بر امتناع عقلی تناسخ تاکید کرده اند و گاه تقریرهای جدیدی از دلایل گذشتگان ارائه نموده و گاه به دلایل جدیدی دست یافته اند. در این مقاله، تلاش شده تا دیدگاه مشائیان درباره تناسخ ارائه شود. ابتدا نگاهی به تاریخچه آموزه تناسخ، گرایش های گوناگون در این باره، اصطلاحات تناسخ و انواع آن می شود و در نهایت مبانی انکار تناسخ طرح می گردد. بررسی دلایل ایشان، تعیین مقدار دلالت آنها و نقد و بررسی هر یک از آنها محور بحث های بعدی است.
کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, تناسخ صعودی, تناسخ متشابه, تناسخ نزولی, نسخ, مسخ, فسخ, رسخ}Theory of Transmigration drew the attention of thinkers since early times. It has remarkable consequences both in philosophy of soul and other philosophical debates, not to mention the theological consequences of it. Islamic thinkers, therefore, attempted a treatment of it along their philosophical lines and mainly tend to the idea if rational impossibility of it. Prepatatic philosophers too put emphasis on the impossibility of transmigration and sometime offered new versions of earlier arguments and in some cases presented new arguments. This article attempts to elaborate the view of Peripatetics on the theory of transmigration. It first take a glance at the history of transmigration doctrine, various attitudes, terminology used in dealing with different types of transmigration and finally the theoretical bases for the denial of the doctrine are examined. Consideration of their argument, the extent of their demonstrating force and the possible objects are all covered in this article.Keywords: transmigration, corporeal transmigration, angelic transmigration, ascending transmigration, descending transmigration, Naskh, maskh, faskh, raskh} -
«تناسخ» آموزه ای است که از دیرباز فکر اندیشمندان را به خود معطوف داشته؛ بحثی که در علم النفس فلسفی از جایگاه ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که هم در فلسفه نفس بازتاب های درخور توجهی دارد و هم در دیگر مباحث فلسفی. علاوه بر این، نمی توان از بازتاب های کلامی آن نیز غافل شد. از این رو، اندیشمندان مسلمان به فراخور توان فکری خویش، به بررسی آن پرداخته اند و غالبآ به امتناع عقلی آن گرایش نشان داده اند. در این میان، شیخ اشراق به گونه ای دیگر سخن گفته است. در این مقاله، تلاش شده است تا دیدگاه ایشان با توجه به آثار وی تبیین شود؛ در این زمینه، ابتدا تاریخچه آموزه تناسخ، گرایش های گوناگون در این باره، اصطلاحات تناسخ و انواع آن و مبانی تناسخ و مبانی انکار آن، بررسی شده و در ادامه، تبیین دقیقی از دیدگاه ایشان ارائه گردیده است. در پایان، دلایل عقلی و نقلی طرفین البته بر اساس آثار شیخ اشراق ارائه شده است.
کلید واژگان: تناسخ, تناسخ ملکی, تناسخ ملکوتی, تناسخ صعودی, تناسخ متشابه, تناسخ نزولی, نسخ, مسخ, فسخ, رسخ}“Metempsychosis” has been a preoccupation for those who have worked in the area of philosophical psychology since a long time. It has resonance in other philosophical investigations, as well as in theological discussions. Muslim philosophers have dealt with this issue from different perspectives, and most often have come to the conclusion that it is philosophically impossible. Shaykh Ishrāq, however, says something different in this regard. This article is an attempt at explaining Shaykh Ishrāq’s idea with reference to his original works. At the outset, the author presents a history of the idea of metempsychosis, different approaches to this theory, its various terminologies, its foundations, and the reasons behind its rejection by some scholars. At the end, he tries to elaborate on Shaykh Ishrāq’s viewpoint on the issue, as well as his evaluation of the philosophical and narrative arguments regarding the question of metempsychosis.
نکته
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.