به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « اصول اقلیدس » در نشریات گروه « تاریخ »

تکرار جستجوی کلیدواژه «اصول اقلیدس» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • زهرا پورنجف*
    قضیه اول مقاله دهم اصول اقلیدس، اساس «روش افنا» است. اقلیدس این قضیه را برای نسبت متغیر ثابت می کند. ابن هیثم (سده 4 هجری) بنا بر ادعای خود در فی حل شکوک، پی برده بود که حکمی که اقلیدس مطرح می کند جزئی است و حکم کلی را برای نسبت ثابت برای اولین بار در این کتاب مطرح و اثبات کرده است. خواجه نصیر الدین طوسی (597-672ق) در تحریر اصول اقلیدس، همان نظر ابن هیثم را تکرار می کند. ابن صلاح همدانی (درگذشته در 548ق) رساله ای در نقد نظر ابن هیثم با عنوان قول فی إیضاح غلط ابی علی بن الهیثم فی الشکل الاول دارد که در آن سه ایراد به ابن هیثم وارد می کند. محمد باقر یزدی (زنده در 1047ق) در رساله شرح المقاله العاشره در نقد نظر طوسی می گوید که با در نظر گرفتن حالت کلی که طوسی آورده است، برهان قضیه دوم مقاله دهم مختل می شود و قضیه را در دو حالت نسبت ثابت و متغیر، جداگانه بررسی می کند. در این مقاله سیر تاریخی پرداختن به این قضیه بررسی شده است.
    کلید واژگان: اصول اقلیدس, روش افنا, مقاله دهم اصول}
    Z. Puornajaf *
    The first proposition of the tenth book of Euclid's Elements is the basis of Archimedes’ “method of exhaustion”, which is used by Euclid himself in book XII. Euclid proves this proposition for variable proportion. Ibn al-Haytham (4th AH) claims that in his ḥall-i shukūk he has proved this proposition for a fixed proportion as the general solution, whereas Euclid had done it just for particular cases. Ṭūsī (597-672 AH) in his recension of Euclid’s Elements, in which seems has been used fī ḥall-i shukūk a lot, repeats the same idea as Ibn al-Haytham’s. Ibn al-Ṣalāḥ al-Ḥamadanī (d. 548 AH) has a treatise in which he criticizes Ibn al-Haytham’s idea and brings three main objections. Muḥammad Bāqir Yazdī (alive in 1047 AH) in his commentary on tenth book of Euclid’s Elements criticizes Ṭūsī’s idea and explains that the general condition which Ṭūsī applies disrupts the proof of second proposition of the tenth book.
    Keywords: Euclid's Elements, Method of Exhaustion}
  • حسن امینی
    می توان الاشکال الکریه از منلائوس را مهم ترین اثر در سنت نگارش کتاب های اکر دانست؛ کتاب هایی که با هدف حل مسائل نجوم کروی به رشته تحریر درآمده اند. کتاب اصول از اقلیدس نیز مهمترین اثر درباره هندسه اشکال مسطحه در ریاضی باستان است. در مقاله پیش رو نگارنده بر آن است که با قیاس میان کتاب الاشکال الکریه و اصول اقلیدس، نشان دهد که مقاله اول الاشکال الکریه کوششی جهت بازسازی محتوای مقاله اول اصول برای شکل های کروی است. بر اساس این قیاس، موفقیت ها و محدودیت های او در انجام چنین کاری بررسی می شود و با تکیه بر همنهشتی مثلث ها به تمایزهای قضایای آن در حالت مسطحه و کروی اشاره می شود. در ضمن نشان داده می شود که معادل قضیه بسیار مهم هندسه مسطحه برای مجموع زوایای داخلی مثلث، نخستین بار توسط خواجه نصیر الدین طوسی و در تحریر او از الاشکال الکریه بیان شده است.
    کلید واژگان: الاشکال الکریه, اصول اقلیدس, منلائوس, هندسه کروی, هندسه مسطحه}
    Hasan Amini
    Menelaus’ Sphaerica can be considered as the most important classical text in the tradition of spherics books، written with the aim of the solution of problems arising in spherical astonomy. Euclid’s Elements is the the most important book on plane geometry. This article aims at a comparative study of Menelaus’s Sphaerica and Euclid’s Elements، to show that Book I of Sphaerica is an attempt to reconstruct Book I of the Elements for the case of spherical figures. We mention Menelaus’ achievements as well as the limits of his project. The topic of the congruent triangles is treated with special reference to the differences which exist between the plane and the spherical cases. We also show that the spherical counterpart of Euclid’s important theorm on the sum of the interior angles of a triangle (Euclid، I/32) has been put forward، for the first part، by Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī in his Recension of Menelaus’s Sphaerica.
    Keywords: Euclid's Elements, Menelaus of Alexandria, Naṣīr al Dīn al Ṭūsī Plane Geometry, Sphaerica, Spherical geometry}
  • فاطمه دوست قرین
    کتاب اصول اقلیدس، که گاهی آن را به نام مولفش «کتاب اقلیدس» نیز می نامند و در تالیفات ریاضی دوره اسلامی آن را به علت شهرت فراوانش کتاب اصول نیز خوانده اند، از منابع مهم ریاضیات دوره اسلامی بوده است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخ ترجمه این اثر به زبان عربی و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی از آن، برخی از ویژگی های این تحریر، از راه مقایسه آن با ترجمه اسحاق بن حنین، خواهد آمد. سپس با مقایسه بخش هایی از فن اول از جمله چهارم دره التاج قطب الدین شیرازی با ترجمه عربی اسحاق بن حنین و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی، نشان داده می شود که اثر قطب الدین در واقع ترجمه فارسی تحریر اصول طوسی است، هرچند برخی تفاوت ها میان این دو اثر وجود دارد. در بخش پایانی مقاله یکی از این تفاوت ها بررسی می شود و آن شکلی واحد است که قطب الدین از تلفیق شکل های چهل و هشت قضیه مقاله اول اصول اقلیدس، ترسیم کرده است.
    کلید واژگان: اصول اقلیدس, قطب الدین شیرازی, تحریر اقلیدس خواجه نصیر, ترجمه اقلیدس اسحاق بن حنین, ترجمه اصول, کتاب اصول, ریاضیات دوره اسلامی}
    Fatemeh Doostgharin
    The Elements of Euclid، sometimes knows as the “The Book of Euclid”، and in the mathematical texts of the Islamic period often referred to as “The Book of the Elements”، is one of the main sources of Islamic mathematics. This paper addresses the history of the translation of this book and its recension by Naṣīr al-Dīn Ṭūsī. Then، through a comparison of the first chapter of the fourth part of Quṭb al-Dīn Shīrāzī’s Durrat al-Tāj with the Arabic translation of Isḥāq ibn Ḥunayn and the recension of Ṭūsī، it is shown that the text of Shīrāzī is in fact a Persian translation of Ṭūsī’s Recension of the Elements، despite the existence of some differences between the two texts. One of these differences، which is analyzed in the last part of this paper، is a single figure produced by Shīrāzī and containing all the 48 propositions of the first book of the Elements.
    Keywords: Eculid's Elements, Quṭb al Dīn Shīrāzī Taḥrīr Uqlīdis, Khwādja Naṣīr, translation of “The Book of Euclid”, Isḥāq ibn Ḥunayn, translation of Elements, the Book of the Elements, Islamic Mathematics}
  • فاطمه دوست قرین
    کتاب اصول اقلیدس با مقدمه ای شامل تعاریف، اصول موضوعه و علوم متعارفه (بدیهیات) آغاز شده است؛ پنج اصل موضوعه، در علم هندسه، توسط اقلیدس بدون هیچ گونه توضیح و استدلالی ارائه شده است؛ اما با توجه به اهمیت اصول موضوعه که پایه های اساسی برای اثبات قضایای هندسی هستند، بعضی از شارحان و مترجمان کتاب اصول اقلیدس برخی از اصول موضوعه را توضیح و بعضی دیگر را به گونه ای اثبات کرده اند. قطب الدین شیرازی و حاتم بن فضل نیریزی از جمله مترجمانی هستند که توضیح بعضی از اصول موضوعه و اثبات برخی دیگر را ضروری دانسته ند.مقاله حاضر به مقایسه روش قطب الدین شیرازی و روش توسط فضل بن حاتم نیریزی، یکی از شارحان متقدم کتاب اصول اقلیدس، می پردازد.
    کلید واژگان: اصول اقلیدس, اصول موضوعه, ترجمه اصول, فضل بن حاتم نیریزی, قطب الدین شیرازی, هندسه}
    Fatemeh Doostgharin
    “Euclid’s Elements” begins by an introduction into definitions، Postulates and Common Notions; the Postulates are presented in the science of geometry by Euclid without any or explanations. However، regarding the significance of Postulates which is the fundamental to geometrical proving and solving geometrical theorems، some translators and interpreters of Euclid’s Elements provide explanation for some of the Postulates and try to prove them. Qutb al-Din Shirazi and Faḍl ibn Hātam Neyrīzī are among the translators who believe that it is essential that some of the Postulates be explained and some others be proved. This article compares the methodologies of Qutb al-Din Shirazi and Faḍl ibn Hātam Neyrīzī، an older interpreter of Euclid’s Elements.
    Keywords: Euclid's Elements, Postulates, Qutb al Din Shirazi, Faḍl ibn Hātam Neyrīzī}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال