جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « ترکان » در نشریات گروه « تاریخ »
تکرار جستجوی کلیدواژه «ترکان» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
شهر و ایالت ایروان در تاریخ جزوی از اراضی سرزمین آذربایجان بوده است. این منطقه تا سال 1828م توسط خوانین قاجار اداره می شد که براساس معاهده ی تورکمنچای از سال 1828 جزو اراضی روسیه گردید. با فروپاشی دولت تزاری روسیه، ارامنه درصدد تصرف کل والیت ایروان برآمده و توانستند علیرغم اکثریت بودن ترکان آذربایجان، ایروان را مرکز جمهوری ارمنستان اعالن نمایند. این دولت از همان اوان تشکیل درصدد پاکسازی منطقه از دیگر ملتها به نفع ارامنه بود. سیر زمان نشان داد که ارامنه در این سیاست موفق بودند و ایروان و روستاهای اطراف آن از ترکان پاکسازی گردید. این سند یکی از هزاران سندی است که اهالی مظلوم ایروان و بزرگان 20 روستای آن با ارسال نامه هایی به زبان ترکی آذربایجانی با الفبای عربی و تاریخ 12 ذیحجه 1337)8 سپتامبر 1919(از حکومت تازه تاسیس آذربایجان درخواست کمک نموده اند. این نامه در 18 نوامبر 1919 به دولت آذربایجان رسید و به شماره 171 به ثبت رسیده است. در این نامه، بزرگان ایروان ضمن تشریح مظالم ارامنه داشناق در طی جنگ جهانی اول، چگونگی اخراج مردمان محاالت سورمه لی، آخ ساخلی، قیرخ بوالق، اچمیادزین، قالین و دره چیچک را بیان نموده اند. در ادامه صورتجلسه امضای درخواست کمک اهالی بیست روستای ایروان از کابینه آذربایجان دیده می شود. اصل این سند در آرشیو جمهوری آذربایجان نگهداری می شود.
کلید واژگان: آذربایجان, ایروان, ترکان, قتل عام, جنگ جهانی اول}The city and state of Yerevan has been a part of the territory of Azerbaijan in history. This area was ruled by Qajar Khan until 1828, which became part of Russian lands based on the Treaty of Turkmenchai in 1828. With the collapse of the tsarist government of Russia, the Armenians wanted to occupy the entire province of Yerevan and were able to declare Yerevan as the center of the Republic of Armenia despite the majority of Turks in thıs regıon. Since its formation, this government was trying to cleanse the region from other nations for the benefit of Armenians. The passage of time showed that the Armenians were successful in this policy and Yerevan and its surrounding villages were cleared of Turks. This document is one of the thousands of documents that the oppressed residents of Yerevan and the elders of its 20 villages have requested for help from the newly established government of Azerbaijan by sending letters in the Azerbaijani Turkish language with the Arabic alphabet and dated September 8, 1919. This letter reached the government of Azerbaijan on November 18, 1919and was registered as number 171. In this letter, the elders of Yerevan, while describing the atrocities of Dashnak Armenians during the First World War, explained how the people of Surmeli, Akh Sakhli, Qirakh Bolaq, Echmiadzin, Kalpan and Chichek regions were deported. In the following, you can see the minutes of the signing of the request for assistance from the Azerbaijan cabinet of twenty villages of Yerevan. The original of this document is kept in the archives of the Republic of Azerbaijan.
Keywords: Azerbaycan, Erivan, Türkler, katliam, I. Dünya Savaşı} -
اگرچه جنبش شعوبیه ی ایران حرکتی وسیع و دارای ابعاد متنوع بود، جریان شعوبی گری در جهان اسلام تنها به ایرانیان منحصر نبود. حکومت قوم گرای اموی با محوریت دادن به «عرب» در امور سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، زمینه ی نارضایتی سایر اقوام ساکن در سرزمین های اسلامی را فراهم کرد. سیاست های امویان در اندیشه و قلم جریان ضدشعوبی عصر عباسی تداوم یافت و واکنش نخبگان و توده های غیرعرب مسلمان نسبت به این تفکر تبعیض آمیز به اشکال مختلف نمایان شد. این پژوهش در پی یافتن جریان های مختلف جنبش شعوبی گری در میان اقوام غیرعرب مسلمان، به استثنای ایرانیان، در سده های نخستین اسلامی است. نتیجه ی بررسی ها نشان می دهد که نخبگان گروه های قومی بزرگ تر و مهم تر در جهان اسلام با تکیه بر توان فرهنگی و پیشینه ی تمدنی خود در برابر تحقیرهای ضدشعوبیان ایستادگی و افتخارات خود را مطرح کردند. نبطی ها، قبطی ها، مولدان اندلسی ، سیاهان حبشی-سودانی و ترکان پنج گروه قومی بزرگی بودند که در برابر برتری طلبی عربی واکنش نشان دادند. گرچه از نخبگان این اقوام، میراث مکتوب انگشت شماری باقی مانده است، با تکیه بر گزارش های منابع تاریخی، ادبی و دینی موجود می توان دریافت که نخبگان این گروه ها تلاش کردند تا افتخارات خود را بیان و دلایل برتری خود بر اعراب را نظریه مند کنند.کلید واژگان: جنبش شعوبیه, نبطی ها, قبطی ها, مولدان, حبشی- سودانی ها, ترکان} -
پدیده ها و رویدادهای اجتماعی و تاریخی در هر دوره ای، اگر اصالت داشته باشند، در قلمرو ادبیات آن دوره نیز وارد می شوند. ورود، همنشینی و جذب ترکان در جامعه ی ایرانی، به مثابه ی پدیده ای نوظهور و بی سابقه، از زمره ی پدیده هایی است که دامنه ی آن به متون ادبی، از جمله دیوان حافظ نیز کشانیده شده است. چگونگی تجلی ویژگی های این پدیده ی تاریخی و اجتماعی در دیوان حافظ، نیز میزان توفیق و شناخت وی از به کارگیری عناصر و متعلقات آن در اشعارش، موضوع شایسته ی درنگی است که چندان به آن پرداخته نشده است. این جستار با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوالات است که دیوان حافظ چه ویژگی ها و عناصری از حضور ترکان در دیوانش را بازتولید کرده و شناخت و میزان توفیق شاعر از استعمال این دسته از مفاهیم و عناصر در دیوانش چگونه بوده است؟ یافته ها بیانگر آن است که دیوان حافظ عرصه ای تقویت بخش برای بازتولید آداب و ویژگی های اجتماعی، تاریخی، رفتاری و فردی ترکان، در کنار طبقه ی غلامان و کنیزان به عنوان طبقه ای برآمده از حضور ترکان در جامعه ی ایرانی شده است. اشاره به پاره ای از آداب و ویژگی های تاریخی، اجتماعی و فردی ترکان، چون: غارتگری، شجاعت، زیبایی، پرخاشگری، شهرآشوبی در کنار قبیله، کاکل و کلاه آنان، نیز اسامی و نام های مرسوم ترکان، غلامان و کنیزان از قبیل: بنفشه، فرخ، زهره و ایجاد فضای شگفت انگیز حسی و ذهنی از آن از طریق ایهام تناسب و دیگر صناعات ادبی، بیانگر آگاهی بالای حافظ از جذب و همنشینی این گروه اجتماعی در جامعه ی ایرانی و کشانده شدن آن به دیوان وی است.
کلید واژگان: ترکان, غلامان, کنیزان, آداب اجتماعی و تاریخی, دیوان حافظ}The social and historical events of a period could be involved in the area of the literature, if it is rational. The entrances and residences of the Turks in Iran was a new phenomenon which was mentioned in the literary sources such as Hafiz’s poem.Reflections of social and historical characteristics as well as the poet’s success in using the relevant elements and the belongings in the poems are a considerable subject that attracts few attentions until now. This research with its descriptive-analytic approach tends to answers these questions. Which relative characteristics and elements to those Turks were generated in Hafiz’s poem and how has the poet known and how successful he has been in using these concepts and elements in his divan? The findings show that Hafiz’s poems was a context to improve a regeneration process of those rituals, social, historical characteristics as well as behavioral and individualistic trait along with The class of slaves and bondwomen as an emerged class which derived from the presence of Turks in Iranian society. Reference to some of the historical, social and personal customs and characteristics of the Turks, such as: looting, courage, beauty, aggression, chaotic city along with their tribe, coffin and hat, as well as the common names and letters of the Turks, slaves and maids Such as: Banafsheh, Farrokh, and creating an amazing sensory and mental atmosphere from it through the ambiguity of proportion and other literary industries, expressing Hafez''s high awareness of the attraction and companionship of this social group in Iranian society and its dragging.
Keywords: : Turks, Slave, Bondwoman, social-historical characterstics, Hafiz’s Divan} -
خاستگاه اولیه ترکان، آذربایجان یا هیچ یک از سرزمین های ایرانی نبوده، بلکه اراضی شمال چین و درهیاورخون در مغولستان کنونی نخستین خاستگاه اقوام ترک بوده که در دوره های مختلف به سوی ایران سرازیرشده اند. این نقل مکان نه مهاجرت بلکه یک تهاجم گسترده توام با قتل و غارت و چپاول و همچنین انحطاطفرهنگی و تمدنی بوده است. این تهاجم پیامدهایی نیز در پی داشته گرچه در دوره هزار ساله اخیر، حاکمانعمدتا ترکان و ترکمانان بوده اند، اما این امر هرگز به استحاله فرهنگی ایرانیان منجر نشد بلکه بالعکس ترکانو مغولان مهاجم در فرهنگ و زبان و هویت ایرانی مستحیل شدند. گرچه زبان ترکی در برخی از مناطقمانند آذربایجان گسترش یافت ، اما لزوما به تغییر هویت مردم آن منطقه نینجامید.واژگان کلیدی: ترکان، ایران، آذربایگان، پیامدها، هویتکلید واژگان: ترکان, ایران, آذربایگان, پیامدها, هویت}Tarikh, Volume:13 Issue: 50, 2018, PP 7 -34Azarbijan or any of the territories in Iran Turkish origin was not.But thefirst origin is lands of northem china and ourkhoonvally in currentMongolia. That flocked by Iran in different periods This migration has notbeen reloate but was a massive with murder and looting as well as culturaland civilizational decline. This invasion had consequences. Althoughduring the past thousand years the Turks were ruling but it did not lead tothe dissolution of the Iranian cultural. Vice versa Horde invaders wereassimilated to the Iranian language and culture. Turkish in some areas,such as Azerbaijan expands. But Iranian identity of the people there didnot change.Keywords: Turks, Iran, Azarbijan, Consequences, Identity}
-
نهاد ولایتعهدی از مهم ترین نهادهای تاثیرگذار در دستگاه خلافت عباسیان به شمار می رفت. در دوره دوم عباسیان (232-334ق)، برخلاف دوره اول (132-232ق) که نهاد ولیعهدی در آن تا حدود زیادی مستقل عمل می کرد، شکوه و عظمت این نهاد در تاثیرگذاری بر افزایش قدرت خلافت از بین رفت. یافته های مسئله پژوهش حاضر، که با روش توصیفی-تحلیلی درصدد بررسی نقش نهاد ولایتعهدی در تضعیف نهاد خلافت در دوره دوم عباسیان است، نشان می دهد که در درجه اول، هویت بخشی به جایگاه ولایتعهدی، که در دوره اول عباسی منجر به قدرتگیری و عظمت دستگاه خلافت می شد، در دوره دوم خلاف عباسی، به علت تسلط ترکان بر نهاد ولایتعهدی، که منجر به بروز ولیعهدانی سست عنصر و ضعیف شد، باعث تضعیف آن گشت. ترکان ولیعهدانی گزینش شده و کم سن وسال، فاقد شجاعت و دلاوری، و ضعیف را با هدف تسلط بر آن ها، برمی کشیدند. علاوه بر ترکان، برخی از زنان دربار نیز، به علت رشد ولیعهد در حرم، که محیطی زنانه بود، با ترکان در تسلط بر ولیعهدان رقابت داشتند. مادران ولیعهدان نقش زیادی در رسیدن آن ها به خلافت ایفا می کردند و با تسلطی که از قبل بر آن ها داشتند، نقش مهمی در اداره امور بازی می کردند و به این ترتیب، از ایفای نقش اصلی خلیفه، که رسیدگی به امور بود، مانع می شدند. نمونه بارز این مسئله دخالت سیده شغب، مادر المقتدر عباسی، در اداره امور در رقابت با ترکان در دوره مقتدر بود. مجموع عوامل یادشده باعث شد تا نهاد ولایتعهدی در دوره دوم عباسی به جای قدرت بخشی به حاکمیت خلافت عباسی، باعث تضعیف آن بشود.
کلید واژگان: عباسیان, خلافت, ولیعهدی, ترکان, زنان}The crown prince position was one of the most influential institutions in the Abbasid caliphate system. In the second period of the Abbasids (232-334 AH), unlike the first period (132-232 AH) when the heirs to the throne were largely independent, the magnitude of influence of this institution on increasing the power of caliphate was lost. Findings of the present research, which uses a descriptive-analytical method to investigate the role of crown princes in weakening the institution of caliphate in the second period of Abbasids, show that earlier significance of crown princes, who during the first period of Abbasids increased the grace and greatness of the caliphate system, was enormously declined due to the domination of the Turks over the crown princes of the second period. The Turks chose young timorous weak-kneed crown princes with the aim of domineering over them. In addition, some women of caliphs’ harem were rivals of Turks in controlling the crown princes. Especially, crown princes' mothers played a major role in installing their children as the caliphs and with their predominance over them were able to direct the sequence of events and thus, prevented the caliphs to deal with affairs. A typical example of these mothers is Sayyidah Shaghab, Al-Muqtadir’s mother, who competed with Turks in governing and ruling in Al-Muqtadir’s period. Total of the abovementioned factors led to weakening crown prince position in the second Abbasid period and consequently, the Abbasid caliphate rule.
Keywords: Abbasids, caliphate, crown prince, Turks, women of harem} -
فصلنامه تاریخ اسلام، پیاپی 69 (بهار 1396)، صص 86 -113خلفای عباسی بعد از تلاشی مستمر، با ایجاد شبکه ای منظم از داعیان و تبلیغات گسترده، توانستند حکومت را به دست گیرند. قدرت خلافت، تشکیل دیوان سالاری منسجم، ایجاد منصب دیوانی وزارت، تقسیم وظایف اداری، مشارکت عناصر غیرعرب در اداره حکومت و سازمان دهی ارتش از جمله تحولاتی بود که در ساختار سیاسی و اداری خلافت عباسی به وجود آمد. اما در مقطعی از تاریخ این دستگاه خلافت، تعادل و توازن قدرت تغییر کرد و اقتدار خلیفه به سستی گرایید و نیروهای سپاهی بر حکومت غلبه کردند. در نوشتار پیش رو سعی شده است استیلای نظامیان بر ساختار اداری و سیاسی حکومت عباسی از آغاز استیلای ترکان (218ق) تا ظهور آل بویه (حک. 322448ق) و پی آمدهای آن، با شیوه توصیفی تحلیلی و تعلیل داده های تاریخی مبتنی بر روش جامعه شناختی ماکس وبر مورد بررسی و بازکاوی قرار گیرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بعد از آن که خلفای عباسی توانستند اقتدار مقام خلافت و قدرت سیاسی حکومت را تثبیت و نهادینه کنند، ورود سپاهیان ترک و قدرت گیری نظامیان سبب شد مشخصات نظام پادشاه زدگی (سلطانیسم)، مانند خودکامگی حاکم، انحصارطلبی، گسترش دیوان سالاری و به خدمت گرفتن نیروهای نظامی با خاستگاه غلامی، به دستگاه خلافت راه یابد. نظام پادشاه زدگی پی آمدهایی برای خلافت عباسی داشت که مهم ترین آن عبارت است از: دگرگونی نظام سیاسی، افول قدرت خلیفه، برکناری تدریجی خاندان های دیوانی و تشکیل دولت های مستقل و نیمه مستقلکلید واژگان: خلافت عباسی, ترکان, ساختار خلافت, نظام دیوانی, جامعه شناسی تاریخی}Hostory of Islam, Volume:18 Issue: 69, 2017, PP 86 -113Abbasid caliphate could gain the power thanks to the persistent effort, development of orderly system of Daeeds as well as the expansion of propagation. The power of caliphate, development of a united bureaucracy and ministerial position, division of official responsibilities, cooperation of non - Arabs towards the control of government, as well as organization of the army were the amendments made within the political and social foundation of Abbasid caliphate. However, during Abbasid era, it has changed the balance of power, the authority of caliphate towards the failure and weakness so that the army powers conquered the government. In the present writing, it has been endeavored to investigate the domination of militants over the political and official construction of Abbasid government from the beginning of Turks domination -218 after hijrah- till the advent of Buyids, 223-448 after hijrah, along with its consequences through the analytical descriptive method and reliance on the historical data based on the sociological method of Max Weber. According to the findings of research, Abbasids caused the entrance of monarchism such as autocracy, monopolization, development of bureaucracy, taking advantage of militants in favor of caliphate system, subsequent the confirmation of political authority of government, the entrance of Turkish armies and strength of militants. Monarchism provided the grounds for Abbasid caliphate, the most important of which are changes in the political system, decline of caliph power, gradual dismissal of ministerial families, and the development of independent and half independent governments as wellKeywords: Abbasid caliphate, Turks, caliphate system, ministerial system, historical sociology}
-
فصلنامه تاریخ، پیاپی 44 (بهار 1396)، صص 44 -68امروزه وقتی صحبت از شیعه می شود ،غالبا منظور «شیعه امامیه یا دوازده امامی» می باشد، که در آغازدر انتقاد و اعتراض به دو مساله اساسی از مسائل اسلامی یعنی حکومت اسلامی و مرجعیت دینی پیدا شده است، این فرقه در ادوار مختلف اسلامی دستخوش اتفاقات زیادی گردید که ناشی از تغییرات حکومتی بوده است. در این مقاله سعی بر آن شده است ، ضمن بررسی اجمالی از شکل گیری تشیع ، به جایگاه سیاسی-اجتماعی شیعیان در سیاست مذهبی حکومت عصر ترکان بپردازیم. بدون تردید سیاست مذهبی فرمانروایان ترک نسبت به شیعیان در چگونگی شکل گیری مناسبات اجتماعی و مذهبی مردم مسلمان با یکدیگر تاثیرگذار و جهت دهنده بوده است.کلید واژگان: تشیع, عزنویان, ترکان, شیعه امامیه}Tarikh, Volume:12 Issue: 44, 2017, PP 44 -68These days when we talk about the Shiite we generally mean those who follow imams or follow 12 imams. These 2 groups were formed in the beginning of criticizing and protest to the two major issues in Islam: Islamic government and religious authority. These two creeds were changed drastically due to changes in government. In this article we are going to analyze the reasons of Shiite creed formation and the political and social position of Shiites in the Turksdynasty era. Without any doubt, the religious politics of Turks in accordance to Shiites played an important role in the formation of Muslims cultural and religious customs.
-
تجارت از مهم ترین شاخص های اقتصادی ماوراءالنهر بود و بازرگانان این منطقه از دیرباز با نواحی اطراف مناسبات تجاری داشتند. هر چند تجارت داخلی در ماوراءالنهر در قرون اولیه اسلامی رونق داشت؛ اما تجارت خارجی این سرزمین از سده ی چهارم هجری، هم زمان با تثبیت حکومت سامانیان بر این منطقه، رونق گرفت. مقاله ی حاضر بر این هدف است تا با روش توصیفی-تحلیلی مشخص سازد، سامانیان چگونه و با کمک چه عواملی به توسعه ی تجارت خارجی ماوراءالنهر پرداختند و عمده ی تجارت خارجی آنها با کدام سرزمین ها بود. یافته های تحقیق نشان می دهد، تجدید حیات اقتصادی و تجاری ماوراءالنهر در عصر سامانیان بازتابی از نظم و امنیت سیاسی و اجتماعی این دوره بود. امرای سامانی، علاوه بر ایجاد وحدت سیاسی، با سامان دادن به امور اقتصادی و ایجاد شبکه ی ارتباطی مناسب و همچنین کاهش عوارض و مالیات، موجب سرازیر شدن کاروان های تجاری به این سرزمین و رشد تجارت خارجی در ماوراءالنهر شدند. تجارت خارجی ماوراءالنهر در دوره ی سامانیان، به طور عمده، با بازرگانان سرزمین های چین و تبت، سرزمین ترکان، اروپای شرقی، خراسان و عراق انجام می شد.
کلید واژگان: تجارت, ماوراءالنهر, سامانیان, چین, خراسان, عراق, ترکان}Trade was one of the most important economic criteria of Transoxiana (Mawara al-Nahr) and merchants in this region had business relations with surrounding regions for a long time. Although domestic trade in Transoxiana was prosperous at the early Islamic centuries, its foreign trade flourished from fourth century AH, along with the consolidation of Samanids rule over this region. Using a descriptive-analytical method, the present article aims at explaining how and with the help of which factors the Samanids developed the foreign trade of Transoxiana and with which regions they had the most foreign trade. Findings show that the economic and business revival of Transoxiana at the time of Samanids is a reflection of the social and political discipline and security of this era. Samanid rulers, in addition to creating political unity, brought about the growth of foreign trade and the flow of trade caravans to this land by organizing economic affairs and creating a proper communication network and also reducing duties and taxes. The foreign trade of Transoxiana in the Samanids era was mainly with businessmen from China, Tibet, the land of Turks, Eastern Europe, Khorasan and Iraq.
Keywords: Trade, Transoxian, a Samanids, China, Khorasan, Iraq, Turks} -
شکار از جمله سنن رایج در بین اکثر اقوام گذشته است که با انگیزه های متفاوت بدان می پرداختند. اقوام ترک و مغول شکار را با هدف تامین غذا و مایحتاج زندگی و همچنین تمرین فنون رزمی انجام می دادند. چنگیز خان و تیمور در فواصل جنگ ها و یا فصولی از سال، با برگزاری شکار در مناطق مختلف، سپاهیان خود را به تیر اندازی و شیوه فریب، اغفال، محاصره و صید حیوانات شکاری عادت می دادند تا آنان همین فنون را در میادین جنگ علیه دشمن به کار گیرند. در واقع، شکار نه تنها به منظور تامین بخشی از آذوقه اقوام ترک و مغول انجام می پذیرفت، بلکه صحنه شکار مانند مانور نظامی بود که در آن فنون جنگی از جمله اسب سواری، تیر اندازی، شیوه محاصره و به دام انداختن دشمن تمرین می شد. این شیوه تمرین نظامی برای شاهزادگان و جوانان میدان جنگ ندیده، اهمیت بسیاری داشت. در این مقاله، علل و انگیزه های فرمانروایان ترک و مغول از شکار و چگونگی انجام آن در دوره ایلخانان و تیموریان به شیوه تحلیلی و توصیفی بررسی شده و همچنین به منظور بیان چگونگی فنون رزمی اقوام ترک و مغول (الهام گرفته از سنن اجتماعی)، به روش هایی مانند برگزاری مراسم جشن و بخشش هدایا اشاره می شود که فرمانروایان برای تقویت روحیه سپاهیان انجام می دادند.
کلید واژگان: شکار, کاربست نظامی, مغولان, ترکان, چنگیز خان, تیمور}Hunting was one of the most common customs of a large number of past tribes which was performed with various motives. Turk and Mongol tribes went hunting as a means of livelihood and for the sake of supplying their food as well as practicing martial techniques. Genghis Khan and Timur, through practicing hunting during war intervals and different seasons made their troops get accustomed to techniques of shooting, deceiving, misleading, seizing, and hunting animals so that they would be able to employ such techniques while encountering enemies in the battlefields. In fact, hunting was done by Turk and Mongol tribes not only as a means of livelihood but also as a martial maneuver in which war techniques like horse riding, shooting, the styles of capturing, and trapping the enemies were practiced. Such martial practices were crucially important for princes and youngsters who were inexperienced in war. The present paper, through adopting a descriptive-analytic method, explores the motives of the Turk and Mongol commanders for hunting and the way it was performed during the Ilkhanids and Timurids eras. Furthermore, to elucidate the ways such martial techniques (inspired by social customs) were performed by the Turk and Mongol tribes, we would refer to methods employed by the commanders for encouraging their troops like organizing celebrations and awarding prizes.Keywords: Hunting, Martial applications, Mongols, Turks, Genghis Khan, Timur} -
اعتقاد به تاثیر اجرام سماوی در سرنوشت بشر شاید سابقه ای به درازنای عمر او داشته باشد. چنین نگرشی نسبت به اختران در میان تمامی تمدن های باستانی از جمله ایران نیز وجود داشته است. با ظهور اسلام و با توجه به نقش و جایگاه انسان در این دین، باور به احکام نجومی برای مدتی به فراموشی سپرده شد. با پیروزی مکتب اشاعره جبرگرا که همراه با قدرت یابی ترکان بود و پس از آن آمدن مغولان که به تاثیر آسمان بر سرنوشت بشری بسیار باورمند بودند بار دیگر توجه به باورهای نجومی و اندیشه های جبری گرایانه در ایران در قالب تصمیم گیری ها و عملکردها در بخش های مختلف حکومتی و در سطح جامعه گسترش یافت. استفاده از نتایج احکام النجومی در لشکرکشی ها، عقد پیمان نامه ها، جنگ و صلح، جلوس به تخت شاهی، شکار، سفر، اجابت دعا و درمان بیماری ها تنها نمونه هایی از تاثیرات این باورها در زندگی مسلمانان سده های میانه است. مقاله حاضر می کوشد، چگونگی احیای نگرش های نجومی را در فاصله زمانی قرن چهارم تا نهم هجری در ایران توضیح دهد.
کلید واژگان: احکام النجوم (تنجیم), تقدیر, ترکان, اشاعره, مغولان, ایران عصر میانه}History & Culture, Volume:46 Issue: 2, 2015, PP 97 -122Belief in the impact of the celestial bodies on human destiny perhaps dates as long back as man’s own age. Such an attitude towards the stars has existed among all ancient civilization, including Iran. With the advent of Islam and given the human role and status, belief in the astrological judgments was forgotten for a while. With the victory of the Ash‘arite determinist school, which was simultaneous to the Turks rising to power and after that the coming of the Mongols, who strongly believed in the impact of heaven on human destiny, once again the astrological believes and determinist ideas became widespread in Iran in the form of decision-makings and functions in various state departments and throughout the society. Using the results of the astrological judgments in military expeditions, making treaties, war and peace, coronation, hunting, travelling, answer to prayer, and treatment of illnesses are but some examples of the impact of these beliefs in the life of the Muslims in middle centuries. The present article tries to explain how the astrological attitudes were revived between the fourth/eleventh to ninth/fifteenth centuries in Iran.Keywords: astrological judgments (tanjīm), destiny, Turks, Asharites, Mongols, Middle age Iran} -
خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در زمانه ای می زیست که ایران عرصه ورود و استقرار قبایل مغول و ترک و ایجاد دگرگونی ها و گسست های گسترده در ساختار و نظم سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی بود. وی به عنوان مهم ترین عضو قشر دیوانسالار در تشکیلات حکومتی ایلخانان، از جمله کسانی بود که در قالب اثر تاریخ نگاری جامع التواریخ کوشید ضمن تعریف مبانی تاریخی مشترک برای قبایل و طوایف مغول و ترک، آنها را با فرهنگ و ارزش های جامعه ایرانی پیوند زند. برای این منظور، وی با توجه به ساختار گروه-های موثر در حکومت و جامعه، بر اساس دو محور عمده روایات دینی و روایات اساطیری شروع به تاریخ نگاری کرده و با استناد به معرفت شفاهی این اقوام در هر دو محور در صدد تحکیم مبانی حکومتی و تمرکز قدرت از طریق اتحاد قبایل مغول و ترک برآمد. همچنان که تعریف مبانی مشروعیتی ربط دهنده برای نظام سیاسی ایلخانی در جامعه اسلامی تحت حکمرانی آنها از دیگر اهداف تاریخ نگاری رشیدالدین بود. تا بدین گونه از خلال تاریخ نگری خاص خود، ضمن نمودار ساختن زمینه های تاریخی وحدت قبایل مغول و ترک، پیوستگی-های آنها با جوامع اسلامی را در راه دسترسی به وحدت سیاسی و مذهبی در عصر غازان خان که از اهداف حکومت بود، نشان دهد. وی متناسب با چنین اهدافی و جایگاه مخاطبان تاریخ-نگاری خود که ایلخانان و سران قبایل ترک و مغول و اعضای تاثیرگذار آنها بود، اثر خود را بر خلاف مورخانی چون جوینی و وصاف، بر اساسروایات شفاهی و با زبانی ساده و بی تکلف بیان کردکلید واژگان: تاریخ نگاری, خواجه رشیدالدین, مغولان, ترکان, وحدت قومی}Khajeh Rashidaddin Fazlollah Hamedani lived at a time that Mongolian and Turkish tribes attacked Iran and inhabited there, and created widespread changes and dissociations in political and social structures and orders of Iran society. He as a most important member of the Ilkhanid's state bureaucracy, who tried to define common historical bases for Mongolian and Turkish tribes and connected them with culture and values of the Iranian society by writing the Jame-altavarikh as a general historiographical work. For this purpose, he began to history- writing with regard to structure of effective groups in state and community and on the bases of religious and mythological narratives and he attempted to consolidate the foundation of the state and centralization of power through association of Mongolian and Turkish tribes according to oral knowledge of them in both axes. Likewise he aimed to define the principles of legitimacy for the Ilkhanids political system in the Islamic society that ruled by them. According to this purposes and also regarding to status of own historiography audiences including the Ilkhanids and leaders and members of the Mongolian and Turkish tribes and effective members of them, Khajeh on the contrary other historians such as Juwaini and Vassaf, writes his historical work based on the oral narratives and with a simplistic language.Keywords: historiography, Khajeh Rashidaddin Fazlollah, Mongolians, Turkish}
-
با ورود نیروهای گرجی به تشکیلات صفویان که عمدتا از اسرای گرجستان و از عناصر غیرمسلمان و نومسلمان بودند، رقابت در دربار صفویان از حالت سنتی خارج شد. دو گروه پایه گذار سلسله صفویان؛ یعنی ترکان و تاجیکان از ابتدای تشکیل این سلسله دچار تضادها و رقابت هایی بودند. رقابت ترکان و تاجیکان از جمله مشهورترین رقابت های درباری تاریخ ایران محسوب می شود. ماهیت رقابت ها از زمان شاه عباس اول به بعد شکل تازه ای به خود گرفت و ضلع سومی به نام نیروی سوم به این عرصه اضافه شد. این امر سبب اتحاد نیروهای قدیمی گردید.
اوج رقابت های میان گرجی ها و جناح ائتلافی ترکان و تاجیکان در زمان شاه صفی بود. در این مقطع هنوز قزلباش ها و تاجیکان تمام قدرت خود را به نفع گرجی ها از دست نداده بودند. با مرگ شاه عباس اول، راه برای احیای قدرت آنها فراهم گردید. آنها فرصت به دست آمده را غنیمت شمرده، تا با استفاده از آن نیروهای گرجی را به طور کامل از تشکیلات صفوی خارج کنند. این مساله سبب ائتلافی بی سابقه بین ترکان و تاجیکان شد، که این ائتلاف باعث توطئه های وسیعی از سوی آنها برای براندازی گرجیان گردید. در این میان شاه نیز به دلیل آنکه گرجی ها وابستگان به شخص شاه بودند، از آنها حمایت می کرد. این امر سبب شد تا دامنه توطئه های جناح ترک و تاجیک، خطر را متوجه شاه نیز بنماید. پایان این رقابت ها با پیروزی قاطع جناح گرجیان همراه است. در این پژوهش سعی برآن است تا با تکیه برمنابع تاریخی، به بررسی رقابت های میان جناح گرجیان با جناح ترک و تاجیک پرداخته شود.کلید واژگان: شاه صفی, ترکان, تاجیکان, گرجی ها, رقابت}Bound by Georgian troops Safavid predominantly Muslim and converted to Islam POW Georgia and the elements were out of competition at the Safavid court of traditional mode. The founder of the dynasty, the Turks and Tajik groups formed at the beginning of this series have had conflicts and competitions. Turks competition Vtajykan including court history is the most famous rivalries. This caused the Union troops were old. Heightened competition between the Georgians and the Turks and Tajik coalition was at Safi. In this section yet Ghezelbash Tajik all your strength to win Georgians were not lost. With the death of Shah Abbas I was starting to restore their power. They will have the opportunity to take advantage of the opportunity to consider fully the establishment of the Safavid Georgian forces withdraw. This has resulted in an unprecedented alliance between the Turks and the Tajiks, the coalition wide conspiracy for the overthrow of them were Georgian. The king also because Georgians were affiliated with the Shah of protection. This makes the left-wing conspiracy, Tajiks make threats to the King. The Georgian side is associated with a decisive victory over the competition.This study aims to study the competition between the Georgian and historic resources, relying on paid leave and Tajiks.
Keywords: Safi, Turks, Tajiks, Georgians, competition} -
قیام عبدالرحمن بن اشعث و حارث بن سریج به انگیزه مبارزه با دین ستیزی امویان و مساوات طلبی شکل گرفت. رهبران این دو قیام به رغم اشتراک هدف هایشان، از شیوه های متفاوتی برای دست یابی به آنها بهره گرفتند؛ ابن اشعث با شگردهای گوناگونی در کشاندن گروه های مخالف امویان به همراهی قیام خود توفیق یافت و با انتقال قیام به عراق، در پی براندازی اساس خلافت اموی بود، اما قیام حارث بن سریج بر پایه تعارض با خلافت اموی استوار نبود، بلکه بر اصلاح سیاست اقتصادی و اجتماعی امویان تاکید می کرد. سرانجام هر دو قیام سرکوب شدند، اما زمینه را برای قیام های پس از خود فراهم آوردند و در ضعف و سقوط خلافت اموی تاثیر گذاردند. این پژوهش با بررسی عوامل زمینه ساز این قیام ها، عوامل مشترک و متفاوت آنها را با یک دیگر میسنجد. پرسش اصلی مقاله این است که قیام های ابن اشعث و ابن سریج چه خصال مشترک و متفاوتی با یکدیکر داشتند؟ این دو قیام به رغم اینکه هدف های مشترک و پی آمدهایی هم گونی در جامعه عصر اموی داشتند، با توجه به ساخت و بافت اجتماعی متفاوتشان، روش های انقلابی متفاوتی را برای رسیدن به هدف های خود برگزیدند.کلید واژگان: امویان, ابن اشعث, ابن سریج, حجاج بن یوسف, خراسان, ترکان}The rebellions of Abdul RahmanIbnAshasand HarithIbn Soryjoccurred with the aim of reacting against the irreligiousness of the Umayyads and establishment of an egalitarian society. The leaders of these two rebellions, despite their shared goals, took advantage of different stratagems to achieve their goals. IbnAshas, through using various strategies, succeeded at gaining advocacyof different groupsof people and by transferring theuprising to Iraq attempted to overthrow the Umayyad Caliphate.On the contrary, the rebellion made by HarithIbnSoryjwas not grounded on his opposition with the Umayyad Caliphate but aimed at reforming their economic and social policies. Although both of these rebellions were suppressed, they could weaken the Umayyads and pave the way for upcoming uprisings and theeventual collapse of the Umayyad Caliphate. In this research, we aim at making comparisons and contrasts between these two uprisings through investigating the driving forces underlying their emergence. Accordingly, understanding the similarities and differences between these rebellions is the main purpose of this study. These two uprisings, despite having common goals and outcomes in the Umayyad era, due to their different social contexts and structures, adopted different revolutionary approaches for achieving their goals.Keywords: Umayyads, IbnAsh\'as, IbnSoryj, HajjajIbnYusoof, Khorasan, Turks}
-
بصره ایستاری در راه رسیدن به مکه بود. این شهر نقش محوری در تجارت و سیاست و نیز کشمکش قدرت میان دولت صفویه و امپراطوری عثمانی ایفاء می کرد. در سال 917ق./ 1512م. بصره تحت سلطه حکومت مستقل عربی به نام منتفق اداره می شد. ظاهرا نخستین بار شاه اسماعیل اول صفوی ادعای تملک بر بصره را داشت، اما هرگز تفوق خود را بر آن نواحی تثبیت نکرد. در سال 1021ق./ 1612م. یکی از سرکرده های نیروهای عثمانی با حفظ مقیدات محلی، سلسله مستقلی به نام افراسیاب را بنیان نهاد که تا سال 1080ق. / 1669م. بر بصره حکم می راند. دخالت در امور بصره تنها به ایرانیان محدود نمی شد؛ هنگامی که افراسیاب پاشا نیروهای والی هویزه را از شهر بصره بیرون کرد، نیروهای صفوی در اواخر سال 1029ق./ 1620م. تحت فرماندهی امام قلی خان به بصره یورش بردند. اما از آنجایی که پرتغالی ها از تجارت با بصره سود سرشاری کسب می کردند، در صدد دفاع از شهر برآمدند. اقتدار مجدد دولت عثمانی در سال 1080ق. / 1669م. منجر به صلح و آرامش 10 ساله در این ناحیه گردید، با این حال بار دیگر از سال 1090ق. / 1680م. جنگ ها با قبایل عرب به ویژه با قبیله منتفق از سرگرفته شد. طی سلطنت شاه سلیمان صفوی تعدادی از والیان بصره به دولت ایران پناهنده شدند و از حاکم صفوی تقاضای کمک نظامی نمودند. اما شاه برای حفظ قرارداد صلح بین دو کشور به هیچ یک از آن ها کمک نکرد. سرانجام در دوره شاه سلطان حسین صفوی بود که پادگان ایرانی کلید طلایی دروازه شهر را به فرمانده عثمانی واگذار کرد و نیروهای ایران در سال 1110ق. / 1700م. شهر را ترک کردند. این پژوهش تنها قدرت ها و قبایل در دوره مورد بحث را بررسی نمی کند، بلکه جامعه بصره و مشکلات آن را از آغاز سده شانزدهم تا پایان سده هفدهم به تصویر خواهد کشید.
کلید واژگان: ایرانیان, ترکان, اعراب, صفویه, امپراطوری عثمانی, بصره, کشمکش ها}Basra was a halfway station to Mecca. The city played a pivotal role in trade and politics amid the power relations between the Safavid and Ottoman Empire governments. One of the major parameters changed in Basra from the early sixteenth to end of seventeenth century was the lack of an imposing effective control by the central government and the presence of various centrifugal powers that every now and then brought violence to the city. From the beginning of the fifteenth century, the dynasty of the Al Mughamis ruled Basra. However, after a while Musha‘sha took over Basra until Shah Ismā`īl I gained power. In 1512 Basra was ruled by Muntafiq, an independent Arab tribe that has politically and militarily dominated there. Apparently, Shah Ismā`īl I claimed authority over the area, but the he never enforced it. It was only after the conquest of Baghdad by Sultan Sulaymān (r. 1520-66) that the Muntafiq rulers of Basra in 1534 offer his pro forma allegiance to the Ottoman Sultan. Although Ottoman coins were struck at Basra during that time, for the next twelve years nothing changed. Then, in 1546 Basra was annexed by the Ottoman Empire. However, Ottoman rule was never accepted in southern Iraq and for the next sixty years or so the Ottoman governors of Basra constantly had to fight the rebellious Arab tribes around their city. The Ottomans finally lost this war of attrition and in 1612 or thereabouts Āfrāsiyāb, an Ottoman official with local ties, founded an independent dynasty that ruled Basra till 1669. Interference in Basra wasn’t only limited to Iranian force; when Āfrāsiyāb Pasha ousted the forces of the Vālī of Huvayza from Basra province as well as those of another Safavid officials, Safavid forces under Imāmqulī Khān attacked Basra in late 1620s and in order to profit from trade the Portuguese stood against the Safavid troops. The re-establishment of Ottoman rule in 1669 resulted in ten years of relative peace and quiet, but from 1680 the running war with the Arab tribes, particularly the Muntafiq, started again. During the reign of Shah Sulaymān some governor of Basra refuged to Safavids and petitioned military force but the shah did no action for maintain the treaty. Eventually in dominion of shah Sultan Hussein Iranian garrison rendered the golden key of Basra to Ottoman Commander and Persian army discharged there in 1700.This study does not limit it to a particular tribe or state in the history of Basra, but it portrayed society of Basra and their vicissitudes from the beginning of 16th until end of 17th.Keywords: Basra, Ottoman Empire, Safavid, Portuguese, centrifugal tribes} -
پس از ساسانیان روزگار درازی سپری شد تا بستر مناسبی برای تحولات کشورداری و مناسبات خارجی در ایران فراهم آید. خراسان بزرگ در چنین اوضاعی زمینه های ساختار نوینی ایجاد کرد و رمقی تازه به جان خسته جامعه ایرانی بخشید تا با تکیه بر چنین ظرفیتی دروازه های خود را به سوی جهان آن روزگار بگشاید. با تامل در رویدادهای این روزگار می توان شالوده اصول سیاست خارجی در تاریخ ایران را از قرن چهارم هجری/دهم میلادی دریافت. در این هنگام امیران سامانی در خراسان بزرگ رستاخیزی در علم، هنر و فرهنگ به وجود آوردند و در پی آن در صدد پی افکندن ساختارهای استواری برای روابط با جهان معاصر خود برآمدند. آل سامان را به جرات می توان نخستین دولت در تاریخ ایران دوره اسلامی دانست که با توسل بر وضعیت حساس منطقه ای، تمهیدهای لازم برای آشنایی و کسب جایگاه جهانی را آغاز کردند. اینان با وجود مراوده با خلافت عباسی و نیز حکومت های متقارن و همسایه، برای دریافت اطلاع و برقراری ارتباط با دیگر ملت های جهان تلاش هایی کردند و آغازگر عصر تازه ای از تحول های خارجی شدند.
کلید واژگان: روابط خارجی, سامانیان, خراسان بزرگ, ترکان, چین, بلغار, دیالمه}following the fall of Sassanid Empire, it needed a long time to prepare anew favorite conditions for establishment and development of Iran’s administration and its foreign relations. Greater Khorâsân played an essential role in this phase and prepare a fertile milieu for the reconstruction and revival of some structures which suffered a real rupture during the first Islamic centuries. Contemplating the course of events during that period, one might find the initial attempts to establish a foreign policy in 4/10 century. It seems the Sâmânīd emirate in Khorâsân and Transoxiana contributed largely to the cultural resurrection and brilliant growth of Iran’s civilization in first Islamic centuries. Considering the particular geographical situation of Sâmânīd territory, it was quite natural that it would find it a necessity to define its own foreign policy and the inter-dynastical relations. Hence, one might be allowed to recognize Sâmânīd dynasty as the first dynasty in post- Islamic Iran which attempts deliberately to find its status in the world in that time. This paper purported to examine Sâmânīd initiatives in this field and its contribution to the structure of foreign policy in Islamic Iran. -
تاریخ خراسان از عهد باستان تا دوران معاصر
-
منطقه دابروجا در جنوب شرقی رومانی، از او ایل قرن 15 میلادی تا زمان جنگ استقلال (1877-1888 میلادی)، بخشی از امپراتوری عثمانی بود و اکثریت جمعیت این - منطقه مسلمان بودند. پس از شکست عثمانی ها در جنگ 1878 میلادی، این منطقه از امپراتوری عثمانی جدا شد و جزئی از خاک رومانی گردید و از سکنه مسلمان آن، دسته ای با ارتش عثمانی به خاک امپراتوری عثمانی مهاجرت کردند و دیگران، به عنوان یک اقلیت دینی و نژادی، به زندگی خود در رومانی تازه استقلال یافته ادامه دادند. این مقاله می کوشد تا به جنبه هایی از احوال مختلف حیات این اقلیت، از زمان استقلال رومانی تا امروز، بپردازد.
کلید واژگان: اسلام در رومانی, دابروجا, امپراتوری عثمانی, ترکان}Dobruja, a region in the southeastern Romania, was under Ottoman control, and had a Muslim majority, from early 15th century until Romanian independence war (1877-78). After this war which led to Ottomans defeat, this region departed from Ottoman Empire and became a part of Romania. Then part of its Muslim population migrated to Ottoman territory, accompanying Ottoman army, and the other part remained in newly independent Romania, as a religious and ethnic minority. In this article, different aspects of this minority’s life in Romania from independence till now, are considered.Keywords: Islam in Romania, Dobruja, Ottoman Empire, Turks} -
یکی از مهم ترین نهادهای حکومتی در عهد خلافت عباسیان، شرطه بغداد بود؛ این مقاله می کوشد تا ضمن اشاره به چگونگی شکل گیری این نهاد و برخی از ویژگی های خاص آن، به انگیزه های جریان ها و چهره های مختلف سیاسی برای در اختیار گرفتن نهاد شرطه بغداد، تاثیر صاحبان قدرت و سیاستمداران مختلف بر آن نهاد و بازشناسی سیاست های ایشان در این راه و نیز زمینه ها و نحوه تاثیر تحولات و رقابت های سیاسی بر برخی از راهکارهای رایج برای اداره نهاد شرطه بغداد هم چون نحوه انتخاب فرماندهی آن و یا حوزه فعالیت ها و وظایف آن نهاد، بپردازد.
کلید واژگان: تاریخ تشکیلات اسلامی, شرطه, بغداد, خلافت عباسی, خاندان طاهری, خاندان صفاری, ترکان}Baghdad shurta was one of the most important governmental institutions in Iraq region during Abbasid caliphate. Alluding to the story of the formation of this institution and some of its special features, this article is to consider different political motivations for being in control of Baghdad Police; influence of different authorities and politicians and their politics on it; backgrounds and ways through them political changes and competitions affected the prevalent procedures of its management, such as choosing its chief; and its fields of activity and duties.Keywords: History of Islamic Institutions, Baghdad, Shurta, Abbasid Caliphate, Tahirids, Saffārids, Turks} -
-
عنوان «خان» در دوره های مختلف تاریخی، از صورت نوشتاری متفاوت همچون خاقان و قاآن ولی با مفهومی نزدیک به هم برخوردار بوده است. در قرن های 11 و 12 پیش از میلاد استفاده از واژه «خاقان» در سرزمین چین معمول بوده است. پس از آن هم در قرن های 5، 6و 7م ترکان این واژه را برای حکمرانان و پادشاهان خود به کار می بردند. در دوران اسلامی این واژه نخستین بار در مورد پادشاهان و حکمرانان دولت ایلک خانیه (382 _ 607) به کار گرفته شد. اما بعد از آن هم در دوره های سلجوقی، خوارزمشاهی، مغولان، افشاریه، زندیه و حتی معاصر هم به کار می رفت.
کلید واژگان: خان, خاقان, قاآن, چین, ترکان, ایلک خانیه}In different periods of history, the title of “khan” has had various orthographic forms such as “khaghan” or “ghaan” with meanings close to each other, however. In the 11th and 12th centuries BCE, the word “khaghan” had been in common use in China. In the 5th to 7th centuries CE, Turkic tribes also used this word to refer to their rulers and kings. In the Islamic period, this word was first used to refer to the rulers of the Ilak-Khaniyyeh dynasty (382-607 A.H.). Nevertheless, the word was also in use during the Seljuq, Khwarizmshahid, Mongol, Afsharid, and Zand periods, and even the contemporary era in Iran.
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.