جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « حزب توده » در نشریات گروه « تاریخ »
تکرار جستجوی کلیدواژه «حزب توده» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
قزوین از جمله شهرهایی است که در هر دو جنگ جهانی مورد اشغال متفقین قرار گرفت. در جنگ جهانی دوم نیروهای هر سه کشور شوروی، بریتانیا و آمریکا در این شهر حضور یافتند و قزوین به عنوان یکی از مراکز فرماندهی نیروهای شوروی و پایگاه اصلی آنها برای کنترل پایتخت مورد استفاده قرار گرفت. حضور نیروهای متفقین در قزوین، مشکلات زیادی را برای ساکنان آن به وجود آورد که آثار و نشانه های آن در اسناد و منابع تاریخی قابل مشاهده است. هدف پژوهش حاضر که با روش تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای انجام می شود بررسی وضعیت قزوین در جنگ جهانی دوم است و می خواهد به این سوال پاسخ دهد که اشغال قزوین توسط نیروهای متفقین چه پیامدهایی را برای این شهر و ساکنان آن داشته است؟ نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد حضور متفقین در قزوین که از اولین روزهای ورودشان به ایران تا ماه های بعد از اتمام جنگ جهانی ادامه یافت، سبب بروز ناامنی، هرج و مرج، قتل، غارت، دزدی، قحطی، گرانی، قاچاق، احتکار، بیماری، اختلاف و درگیری در قزوین و اطراف آن شد. هر چند با اتمام جنگ و خروج متفقین از ایران وضعیت در ظاهر به حالت عادی برگشت، اما برخی از پیامدهای آن همچون تشکیل حزب توده و دخالت های آن در امور داخلی و اختلافاتش با گروه های دیگر سیاسی همچنان ادامه یافت.
کلید واژگان: قزوین, جنگ جهانی دوم, نیروهای متفقین, حزب توده}Qazvin is one of the cities that were occupied by the allies in both world wars. During the Second World War, the forces of all three countries, the Soviet Union, the United Kingdom, and the United States, were present in this city, and Qazvin was used as one of the command centers of the Soviet forces and their main base to control the capital. The presence of the allied forces in Qazvin caused many problems for its residents, the effects and signs of which can be seen in the documents and sources left from that era. The purpose of the current research, which is carried out with aanalytical method and relying on documents and library sources, is to investigate the situation of Qazvin during World War II and wants to answer the question of what consequences the occupation of Qazvin by the allied forces had for This city and its inhabitants have had. The result of the present research shows that the presence of the Allies in Qazvin, which continued from the first days of their arrival in Iran until the months after the end of the World War, caused insecurity, chaos, murder, looting, theft, famine, high prices, smuggling, There was hoarding, disease, conflict and conflict in Qazvin and its surroundings.
Keywords: Qazvin, World War II, Allied Forces, Tudeh Party} -
اصناف از گروه های اقتصادی مهم پس از تجار بودند که با حضور گسترده در انقلاب مشروطه از نقش سنتی خود فاصله گرفتند. در دوره پهلوی اول با سیاست های دولت محدود شدند. پس از اشغال ایران و تشکیل حزب توده که خود را هوادار طبقات زحمتکش از جمله پیشه وران معرفی کرد، برای توجه نشان دادن به اقشار ضعیف جامعه و جلب آنها به کمونیست شوروی به انتشار روزنامه های مختلفی از جمله شهباز، بسوی آینده، مصلحت، بانگ مردم، پایگاه آزادی، شجاعت و خلق پرداخت. روزنامه خلق با صاحب امتیازی مصطفی لنکرانی ارگان جمعیت آزادی ایران بود که در راستای تبیین شرایط اقتصادی و مشکلات اصناف راه اندازی شده بود. پژوهش پیش رو با شیوه توصیفی - تحلیلی سعی دارد نشان دهد که وضعیت اصناف در روزنامه خلق، چگونه بازتاب یافته است؟. نتیجه پژوهش نشان می دهد که حجم قابل ملاحظه ای از مقالات مرتبط با این موضوع بیانگر سیاست اقتصادی غلط دولت در ورود اجناس فاسد و بنجل به کشور و تعطیلی کارگاه های داخلی ورشکستگی و فقر اصناف است که در اثر نبودن یک نقشه صحیح اقتصادی و هماهنگ نبودن دستگاه های اقتصادی و تولیدی دولت مشکلاتی از جمله گرانی مواد اولیه تولیدی، واردات بی رویه، اجحاف مالیاتی، ستم مامورین شهرداری و شهربانی را برای اصناف به وجود آورد. همچنین راهکارهایی مبتنی بر تشویق صادرات کالا براساس تجارت پایاپای با اتحاد جماهیر شوروی در مقابل اصل چهار ترومن و توجه به زندگی روستاییان برای بالا بردن قدرت خرید آنها در راستای سیاست های کمونیستی شوروی ارایه داده است.
کلید واژگان: روزنامه خلق, اصناف, حزب توده, پیشه وران, کمونیزم شوروی}Jostarha-ye Tarixi, Volume:14 Issue: 1, 2024, PP 293 -316The guilds were one of the important economic groups, who distanced themselves from their traditional role with their widespread presence in the constitutional revolution. They were limited by government policies during the Pahlavi I period, . Tthe Tudeh party, which introduced itself as a supporter of the working classes, and attract them to the Soviet Communists, it published various newspapers such as Shahbaz, and etc. Khalq newspaper owned by Mustafa Lankarani was the organ of Jamiat Azadi Iran, which was launched in order to explain the economic conditions and problems of trade unions. By a descriptive-analytical method , this Study tries to show how the status of guilds is reflected in Khalq newspaper?. The result of the research shows that a considerable amount of articles related to this issue shows the wrong economic policy of the government in the entry of corrupt and bad goods into the country and the closure of domestic workshops, bankruptcy and poverty of guilds, which is due to the lack of a correct economic plan and the lack of coordination of economic and The production of the government created problems for the guilds, including the high cost of production raw materials, and the oppression of municipal and police officials. It has also provided solutions based on encouraging the export of goods based on barter trade with the Soviet Union in contrast to Truman's Four Principles and paying attention to the lives of villagers to increase their purchasing power in line with Soviet communist policies.
Keywords: Khalq newspaper, guilds, Tudeh Party, Tradesmen, Soviet communism} -
احسان طبری از سرآمدان جنبش کمونیستی در ایران بود. او با دانش وسیعش در اعتباربخشی به حزب توده ایران و آموزش مارکسیسم به جوانان حزبی، در گستراندن قلمرو حزب به ویژه در میان روشنفکران و کارگران سهمی بزرگ داشت. ایمان و پایبندی اش به حزب و اصول مارکسیسم چنان مستحکم بود که گمانی از فروپاشی آن نمی رفت، اما فروپاشید و با تالیف آثاری نیز بر آن صحه گذاشت. بازگشت از مارکسیسم و اعلام دین داری اش پرسش برانگیز بود. فردی که به عنوان نظریه پرداز و یکی از پایه های اصلی حزب قلمداد می شد، چگونه از باوری که نزدیک به نیم سده با آن زیسته و هویتش را شکل داده بود، به آسانی دست کشید؟ هدف این نوشتار بررسی واقعیت این تحول است که با نقبی بر خصوصیات اخلاقی و منش حزبی و سیاسی اش، بر پایه آثار و خاطرات هم حزبی هایش که طیفی از موافقان و مخالفانش بودند و نیز متن بازجویی هایش از 1362 تا 1364، پاسخی درخور به این پرسش می دهد. یافته این پژوهش حاکی از دین داری مصلحتی و پناه بردن به تقیه برای درامان ماندن و صیانت از ایمان و اندوخته های فکری اش بود که جز از این طریق مقصود حاصل نمی شد.کلید واژگان: احسان طبری, حزب توده, مارکسیسم- لنینیسم, بازگشت از مارکسیسم}One of the key figures of the communist movement in Iran was Ehsan Tabari. With his extensive expertise, he increased the credibility of the Tudeh Party of Iran and educated the younger members of the party in Marxist ideology. His contribution led to an increase in the party's following among intellectuals and workers. His deep faith and unwavering adherence to the party and the principles of Marxism were so unshakeable that there was no doubt about its eventual collapse. Nevertheless, it collapsed, and he confirmed this by writing about it. His assertion of religiosity cast doubt on his true intentions after his commitment to Marxism. How was it possible that someone who was a renowned theorist and a crucial figure in the party could so easily abandon the belief that he had held for almost half a century and which was at the core of his identity? This paper attempts to provide an adequate answer to the research question by examining his moral, partisan and political characteristics through the works and memoirs of his party friends - both those who support and those who oppose him - as well as through the texts of his interrogations from 1362š to 1364š. The results of the study indicate that Tabari pursued a tactic of opportunistic religiosity and used concealment (taqiye) as a means of protecting his faith and intellectual reticence, as he saw this as the only viable choice.Keywords: Ehsan Tabari, Tudeh Party, Marxism-Leninism, Shifting Away from Marxism}
-
در پی اشغال ایران به دست متفقین در شهریور 1320 هجری شمسی و با استعفای رضاشاه، انتخابات مجلس چهاردهم در فضایی کاملا متفاوت برگزار شد. حزب توده در این دوره توانست نمایندگانی را از مناطق عمدتا شمالی کشور که تحت اشغال نظامی ارتش سرخ بود روانه مجلس کند. در بین نامزدهای حزب توده، وضعیت تقی فداکار به عنوان داوطلب نمایندگی از اصفهان تا حدودی متفاوت بود. نخست آنکه اصفهان در مرکز کشور و خارج از حوزه نفوذ همسایه شمالی قرار داشت؛ دوم اینکه توفیق یک کاندیدای چپ گرا در حوزه انتخابیه ای که به داشتن فرهنگی سنتی و محافظه کار شناخته شده بود، امری بعید می نمود؛ ازاین رو بررسی انتخابات مجلس چهاردهم در اصفهان تحقیقی مجزا می طلبد. پژوهش حاضر در پاسخ به پرسش که موفقیت نامزد حزب توده در این انتخابات تابع چه عواملی بود این فرضیه را مطرح می کند که عامل اصلی کامیابی تقی فداکار در رسیدن به نمایندگی اصفهان، ایتلافی شکننده با دو نامزد محافظه کار بود که از قضا به شدت با حزب توده زاویه داشتند. در این راستا با تلفیق دو روش کمی و کیفی و استخراج داده های مربوط به انتخابات مجلس چهاردهم در حوزه انتخابیه اصفهان از اسناد منتشرنشده آرشیو مجلس شورای ملی، تحلیلی آماری از نتایج شمارش آرا ارایه می شود. یافته ها نشان می دهد که برخلاف باور رایج، بخش عمده رای فداکار مربوط به توده های روستایی توابع حوزه انتخابیه بود و نه جامعه کارگری شهر اصفهان، به گونه ای که راهیابی وی به مجلس، بدون این ایتلاف و رای روستاها عملا امکان پذیر نبود.کلید واژگان: حزب توده, انتخابات, مجلس چهاردهم, اصفهان, تقی فداکار}After the occupation of Iran by the Allies in August 1941 and the resignation of Reza Shah, the fourteenth National Consultative Assembly election took place in a completely different atmosphere. During this election, the Tudeh party managed to secure some parliamentary seats mainly from the northern region that were under the occupation of the Soviet Army. However, one Tudeh party candidates, Taghi Fadakar, stood out in Isfahan. Isfahan Located at the center of the country, Isfahan was not within the infiltration zone of neighboring north. Moreover, it was unlikely for a leftist candidate to win in a constituency known for its traditional and conservative culture. Hence, a separate study is necessary to analyze the fourteenth parliamentary election in Isfahan.The current research investigates the factors that were linked to the Tudeh party candidate’s victory in this election and presents the hypothesis that the main factor behind the success of Taqi Fadakar was a fragile coalition with two other conservative candidates, who had strong conflicts with the Tudeh Party. Using a combination of quantitative and qualitative methods, by extracting data from the unpublished documents of the archive of the National Assembly, a statistical analysis of the vote counting results is presented. According to findings, despite the common belief, most of Taghi Fadakar’s votes comes from rural parts of the constituency, not labor society of Isfahan. Therefore, without the coalition and rural votes, Fadakar's success would have been almost impossible.Keywords: Tudeh Party, Election, The fourteenth round of National Consultative Assembly, Isfahan, Taghi Fadakar}
-
همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی، احزاب و گروه های متعددی با ایدیولوژی های متفاوت، فعالیت خود را آغاز کردند. حزب رنجبران ازجمله احزابی بود که با ایتلاف 9 سازمان و گروه مایوییستی که مهم ترین آنها سازمان انقلابی حزب توده بود، در دی ماه سال 1358 تاسیس شد. این حزب به دلیل شناخت نادرست از جامعه ایران در عمر کوتاه خود، مواضع ضد و نقیضی اتخاذ کرد. سیاست حزب رنجبران با دفاع تاکتیکی از انقلاب آغاز و به مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی ختم شد. حزب در سه منطقه گرگان، فارس و کردستان دست به مبارزه مسلحانه زد که در هر سه جبهه شکست خورد و پس از مدت کوتاهی در داخل کشور از هم فروپاشید. در این نوشتار، عملکرد این حزب در مدت فعالیت در داخل کشور، بررسی و تحلیل می شود.
کلید واژگان: حزب رنجبران, حزب توده, سازمان انقلابی, مائوئیسم, کمونیسم} -
زندگی سیاسی تیمور بختیار را می‌توان به سه دوره زیر خلاصه کرد: 1. دوره گمنامی که چون افسری شجاع در مناطق مختلف خدمت میکرد و درصدد اثبات شایستگی‌های خود بود؛ 2. دوران شهرت که با کودتای 28 مرداد و انتصاب به فرمانداری نظامی تهران آغاز می‌شود. بختیار در این دوره بسیاری از مخالفان حکومت و رقبای خود را از میان برداشت و به‌عنوان اولین رییس ساواک، مابین سال‌های 1335 تا 1339، ماشین سرکوب‌گر ساواک را به راه انداخت. قدرت و ثروت بختیار در سال‌های آخر به اوج خود رسید و او بعد از شاه مهمترین مقام کشور بود؛ 3. دوره مبارزه با حکومت پهلوی که با طرد وی از دربار آغاز می‌شود. او در این دوره با تبعید از کشور تلاش کرد مخالفان حکومت پهلوی را بسیج و در جهت اهداف خود به‌کار گیرد، ولی به علت بی‌اعتمادی مخالفان حکومت به او، توفیقی به‌دست نیاورد و در نهایت به‌دست عوامل ساواک در دیاله عراق به قتل رسید.
کلید واژگان: حکومت پهلوی, تیمور بختیار, فرمانداری نظامی تهران, حزب توده, ساواک} -
نشریه مطالعات تاریخی، پیاپی 73 (تابستان 1400)، صص 139 -177
در این مقاله عملکرد تشکیلات زنان حزب توده بین سال‌های 1322 تا 1361 مورد بررسی قرار گرفته است. فعالیت اجتماعی و سیاسی تشکیلات زنان حزب توده به شش دوره کلی تقسیم می‌شود:
1. از 1322 تا 1327 که با ترور شاه فعالیت‌های حزب به مدت دوسال تعطیل شد،
2. از 1327 تا 1329 که تشکیلات زنان به‌صورت پنهانی فعالیت داشت،
3. آغاز فعالیت مجدد و شدید تشکیلات در دوران نهضت ملی نفت که از سال 1329 تا کودتای 28 مرداد 1332 ادامه داشت،
4. دوران افول حزب و سرکوب اعضا که با بازداشت یا خروج اعضا از کشور همراه بود،
5. آغاز فعالیت در آلمان شرقی از سال 1336 تا انقلاب اسلامی در سال 1357
6. آغاز فعالیت در ایران از سال 1357 تا تعطیلی حزب توده در سال 1361. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که عملکرد تشکیلات زنان حزب توده چگونه بوده است؟ آیا برحسب ادعای رهبران حزب و تشکیلات زنان، سازمانی برای دفاع از حقوق زنان متناسب با ایدیولوژی چپ ضدسرمایه‌داری و ضدامپریالیستی بود، یا بازوی پیشبرد حزب برای گسترش سیاست‌های توده‌ای بود؟ مطالعه متون و اسناد منتشرنشده مربوط به فعالیت‌های تشکیلات زنان حزب توده نشان میدهد این تشکیلات بازوی حزب توده بود و در طول چند دهه فعالیت، موفقیتی در حوزه زنان نداشت.
کلید واژگان: حزب توده, تشکیلات زنان حزب توده, سازمان زنان ایران, مریم فیروز} -
پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا به عنوان مدافع استقلال و تمامیت ارضی ایران ظاهر شد و از سیاست های استعماری شوروی و انگلیس در ایران انتقاد کرد. دولت شوروی نیز به واسطه همکاری با انگلیس و آمریکا در طول جنگ، از انزوای سیاسی بیرون آمد و در عرصه سیاست جهانی تبدیل به یک وزنه شد. سردمداران شوروی برای رقابت و مبارزه با توسعه طلبی آمریکا در خاورمیانه و ایران، به جای استعمار از اصطلاح امپریالیسم استفاده کرده و آمریکا را مصداق آن قلمداد می کردند. با تشکیل حزب توده در ایران، ماموریت مقابله با نفوذ آمریکا به آنها واگذار شد. این پژوهش بر آن است تا با شیوه توصیفی- تحلیلی نشان دهد که مطبوعات این حزب از جمله روزنامه شهباز به عنوان ارگان جمعیت ملی مبارزه با استعمار، بانگ مردم، بسوی آینده، مصلحت و دیگر روزنامه های وابسته، چگونه تبلیغات کمونیستی شوروی علیه امپریالیسم آمریکا را بازتاب می دادند. نتیجه پژوهش نشان می دهد که حجم درخور توجهی از مطالب مطبوعات حزب توده در دوره موردمطالعه، مبتنی بر نوعی آمریکاستیزی در قالب تقبیح حضور مستشاران آمریکایی، معرفی شوروی به عنوان نماد صلح بین المللی و تبلیغ رابطه با آن قرار داشت و نیز گزیده محورهای فعالیت مطبوعات حزب توده، تامین سیاست های کمونیستی شوروی در ایران بود.
کلید واژگان: ایران, شوروی, سیاست ضدامپریالیسم, حزب توده, مطبوعات} -
سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی شدن نفت، یکی از موضوعات بحث برانگیز تاریخ روابط خارجی ایران در عصر پهلوی دوم است؛ زیرا این کشور که مدعی حمایت از جنبش های ضدامپریالیستی بود، نه تنها از دولت مصدق در برابر بلوک غرب یعنی انگلیس و آمریکا حمایت نکرد، بلکه با اعمال سیاست های تقابلی، زمینه را برای نابودی این نهضت نیز فراهم آورد. هدف از این پژوهش، بررسی سیاست های شوروی و حزب توده است که مبتنی بر نوعی صبر همراه با حمایت نکردن از نهضت ملی شدن نفت ایران بود و دلایل آن با ارایه شاخص ها و ادله تجربی تبیین می شود. نویسنده در این پژوهش به منظور تقویت فرضیه خود مبنی بر سیاست غیرحمایت گرایانه شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی از روش توصیفی - تحلیلی بهره گرفته است.
کلید واژگان: ایران, شوروی, نفت, نهضت ملی, حزب توده} -
فصلنامه تاریخ، پیاپی 62 (پاییز 1400)، صص 92 -121کشور شوروی و قبل از آن روسیه به عنوان همسایه قدرتمند ایران در طول تاریخ با اینکه خود از منابع نفتی فراوانی برخوردار بود، اما همیشه به منابع نفتی ایران بنابر اهداف خاصی نظر داشت. در بررسی تاثیر نفت بر روابط دو کشور معلوم می شود که آنها در مقاطعی برای دستیابی به منابع نفتی ایران تلاش می کرده اند. یکی در سال 1299/ 1921 و دیگری در سال 1320/ 1941 در زمان اشغال ایران درجنگ جهانی دوم، روسها هرچند درهر دو مقطع در اهداف خود ناکام ماندند اما در زمان اشغال ایران در شهریور 1320 بوسیله متفقین تمام ابزارهای لازم را بکار گرفتند، مثلا از حزب توده، نخستین و سازمان یافته ترین حزب چپ گرا درایران برای رسیدن به اهداف نفتی خود استفاده کردند. حزب توده در حالی که قبل از آن با هرگونه واگذاری امتیاز به بیگانگان مخالف بود زمانی که پای شوروی برای امتیاز نفت شمال به میان آمد با ارایه طرح موازنه-که طبق آن امتیاز نفت جنوب متعلق به انگلیسی ها و امتیاز نفت شمال را حق شوروی، قلمداد کرده و از درخواست شوروی حمایت کردند. به عبارتی شوروی که وارد صحنه شد حزب توده نیز با آنها هم نوا شد. این تقاضای نفتی در ایران به علت حاکم بودن شرایط جنگی در جهان رد شد. مقاله حاضر در صدد است ضمن بررسی شکل گیری حزب توده و تقاضای امتیاز نفت شمال از سوی شوروی به تلاش ها و حمایت های این حزب برای واگذاری امتیاز نفت شمال به شوروی پرداخته و آن را مورد ارزیابی و بررسی قرار دهد.کلید واژگان: نفت شمال, حزب توده, شوروی, ایران, آمریکا}Tarikh, Volume:16 Issue: 62, 2022, PP 92 -121In examining the impact of oil on the relations between the two countries of Iran and Russia, it turns out that they were trying to reach the Iranian oil resources in some cases, one in 1299/1921and the other in 1920/1941. At the time of Iran's occupation of the Second World War, the Russians, though at every turn did not succeed in their goals, during the occupation of Iran in September 1941 by the Allies they used all the necessary tools. For example, they used the Tudeh Party, the first and most organized Leftist party in Iran, to achieve its oil targets. At this stage, the Russian Foreign Ministry Deputy Foreign Minister, Sergey Kavtaradze came to Iran and formally requested for a license to exploit North Oil. The Tudeh Party, while previously opposed to any transfer of privilege to foreigners, when the Soviet Union- their spiritual and co-professional supporters came out, by providing the Balance Scheme they granted the southern oil share to the British and the North Sea's privilege to the Soviet Union. Because the American companies were set to exploit the oil scorecard in northern Iran, immediately the Soviet Union entered the scene and the Tudeh party also met with them. In this context, the efforts of the Tudeh Party to satisfy the Iranian government and parliament in order to agree with the Soviet demand for oil in their own way can be considered.Keywords: North Oil, Tudeh Party, Soviet Union, Iran, United States}
-
مسئله ملی مفهوم برستاخته مارکسیست های قرن نوزدهم در مواجهه با گسترش موج ناسیونالیسم بود؛ مفهومی که به ویژه در آستانه انقلاب اکتبر، از آن به عنوان ابزاری در جهت پیشبرد اهداف خود استفاده کردند. در ایران نیز با تاسیس حزب کمونیست در سال 1338 ه.ق بود که «مسئله ملی» ذیل مفهوم «ملل مختلف ایران» مطرح شد. حزب توده به عنوان مهم ترین گروه کمونیستی در دوره محمدرضا شاه مفهوم مارکسیستی-لنینیستی «مسئله ملی» را در ایران بسط داد. پرسش اصلی این پژوهش آن است که حزب توده چه رویکردی نسبت به مفهوم مارکسیستی-لنینیستی «مسئله ملی» در ایران داشته و عوامل موثر بر این رویکرد، کدامند؟ فرضیه این تحقیق بر این گزاره مبتنی است که رویکرد حزب توده نسبت به مفهوم «مسئله ملی» برگرفته از آموزه های لنین و استالین و رویکردی کارکردگرایانه در جهت پیشبرد مبارزات خود بوده است و رهبری گروه های مارکسیستی، گسترش سطح مبارزات و پیوندهای ایدیولوژیک با شوروی بیشترین تاثیر را بر این رویکرد داشته است. در این پژوهش از دو رهیافت روش شناسی تفسیری و تبیینی-کارکردگرایانه برای تبیین مسئله استفاده شده است. در تفسیر داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است و در تبیین رخدادها، شناخت ساختارهای سیاسی و توضیح علی کارکرد آنها مورد نظر بوده است. این پژوهش نتیجه می گیرد که رویکرد حزب توده نسبت طرح «مسئله ملی» در ایران، کارکرد گرایانه و در جهت اهداف خود بود و حزب توجه بیشتری به آن نمی کرد.
کلید واژگان: حزب توده, مساله ملی, اقوام, ناسیونالیسم, مارکسیسم}The national question was a concept constructed by nineteenth-century Marxists in the face of the spread of the wave of nationalism, a concept they used as a tool to advance their goals, especially on the eve of the October Revolution. In Iran, it was with the establishment of the Communist Party in 1338 AH that the “national question” came up under the concept of “different nations of Iran.” The Tudeh Party, as the most important communist group during the reign of Mohammad Reza Shah, developed the concept of “national question” in Iran. The main question of this research is what the approach of the Tudeh Party was towards the concept of “national question” in Iran and what the factors influencing this approach were. The hypothesis of this research is based on the proposition that this party’s approach to the concept of “national question” in Iran is derived from the teachings of Lenin and Stalin and a functionalist approach to advance its struggles and the leadership of Marxist groups is to expand the level of struggle, and Ideological ties with the Soviet Union have had the greatest impact on this approach. In this study, interpretive and explanatory-functionalist methodologies have been used to explain the problem. In data interpretation, the content analysis method has been used, and in explaining events, recognizing political structures, and causally explaining their function has been considered. This study concludes that the Tudeh Party’s approach to the “national question” in Iran was functionalist and in line with its goals, and the party did not pay more attention to it.
Keywords: Tudeh Party, National Question, Ethnic groups, Nationalism, Marxism} -
در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت، احزاب و گروه های سیاسی فعالیت زیادی در همدان داشتند. حزب «توده» یکی از احزابی بود که در قالب انجمن ها و شورای متحده کارگران و زحمت کشان فعالیت می کرد. این حزب ضمن مخالفت با نهضت ملی و دولت مصدق، در بیشتر مواقع با «جمعیت طرفداران نهضت ملی همدان» درگیر بود. اتحادیه کارگری و شورای متحده کارگران و زحمت کشان این حزب و دیگر تشکیلات حزب، مانند «خانه صلح» با فعالیت خود در اعتصابات کارگری، در بین کارگران کارخانه های همدان نقش موثری داشتند. هدف این نوشتار تحلیل فعالیت های حزب توده و شورای مذکور در میان کارگران همدان بوده است. مقاله حاضر با استناد به داده های استخراجی از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای به نگارش درآمده است. یافته های پژوهش نشان از فعالیت حزب توده و شورای متحده کارگران و زحمت کشان شعبه همدان در مخالفت با نهضت ملی، با جذب کارگران و برگزاری اعتصابات کارگری در کارخانه های همدان دارد. بدین ترتیب، برای اولین بار جنبش کارگری به شکل سازماندهی شده خواسته های صنفی و سیاسی- اقتصادی جدیدی را مطرح کرد و مشکلات سیاسی و امنیتی برای مسیولان همدان به وجود آورد.
کلید واژگان: نهضت ملی, حزب توده, اتحادیه کارگری, شورای متحده کارگران و زحمتکشان, همدان}During the nationalization of the oil industry, political parties and groups were very active in Hamedan. The Tudeh Party was one of the parties operating in the form of associations and a united council of workers and toilers. Opposing the National Movement and Mossadegh's government, the party was often involved with the "Hamadan National Movement Supporters Association." The trade union and the united council of workers and toilers of this party and other party organizations, such as the "House of Peace", played an effective role among the workers of Hamedan factories through their activities in the workers' strikes. The purpose of this article was to analyze the activities of the Tudeh Party and the council among the workers of Hamedan.The present article is based on data extracted from archival documents and library resources. The findings of the study show the activity of the Tudeh Party and the United Council of Workers and toilers of the Hamadan branch in opposition to the national movement, by recruiting workers and holding labor strikes in factories in Hamadan. Thus, for the first time, the labor movement in an organized way raised new trade unions and political-economic demands and created political and security problems for the officials of Hamedan
Keywords: National Movement, Tudeh Party, Trade Union, United Council of Workers, Workers, Hamedan} -
این مقاله به زندگی سیاسی عنایت الله رضا از اعضای حزب توده و فرقه دمکرات، از آغاز دهه 1320 تا سال 1347، می پردازد. رضا که عضو حزب توده بود از آغاز تاسیس فرقه دمکرات بنا بر ماموریت حزبی به آن پیوست و در جزییات فعالیت آن قرار داشت. در این پژوهش افزون بر فعالیت های سیاسی او، به طور ویژه اختلاف هایش با رهبران آن دو تشکیلات بررسی شده است. اختلاف هایی که در نهایت موجب اخراج و جدایی از آن ها شد. از مهمترین این موارد مخالفت عنایت الله رضا با سیاست تجزیه طلبی بود که از سوی آنان پیگیری می شد. رضا در سال 1348 پس از ابراز ندامت از گذشته خود به ایران بازگشت و گوشه ای از خاطرات خود را نگاشت. این دست نوشته های منتشر نشده منبع اصلی این تحقیق بوده اند.
کلید واژگان: حزب کمونیست جمهوری آذربایجان, تجزیه طلبی, حزب توده, فرقه دموکرات, وابستگی به شوروی} -
بررسی سندی همکاری محمود پناهیان، جاسوس کا. گ. ب با حزب و دولت بعثی عراق در دوران پهلوی دوم
مقاله حاضر به بررسی سندی همکاری محمود پناهیان، جاسوس کا. گ. ب، با حزب و دولت بعثی عراق در دوران پهلوی دوم می پردازد. در این دوره تاریخی، نقش پناهیان در تشکیل ارتش ملی آذربایجان، جاسوسی او برای کا گ ب، همکاری او با گروه های چریکی داخل کشور، همکاری با حزب بعث، فعالیت در رادیو بغداد و تلاش او در رسانه های عراق برای تفرقه افکنی میان اقوام ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد. سوال اصلی پژوهش این است که محمود پناهیان در بین سال های 1357- 1324 چه فعالیت های سیاسی ای داشته است؟ داده های پژوهش به روش کتابخ آن های و مطالعه اسنادی جمع آوری شده است. در بخش کتابخ آن های متون مربوط به فرقه دمکرات آذربایجان و خاطرات اعضای حزب توده مورد مطالعه قرار گرفته و در بخش مطالعات اسنادی، اسناد موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی بررسی و تحلیل شده است. براساس نتایج پژوهش، فعالیت های سیاسی محمود پناهیان در ایران، شوروی و عراق هیچگاه مستقل نبوده است. اقدام های او بازتابی از دستورالعمل های دریافتی از جانب شوروی و حزب بعث بوده است.
کلید واژگان: فرقه دمکرات آذربایجان, حزب توده, کودتای بعثی در عراق, محمود پناهیان, حزب متحد خلق های ایران} -
در آستانه دهه چهل، دانشجویان ایرانی در کشورهای اروپای غربی و آمریکا کنفدراسیونی از گرایش های مختلف از قبیل گرایش به حزب توده، جبهه ملی و جریان های اسلامی جهت سازماندهی برنامه های اعتراضی علیه حکومت پهلوی تشکیل دادند. از جمله این کشورها ایتالیا بود که با گسترش مناسبات فرهنگی با ایران با اعزام تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی مواجه بود. نفوذ جریان ها و احزاب چپ مارکسیستی کمونیستی و سوسیالیستی در ایتالیا دانشجویان ایرانی ساکن در ایتالیا را تحت تاثیر خود قرار داد. بنیان پژوهش حاضر بر این پرسش است که دانشجویان ایرانی در ایتالیا چگونه به فعالیت های سیاسی روی آوردند و چگونه فعالیت های خود را در آنجا و در قالب چه گرایش هایی سازمان دهی کردند؟ دانشجویان از طریق کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان و با ایجاد سازمان ها و تشکیلات چپ گرایانه و با زمینه های نفوذ حزب توده ایران و ارتباط و نفوذ حزب کمونیست ایتالیا در موقعیت های مناسب به فعالیت علیه حکومت پهلوی می پرداختند. یافته پژوهش نشان داده است که با وجود تمایلات ناسیونالیستی و اسلامی در میان دانشجویان و محصلین ایرانی در ایتالیا، با توجه به حمایت های احزاب کمونیست ایتالیا و نفوذ حزب توده، بسیاری از دانشجویان ایرانی با گرایش های چپ جذب کنفدراسیون شدندو با تشکیل سازمان هاو انجمن های دانشجویی علیه حکومت پهلوی فعالیت می کردند.کلید واژگان: ایران, ایتالیا, کنفدراسیون دانشجویی, دانشجویان ایرانی, حزب توده, کمونیست, جبهه ملی}Student movements, including the impact circumstances of historical developments in contemporary Iranian society were in interior and out of the country. With the formation Tudeh party and formed the national movement this movement was increasingly affected by left movement and the oil nationalization movement. In the beginning of fourthies, Iranian students formed in Western Europe and America a confederation of different trends, Tudeh party, the National Front, and currents of the Islamic organize for plans protest against government. Italy was among the countries faced with the expansion of cultural relations with Iran and the dispatch of a large number of Iranian students. The influence of Marxist party, Communists and socialist in Italy, Iranian students residing in Italy is strongly influenced by it. The present study in a descriptive –analytical manner, is about to notice the activities of students abroad, their formation and how to organize associations and political organizations, student activists in Italy examined and to explain the activities of the pro-Iranian students of the leftist movement and other national and Islamic movements in Italy. research findings show that despite the willingness of Nationalist and Islamist tendencies among Iranian students in Italy due to the support of the communist parties of the country and the influence of the Tudeh party many students with left trends attracted confederation and numerous activities and programs carried out with formation of students’ organizations and associations against the Pahlavi regime in Italy.Keywords: Iran, Italy, Confederation of Iranian Students, Communist, Tudeh Party}
-
نشریه تاریخ پژوهی، پیاپی 76 (بهار 1398)، صص 61 -92From Iranian viewpoint, the 28th Mordad coup has been the manifestation of unbelievable and great failure with long term effects on Iranian community mindset, and the related debates and opinions to it have been continued until now. Meanwhile, what has occupied the Iranian mind more than others is to find who are liable against this failure. During the said time, leftists were the most powerful political party as we can say the mass party was the basic symbol of leftists who were belonged to Iranian organized and real party that influenced political condition despite of illegal structure. According to this view point that mass party had been faced with various challenges due to Iran’s national movement, evaluation of Iran mass party role during Iran’s national movement had been the subject of various debates. Iranian leftists had provided various narratives of their role during this time that followed special type of chronology. Unfortunately, instead of solving problems related to the role of mass party in national movement failure, the conflicts had been intensified due to the narratives. In this research, it is attempted to comparatively evaluate leftists’ narratives, typology and important cases.Keywords: leftists, mass party, national movement, the 28th Mordad Coup}
-
مقاله حاضر به بررسی زمینه های تاریخی پیدایش حزب دمکرات کردستان ایران در سال های نخست پس از جنگ جهانی دوم می پردازد و تحولات آن را تا انقلاب اسلامی مورد مطالعه قرار می دهد. در این پژوهش به طور ویژه به نقش عنصر خارجی در پیدایش و تحولات حزب دمکرات کردستان ایران پرداخته شده و در روایتی توصیفی نقش نظام بین الملل بعد از جنگ جهانی دوم را در فعالیت های تجزیه طلبانه و مبارزه مسلحانه مورد بررسی قرار میدهد. این تحقیق مطالعه موردی محسوب شده و دوره زمانی آن از دهه 1320 تا انقلاب اسلامی در سال 1357 است.کلید واژگان: ارتش سرخ شوروی, فرقه دمکرات آذربایجان, حزب توده, قاضی محمد, کومله ژیانی کورد}
-
در بحبوحه نهضت ملی شدن نفت، مناطق نفت خیز جنوب از جمله خوزستان کانون توجه قرار گرفت. علاوه بر وجود صنعت نفت در این مناطق که بحث بر سر در اختیار گرفتن آن به اوج رسیده بود، اعتصابات کارگران شرکت نفت در اواخر 1329 ش و اوایل 1330 ش سبب شد تا موضع گیری هایی در این زمینه صورت گیرد. در اسفند 1329 ش مبلغی از حقوق کارگران شرکت نفت کسر گردید که سبب شد جرقه اعتصابات در این مناطق زده شود. کارگران در مقابل کسر حقوق خود، شرکت نفت را مسئول ایجاد آشوب در مناطق نفتی میدانستند. حزب توده با سیاست دوگانه سعی میکرد کارگران را متشکل کند و جبهه ملی و سران آن سعی در ایجاد آرامش در مناطق نفتی داشتند. شرایط بد اقتصادی و معیشتی از جمله زمینه های ایجاد تحرکات کارگری در مناطق نفت خیز جنوب به شمار می آمد و در این میان موقعیت حساس این مناطق به دلیل مبارزه برای ملی کردن نفت سبب شده بود تا تحولات این مناطق مورد توجه قرار بگیرد. اما این پژوهش ضمن بررسی این اعتصابات؛ در پی یافتن پاسخ این سوال است که: چه زمینه هایی سبب شکل گیری اعتصابات کارگران صنعت نفت در خوزستان بود و رویکرد جبهه ملی و حزب توده در مقابل این اعتصابات چه بوده است؟
به نظر می رسد اقدام شرکت نفت در کسر حقوق کارگران و به دنبال آن سر باز کردن نارضایتی ها از شرکت نفت که سبب فعالیت حزب توده در میان کارگران نیز شده بود، سرانجام به متشکل شدن کارگران منجر شد..
روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نگارنده کوشیده با استفاده از ابزارهای گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسناد، داده های موردنیاز را جمع آوری کند.کلید واژگان: شرکت نفت ایران و انگلیس, اتحادیه کارگری, مصدق, حزب توده}In the midst of the Oil Nationalization Movement, south oil areas (including Khuzestan) were of great attentions. In addition to the oil industry in these areas that the debates to control them were in the peak point, oil worker's strikes in 1951 caused some stances in this regard. In March of 1951 a part from the salaries of workers of Oil Company was deducted that helped sparking the strikes in these areas. The workers would consider the company responsible for their salaries deduction and chaos in oil areas. Tudeh party tried to organize the workers by its dual policies and National party and its leaders were attempting to calm the oil fields. Bad economic conditions and livelihood of workers were the main reasons for the worker's movements and the critical position of these areas due to the struggle for the nationalization of oil were to be considered greatly. However, this study, besides to investigate the strikes, seeks the answer to this question: Which were the causes of formation of oil worker's strikes in south oil areas and what did the above mentioned parties do in such situation?
It seems that the oil companie's policy to reduce the worker's salary and appearance of dissatisfactions (which resulted in Tudeh's activities among the workers) caused the union of them.
The method of this study is descriptive- analytic and the writer has tried to collect the required information by the documents and library resources.Keywords: Anglo-Iranian Oil Company, labor union, Mossadegh, the Tudeh Party} -
شکل گیری و فعالیت شبه نظامیان دولتی به علت زیرپا گذاردن رویه های قانونی و یکی از عوامل ایجاد انسداد برای روند دموکراتیزاسیون، همواره یک موضوع مهم برای درک پیچیدگی رابطه دولت ها و ملت ها بوده است. در ایران، «حزب جنگل» را می توان ذیل چنین سازمان هایی صورت بندی کرد. هرچند تحقیقات صورت گرفته، آن را به عنوان یک واکنش محلی و موقتی به حضور اشغالگران شوروی در مازندران صورت بندی کرده اند اما شواهدی از تداوم این سازمان و حضور آنها در کودتای 28 مرداد نشان می دهد که باید از این تلقی ساده انگارانه فراتر رفت. بنابراین مساله اصلی این مقاله این است که حزب جنگل به عنوان یکی از سازمان های شبه نظامی دولتی، تحت کدام شرایط و عوامل بیرونی و درونی تکوین و دگرگونی یافت؟ این تحقیق با استفاده از روش تحقیق تاریخی و ارائه یک طرح تفسیری انجام شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در فضای نیمه دموکراتیک پس از جنگ دوم جهانی، برخی از جناح های دولت و نخبگان سیاسی، به دلیل هراس از دست رفتن منافع خود، با هرگونه ایدئولوژی مخالف و اصلاح طلبانه مبارزه می کردند و از متنفذین محلی برای این کار بهره می بردند که منجر به ظهور شبه نظامیان شد اما وجود برخی نواقص در این سازمان و افزایش تمرکز قدرت در دست جناح های مزبور، منجر به ایجاد سازمان جدید و با کارایی موثرتر، موسوم به سازمان «کوک» گردید.کلید واژگان: حزب توده, دولت ضعیف, میلیشیا, سرلشگر ارفع, حاجعلی کیا, سازمان کوک}The formation and further development of state- sponsored militias has always been an important issue in investigation of the complex relationship between states and nations. Such forces have always transgressed some legal bounds and regulations and hampered the process of democratization in any society. In Iran, the Party of Jungle is one of such forces. Many believe that the formation of this party was only a reactionary local response against the Soviet invasion of Mazandaran Province; however their affiliation to the 1953 Iranian Coup d’etat their presence cannot vindicate such simplistic reading of their significance in Iran’s cotemporary history. The present article asks the following research question: Under what national and international set of circumstances did the Party of Jungle, as a state- sponsored militia, develop? For answering the question, the article utilizes the historical research method and an interpretative plan. The findings of the article indicate that in the semi-democratic post- World War II period, some factions of the state and the political elites fought against any ideological and reformist opposition because they feared the loss of their interests. For gaining this objective, they sought help of those local forces that can infiltrate in public and their communities. Eventually, the state alongside the local infiltrators facilitated the emergence of the Party of Jungle. Due to some internal problems of the party and the factional increase of power concentration, a new and more effective organization was formed and was called the KOOK Organization.Keywords: Tudeh Party of Iran, State- Sponsored Militias, Major-General Arfa, Haj Ali Kiya, TheParty of Jungle, KOOK Organization}
-
کتاب سال های خاکستری حاوی بخش های مهمی از خاطرات دکتر هوشنگ منتصری رئیس دانشگاه تبریز در سال های 1346-1347 و استاندار اسبق کرمان در ساله های 1347-1348 است که به طریق مصاحبه شفاهی انجام شده و در هشت فصل (به ترتیب شامل: زاد روز؛ آزادی رادمنش و آشنایی من با حزب توده؛ اولین سفر به اروپا؛ بازگشت به ایران؛ دانشگاه آریامهر؛ ریاست دانشگاه تبریز؛ انتصاب به استانداری کرمان؛ یادداشت های پراکنده) همراه با تصاویر؛ نمایه؛ یادداشت حوزه هنری گیلان و پیشگفتاری از آقای علی امیری (تدوین کننده) فراهم آمده است. این کتاب پس از تدوین در نشر رشت، فرهنگ ایلیا، در سال 1393 در 342 صفحه به چاپ رسیده است. این نوشتار به معرفی و نقد این کتاب می پردازد.کلید واژگان: معرفی کتاب, تاریخ شفاهی, دانشگاه تبریز, حزب توده, استانداری کرمان}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.