به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « شاه طهماسب » در نشریات گروه « تاریخ »

تکرار جستجوی کلیدواژه «شاه طهماسب» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • محمود مهمان نواز*، کشواد سیاهپور، محمدجعفر عوضی

    شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی (984-918) از فقهاء مشهور دوره اول صفوی و معاصر با شاه طهماسب (984-930 ق) بوده است. بررسی اندیشه سیاسی، تاثیر و عملکرد او در امور سیاسی، هدف اصلی این پژوهش می باشد. سوال اصلی این پژوهش آن است که اندیشه سیاسی شیخ حسین چه تاثیری در جامعه صفوی و عملکرد سیاسی شاه طهماسب داشته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای  است. ابزار اصلی پژوهش داده های منابع تاریخی عصر صفوی به ویژه آثار باقی مانده از شیخ حسین بوده که بسیاری از این آثار هنوز ترجمه و تصحیح نشده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین تاثیر اندیشه و عمل سیاسی شیخ حسین را می توان عمومیت بخشیدن به برگزاری نماز جمعه به عنوان فریضه ای مذهبی - سیاسی دانست. رویکرد شیخ حسین نسبت به نماز جمعه، مسیله گرفتن جوایز و هدایا از پادشاهان و سجده بر شاه، در راستای مشروعیت بخشی به حکومت شاه طهماسب بوده و در این زمینه تلاش فراوانی نموده است.

    کلید واژگان: شیخ حسین بن عبدالصمد, شاه طهماسب, دولت صفویه, اندیشه سیاسی.}
    Mahmoud Mehmannavaz *, Keshvad Siahpour, MouhammadJafar Evazi

    Sheikh Hussein bin Abdul Samad Harithi Ameli (984-918) was one of the famous jurists of the first Safavid period and contemporary with Shah Tahmaseb (984-930 AH). The main purpose of this study is to study political thought, its influence and performance in political affairs. The main question of this research is what effect did Sheikh Hussein's political thought have on Safavid society and the political performance of Shah Tahmasb? Research Method In this research, historical-analytical and data collection has been done by library method. The main research tool is the data of historical sources of the Safavid era, especially the surviving works of Sheikh Hussein, many of which have not yet been translated and corrected (for example, the treatise of Abbah to receive the awards of the rulers, of which an independent report has been published so far. It is not submitted). The findings of this study show that the most important influence of Sheikh Hussein's political thought and action can be considered as generalizing the holding of Friday prayers as a religious-political duty. In general, Sheikh Hussein's approach to Friday prayers, the issue of receiving prizes and gifts from kings and prostrating to the Shah, has been in the direction of legitimizing the rule of Shah Tahmasb and has made great efforts in this regard.

    Keywords: Sheikh Hussein bin Abdul Samad, Shah Tahmasb, Safavid Dynasty, Political Thought}
  • محمود مهمان نواز*
    گرجستان سرزمینی مسیحی نشین بوده که در دوران صفویه مورد توجه ویژه شاهان این سلسله قرار داشته است. بیشترین حملات صفویان به گرجستان در زمان شاه طهماسب رخ داده که این حملات برای نیل به دو هدف انجام جهاد در راه خدا و کسب غنایم صورت گرفته است. نوع و چگونگی بازتاب این حملات در تاریخنگاری صفوی موضوعی است که این پژوهش درصدد پرداختن بدان می باشد. پیش فرض پژوهش بر این نکته استوار می باشد که به سبب ماهیت مذهبی حکومت صفویان و به طورکلی جهان-بینی مذهبی حاکم بر آن دوره، تاریخ نگاری در آن دوره نیز تابع شرایط بوده و حملات شاه طهماسب به گرجستان به گونه ای مذهبی روایت شده است. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر شیوه گردآوری اطلاعات از منابع تاریخی، به انجام رسیده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مورخان صفوی در روایت حملات شاه طهماسب به گرجستان دو شیوه را دنبال نموده اند: اول؛ بزرگ جلوه دادن موفقیت های شاه طهماسب که روی آوردن به استفاده از تعابیر حماسی در روایت حملات طهماسب به گرجستان، در همین راستا بوده است. دوم؛ توجیه قتل و غارت های روی داده در این حملات، با بهره گیری از استدلال هایی چون: -مشرک و کافر معرفی نمودن گرجیان که طبیعتا در چنین حالتی، کشتار و غارت آنان نیز مشروع بوده -دفاع شاه صفوی از مرزهای اسلام و ترویج اسلام که وظیفه هر حاکم مسلمانی بوده -تقدیرگرایی به این معنا که چنین سرنوشتی برای گرجیان از ازل ثبت شده و از آن راه گریزی نبوده است.
    کلید واژگان: شاه طهماسب, گرجستان, تاریخنگاری, صفویه, روایت}
    Mahmoud Mehmannavaz *
    Georgia was a Christian land that was of special interest to the kings of this dynasty during the Safavid period. Most of the Safavid attacks on Georgia took place during the reign of Shah Tahmasb, which were carried out to achieve the two goals of jihad in the way of God and gaining booty. The type and manner of reflection of these attacks in Safavid historiography is a topic that this study seeks to address. The presupposition of the research is based on the fact that due to the religious nature of the Safavid rule and in general the religious worldview prevailing in that period, historiography in that period is also subject to the conditions and Shah Tahmaseb's attacks on Georgia as O religious narrated. The present study has been done with a descriptive-analytical approach and relying on the method of collecting information from historical sources.Findings show that Safavid historians have followed two methods in narrating the attacks of Shah Tahmaseb on Georgia: First; To magnify Shah Tahmaseb's successes was to turn to the use of epic expressions in the narrative of Tahmaseb's attacks on Georgia. Second; Justification for the killings and looting that took place in these attacks, using arguments such as: - Introducing the Georgians as polytheists and infidels, whose killing and looting was naturally legitimate in such a situation - Defending the Safavid king from the borders of Islam and Promoting Islam, which is the duty of every Muslim ruler - destiny in the sense that
    Keywords: Shah Tahmasb, Georgia, Historiography, Safavid, Narrative}
  • مریم معزی، رزا معماری*
    انجدان روستایی کوهستانی و کهن سال واقع در 35 کیلومتری اراک است. این منطقه در قرن نهم قمری مرکز امامان اسماعیلی بوده است. وجود دو مقبره شاه قلندر و شاه غریب در این روستا، که مربوط به امامان نزاری از شاخه قاسم شاهی است، گویای این سخن است. در بازدید از این منطقه و با استفاده از عکس های قدیمی تهیه شده توسط یکی از اهالی بومی، تعداد زیادی اسکلت در مقبره شاه غریب به دست آمد که تا آن زمان کسی از وجود آن ها خبری نداده بود. این مسئله سوال های متعددی را مطرح کرد. از جمله آن که این اسکلت ها متعلق به چه کسانی و چه دورانی است؟ آیا یک قتل عام خونین بوده یا یک مقبره خانوادگی که بعدها به آتش کشیده شده است؟ در صورت صحت فرضیه قتل عام، علت آن چه بوده است؟ در هر دو صورت چه کسی یا کسانی به این کار دست زدند؟ و چرا؟ این مقاله سعی دارد با استفاده از منابع کتاب خانه ای و میدانی پاسخی برای سوالات فوق بیابد. روش تحقیق عبارت است از روش تاریخی از نوع توصیفی تحلیلی با کمک از اسکلت شناسی باستان شناسی.
    کلید واژگان: انجدان, اسکلت های سوخته, اسماعیلیه, تیمور, شاه طهماسب}
  • جهانبخش ثواقب، فروغ بازگیر
    براساس آگاهی های تاریخی، شاملوها از بزرگترین و پرجمعیتترین طوایف قزلباش بودند که در تاسیس دولت صفویه نقش چشمگیری داشته و در روند حیات دولت صفوی نیز با تصدی مناصب و مقامات اداری، امور فرماندهی نظامی، اداره ایالات، عهده داری امر للگی شاهزادگان صفوی و غیره به ایفای نقش پرداختند. با وجود این، در برهه هایی قدرت این طایفه دچار ضعف شد که رقابتهای ایلی و سیاستهای پادشاهان صفویه بر این نوسان قدرت تاثیر داشته است. این پژوهش به هدف بررسی نقش شاملوها در تاسیس و تداوم دولت صفویه و چگونگی وضعیت قدرت و نفوذ شاملوها (نوسان شدت و ضعف قدرت آنان) در روند تحولات سیاسی و نظامی دولت صفویه از ابتدای تاسیس این سلسله تا پایان حکومت شاه طهماسب (984- 906 ق) سامان یافته است. یافته پژوهش نشان میدهد که شاملوها نقش مهم و برجستهای در تاسیس و تداوم دولت صفوی داشته اند و هرچند به سبب پاره ای عوامل، گاه منحنی قدرت آنان با شیب کاهشی همراه میشد؛ اما در مجموع توانستند جایگاه سیاسی و اجتماعی خویش را در دولت شاه طهماسب حفظ کنند و حتی در روی کار آوردن شاه عباس اول نیز موثر واقع شدند و در سلطنت وی از سایر طوایف پیشی گرفتند.
    کلید واژگان: صفویه, قزلباشان, شاملوها, شاه اسماعیل, شاه طهماسب}
    J., Savaghebf., Bazgir
    According to historical evidences, Shamloo tribe was the greatest and most numeroustribes of Qezelbash in Safavid era. This tribe had a significant role not only in thefoundation of Safvid government but also in maintenance of this dynasty by takingcharge of some positions such as administrative officials, military commanders, controlof provinces, being tutor of Safavid princess and, etc. However, at some junctures, mightof this tribe reduced as a result of tribal rivalries, and policies of Safavid s sovereigns.This study aims to examine the role of shamloo tribe in the foundation and maintenanceof Safavid government from the beginning of this dynasty to the end of Shah Tahmasbskingdom(1501-1576 A.D).The outcome of this research determine that shamloo tribe had an influential andprominent effect on foundation and maintenance of Safavid government. Meanwhile, forsome reasons, its power temporarily fell down but in general, this tribe not only couldpreserve its socio- political status during Shah Tahmasb's kingdom but also had impacton taking power by Shah Abbas and preceded in this period.
    Keywords: Safavid, Qezelbash, Shamloo, Shah Ismael, Shah Tahmasb}
  • مهری ادریسی، شهین فارابی

    کتاب خلاصه التواریخ نوشته قاضی احمد قمی، یکی از مهم ترین تواریخ اوایل دوره شاه عباس است. این کتاب در ابتدا مشتمل بر پنج جلد بوده که امروزه تنها جلد پنجم که وقایع روزگار شیخ صفی الدین اردبیلی را تا اوایل سال های سلطنت شاه عباس اول صفوی روایت می کند، باقی مانده است. موضوع حاضر، علی رغم قابل توجه بودن در این حوزه، در مقایسه با دیگر تواریخ، به ویژه تاریخ عالم آرای عباسی، کمتر مورد اعتنا قرار گرفته است. در این نوشتار، برخی از جنبه های تاریخ نگاری قاضی احمد قمی، از جمله شکل شناسی و تحلیل محتوایی دیدگاه های مولف درباره مضامین مختلف، اهمیت و ویژگی های تاریخ نگاری او، شناسایی اعتبار اخبار تاریخی و سبک و شیوه نگارش او در تاریخ نگاری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. درمجموع، روش های تاریخ نویسی قاضی احمد در کتاب خلاصه التواریخ، اگرچه در حدی نبود که در تاریخ نگاری صفوی به عنوان یک سبک، مطرح شود؛ اما در برخی جنبه ها، از جمله دیباچه نویسی و سالنامه نگاری همراه با برخی تغییرات جزیی، انتقال دهنده روش هایی بود که از مورخان پیش از خود کسب کرده بود.

    کلید واژگان: خلاصه التواریخ, قاضی احمد قمی, تاریخ نگاری دوره صفوی, سالنامه نویسی, شاه طهماسب}

    Khulasat al tavarikh book written by Ghazi Ahmad Ghomi is one of the most imperative history books from kind Abbas early epoch. Initially it consisted of 5 volumes, however just the last one is available now which reveals the brief biography of Safoiddin Ardabilly till the first years of Shāh Abbās I Safavid Kingdom. Despite the fact that this piece work is remarkably considerable comparing to other works, especially history of Alamaraye Abbassi, since now it has been less investigated. In this literature some aspects of Ghazi Gomi’s historiography has been considered, for instance formology and content analyzing of author’s outlook, notability and characteristic of his historiography, recognizing the validity of his historical information and the method and his manuscription. Although Ghazi Ahmad Ghomi’s historiography method has never been considered as a style in Safavid historiography, in many aspects it has transmitted the previous methods he had understood from late historians, mainly in prefacing and chronologicaling.

    Keywords: Khulasat al tavarikh, Ghazi Ahmad Ghomi, Safavid historiography, Tahmasp I}
  • سید هاشم آقاجری*، محمدحسن رازنهان، هادی بیاتی
    هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینه ها و علل شورش و پناهندگی الامه تکلو به دولت عثمانی و تاثیری است که این پناهندگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت. یافته های پژوهش نشان می دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قدرت سیاسی بود، در سال 937 ه.ق، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی الامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجا آغاز شد. پس از آن، الامه چون نتوانست نیروی لازم برای جنگ با شاه طهماسب را فراهم کند، درصدد همکاری با عثمانیان برآمد و از ترس پادشاه ایران و برای دریافت کمک، به سلطان سلیمان عثمانی پناهنده شد و او را به حمله به ایران تحریک کرد. در بروز شورش و پناهندگی الامه تکلو، تضادهای داخلی حکومت، قدرت طلبی و انگیزه های شخصی او، شیوه ی خشن شاه طهماسب در برخورد با طایفه ی تکلو و نیز تاثیر سیاست خارجی کشور عثمانی برای به دست آوردن اهرم فشار برای به چالش کشیدن دولت مقابل را نمی توانیم نادیده بگیریم. این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ های چهارگانه ی ایران و عثمانی، تضعیف نیروی کارآمد و نخبگان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان، ازدست رفتن بغداد و تصرف آن به دست عثمانیان، خدشه دار شدن مقام قداست و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
    کلید واژگان: شاه طهماسب, سلطان سلیمان, الامه سلطان, عثمانیان, تکلوها}
  • پریسا قربان نژاد

    تصوف که به عنوان طرز فکر و مجموعه ای از آداب و اعمال مشخص، در بر گیرنده ی نوعی عکس العمل نسبت به اوضاع اجتماعی بود، در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و ایران، انعکاسات و الهامات بسیار متفاوتی از فرهنگ معنوی طبقات جامعه ی اسلامی را در خود پذیرفته، حل و جذب کرد. اینکه در آذربایجان قرن دهم ودر دوره ی شاه طهماسب وضعیت تصوف چگونه بوده است موضوعی در خور توجه است. در این دوره از سویی رشد تشیع ومبارزه ی علمای شیعی باتصوف وازسوی دیگرلجام گسیختگی صوفیان قزلباش وقلندران بی اعتنا به شرع باعث افول تصوف شد. صوفیان آذربایجان به بهانه های سیاسی و مذهبی به قتل رسیدند یا در گمنامی به سربرده و یا برای بقای خود با مذهب، سیاست و طریقت صفوی هماهنگ می شدند. پدیده ی مهاجرت صوفیان بر اثر فشارهای داخلی عصر صفوی و به دلیل حمایت حاکمان سرزمین های مقصد (آناتولی، هندوستان...) شدت گرفت و مهاجران در آن سرزمین ها سهم قابل توجهی در رشد علوم نقلی و ادبیات شرقی به خود اختصاص دادند.در مقاله ی حاضر نگارنده قصد دارد، با بررسی احوال تعدادی از مشایخ و آثار علمی و عملی آنها، میزان نفوذ تشیع را در تغییر مسیر وتحول صوفیان، بازکاوی نماید.

    کلید واژگان: آذربایجان, شاه طهماسب, صفویه, تصوف, تشیع}

    Sufism as a way of thinking and a set of rules and practices specific to the receptor in response to a social situation, Throughout the history of Islam and the ups and downs, reflection and inspiration from many different walks of Islamic spiritual culture in their adopted, the resolution would attract. In the tenth century and the period of Shah Tahmasp Azerbaijan has been the subject of how Sufism is striking. In addition, the growth of Shia fight Shiite scholars of Sufism The Sufi qhezelbashs bit failure and Sharia was oblivious Qalandar, causing the decline of Sufism. Sufis of Azerbaijan were killed on the pretext of political and religious mystics or Been anonymity or to survive with religion, politics and spirituality, the Safavids were coordinated. Sufis migration phenomenon of internal pressure due to the support of the rulers of the Safavid era and country of destination (Anatolia, India) was strongly. In this paper the author intends, however, a number of Sheikhs and works with the theoretical and practical study, the influence of the Shia Sufis shift and change, to investigate.

    Keywords: Azerbaijan, Shah Tahmasp, Safavid, Sufism, Shiism}
  • زهره زرشناس، محسن جعفری
    مذهب تشیع در زندگی ایرانیان عصر صفویه از اهمیت خاصی برخوردار بود. از این رو بررسی رویکرد متون مذهبی این دوران به نوروز، به عنوان بزرگ ترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است.
    در روزگار صفویه، بحث های مذهبی درباره نوروز سبب نگارش رساله های متعددی با عنوان «نوروزیه» شد. از سیزده نوروزیه در منابع مختلف نام برده شده که امروز نه رساله در دسترس است.
    در این پژوهش، برپایه نسخ خطی موجود، به معرفی نوروزیه ها پرداخته شده و روند زمانی نگارش، ویژگی های زبانی و ادبی، و ساختار محتوایی این رساله ها بررسی شده است.
    نگارش نوروزیه ها از عصر شاه تهماسب صفوی آغاز شد اما اوج نگارش رساله های نوروزیه به دوران دو شاه پایانی این سلسله مربوط می شود.
    متن نوروزیه ها روان و ساده است و پربسامدترین بحث مطرح شده در آن ها تعیین روز نوروز شرعی بر پایه روایات گوناگون است.
    کلید واژگان: نوروز, نوروزیه, نوروزنامه, صفویه, شاه طهماسب, نوروز شرعی}
    Zohreh Zarshenas, Mohsen Jafari
    Shiite sect in the life of Iranians was very important during the Safavid era. Therefore scrutinizing viewpoints of religious sources to Nowruz, as the greatest ancient Iranian feast, is too important. In safavid era, religious debates about Nowruz led to writing many booklets that were called “Nowruziye”. We know about thirteen Nowruziye, but just nine of them are accessible now. In this paper, Nowruziyes are introduced and their writing time, linguistic and literary characteristics, and content structure will be studied on the basis of remaining manuscripts. The writing Nowruziyes has begun at Shah Tahmasp Safavi’s reign, but its climax is in the Soleyman and Soltan Hossein era. These texts are easy and simple. Determination of religious Nowruz based on Shiite Hadithes (narrations) is the most frequent debate.
  • ایران عهد شاه طهماسب صفوی و روابط با پرتغال با تاکید بر مساه هرموز
    محمدحسن نیا، منوچهر جهانیان
  • اوضاع سیاسی ایران در دوره شاه طهماسب صفوی
    حمید حاجیان پور

    این پژوهش چشم اندازی است بر اوضاع سیاسی ایران در دوره پس از موسس دولت صفوی و می کوشد سیر دگرگونی های تدریجی در ساخت اولیه دولت صفوی را از درون حوادث جست وجو کند. بحران قومیت های موسس و تضاد آنان با تاجیک ها و تاثیر عمیق آن بر نهادها و جامعه صفوی و نیز شیوه برخورد شاه طهماسب با دولت های مسلمان، در این پراکندگی درونی، قابل بررسی است. این پژوهش بازشناسی نوینی از شخصیت شاه طهماسب و به ویژه چگونگی بازیافتن و تجدید اقتدار سلطنت ارائه می کند.

    کلید واژگان: شاه طهماسب, تاجیک ها, قزلباش, عثمانی, ازبک, شاملو و تکلو}
    The Political Conditions of Iran under Safavid Shah Tahmasp
    Hamid Hajianpur

    This study is a review of the political conditions of Iran in the period after the establishment of the Safavid dynasty, and tries to seek the line of gradual changes in the early formation of the Safavid dynasty out of the related events. The crisis of founder tribes and their struggle with Tajiks, their deep influence on the Safavid institutions and society, as well as Shah Tahmasp's treatment of the Muslim states, deserve close scrutiny in These disturbed Circumstances. This study presents a new re-identification of Shah Tahmasp's personality and, especially, his manner of restoring the monarchical sovereignty

  • دکتر محمد کریم یوسف جمالی

    سفرنامه های ونیزیان در ایران شامل شش سفرنامه است که پنج بخش آن توسط سفرای ونیزی به نامهای جوزافا باربارو، آمبروزیو کنتارینی، کاترینو زنو، آنجوللو و وینچنتو دالساندری و بخش ششم توسط بازرگان گمنام ونیزی نوشته شده است. این سفرنامه ها از نظر تاریخی، سیاسی و جغرافیایی برای تاریخ ایران در عهد حکومت ترکمانان آق قویونلو و صفوی از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. در مقاله حاضر پنج سفرنامه سفرای اعزامی دولت ونیز به ایران مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

    کلید واژگان: سفرنامه, ونیز, آق قویونلو, صفویه, عثمانی, اوزون حسن, شاه اسماعیل, شاه طهماسب}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال