جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « غزا » در نشریات گروه « تاریخ »
تکرار جستجوی کلیدواژه «غزا» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
غزا مفهومی مرکزی در گفتمان دولت اسلامی از دوره پیامبر اسلام (ص) بود. اصطلاح غزا ریشه در غزوه یا جنگ های مسلمانان با کفار داشت که پیامبر اسلام خود عهده دار فرماندهی آن ها بود. پس از درگذشت پیامبر اسلام مورخانی مانند واقدی، مغازی (جمع غزا/ غزوه) را برای جنگ های پیامبر اسلام و فتوح (جمع فتح) را برای جنگ های پس از پیامبر و تصرف سرزمین های دو امپراتوری روم و ایران به کار می بردند. کتاب هایی مانند فتوح البلدان بلاذری و فتوح ابن اعثم و مجموعه فتوح جزیره و... از واقدی نمونه های چنین برداشتی از فتوح هستند؛ اما از دوران اموی و به ویژه در دوران عباسی به تدریج واژه غزا به جای اصطلاح غزوه، جهاد و فتوح نشست و به کلیدی ترین واژه و مفهوم مسلط ادبیات دینی در جنگ با غیرمسلمانان تبدیل شد. در این دوران، غزا به هرگونه جنگی میان مسلمانان در دارالکفر (سرزمین های غیراسلامی) با کفار (غیرمسلمانان) اطلاق گردید. گاه آنان را مطوعه هم می نامیدند که منظور همان غازیان داوطلب است. حوزه های جغرافیایی غزا در شرق با ترکان و چینی ها، در غرب با رومیان و در شمال با روس ها، گرجیان، ارامنه و خزرها (ترکان) بود. غزا در ظاهر برای گسترش اسلام بود، اما وسیله ای برای کسب غنایم و توسعه ارضی و گرفتن کنیز و برده نیز بود و سبب تقویت مشروعیت حاکمان نزد مردم می شد. در این مقاله به بررسی غزای فرمانروایان مسلمان با غیرمسلمانان در مرزهای شمالی قفقاز از دوران خلفای اموی تا جنگ ملازگرد (40-463ق/660- 1071م) پرداخته می شود. مسئله اصلی پژوهش نشان دادن این موضوع مهم است که غزای قفقاز تنها در جغرافیای دو دولت ساسانی و روم شرقی به پیروزی منجر شد و در جاهایی مانند روسیه هیچ موفقیتی به همراه نداشت. در این دوره چهارقرنه فرمانروایان مسلمان با گروه های قومی مختلفی مانند ارمنی، گرجی، خزر، آلان، لزگی، روس و... در قفقاز جنگیدند؛ اما نکته مهم آن است که تنها در مناطقی پیروز شدند که جزو قلمرو ساسانیان و بیزانس یا وابسته به آنان بود. مسلمانان اعم از اعراب، سغدیان، دیلمیان، کردها و ترکان که در چارچوب سه نظام خلافت عربی، دولت های محلی و سلطنت سلجوقی در طول 4 قرن به ترتیب در قفقاز صاحب دولت و قدرت شدتد، هیچ وقت نتوانستند خارج از مرزهای ایران ساسانی و روم شرقی در ماوراء قفقاز موفقیت پایداری به دست بیاورند. آنان با وجود آن که تا قرن پنجم توانسته بودند در دیگر ثغور دارالاسلام مانند چین، هند، آناتولی، اندلس، افریقا و... از محدوده فتوحات دوره خلفای راشدین فراتر بروند، در جبهه قفقاز شمالی (ماوراء قفقاز) و در مواجهه با روس ها و دیگر قبایل شمال قفقاز متوقف شدند و در همان محدوده اولیه باقی ماندند و پیشرفت چندانی به دست نیاوردند.. هرچند پژوهش های زیادی درباره فتوحات اسلامی در قفقاز صورت گرفته است، اما تاکنون هیچ کدام از آن ها به این موضوع توجهی نکرده و برایشان مسئله هم نبوده است. تقسیم کردن غزا در قفقاز به سه دوره زمانی مشخص با ویژگی های متفاوت و نشان دادن محدود ماندن جهاد و پیروزی مسلمانان در چارچوب مرزهای دولت ساسانی و روم در قفقاز و عدم تصرف سرزمین های ماوراء قفقاز از جمله قلمرو روس ها و حتی قرار گرفتن در موقعیت تدافعی موضوعی است که این مقاله در صدد بررسی و علت یابی آن است. ازآنجاکه هدف اصلی این مقاله، نشان دادن انطباق جغرافیای فتوحات اسلامی در قفقاز بر مرزهای شمالی ساسانیان در این منطقه است، طبیعتا ماهیت بحث، توصیفی است؛ اما با وجود این تلاش شده است در حد امکان تفاوت های غزا در هر دوره تاریخی مشخص و علت اصلی عدم پیشروی مسلمانان به ماوراء قفقاز روشن شود.
کلید واژگان: قفقا ز, ماوراء قفقاز, غزا, ثغور (مرزها), مسلمانان, غیرمسلمانان, خلافت, روس ها}In discourses concerned with the Islamic state, ghaza was a central concept from the time of the Prophet of Islam. The term ghazahas its root in ghazwa, or Muslim wars led by the Prophet himself against infidels. After the death of the Prophet of Islam, historians such as al-Waqidi used al-Maghazi (the plural of ghaza/ghazwa) for the prophet’s battles, and al-Futuh (the plural of fath) for the battles after him as well as the conquests of both the Roman and Persian Empires. However, from the Umayyad period, in particular, in the Abbasid age, the term ghaza gradually began to replace ghazwa, jahad and futuh and became the most important term and a popular notion of the religious literature in the war with non-Muslims. The geographical areas of the ghaza in the east were against the Turks and the Chinese; in the west the Romans and in the north against the Russians, Georgians, Armenians and the Khazars (Turks). Although ghaza was apparently intended to spread Islam, it was also a means of seizing the war booty, territorial expansion, enslavement and also contributed to bolstering the ligitamacy of rulers among the community. By using a descriptive-analytical method, this article deals with the holy war of Muslim rulers with non-Muslims in the Caucasian borders (the Russians, Georgians, Armenians, and Khazars/Turks) from the Umayyad period to the Battle of Malazgird. In these four centuries, Muslim rulers frequently fought the four tribal groups and the Romans who supported them, however, a significant point that distinguished their wars (ghazas) from those on the other fronts, was that they could extend the scope of their conquests of the periods of the Caliphate Rashidun to northern Caucasia. In this region, they had mainly taken up a defensive position and in most cases with the help of volunteer ghazis were repelling the attacks of these four groups.
Keywords: Ghaza, Borders, Muslims, non-Muslims, Caliphate, Seljuks, Russians} -
سلسله های پادشاهی ایران از گذشته های دور با گرجی ها مناسبات ویژه ای داشته اند. جایگاه سرزمین گرجی ها، این مردم را در مرکز توجه دو قدرت بزرگ جهان باستان؛ شاهنشاهی ایران و امپراتوری روم قرار داده بود. پس از سرنگونی شاهنشاهی ساسانی و تشکیل حکومت اسلامی، رقابت ایران با روم برسر گرجستان به پایان رسید. پادشاهان صفوی، برای به دست آوردن غنایم و به ویژه زنان و دختران و پسران (غلامان و کنیزان) گرجی که در زیبایی پرآوازه بودند، گرجی ها را همواره مورد تاخت و تاز قرار می دادند و بر این تهاجمات «جهاد» یا «غزا» نام می نهادند. پس از سرنگونی صفویه و ناتوانی حکومت ایران، پادشاهان گرجی به فکر استقلال افتادند و هرگاه از سوی دربار ایران نگران می شدند درصدد جلب هواخواهی روسیه برمی آمدند تا این که آغا محمدخان قاجار در 1209هجری به گرجستان تاخت و دست به کشتار همگانی و غارت زد. گرجی ها در این تاخت وتاز چنان خشونت و سنگدلی از سپاه آغامحمدخان دیدند که دیگر هرگز به سوی ایران بازنگشتند و کینه سختی از ایرانی ها به دل گرفتند. این مقاله می کوشد مناسبات شاهان صفوی با گرجی ها را با تکیه بر اهداف آنها بررسی کند.
کلید واژگان: گرجستان, شاهان صفوی, غزا, عیسوی ها}Dynasties of kings of Iran had a particular relations with Georgians from the old era. The position of Georgians, land have caused that two super powers of the Old Age, Iran emperors, and Roman Empire, to give attention to this nation. After collapse of Sasani kingdom and establish of Islamic government, rivalry with Roman for Georgia ended. Safavid kings were attacking Georgia always, to lead in to captivity the people, especially the yang girls and the boys, that they were very pretty and nice, and to acquisition of spoils. They name this attacks, Jehad and Ghaza (holy war). On Safavid period, Georgia belonged to Iran kingdom. But Aqa Muhammad Khan, the Qajar king attacked Georgia and massacred the people and took very captives. Hence, the Georgians became weary from Iran and went towards Russia. This essay studies Safavid relations with Georgians by stress on aims of Safavidkings.Keywords: Georgia, Safavid, Christians, Ghaza} -
شام از همان سالهای نخست پس از هجرت، خصوصا با وعده های فتحی که پیامبرصلی الله علیه وآله به مسلمانان داده بود، اهمیت خاصی داشت. ویژگیهای طبیعی و فرهنگی منطقه و قرار داشتن در همسایگی امپراطوری روم شرقی باعث شده بود که این سرزمین، همواره توجه حکومتهای مختلف را به خویش معطوف کند. این امر پس از تجزیه قلمرو خلافت اسلامی، سبب درگیری مداوم حکومتهای محلی و منطقه ای شد. از سوی دیگر، مرزهای این منطقه همواره شاهد جنگهای مسلمین بر ضد روم و بالعکس (تهاجم بیزانس به قلمرو اسلامی) بود، جعل نام ثغور و پس از آن، عواصم در ادبیات سیاسی مسلمانان از قرنهای اولیه هجری و تکرار آن در منابع، حاکی از اهمیت بالای این مناطق است.آنچه در وقوع و شکلگیری بسیاری از تحولات منطقه ای و جریانهای فکری و اجتماعی نقش جدی داشته، ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی ثغور و عواصم بود، این مناطق به لحاظ بافت قومی و فرهنگی، هویت واحدی نداشتند، بلکه به نوعی «سیالیت» در هویت فرهنگی مبتلا بودند و این میراث برای ساکنان این دیار تا قرون متمادی باقی ماند؛ به طوری که آنها همواره وارث افکار، فرهنگ و تمدن اقوامی از شرق و غرب عالم اسلامی بودند و با ترکیب آن ممیزهها، هویت جدیدی برای خود ساخته بودند.
کلید واژگان: ثغور, عواصم, شام, فتوحات, جند, غزا}Since the very early years after Hijrah, Sham (Greater Syria),especially with promises of conquest made by the Prophet (pbuh)to the Muslims, was of special importance. Natural and culturalfeatures of the region and its neighborhood to the EasternRoman Empire had always attracted the attention of variousstates. Following the disintegration of the Islamic Caliphate, thiscaused permanent conflicts among the local and regionalgovernments. On the other hand, the borders region alwayswitnessed wars between the Muslims and the Byzantines. Thecoinage of the word thughur (Borders and áwasim (forts), in thepolitical literature ofMuslims since the early centuries A.H. andtheir repetition in sources, indicates the high importance of theseregions.The cultural and social peculiarities ofthughur and ’awasimhad a significantrole in shaping many regional developments andintellectual and social trends. These regions did not have acoherent ethnic and cultural identity; rather, they enjoyed a kindVol.6,Spring2005,Serial.No.21 5 of fluidity in their cultural identity. For many centuries, thisheritage was passed to the residents of these regions such thatthey always inherited the thoughts, culture and civilization ofnations from the east and west of the Muslim world. Theycombined such diverse elements creating a new identity forthemselves.
Keywords: thughur (borders), ’awasim(forts), Sham (GreaterSyria), conquests, jund (army), ghaza (war)}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.