به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "مسجد جامع" در نشریات گروه "تاریخ"

تکرار جستجوی کلیدواژه «مسجد جامع» در نشریات گروه «علوم انسانی»
جستجوی مسجد جامع در مقالات مجلات علمی
  • حسن رستمی*، مسعود بیات
    پایداری مناسبات سنتی و عدم توسعه ساختار اقتصاد در دوره قاجار، از عوامل زوال و بروز بحران های اجتماعی و اقتصادی بود. این نابسامانی بر گروه های مختلف تاثیر گذاشت و به سختی معیشت و امور زندگی انجامید. طلاب به عنوان یکی از گروه های پایین جامعه، تحت نظر و حمایت مدارس دینی، به فراگیری و آموزش علوم می پرداختند و غالبا با وجوهات شرعی گذران زندگی می کردند؛ اما بحران های اقتصادی با کاهش درآمدهای عمومی جامعه و در نتیجه کمی وجوهات، بر زندگی طلاب تاثیر مستقیمی گذاشت و آنان را به کسب درآمدهای نامتعارف کشاند. در زنجان مسجد جامع به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین مدرسه دینی، دارای بیشترین طلبه بود و آنان به مانند سایر مناطق، چالش ها و مشکلات معیشتی داشتند. در پژوهش حاضر این سوال مطرح است که با توجه به وضعیت نامطلوب اقتصاد در دوره قاجار، طلاب مسجد جامع چگونه و با چه شیوه هایی (نامتعارف) کسب معاش می کردند و با چه موانع و چالش هایی روبه رو بودند. فرضیه پژوهش این است که با توجه به محل مصرف درآمد موقوفات مسجد که رسیدگی به وضعیت مدرسه و پرداخت حقوق مدرسان و محصلان را شامل می شد، طلاب به متولیان و سایر گروه های مدعی تولیت نزدیک و وابسته شدند و با هدف رفع چالش های معیشتی، به آنان در مقابل گروه های مدعی یاری رساندند. براساس یافته های تحقیق، طلاب در سال های سختی زندگی با تصدی مشاغل حکومتی، نایبی و پیشکاری، تبلیغ، کدخدایی در روستاها، هرج ومرج و دخالت در کار دارالحکومه و وابستگی به محاکم شرع، نیازهای زندگی را تامین کردند. این مقاله با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اسناد سازمان های دولتی، خصوصی و شخصی، مقالات و نسخ خطی، به روش توصیفی تبیینی موضوع را بررسی کرده است.
    کلید واژگان: طلاب, مسجد جامع, زنجان, قاجاریه, امام جمعه
    Hasan Rostami *, Masoud Bayat
    The stability of traditional relations and the lack of development of the economic structure in the Qajar period were among the causes of the decline and the occurrence of social and economic crises. This disorder affected various groups and led to difficulties in livelihood and life matters. As one of the lower groups of the society, the theologians learned science under the supervision and support of the religious schools, and often lived on religious funds, but the economic crises directly affected the lives of the theologians by decreasing the general income of the society and as a result of the lack of funds, and led them to earn unconventional incomes. In Zanjan, Jameh Mosque, as the most important and largest religious school, had the largest number of theologians, and they, like other areas, faced challenges and livelihood problems. This study raises the question is raised that due to the unfavorable state of the economy in the Qajar period, how and by what  (unconventional) methods the theologians of the Jameh Mosque earned a living and what obstacles and challenges they faced. The hypothesis of the research is that the scholars and other groups claimed to be close and dependent on the site of the mosque’s endowment income, which included the school status of the school and the payment of teachers and students’ salaries, and aimed at addressing the challenge of the challenge. The livelihood helped them against the claimants. According to the findings, during the difficult years of life, the Theologues met the needs of life by taking over government jobs, propaganda, advertising, codification in the villages, creating chaos, interference with town hall and dependence on the Shari’a courts. This article has investigated the issue in a descriptive and explanatory way by using library resources and documents of governmental, private and private organizations, articles and manuscripts.
    Keywords: Theologues, Jame Mosque, Zanjan, Qajar, Imam Jomeh
  • شهباز نوری فشارکی، محسن جاوری*، محمد مرتضایی
    اصفهان یکی از شهرهایی است که علیرغم فراز و نشیب هایش همچنان قسمت هایی از بافت تاریخی آن نسبتا سالم مانده است. دو عامل اقلیمی کمی بارش و پایین بودن رطوبت نسبی از طرفی و عدم وقوع زلزله های مخرب از طرف دیگر عواملی هستند که در سالم ماندن نسبی بافت قدیمی شهر بسیار موثر بوده اند. انتخاب محله جوباره از این نظر اهمیت دارد که به عنوان قدیمی ترین محله شهر اصفهان و یکی از مراکز مهم جمعیتی از پیشینه درخشان برخوردار است. جوباره اصلی ترین هسته اولیه شهر اصفهان و قدیمی ترین محله مسکونی آن است که قدمت آن بر اساس متون به دوره هخامنشی می رسد و مرکزیت استقرار یهودیان در آنجا بوده است. این محله از صدر اسلام تا قرن پنجم هجری به یهودیه معروف بوده است. در دوران سلجوقی این محله مرکزیتی خاص یافت و درست در مجاورت بناهای مهمی از جمله مسجد جامع و مجموعه دولت خانه سلجوقی و بازار و میدان شهر قرار گرفت. در این مقاله به دنبال پاسخ به پرسش های شامل: تاثیر محله جوباره در شکل گیری و رشد و گسترش شهر اصفهان در قرون اولیه اسلامی و نقش یهودیان به عنوان ساکنان بومی و اولیه آن در شکل گیری این محله تاریخی هستیم. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که بر اساس ابنیه و آثار موجود در بافت تاریخی این محدوده و شواهد موجود تاریخی و گزارش های مندرج در متون در بازه زمانی قبل از اسلام تا دوره صفوی است. با توجه به استدلال های ارایه شده در مقاله می توان نتیجه گرفت یکی از مهم ترین مراکز اصفهان در پذیرش اعراب مهاجر، محله جوباره بوده است. با سکونت اعراب در این محله و رونق روز افزون آن جوباره به شکل یک محله با اهمیت در آمد و با گذشت زمان از محله جی، آبادتر و بزرگ تر شد و بدین ترتیب تختگاه اصفهان از جی به یهودیه (جوباره) انتقال یافت.
    کلید واژگان: اصفهان, جوباره, بافت تاریخی, مسجد جامع, دوران اسلامی
    Shahbaz Nouri Fesharaki, Mohsen Javeri *, Mohammad Mortezayi
    Esfahan is one of the cities that, despite its ups and downs, retains part of its historic texture and is relatively healthy. Two factors have contributed to the maintenance of the relative health of the old city: relatively low rainfall and low relative humidity on the one hand, and the lack of destructive earthquakes on the other. The quarter of Jobareh (or Jubara) has a brilliant history as the oldest quarter in the city of Esfahan. The mosque is the main core of the city of Esfahan, and its oldest residential quarter dates back to the Achaemenid period; it is reknowned for the centrality of the establishment of the Jewish community there. This quarter was famous for its Jewish population from the beginning of Islam until the fifth century AH. During the Seljuk period, this quarter was located adjacent to important monuments, including the mosque and the Seljuk and market complex, and the city square. This paper tries to answer the following questions: what was the impact of the Jobareh quarter on the formation and growth of the city of Esfahan in the early Islamic centuries and what was the role of the Jews as its native and primary inhabitants in the formation of this historic quarter? The research method used in this study is descriptive–analytical, based on archaeological data including archaeological sites, cultural sites and all monuments ranging from pre-Islamic times to the Safavid period. According to the arguments presented in this paper, one can conclude that one of the most important centers of Esfahan for immigrant Arabs was the Jubara quarter, with the Arabs living in this quarter and with its growing prosperity, it became an important quarter; as time went on, it became larger than the Jay quarter, and the throne of Esfahan was thus transferred from Jay to Judea.
    Keywords: Isfahan, Jubra, Historical changes, masjid-e-jame, Islamic era
  • محمد مهدی مهدوی*، محمدرضا بارانی

    با آنکه در منابع اسلامی، سفارشی درباره ساخت محراب و مناره مساجد نیست، چرا این دو پدیده در معماری عبادتگاه مسلمانان وارد گردیده است؟ در این نوشتار با روش کتابخانه‏ای، چگونگی ورود محراب و مناره در معماری مساجد سده نخست اسلامی و فرضیه این که محراب و مناره برگرفته از آیین ایران باستان، مردم جزیره العرب و معابد یهودیان و مسیحیان است، بررسی خواهد شد. بررسی‏های تاریخی نشان میدهد در سده نخست اسلامی این دو بخش، به معماری مساجد افزوده شده و مساجد جامع؛ فلسطین، کوفه، مدینه، دمشق، قیروان و فسطاط در سده نخست دارای محراب طاقنما بوده و مساجد جامع؛ بصره، فسطاط، دمشق، مدینه، قصبه در رمله فلسطین و قیروان در سده نخست دارای مناره بوده‏اند. مناره در گذشته چهارگوش، حلزونی و استوانه‏ای ساخته می‏شدند و مواد به کاررفته در آن در شرایط اقلیمی و فرهنگ معماری مناطق متفاوت بوده وسپس مناره‏ها بلندتر و باریکتر شده و به عنوان ماذنه کاربرد خود را از دست داده است.

    کلید واژگان: محراب, مناره, سبک معماری, مسجد جامع, مقصوره, قبله
    Mohammad Mehdi Mahdavi*, Mohammad Reza Barani

    Although in Islamic sources, there is no order regarding the construction of the Mihrab and minaret of mosques, why are these two phenomena included in the architecture of Muslim places of worship? In this article, in a library method, followings are discussed: - How the Mihrab and minaret entered the architecture of the first century Islamic mosques? -  The hypothesis that the Mihrab and minaret are derived from the religion of ancient Iran, the people of the Arabian Peninsula and the temples of Jews and Christians. Historical studies show that in the first century of Islam, these two sections(Mihrab and minaret) were added to the architecture of mosques and Grand mosques: Palestine, Kufa, Medina, Damascus, Qairwan and Fustat in the first century had arched Mihrab and Grand mosques: Basra, Fustat, Damascus, Medina, Qasba in Palestine and Qairwan in the first century had minarets. In the past, minarets were made in rectangles, spirals and cylinders shape, and the materials used in them varied in climatic conditions and architectural culture of the regions, and then the minarets became taller and narrower and lost their use as a minaret.

    Keywords: Mihrab, minaret, architectural style, Grand Mosque, Cella, Qibla
  • زهرا پورشعبانیان *، محمد مرتضایی، هایده خمسه

    در فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی، مسجد به عنوان مهم ترین بنای ماندگار اسلام در شهرها و اقلیم های مختلف ساخته شده است، و هویت شهرهای اسلامی با مساجد جامع درهم آمیخته است. مسجد جامع همدان، کهن ترین مسجد در بافت قدیمی شهری، در میان بازار این شهر و میدان مرکزی واقع شده است. این مسجد شاخص، متعلق به قرون اولیه اسلامی است، که در طی دوران های مختلف خصوصا دوران صفوی و قاجار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است، اما از ساختار کهن مسجد آثاری باقی نمانده، و ساختار فعلی متعلق به دوره قاجار است. باوجود ویژگی های کلی این اثر، شکل ساختمان مسجد جامع تاثیر زیادی در هماهنگ ساختن ساختمان با شرایط اقلیمی دارد. حال این پرسش مطرح می گردد که اقلیم منطقه تا چه میزان توانسته بر فرآیند شکل گیری مسجد تاثیرگذار باشد؟ و الگو پذیری از شرایط اقلیمی تا چه میزان دوام ساختار مسجد را تضمین نموده است؟ بر مبنای پرسش های فوق هدف پژوهش حاضر این است که با بهره مندی از روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع مطالعاتی و بررسی های میدانی به معرفی و تجزیه تحلیل ساختار معماری مسجد جامع پرداخته شود، تا زمینه پاسخگویی به پرسش های مطرح شده فراهم گردد. برآیند چنین بررسی را می توان در تاثیرپذیری ویژگی های معماری مسجد جامع، از اقلیم منطقه مشاهده نمود؛ این اثر، علاوه بر عملکرد مذهبی، موقعیت مکانی این مسجد و قرارگیری در امتداد بازار اصلی شهر، منجر به آن شده که مسجد جامع نقش مهمی را در شکل گیری نظام های طراحی و سیمای عمومی شهر ایفا نماید. با توجه به ساختار معماری مسجد جامع عمده تحولات صورت گرفته در بنا مربوط به دوره های قاجار و معاصر است؛ ساختار مسجد تابع الگوی شبستان ستوندار بوده، دارای گنبد، گلدسته و سنگاب می باشد، و تنها نمونه مسجد گنبددار با ارزش تاریخی در بافت شهری همدان است.

    کلید واژگان: همدان, مسجد جامع, معماری, اقلیم
    Zahra Pourshabanian *, Mohammad Mortezaei, Hayedeh Khamseh

    Hamadan great mosque, the oldest mosque in the old urban context, is located between the city market and the central square. This prominent mosque belongs to the early Islamic centuries, which has been rebuilt during various periods, especially the Safavid and Qajar periods, but isn’t remains of the ancient structure of the mosque, and the current structure belongs to the Qajar period. Despite the general features of this work, the shape of the mosque building has a great impact on bringing the building in line with the climate. Now the question arises to what extent has the region’s climate been able to influence the process of mosque formation?  And to what extent does climate modeling ensure the durability of the mosque’s structure? Based on the above questions, the purpose of the present study is to introduce and analyze architecture of great mosque by using descriptive-analytical method and relying on study resources and field studies to provide answers to the questions raised. The result of such a study can be seen in influencing the architectural features of the mosque from the region’s climate; this work, in addition to its religious function, the location of the mosque and its location along the main market of the city, has led the mosque to play an important role. According to the architectural structure of the mosque, the major developments in the building are related to the Qajar and contemporary periods; the structure of the columns of the nave of the mosque, It has a dome, minaret and sangab, and is the only example of a dome mosque of historical value in the urban context of Hamadan.

    Keywords: Hamedan, Great Mosque, Architecture, Climate
  • زهرا ملک پور شهرکی، فریبا سعیدی انارکی
    مسجد جامع اصفهان نه تنها از نظر ارزش های معماری و هنری دارای اهمیت است، بلکه به عنوان پایگاه مستحکم اقتصادی و اجتماعی و مذهبی، در دوران حیات خود، نقش مهمی را ایفا کرده است. از دید معماران و مورخان هنر، این بنا به عنوان دایرهالمعارف هنر و معماری بررسی شده است. از دید بعضی از کارشناسان، یادگارنویسی بر دیوار بناهای تاریخی نوعی تخریب به شمار می رود؛ اما پاره ای از این دست نوشته ها حاوی اطلاعات اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و ادبی مهمی بوده که انعکاسی از حوادث و وقایع زمان خود هستند و همچون اسنادی ارزشمند ناگفته هایی درباره زمان تاریخی خود دارند. هدف از این پژوهش، شناخت این گروه از ارز ش هاست. در پژوهش حاضر ضمن معرفی دست نوشته ها، تلاش بر آن است تا این اطلاعات از درون آن ها استخراج شود. پرسش مطرح شده آن است که در یادگاری های مسجد جامع چه اطلاعات تاریخی نهفته بوده و میزان ارتباط متن نوشته ها با این مکان مذهبی تا چه حد است. این دست نوشته ها به لحاظ شیوه نگارش و سبک ادبی و تنوع محتوایی درخور بررسی بوده و معرف ادبیات عامیانه و اعتقادات مردمی هستند که یادگاری هایشان همچون اسناد و مدارک تاریخی در مسجد به جای مانده است. بیشتر موضوعاتی که در این دست نوشته ها به آن ها اشاره شده عبارت است از: آیات قرآنی و حدیث، اشعار، نوشته های ترکیبی، اسم نویسنده و تاریخ، درخواست ها، شرح حال نویسی، تمرین خط و درخواست حفظ نوشته و تعدادی یادگارنگاره با نقوش مختلف بر روی ازاره های سنگی و دیوارهای گچی و ستون های مسجد. در این مقاله که بیشتر حاصل کارهای میدانی نگارندگان است، تمام قسمت های مسجد بررسی شده و تا حد امکان سعی شده است، یادگاری ها و دست نوشته ها با دقت کافی خوانده شده و نوع خط و سطح خوشنویسی و محتوای آن ها نیز مشخص شود.
    کلید واژگان: اصفهان, مسجد جامع, یادگاری, دست نوشته, یادگارنگاره
    Zahra Malekpour Shahraki, Fariba Saeidi Anaraki
    The Importance of Isfahan's Jameh mosque is not only for its architectural and artistic values but also for its function as a firm economic, social and religious base in its lifetime. Such considerable construction has been regarded as an encyclopedia for art and architecture by architects and historians. Although writing memorials on the walls of monuments led to their destruction, some of such manuscripts can demonstrate social, economic and religious information and reflect the historical documents and the events of their time. This essay endeavors to introduce such memorials and extract their historical information. The main questions of this research are: What kind of historical information can be obtained from these memorial and what is the relationship between these manuscripts and such religious construction? These manuscripts can not only be investigated in terms of writing method, the literary style and the content but also present the folk literature and people's beliefs. Moreover, some of them can be regarded to be a source of historical documents because of their terms. The major subjects in such manuscripts are Quran's verses and Hadiths, poetries, complex Writing, writer's name and date, requests, autobiographies, writing practice and demanding for keeping the manuscripts. There are also some memorial motifs and figures including hands images, cavalier(horse rider), patterns of human, animals, plants and geometric figures on walls and pillars of mosque.
    The present essay tries to examine all parts of mosque by employing field research method and precisely determining the context, the type of calligraphy and its level of manuscripts.
    Keywords: Isfahan, Jameh Mosque, Memorials, Manuscripts, Memorial Motifs, Figures
  • محمد ابراهیم زارعی
    فریومد اکنون یکی از دهستانهای بخش میامی شهرستان شاهرود است که در شرق استان سمنان واقع شده است. بنا به قول حمدالله مستوفی این شهر در قرن هشتم ه. ق. مرکز بخش جوین بوده است. در زمان ایلخانان اعتبار بالایی داشته است. در منابع تاریخی نام این شهر ذکر شده است. دولتشاه سمرقندی از عمارت شهرستان فرومد نام برده و از آن به زیبایی و شکوه یاد می کند.
    مهمترین اثر به جای مانده از شهر فریومد، مسجد جامع آن است. بنای قدیمی آن احتمالا مربوط به اواخر دوره سلجوقی و اوایل دوره خوارزمشاهی است. براساس شواهد و مدارک موجود به احتمال فراوان در دوره خوارزمشاهی و ایلخانان بازسازی کامل شده است. این بنا از نظر معماری حائز اهمیت است. مسجد جامع عموما نماد شهر در دوره اسلامی است. علاوه بر این هم فضاهای عمومی شهری از جمله بیماستان در فریومد وجود داشته است. بنابر این مسجد جامع ارتباط کالبدی و فضایی با شهر برقرار نموده است. مسجد جامع فریومد را می توان به عنوان موزه تزئینات معماری ایران در دوره اسلامی محسوب نمود. دارای نقشه دو ایوانی است، ایوانهای مسجد نسبت به صحن مرتفع است، نزدیکی ایوانها به هم موجب کم وسعت شدن صحن مسجد گردیده است. نداشتن مناره یا گلدسته در روی ایوان ها و سر در ورودی آن، وجود تزئینات سفالکاری پرکار با طرحهای هندسی بدیع و زیبا، استفاده از خطوط کوفی و ثلث و ریحان گچبری شده حاوی آیات قرآنی و احادیث، همراه با طرحهای گیاهی و هندسی از ویژگی های بارز آن است.
    کلید واژگان: فریومد, دوایوانی, سبک خراسانی, مسجد جامع, شهرستان
    Moahmmad Ebrahim Zarei
    At present, Faryomad is one of the valleys in Mayami County from Shahrood City that is situated at the eastern part of Semnan Province (Iran). According to Hamdolah Mostofi, a historian, this city was the capital of Jovein County at 8th hegira century (15th AD century). During Ilkhanates Dynasty, this city was highly credible for several reasons. Name of this city has been implied in historical sources. Dolat Shah Samarghandi implied building of Faryomad Town and illustrated it as a beautiful and splendid region. Its old building may be dated from the late Seljuk era and the early Khwarazmian Dynasty (1077-1231AD). According to the existing evidence and proofs, this city has been more likely reconstructed during Khwarazmian and Ilkhanates perfectly. This building is important in terms of architectural aspect. In general, Great Mosque is an urban sign during Islamic period. Furthermore, there have some urban public areas including hospital in Faryomad. Thus, this Great Mosque has established a matrix (functional) and spatial relationship with the given city. One may deem Faryomad’s great mosque as a museum for Iranian architectural decorations in Islamic period. This mosque has double- story (Hexa- Style) porch where verandas of mosque are higher than the level of its hall. Proximity of porches together may cause lessening the area of hall in mosque. Lack of minaret or prayer’s call tower on these porches and before its entrance, the existing ceramic massive decorations with novel and beautiful geometric designs, using Kufi, Thuluth and Reyhan Scripts with moldings included Quranic verses and Islamic Traditions (Hadith), along with plant and geometric designs are some of distinct characteristics of this mosque
    Keywords: Khorasani Style, Great Mosque, Faryomad, Double, Story Porch
  • احمد صالحی کاخکی، شادابه عزیزپور
    آثار برجای مانده از هنرهای تزیینی در ابنیه اسامی، مخصوصا در اماکن مذهبی، نظیر مساجد واجد روحیات منحصر به فرد و ژرفای تجسمی هستند. درواقع مساجد به گنجینه های بی بدیلی از جلوه های هنر اسامی تبدیل شده اند. در تاریخ معماری ایران، معماری عصر سلجوقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این اهمیت را می توان در تزیینات شاخص این دوره به خصوص انواع کتیبه های به جای مانده از این دوره ارزشمند یافت. بناهای دوره ی سلجوقیان اغلب با آجر تزیین یافته است اما در قسمت هایی از بنا مانند: محراب، کتیبه های گنبدخانه و ایوانها، گچ به دلیل انعطاف بیشتر(نسبت به آجر)، جای گزین گردیده است. یکی از بناهای شاخص دوره ی سلجوقیان از این حیث، مسجد جامع زواره است که در این مقاله با نگاهی به ابعاد تاریخی و محتوایی، بیشتر به قابلیت های گرافیکی کتیبه ها و نقوش آن پرداخته شده است. ه مچنین مقاله ی حاضر به تعمق و وارسی کتیبه ی تاریخ دار مسجد جامع زواره پرداخته و نتیجه ی حاصل آنکه تاریخ ساخت مسجد جامع زواره برخلاف نظر آندره گدار، 564 هجری قمری است نه 530 هجری قمری. این مهم در گذار از آنالیز گرافیکی کتیبه تاریخی بنا و تامل در آن حاصل آمده است که نشان از اهمیت مستندنگاری در حفظ ارز شهای واقعی یک بنا دارد. با اشاره به این نکته که نگارندگان قالب گرافیکی را به جهت دست یابی به شکل و محتوای کتیبه ها و نقوش به کار برده اند که این امر خصوصیات تزیینی بنا را به وضوح آشکار و امکان قیاس آن را با تزیینات بناهای هم عصر خودو (یا بناهای ادوار دیگر) میسر ساخته است. از سوی دیگر باز زنده سازی بخش های مفقود ه ی کتیبه ها، مجموعه ای جامع از الفبای کوفی مسجد جامع زواره را پدید آورده که این مجموعه در بازسازی بخش های از بین رفته بسیار کارآمد است. عاوه بر آن گرافیک معاصر ایران می تواند با الگو قرار دادن این میراث ارزشمند در یک ایده ی مدرن، آثاری با ارزش های ملی-سنتی خلق نماید.
    کلید واژگان: زواره, مسجد جامع, نقوش, کتیبه ها
    Ahmad Salehi Kakhki, Shadabeh Azizpour
    All the remaining works of decorative art of Islamic monuments, especially in religious places, like mosques have their particular emotions and deep visualization. In fact, mosques have been changed into unique treasury of Islamic art manifestation. In the history of Iranian architecture, the Seljuks architecture has the utmost importance. The importance of this critical period can be found in spectacular decorations of remaining inscriptions. Most of the Seljuks monuments are decorated with bricks, but in some parts of the monuments such as the inscriptions of the domes and porch(iwan), stucco had been used because of its more flexible form. In this case, Zavareh Jame Mosque is one of the spectacular monuments from Seljuks period. In this article, it’s tried to understand its historical and conceptual dimensions, in order to focus on its graphic capacities of inscriptions and Noqush(=patterns). We also contemplate and probe the historical monument of Zavareh Jame mosque. And the conclusion is that the date of making Zavareh Jame mosque, in contrast to what Andre Godard said, is back to the year 564 A.H., but not 530 A.H. This important fact is reached through the graphic analysis and deep consideration of the historical inscription of the monument, which shows the importance of documentary evidence in maintaining the real values of a monument. Referring to the point that the authors have used the graphic form to reach the shape and concept of the inscriptions and motifs, the decorative qualities of the monument can be apparently seen and compared with the decorations of their own periods of time. On the other hand, restoring the lost parts of inscriptions has made the general collection of Kufi alphabet of Zavareh Jame mosque, which is very useful in restoring those parts. Besides, Iranian modern graphics can create works of art with the national-traditional values, by considering this precious heritage in the form of modern idea.
    Keywords: Zavareh, Jame Mosque, Inscription, Motives
  • دکترمحمدابراهیم زارعی
    فریومد اکنون یکی از دهستانهای بخش میامی شهرستان شاهرود است که در شرق استان سمنان واقع شده است. بنا به قول حمدالله مستوفی این شهر در قرن هشتم ه. ق. مرکز بخش جوین بوده است. در زمان ایلخانان اعتبار بالایی داشته است. در منابع تاریخی نام این شهر ذکر شده است. دولتشاه سمرقندی از عمارت شهرستان فرومد نام برده و از آن به زیبایی و شکوه یاد می کند.
    مهمترین اثر به جای مانده از شهر فریومد، مسجد جامع آن است. بنای قدیمی آن احتمالا مربوط به اواخر دوره سلجوقی و اوایل دوره خوارزمشاهی است. براساس شواهد و مدارک موجود به احتمال فراوان در دوره خوارزمشاهی و ایلخانان بازسازی کامل شده است. این بنا از نظر معماری حائز اهمیت است. مسجد جامع عموما نماد شهر در دوره اسلامی است. علاوه بر این هم فضاهای عمومی شهری از جمله بیماستان در فریومد وجود داشته است. بنابر این مسجد جامع ارتباط کالبدی و فضایی با شهر برقرار نموده است. مسجد جامع فریومد را می توان به عنوان موزه تزئینات معماری ایران در دوره اسلامی محسوب نمود. دارای نقشه دو ایوانی است، ایوانهای مسجد نسبت به صحن مرتفع است، نزدیکی ایوانها به هم موجب کم وسعت شدن صحن مسجد گردیده است. نداشتن مناره یا گلدسته در روی ایوان ها و سر در ورودی آن، وجود تزئینات سفالکاری پرکار با طرحهای هندسی بدیع و زیبا، استفاده از خطوط کوفی و ثلث و ریحان گچبری شده حاوی آیات قرآنی و احادیث، همراه با طرحهای گیاهی و هندسی از ویژگی های بارز آن است.
    کلید واژگان: فریومد, مسجد جامع, دوایوانی, سبک خراسانی, شهرستان
    Dr. Moahmmad Ebrahim Zarei
    At present, Faryomad is one of the valleys in Mayami County from Shahrood City that is situated at the eastern part of Semnan Province (Iran). According to Hamdolah Mostofi, a historian, this city was the capital of Jovein County at 8th hegira century (15th AD century). During Ilkhanates Dynasty, this city was highly credible for several reasons. Name of this city has been implied in historical sources. Dolat Shah Samarghandi implied building of Faryomad Town and illustrated it as a beautiful and splendid region. Its old building may be dated from the late Seljuk era and the early Khwarazmian Dynasty (1077-1231AD). According to the existing evidence and proofs, this city has been more likely reconstructed during Khwarazmian and Ilkhanates perfectly. This building is important in terms of architectural aspect. In general, Great Mosque is an urban sign during Islamic period. Furthermore, there have some urban public areas including hospital in Faryomad. Thus, this Great Mosque has established a matrix (functional) and spatial relationship with the given city. One may deem Faryomad’s great mosque as a museum for Iranian architectural decorations in Islamic period. This mosque has double- story (Hexa- Style) porch where verandas of mosque are higher than the level of its hall. Proximity of porches together may cause lessening the area of hall in mosque. Lack of minaret or prayer’s call tower on these porches and before its entrance, the existing ceramic massive decorations with novel and beautiful geometric designs, using Kufi, Thuluth and Reyhan Scripts with moldings included Quranic verses and Islamic Traditions (Hadith), along with plant and geometric designs are some of distinct characteristics of this mosque.
    Keywords: Faryomad, Great Mosque, Double, Story Porch, Khorasani Style, Town
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال