جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « مقتل » در نشریات گروه « تاریخ »

کتاب مقتل امیرالمومنینA، تالیف ابوبکر عبدالله بن محمدبن عبید القرشی، مشهور به ابن ابی الدنیا (وفات 281ه.ق)، از معدود مقاتل باقیمانده درباره وقایع مرتبط با شهادت امیر مومنان، علیA است. اگرچه این اثر کتابی تاریخی است، روش ابن ابی الدنیا در گزینش اخبار و ذکر اسناد، این کتاب را از کتب متداول تاریخی متمایز نموده است. مولف کتاب سعی کرده تا ضمن پایبندبودن به شیوه محدثان در ذکر اسناد، اثری تاریخی درباره مقتل امیر مومنانA به رشته تحریر درآورد. جیمز ای. بلامی (19252015میلادی) نویسنده این مقاله، با بهره بردن از روش فواد سزگین (19242018میلادی) در بررسی اسناد این کتاب، سعی در پی بردن به منابع موجود و در دسترس ابن ابی الدنیا دارد. وی ابتدا از مشایخ بی واسطه مولف آغاز کرده تا به راوی مشترک اسناد مشابه دست یابد. همچنین، نویسنده مقاله در جست وجوی این است که ابن ابی الدنیا به کدام یک از مقاتل پیش از خود دسترسی داشته و تا چه حد، اخبار موجود در آن منابع را گزینش کرده است. جیمز بلامی، در تحقیق خود بدین نتیجه رسیده که ابن ابی الدنیا با وجود قرار داشتن در زمره محدثان، به قواعد جرح و تعدیل پایبند نبوده و از روات غیرقابل اعتماد، اخباری نقل کرده است. او از برخی منابع در دسترس خود مانند طبقات ابن‎سعد، به ندرت روایت کرده و در عوض، عمدتا از منابع شیعی مانند مقتل جابر و ابومخنف، بهره برده است. بلامی، بر این عقیده است که روایت کردن از روات ضعیف، بیانگر آن است که ابن ابی الدنیا هر آنچه در دسترس داشته، نقل کرده و مانند شیوه رایج محدثان، دست به گزینش اخبار نزده است و این، از امتیازات این مقتل به شمار می رود.

مقتل نگاری از شاخه های مهم تاریخ نگاری و مورد اعتنای همه فرق اسلامی است، که با تلاشی همگانی و رویکردهایی متفاوت بالنده شد. پژوهش حاضر مقتل نگاری را با رویکردی علمی تحلیلی تا قرن سوم و با تکیه بر نقش اصحاب امامان شیعه^ بررسی می نماید. در این آمایش با استفاده از شیوه تاریخی، ذهن شناسی مولفان (به معنای نوعی راهیابی به آرا و تفکرات آنان، با مطالعه آثار و شرح حال ها برای گمانه زنی درباره شیوه نگارشی و رویکرد مولفان به مسائل تاریخی) و مقایسه آثار آنان، دو جریان حدیث نگر و تاریخ نگر مطالعه شده است و براساس منابع و اسناد مکتوب موجود به مسائلی مانند بنیان گذاری یا استمراربخشی مقتل نگاری صحابیان، جایگاه و بستر حرکت علمی آنان، گونه شناسی فکری، صنف شناسی نگارشی، نوع شناسی تعامل آنان با دیگران و فرایندشناسی انتقال آن به آیندگان پرداخته و سرانجام با آمیزه ای از توصیف نقلی و تحلیل عقلی، دامنه تحقیق را جمع کرده است.