جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « الیمایی » در نشریات گروه « تاریخ »

در این مقاله گزارش مقدماتی کاوش هایی آمده که از 2013 تا 2016 م. به کوشش هییت مشترک ایران و ایتالیا در خوزستان در کل چندار در دره شمی (سرزمین باستانی الیمایی) انجام شد. این محوطه باستانی از شهرت زیادی برخوردار است، زیرا ازاینجا در سال 1936 م. به طور اتفاقی اشیای باستانی چشمگیری به دست آمد و پس ازآن سیاح معروف اورول استاین در آن کاوش های مختصری به عمل آورد. به رغم اهمیتش، محوطه به فراموشی سپرده شد. از قرار معلوم اینجا از مهم ترین نیایشگاه های ایران، دست کم در دوره های پساهخامنشی و اشکانی، بوده است. پس از بررسی سال 2012 م، هییت مشترک ایران و ایتالیا در خوزستان به کاوش های مستمر در محوطه روی آورد و سازه هایی از گونه ها، اندازه و فناوری گوناگون هویدا کرد. می توان به یقین گفت که این بناها به منظورهای مذهبی برروی مصطبه های یادمانی احداث شده اند که نمونه های مشابه آن ها پیش تر در مسجدسلیمان و بردنشانده در همان حوالی کاوش شده اند. همچنین گورستانی وسیع با آرامگاه های خانوادگی شناسایی شد که به این فرضیه دامن می زند که کل چندار کاربری مذهبی و تدفینی مرتبط به هم داشته است.

طی برنامه بررسی و شناسایی آثار تاریخی و تدوین پرونده های ثبتی شهرستان اندیکا در تابستان سال 1394 نقش برجسته ای با نام درویش احمد شناسایی گردید این نقش برجسته که از جمله نقش برجسته های الیمایی است صحنه بزمی را به نمایش می گذارد. در این نقش برجسته فرد لمیده ای نشان داده شده که جامی در دست دارد. در پشت سر وی شییی که احتمالا تبر، گرز و یا شمشیر است، به همراه تک درختی حجاری گردیده است. شباهت موضوع و نقوش موجود در این نقش برجسته یادآور پیکره هرکول در بیستون است. از نظر سبک شناسی و موضوع این نقش برجسته قابل مقیاس با نقش برجسته های برد بت کوه تینا تنگ سروک II تنگ سروک IV، تنگ زیر (ایذه)، شیوند بردگوری جنگه سنگ ماهی و چوزه است و می توان آن را نهمین نقش برجسته شناخته شده با مضمون «صحنه بزمی» در گستره الیمایی دانست. اشتراکات فراوان این نه نقش برجسته با یکدیگر، که همگی بر روی سنگ های منفرد و در مسیر ایل راه های کهن ایجاد شده اند، تا حدودی آنها را از دیگر نقش برجسته های حوزه الیمایی متفاوت می گرداند.

الیمایی ها ازسلسله های محلی بودند که از قرن دو قبل از میلاد تا آغاز قرن 3 میلادی درشمال خوزستان زندگی می کردند و در این سرزمین از فرهنگ و تمدن غنی برخوردار بودند. واژه ی الیمایی از نظر اتیمولوژی به معنی عیالم کوچک است که درواقع ادامه دهنده ی تمدن عیالمی کهن و ازبازماندگان آنان می باشند .باستناد بیشترمنابع تاریخی، الیمایی ها پس از شکست آشور بنی پال در انزوای سیاسی بسرمی بردند ولی بعدها توانستند خودرا در تاریخ مطرح کنند همچنین ازنظر اعتقادی وباورهای دینی خدایان غیر ایرانی ،سامی و بابلی و آشوری نظیر بلBel وناناNana و آرتمیس Artemis را می پرستیدند .آثارباقی مانده از آنها مقابر ،معابدسنگی،سردابه،نگارکندها ،سکه ها و کتیبه هایی (به خط و زبان آرامی) گچبری ها و پیکرک ها و مجسمه ها می باشند. الیمایی ها از معدود ایالات خودمختار و کوچک محلی بودند که می توانستند در تمام ارکان دولت ایران تحت تاثیر به سزایی داشته باشند. اما حوزه ی حکومت آنان در جبهه ی جنوب غربی ایران تقریبا تمامی ناحیه فرمانفرمایی عیالم جدید را شامل می شدو دامنه وسعت حکمرانی شان بخوبی مشخص نیست. احتمالا ناحیه ی وسیعی از خوزستان و اصفهان تاخلیج فارس رادر برمی گرفت. هنگامی که مهرداد اول سرزمین بین النهرین را به تصرف در آورد و منطقه الیماییدها نیز تازه استقلال یافته ازسال 14 ق.م.تحت تسلط آنان قرار گرفته و این درست مصادف است بازمانی که دیمتری دوم پادشاه سلوکیه اسیر مهرداد اول شد و قدرت پارتها تاکنار شط فرات رسیده بود و اقوام الیمایی تابع پارت ها شدند .ضرب سکه های کوچک الیمایی مکشوف در منطقه خوزستان بویژه در شهرهای ایذه ،شوشتر ،دزفول، بهبهان ، شوش، و...نشان می دهد که این اقوام دارای استقالل داخلی بودند ولی تحت نظر پارتها به زندگی خودادامه می دادند.این مقاله به بررسی سکه نویافته الیمایی می پردازد که در تپه کره سیاه بهبهان بدست آمده است.