جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « ادبیات شیعی » در نشریات گروه « ادبیات و زبان ها »
تکرار جستجوی کلیدواژه «ادبیات شیعی» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
قرن نهم دوره اوج گیری شعر شیعی در قالب ترکیب بند و قصیده و حماسه مذهبی است. در آن میان، شکلی از قصیده دیده می شود که شاعران آن عصر به آن «ولایت نامه» می گویند. تا کنون افزون بر شصت مورد از این شکل قصیده در دیوان شاعرانی چون سلیمی تونی، ابن حسام خوسفی، آذری اسفراینی و... دیده شده است. این قالب به دو دلیل در تاریخ قصیده فارسی بی سابقه بوده است؛ نخست اینکه تعلق به گروه مذهبی و فکری خاصی دارد و دیگر آنکه دارای نام خاص و محتوای مشخص واحدی است.این مقاله در پی آن است تا ولایت نامه را به مثابه گونه ادبی خاص شیعی در قرن نهم معرفی کند و به نقش این گونه ادبی در شکل گیری گفتمان شیعی شاعران در قرن نهم بپردازد. در این پژوهش، ابزارهای زبانی مورداستفاده شاعران، از قبیل لقب دهی، اغراق و مبالغه، خیالی شدن عقاید و همچنین استناد به آیات و احادیث، امامت، عصمت، علم و مفهوم کلیدی ولایت در نزد تشیع، خطابی بودن ولایت نامه ها و غیره، با نگرشی تاریخی و تحلیل گفتمانی، مورد مداقه قرار گرفته است تا تلاش شاعران برای رواج گفتمان شیعی و ترویج نظام اعتقادی تشیع در قرن نهم بررسی شود. همچنین، در این مقاله به ساختار این گونه ادبی اشاره شده است.کلید واژگان: ولایت نامه, ادبیات شیعی, قرن نهم, گونه ادبی, ژانر شیعی}Namaeh Farhangistan, Volume:22 Issue: 2, 2023, PP 139 -159The ninth century is the culmination of Shiite poetry in the form of religious composition, ode, and epic. In between, there is a form of ode which the poets of that time call "Velāyat-nāmeh." More than 60 cases of this form of ode have been seen so far in the divans of poets such as Salimi Tuni, Ibn Hosam Khusfi, Azari Esfarayeni, etc. This form has been unprecedented in the history of Persian ode for two reasons: the first is that it belongs to a specific religious and ideological group; and the second is that it has a specific name and a specific content.This article seeks to introduce “Velāyat-nāmeh” as a special Shiite literary genre in the ninth century and to discuss the role of this literary genre in shaping the Shiite discourse of poets in that century. In this study, the linguistic tools used by poets such as titling, exaggeration, imagining ideas as well as quoting verses and hadiths, Imamate, infallibility, knowledge and the key concept of “velāyat” in Shiism, the oratorical nature of “Velāyat-nāmeh”s, etc., with a historical and analytical discourse. It is intended to examine the efforts of poets to spread the Shiite discourse and promote the Shiite belief system in the ninth century. Also, in this article, a structure of this literary genre is mentioned.Keywords: Velāyat-nāmeh, Shiite literature, ninth century, Literary Genre, the Shiite literary genre}
-
نشریه مطالعات ادبیات شیعی، پیاپی 2 (بهار 1401)، صص 181 -207
باور به شاه در دوره صفوی یکی از اعتقادات مهم درمیان مردم و تاثیر گذار بر کنش های اجتماعی و زندگی روزانه آن زمان بود. یکی از منابع مهم در دوران صفوی دیوان اشعار و ابیات باقی مانده شاعران این عصراست. منابع ادبی می توانند بازتابی از افکار جامعه باشند.اشعار صایب تبریزی به عنوان ملک الشعرای دربار و هم عصر سه شاه صفوی نیز شاهدی مناسب در کنارسایر دادهای تاریخی برای درک جایگاه شاه و باور به وی در میان مردم و زندگی آنها است.با توجه به مساله پژوهش که بررسی باورهای عامه به شاه ایران در متون ادبی و تاریخی این دوره علی الخصوص دیوان صایب تبریزی است تا دریابد چه درکی از شاه و جایگاه وی در میان ادیبان ، مردم و صایب تبریزی به عنوان نمونه ای از جامعه ی عصر صفوی بوده است؛ سوالات پژوهش این خواهد بود: شاه در باور مردم و صایب تبریزی دارای چه ویژگی هایی بود؟ این ویژگی هاچه تاثیری بر زندگی مردم می توانست داشته باشد؟شاه در باور مردم به عنوان شخصی مقدس، نایب ایمه، مرشد کامل طریقت، شفا دهند و مبرا از گناه شناخته میشد که اطاعت از وی واجب و فرامین وی حتی بر فرامین شرعی اولویت داشتند، ویژگی برجسته شاه عدالتش بود و بنا بر نسب قدسی که داشت امری ذاتی برای وی به حساب می آمد زندگی مردم می توانست با هر تصمیمی از شاه و حتی یک خواب وی دچار تغییر شود. این پژوهش با تکیه بر روش توصیی-تحلیلی و استناد به کتب ادبی صورت پذیرفته است.
کلید واژگان: باورمذهبی به شاه, زندگی روزانه, عصر صفوی, ادبیات شیعی, صائب تبریزی} -
ادبیات شیعی بخشی از ادبیات غنی فارسی است. این نوع ادبی از همان آغاز قرن چهارم در کنار شعر فارسی شکل گرفت. این میراث ادبی بخشی به صورت مکتوب در قالب دیوان ها و منظومه های شیعی باقی مانده و بخش مهم دیگر شکل شفاهی دارد. اغلب اشعار و متون منظوم شیعی، آیینی هم با خود دارند که باعث ماندگاری آن ها شده است. یکی ازاین گونه های مهم چاووش نامه ها و آیین چاووشی است. چاووشی، شعر پیشواز و مشایعت از حاجیان و زایران اماکن مقدس است. عشق مردم به زیارت باعث رونق این آیین و گونه شده و تاکنون ده ها منظومه و صدها شعر در قالب های مختلف با مضامین و کارکردهای مختلف در پیرامون این آیین شکل گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی این گونه، به ساختار و محتوای آن می پردازیم و از وجوه ادبی و مردم شناسی بررسی می کنیم و درنهایت مهم ترین چاووش نامه ها را معرفی می کنیم. بررسی های ما نشان می دهد که چاووش-خوانی، از سنت های بسیار رایج در تمام نواحی و مناطق ایران بوده است که با برخی ویژگی های خاص، عموما کارکرد مشترک مذهبی دارد.
کلید واژگان: فرهنگ عامه, ادبیات شیعی, چاووش خوانی, چاووش نامه} -
هدف نوشتار حاضر؛ بررسی این مساله است که جایگاه ترکیب بند محتشم کاشانی در هویت شیعه چه بوده و چه تاثیری در بسط هویت فرهنگی تشیع در جغرافیای آذربایجان و آران داشته است؟ روش؛ در این پژوهش ضمن کاربست روش تحلیلی به بررسی اسناد و نسخ تاریخی جهت تبیین مساله پرداخته شده است. یافته ها؛ دستاورد بحث نشان می دهد که ادبیات فارسی ضمن اتخاذ قالب بیانی و زبانی خاص(مداحی و روضه خوانی) به عنوان رسانه مهم فرهنگی جهت تبلیغ و ترویج آموزه های دینی- مذهبی توانست از هیجان اجتماعی نیز برای توسعه جغرافیای نفوذ و نشر خود بهره گیرد. به گونه ای که ترکیب بند محتشم کاشانی به سرعت به عنوان نماد هویت دینی- مذهبی در جغرافیای در آذربایجان و آران از جایگاه ویژه ای در جامعه برخوردار شد و نقش مهمی در ترویج و تبلیغ تشیع در قلمرو ایران فرهنگی ایفا کرد. نتیجه گیری؛ استفاده عمومی از این متن در مجالس سوگواری، نقش آن بر کتیبه های مساجد و تکایا، ترجمه آن به آذری از جلوه های مشهودی است که به عمومی شدن و بسط جغرافیایی این متن شیعی انجامیده است.
کلید واژگان: محتشم کاشانی, ادبیات شیعی, آذربایجان, اران}PurposeThe purpose of this paper is to investigate the effect of Mohtasham Kashani’s tarkib-band verses (composite-ties) on the development of the Shiite literature and Shiite identity in Azerbaijan and Arran. Research
MethodologyIn order to investigate its objective, this paper utilizes the analytical aspect of the library survey as its methodology for reviewing pertinent documents and historical manuscripts. Discussion and Research
FindingsThe results of the discussion show that Persian literature utilizes the key significances of language (by using elegiac poetic forms) and geography, and turns both of them into its important cultural media for the allegorical promotion of religious teachings. In this sense, Kashani's compositeties can be regarded as religious symbols of Shiite identity and culture in Azerbaijan, Aran, and consequently Iran.
ConclusionThe general use of Kashani’s composite-ties in the Shiite mourning ceremonies, their aesthetic inscription on mosques’ walls, and their translation into Azeri attest to the undeniable significance of his poetry in furthering the Shiite religious identity and culture in the country, especially in Azerbaijan and Aran.
Keywords: Mohtasham Kashani, Shiite Literature, Azerbaijan, Aran} -
ترکیب عناصر فرهنگی ایران باستان با عقاید اسلامی، جلوه های متفاوتی در تاریخ تمدن ایران داشته است. هم گرایی میان مضامین ایرانی و مفاهیم اسلامی با غلبه جهان بینی اسلامی سبب پدیدآمدن سبکی جدید از تولیدات اسلامی ایرانی شده که هم انتقال دهنده فرهنگ باستانی است و هم اهداف اسلامی را برآورده می کند. یکی از این تولیدات، ماجرای «شست بستن دیو» است که در منظومه های دینی و به خصوص مجالس تعزیه حضوری برجسته داشته است. در این داستان، به وضوح التقاط مفهوم شر باستانی «دیو» در تقابل با قهرمان اسلامی یعنی امام علی(ع) مشاهده می شود. تولیدکنندگان و پرورندگان داستان شست بستن، هم در صدد نمایش فضایل بی نظیر و برتری امام علی(ع) نسبت به انبیا و صحابه هستند و هم مفهوم مذموم «شر» را در فرهنگ ایرانی و اسلامی در قالب «دیو» ارائه می دهند. متونی که از این داستان در دست است، مربوط به کمتر از پانصد سال اخیر است و زمان نگارش قدیم ترین ماخذ شناخته شده آن، سده نهم هجری است. در این پژوهش، محققان کوشیده اند تا با مقایسه شش روایت از داستان شست بستن دیو (دو منظومه و چهار مجلس تعزیه)، توصیفی از آن را در دو سطح محتوایی و ساختاری بررسی و نیز نقاط اشتراک و افتراق متون مورد نظر را تعیین کنند.کلید واژگان: شست بستن دیو, ادبیات شیعی, منظومه های مذهبی, ادبیات عامه, اسطوره های دینی, تعزیه}The combination of ancient Iranian cultural elements and Islamic beliefs has had different effects on the history of Iranian civilization. The convergence between Iranian themes and Islamic concepts and the efflorescence of the Islamic worldview have created a new style of Islamic- Iranian products that convey both an ancient culture and meet the goals of Islam. One of these productions is the history of “Shast –Bastan-e Div” which has been predominant in religious rituals, especially in the Ta'zīya ceremony. In this story, the eclecticism of the ancient evil concept "Demon" is clearly seen in conjunction with the history of Islamic hero; Imam Ali (AS).To this end, the writers of these narratives aim either to highlight the virtue and superiority of Imam –Ali in comparison with other ṣaḥābah or present the notion of evil in Iranian and Islamic culture as crystalized in texts. The texts of this story are related to less than 500 years and the earliest known source goes back to the 9th century. In this research and by comparing six narratives of these collections, the authors have tried to describe the points of divergence and convergence of these texts at content and structural levels.Keywords: “Shast –Bastan-e Div”, Shiite literature, Religious Manzumah, Folk literature, Religious myths, Ta'zīya}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.