به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « دولت رانتیر » در نشریات گروه « علوم اجتماعی »

تکرار جستجوی کلیدواژه «دولت رانتیر» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • سعید باغخانی، مجید کفاشی*، سروش فتحی، مهرداد نوابخش
    امروزه اهمیت نفت بر کسی پوشیده نیست و پیامدهای ناشی از درآمدهای حاصل از آن در همه حوزه های مختلف زندگی اجتماعی کشورهای صادر کننده تاثیر می گذارد، بررسی این پیامدها بدون در نظر گرفتن شرایط سیاسی- اجتماعی مرتبط با دولت بیهوده می باشد. ایران کشوری است که اقتصاد آن همواره متکی به نفت بوده و از همین رو در این پژوهش سعی شده است با یک روش دلفی به بررسی رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران با چهار هدف شناسایی تهدیدها، فرصت ها، نقاط ضعف و نقاط قوت پرداخته شود که با استفاده از روش دلفی به میدان تحقیق رفته و از صاحبنظران طی مراحل دلفی سوالاتی پرسیده شد تا توافق نظر صورت پذیرد، که اهم نتایج این تحقیق بدین شرح می باشد: فرصت های رانتیریسم: تقویت بنیه نظامی، فراهم شدن راه های خروج از وابستگی سیاسی و اقتصادی و امکان برقراری روابط بین المللی مناسب از طریق درآمدهای ناشی از فروش نفت، تهدیدهای رانتیریسم: مداخله گسترده کشورهای خارجی،کاهش امنیت ملی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی نقاط قوت رانتیریسم: شکل گیری طبقه متوسط، نهاد سازی اجتماعی، نظم و دولت مدرن، نقاط ضعف رانتیریسم: عدم جدیت در دریافت مالیات، تمرکز منابع در دست دولت، عدم تشکیل گروه های مستقل.
    کلید واژگان: رانت, دولت رانتیر, رانتیریسم, توسعه سیاسی}
    Said Baghkhani, Majid Kaffashi *, Soroush Fathi, Mehrdad Navabakhsh
    Nowadays, the importance of oil is no secret to anyone, and the consequences of its income are influential in the different areas of the social life of the exporting countries; therefore, it is futile to investigate these consequences regardless of the social and political conditions associated with the governments of the above-mentioned countries. Thus, this study has attempted to study rentierism and the political development of the Islamic Republic of Iran in order to identify threats, opportunities, weaknesses and strengths using a Delphi method. the Delphi method was used in the field of research and using the open-ended questionnaire, the experts in political sociology, economics and politics were asked questions in six stages of Delphi. In this regard, The most important opportunities: strengthing military power, providing ways to be independent politically and economically, appropriate international relations through income derived from natural resources; Threats: widespread intervention of foreign countries, reduction of national security, and lack of interaction with global economy; Strengths: formation of the middle class, social institutionalization, order and modern state; Weaknesses: lack of seriousness in receiving tax, concentration of resources in the hands of the government, and non-formation of indepdent social groups can be mentioned.
    Keywords: Rentierism, Rentier Government, political development, Islamic Republic of Iran}
  • سعید باغخانی، مجید کفاشی*، سروش فتحی، مهرداد نوابخش
    امروزه اهمیت نفت و ثروت های هنگفت حاصل از فروش آن بر کسی پوشیده نیست، زیرا این ثروت ها همواره دارای پیامدهایی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، و نیز در روند حرکت به سوی توسعه (در همه ی ابعاد آن) در کشور های صادرکننده این منبع خدادادی که به اصطلاح به آن دولت های رانتیر گفته می شود، می باشد. همین مهم باعث می گردد مطالعه و بررسی پیامدها و تاثیر آن در روند حرکت به سوی ابعاد توسعه با نظر گرفتن شرایط سیاسی اجتماعی مرتبط با دولت در کشورهای مذکور را دو چندان می کند. کشور ایران که اقتصاد آن سال ها متکی به ثروت های نفتی بوده و همین اقتصاد نفتی همواره کارکردهایی در مسیر توسعه کشور داشته است. از همین رو در این پژوهش سعی شده است با یک روش دلفی به بررسی تهدید های رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود که بر اساس نتایج حاصله، از مهمترین تهدیدهای رانتیریسم در توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران می توان مداخله گسترده کشورهای خارجی، کاهش امنیت ملی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی، عدم جدیت در دریافت مالیات از مردم در مقابل عدم پاسخگویی دولت به ملت، تمرکز منابع عمده درآمد در دست دولت و عدم شکل گیری گروه های مستقل اجتماعی، استقلال دولت از جامعه نام برد.
    کلید واژگان: رانت, دولت رانتیر, رانتیریسم, توسعه سیاسی}
    Said Baghkhani, Majid Kaffashi *, Soroush Fathi, Mehrdad Navabakhsh
    Nowadays, the importance of oil and the considerable wealth of its sale is no secret to anyone, since the wealth had always social, economic, cultural and political consequences in the process of moving toward development (in all its dimensions) in the exporting countries of this God-given source, so-called rentier states. This important issue, in turn, doubles the necessity of investigating the implications of the process and its impact on the process of moving toward development dimensions, given the socio-political conditions associated with the states in these countries. Iran’s economy has relied on oil wealth for many years, and that oil economy has always had some functions in the country’s development path. Thus, this study attempts to investigate the threats of rentierism and political development of the Islamic Republic of Iran by a Delphi method. According to the results, the major threats of rentierism in the political development of the Islamic Republic of Iran can be a lack of seriousness in collecting taxation from the people versus a lack of the state accountability to the nation, concentration of the major revenue sources in the hands of the state, and nonexistence of independent social groups, independence of the state from society, widespread intervention of foreign countries, a decline in national security and a lack of engagement with the global economy.
    Keywords: rent, Rentier State, Rentierism, Political Development}
  • شهرام طهماسبی، مهرداد جواهری پور*، رضاعلی محسنی
    هدف این مقاله بررسی تاثیر دولت رانتیر بر الگوهای مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است. نظریه دولت رانتیر رویکرد اصلی مقاله است. روش تحقیق، تطبیقی و تکنیک جمع آوری اطلاعات اسنادی است. در این مقاله ویژگی های اقتصادی ایران بررسی گردید و یافته ها نشان داد جمهوری اسلامی ایران دارای اقتصاد رانتیر است که وابستگی زیادی به فروش نفت دارد. درآمدهای رانتی باعث شده دولت های ایران وابستگی چندانی به درآمدهای مالیاتی نداشته و مستقل از مطالبات طبقات و گروهای اجتماعی شوند. مهمترین راه ابراز مطالبات سیاسی، مشارکت سیاسی است که در جمهوری اسلامی تحت تاثیر اقتصاد رانتی قرار گرفته است و سه الگو مشارکت سیاسی در ایران پدید آمده است که عبارتند از: الف) الگوی رابطه تخاصم که پیروان آن از فرآیند مشارکت سیاسی طرد شده اند؛ ب) الگوی مشارکت سیاسی غیرحمایتی که به طور مداوم در حال جذب و طرد از جریان اصلی قدرت سیاسی در ایران هستند؛ ج) الگوی حمایتی که وظیفه تولید و بازتولید نیروهای سیاسی هوادار نظام سیاسی را بر عهده دارند و به دلیل حمایت نظام سیاسی از پیروان این جریان سیاسی، دارای الگوی مشارکتی فراگیر و چرخه کامل مشارکت سیاسی اند.
    کلید واژگان: دولت رانتیر, مشارکت سیاسی حمایتی, مشارکت سیاسی غیرحمایتی, جمهوری اسلامی}
    Shahram Tahmasebi, Mehrdad Javaheripour *, Reza Ali Mohseni Mohseni
    The purpose of this article is to examine the effects of rentier government on participatory patterns in Iran. The theory of Rentier government is the main approach of the article. The research method is comparative, and the technique of collecting information is documented. In this article the economic characteristics of Iran is examined. The results show that Iran has a Rentier economy that is highly dependent on the sale of oil. Rentier revenues have made Iran's governments not much dependent on tax revenues, and not dependent on the demands of the classes and social groups. The political participation of Iran has been influenced by the Rentier economy, and three participatory models have emerged in Iran, which are: (A) The pattern of antagonism that its followers are excluded from political participatory process; (B) The Political Non-Support Participation that is continually being absorbed and excluded from the mainstream of political power in Iran; (C) The Political Support Participation that is responsible for the production and reproduction of political forces who are followers of the political system; As a result of the supports by political system for the followers of this movement, they have achieved a comprehensive participatory pattern and a complete cycle of political participation.
    Keywords: Rentier Government, Political Support Participation, Political Non-Support Participation, Islamic Republic of Iran}
  • فرشاد مومنی، اسماعیل عالی زاد، وحید میره بیگی*

    سال هاست که پژوهشگران، مشکلات توسعه ای کشورهای برخوردار از منابع طبیعی همچون نفت را به همین برخورداری آن ها نسبت می دهند. پژوهش های پرشمار این حوزه، بیشتر بر نظریه دولت رانتیر و بلای منابع متکی بوده اند. امروزه با پیشرفت پژوهش های تجربی و انتقادات نظری، در کاستی های نظریات کلاسیک این حوزه، کمتر تردیدی وجود دارد و پژوهش های متاخر نیز تلاش هایی برای تعدیل افراط وتفریط های نظریات کلاسیک رانتیریسم بوده اند که معمولا دامنه ای محدود از پیامدهای مطرح شده برای رانتیریسم را بررسی کرده و به شکل یک نظریه ی مفصل و منسجم در نیامده اند، یا یک ایده آل تایپ مناسب از دولت رانتیر برای بررسی های تاریخی ارایه نکرده اند. متن حاضر کوشیده است تا ضمن مرور رویکرد رانتیریسم و مرور برخی از مهم ترین پژوهش های انجام شده که اصلاحاتی در نظریات کلاسیک رانتیریسم انجام داده اند و دریچه هایی برای بازنگری گشوده اند، به معرفی رویکرد نهادگرایانه ی داگلاس نورث به عنوان یک چارچوب مفهومی مکمل بپردازد. بدین منظور، نقاط قوت و کاستی هر دو رویکرد نورث و رانتیریسم تحلیل و در راستای تلفیق آن ها تلاش شده است. نهایتا چارچوب مفهومی جایگزینی به نام «نظم دسترسی محدود رانتیر» معرفی شده است که اگرچه در هردو رویکرد ریشه دارد اما با افزودن چند نکته تا حدودی از این دو فراتر می رود و بینش های تازه ای برای مطالعه ی دولت های رانتیر به دست می دهد.

    کلید واژگان: رانتیریسم, دولت رانتیر, رانت, نورث, نهادگرایی, بلای منابع, بیماری هلندی}
    Farshad Momeni, Ismail Aalizad, Vahid Mirebeigi *

    For years researchers have associated the developmental problems of countries possessing natural resources like oil with the very fact of the possession of such resources. The numerous studies of this field have mostly focused on the theories of the Rentier State and the Resource Curse. Today, with the advent of empirical research and theoretical criticism, there is little doubt with regards to the shortcomings of the classic theories of the field. The latest research has also attempted to mitigate the extremes of the classic theories of rentierism which usually cover a limited scope of the suggested outcomes of rentierism, and such theories have not formed a comprehensive and elaborate theory, nor have they presented an appropriate ideal type of the rentier state for historical investigations. The present paper presents a critical survey of the literature on rentierism, focusing on one main question: how can this theory be improved? With respect to this question, at first, rentierism literature will be reviewed, then the institutionalist theory of Douglass North shall be introduced. By recognizing the advantages and disadvantages of both theories, the present paper goes on to formulate new conceptual framework named the "Rentier Limited Access Order". Not only is this framework rooted in both theories, but it also goes beyond them and delivers new insights with which rentier states can be studied.

    Keywords: Rentierism, rentier state, Institutionalism, Douglass North, Resource Curse, Dutch disease}
  • هادی باشدجهرمی*، مسعود غفاری، حسین صادقی سقدل
    مقاله پیش رو درصدد است تا تاثیر دولت رانتیر بر فرایند خصوصی سازی در ایران بعد از انقلاب سال 1357 را بررسی کند. در این راستا، سهم بودجه ای شرکت های دولتی از کل بودجه کشور به عنوان شاخص خصوصی سازی و وابستگی چهل درصدی دولت به رانت حاصل از منابع طبیعی به عنوان شاخص دولت رانتیر در نظر گرفته شده است. بر این اساس پرسش اصلی مقاله عبارت است از این که دولت رانتیر چه تاثیری بر فرایند خصوصی سازی در ایران بعد از انقلاب داشته است؟ در پاسخ به این پرسش، فرضیه مقاله حاضر بدین صورت است که دولت رانتیر در ایران پساانقلاب از طریق دو مولفه افزایش حجم بودجه عمومی دولت و افزایش مقررات گذاری، در تلفیق با اصل 44 قانون اساسی، اندازه دولت را در اقتصاد بزرگ کرده است و در نتیجه، منجر به ناکامی خصوصی سازی شده است. ماهیت این مقاله کیفی، روش آن توصیفی تحلیلی، رویکرد به کارگرفته شده اقتصاد سیاسی و ابزار گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای (اسنادی) است.
    کلید واژگان: دولت رانتیر, خصوصی سازی, اقتصادسیاسی}
    Hadi Bashadjahromi *, Masoud Ghaffari, Hossein Sadeghi
    This paper seeks to examine the impact of rentier state on the process of privatization in post-revolution Iran. In this regard, the budget share of state-owned companies from the total budget of the country is considered as an index of privatization, and the state's 40 percent dependence on natural resources rents as an indicator of rentier state. Accordingly, the main question of this paper is how has the rentier state affected the process of privatization in Iran after the revolution? In response to this question, the hypothesis of the present paper is that the rentier state has increased the size of the state in the economy through two factors, i.e. increasing the size of the state's general budget and regulation. this, combined with Article 44 of the Constitution, resulted in failure of privatization. The research approach adopted in this paper is of qualitative nature, the character of this paper is qualitative, its method is analytical-descriptive, its approach is political economy, and the information gathering tool is documentary type.
    Keywords: Rentier State, privatization, Political Economy}
  • هادی حکیمی، ایرج تیموری، محمدتقی معبودی*
    بودجه ریزی دولتی در هر کشوری متاثر از رفتار چهار گروه عمده اجتماعی یعنی رای دهندگان (یا تامین کنندگان هزینه ها)، تیم سیاسی (شکل دهندگان هزینه ها)، بوروکرات ها (هزینه کنندگان) و گروه های فشار(جهت دهندگان هزینه ها) است. از منظر رهیافت انتخاب عمومی، این گروه ها متفاوت با یکدیگر رفتار نمی کنند و در عملکرد خود همواره گوشه چشمی به منافع شخصی خواهند داشت. پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه بین میزان مشارکت سیاسی(درصد رای دهندگان در انتخابات ریاست جمهوری) و تخصیص منابع در ایران انجام گرفته است. تحقیق از جهت ماهیت و روش، تحلیلی – توصیفی به شمار می رود. در این راستا از داده های مربوط به اعتبارات سال های 1376 ، 1381، 1384 ، 1388 و 1390 و همچنین درصد رای دهندگان استان های کشور در 4 دوره انتخابات ریاست جمهوری استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش های کمی شامل تحلیل همبستگی، تحلیل رگرسیون و تحلیل آنوا بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد بین اعتبار تخصیص یافته و مشارکت سیاسی استان ها (درصد شرکت کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری) در سال های منتخب همبستگی معنی داری وجود دارد؛ به طوری که اعتبارات تخصیص یافته در سال های 1376 ، 1381، 1384 ، 1388 و 1390 با درصد رای دهندگان انتخابات ریاست جمهوری به ترتیب با 741/0، 766/0، 606/0، 466/0، 482/0 همبستگی در سطح 01/0 درصد معنی دار است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون و آنوا نیز موید این موضوع است.
    کلید واژگان: مشارکت سیاسی, تخصیص منابع, دولت رانتیر, ایران}
    hadi hakimi, Iraj teymuri, mohammad taghi mabudi*
    Governmental budgeting in any country is influenced by four main social groups that’s mean voters (or suppliers costs), political team (shapers costs) Bureaucrats (price donors) and are pressure groups (direction makers). As aspect of public view. These groups not behave differently from each other and in own function continuously will be given to private interests. This study aimed to analyze the relationship between political participation (Percent of voters in presidential election) and Resource allocation in Iran. This study as aspect of nature and method is descriptive – analytical. There for were used fund Data related to between 1997, 2002, 2006, 2010 and 2012 and province voters' percentage of presidential election in four periods. For analyzing data were applied quantitate methods such as correlation analysis, regression analysis, ANOVA.the results show that there is significant correlation between fund allocation and political participation of province (the percent of voters in presidential election) as the allocated funds between 1997, 2002, 2006, 2010 and 2012 years with the percent of voters in presidential election in order of 0.741, 0.766, 0.606, 0.466 and 0.482 Correlation is significant at the level 0.01. Also the results of ANOVA and regression analysis confirmed this issue.
    Keywords: Political Participation, Resource Allocation, Rentier State, Iran}
  • منوچهر ثابتی، منصور وثوقی*، علیرضا محسنی تبریزی
    حزب درمفهوم خاص به معنای گروه منسجم و سازمان‏یافته، پدیده‏ای اجتماعی و سیاسی از نشانه‏های جامعه مدنی و نظام دموکراتیک غرب و برخاسته از شرایط بعد از انقلاب صنعتی است که به مرور توسط سایر جوامع از جمله ایران اقتباس و تقلید شد. اگرچه با وقوع انقلاب مشروطه احزاب سیاسی در ایران تشکیل شدند، اما با ظهور حکومت پهلوی، تثبیت دموکراسی و تشکیل نظام حزبی با مشکل مواجه گردید. فرهنگ سیاسی غالب در ساختار اجتماعی- سیاسی ایران فرهنگ سیاسی سنتی و تبعی بود. گفتمان شاهی پهلوی‏ها بیشتر در برنامه‏های نوسازی و توسعه به توسعه اقتصادی، صنعتی و شهری پرداخت و به توسعه سیاسی و احزاب توجهی نکرد. فرهنگ سیاسی سنتی- تبعی عامل اصلی بوجود آمدن دولت‏های رانتیر، خشونت سیاسی، توسعه ناقص، تداوم نظام پادشاهی و چرخه استبداد و...گردید. مجموع این عوامل درکنار هم تشکیل شبکه علی درهم‏تنیده‏ای برای تداوم فرهنگ سیاسی سنتی و تبعی و ایجاد مانع برای تثبیت دموکراسی و نهادینه شدن فعالیت های حزبی و تشکیل نظام حزبی در ایران شد. این تحقیق با استفاده از نظریه آلموند و وربا و هانتینگتن و به صورت روش تاریخی- اسنادی انجام گرفته است.
    کلید واژگان: توسعه اجتماعی, نوسازی, توسعه سیاسی, دولت رانتیر, فرهنگ سیاسی سنتی- تبعی}
  • روح الله قاسمی*، وحید شالچی
    کشور ایران از دهه ی40 به بعد عمده ی درآمد خود را از نفت به دست آورده است. در این پژوهش اثر سیاست های دولت بر نهاد بوروکراسی را در دو دوره 1356-1352 و 1389-1384 بررسی می کنیم. هدف ما شناخت عللی است که باعث می شود، در این دو دوره به رغم اختلافات ایدئولوژیکی، ساختاری و تاریخی در زمان شوک های قیمتی نفت تصمیمات یکسانی اتخاذ کرده و این سیاست ها نیز نتایج یکسانی در نهاد بوروکراسی به بار می آورند. در این پژوهش از نظریه دولت ضعیف کشورهای نفتی تری لین کارل مبنی بر وجود چارچوب نهادی ضعیف دولت ها که به طور تاریخی شکل گرفته، به منظور تبیین مسئله استفاده کرده و از نظریه دولت رانتیر به عنوان علت لازم و نه کافی بهره برده ایم. روش این پژوهش، روش تطبیقی تاریخی است. از تکنیک وابستگی به مسیر در بررسی تاریخی دولت ضعیف و برای مقایسه یافته های تحقیق از جدول توافق میل استفاده کرده ایم. یافته ها نشان می دهد که در هر دو دوره سیاست ها و نتایج یکسانی در نهاد بوروکراسی اتفاق می افتد. با بررسی تاریخی مسئله دولت ضعیف، به عنوان علت اصلی، و وجود دولت رانتیر و عامل چند برابر شدن قیمت های نفت، به عنوان علل لازم اما نه کافی، تبیین کننده مسئله مورد نظر هستند.
    کلید واژگان: درآمدهای نفتی, دولت ضعیف, دولت رانتیر, نهادهای اجتماعی, چارچوب نهادی}
    Rohollah Ghasemi *, Vahid Shalchi
    Iran’s national income has been relied substantially on oil since 1960s. This study examines the state’s policy-making on bureaucracy institution in two varying time periods: 1972–1976 and 2004 –2009. These are two time periods that represent fundamental differences from historical, ideological and structural perspectives. Accordingly, this study examines whether the effects of oil income on state’s policy-making in bureaucracy institution vary across these two time periods. Theoretically, the present study is based on the weak state theory developed by Karl Lynn Terry. It refers to the state’s weak institutional frameworks and the lack of efficient infrastructures established over a long historical time. Methodologically, this study employs the comparative retrospective method and uses the technique of path dependency and the method of agreement table developed by Mill in order to compare research findings.
    According to the results of this study, there are almost similar patterns of state’s policy-making on bureaucracy institution in two varying time periods: 1972–1976 and 2004 –2009. Further, the results from a historical perspective indicate that the weak state is the most important factor, while the partial effect of two other factors, including the presence of rentier state and the spectacular increase in oil price, should be also taken into account.
    Keywords: oil incomes, weak state, rentier state, social institutions, infrastructures}
  • وحید شالچی، روح الله قاسمی
    کشور ایران از دهه 40 به بعد عمده درآمد خود را از نفت به دست آورده است. بر خلاف انتظار معقول، سیاست های اتخاذ شده دولت در زمان افزایش درآمدهای نفتی معضلات و مشکلات کشور را نسبت به گذشته بیشتر می سازد. در این پژوهش اثر سیاست های دولت بر نهادهای اجتماعی اقتصاد و سیاست در دو دوره 1356-1352 و 1389-1384 بررسی می شود. پرسش اصلی ما علت اصلی شباهت سیاست های دولت ها و نتایج یکسان حاصل در عرصه نهادهای اجتماعی در این دو دوره است. هدف شناخت علل موثر در اتخاذ تصمیمات یکسانی این دو دولت به رغم اختلافات ایدئولوژیکی، ساختاری و تاریخی در زمان شوک های قیمتی نفت است. در این پژوهش به منظور تبیین مسئله از نظریه دولت ضعیف «تری لین کارل» استفاده کرده و از نظریه دولت رانتیر بهره برده ایم. روش پژوهش، روش تطبیقی تاریخی است. از تکنیک وابستگی به مسیر در بررسی تاریخی دولت ضعیف و برای مقایسه یافته های تحقیق از جدول توافق میل استفاده کرده ایم. بر اساس یافته ها، در هر دو دوره سیاست ها و نتایج یکسانی در نهادهای اقتصاد و سیاست اتفاق می افتد. دولت ضعیف به عنوان علت اصلی و وجود دولت رانتیر و عامل چند برابر شدن قیمت های نفت، به عنوان علل لازم اما نه کافی تبیین کننده مسئله موردنظر هستند
    کلید واژگان: درآمدهای نفتی, دولت ضعیف, دولت رانتیر, نهادهای اجتماعی, چارچوب نهادی, وابستگی به مسیر}
    Vahid Shalchi, Ruhollah Ghasemi
    From 40’s on, Iran has earned most of its revenue from oil. Oil prices have seen multiplying increases in certain periods. During the time of these increases, contrary to the expectation that this increased revenue be spent on development, the policies employed by the state have created more issues and problems for the country. The state policies during oil booms have a direct effect on social institutions and the institutional framework. In this study, the effect of state policies on social institutions of economy and politics during the years 1973-1977 and 2005-2010 shall be investigated. The main question of the study is the reason for the similarities in state policies for social institutions during these two periods. The purpose is to recognize the reasons regarding why these two governments, despite their ideological, structural and historical differences, have taken similar decisions during oil price shocks, and that these policies produce similar results. In order to investigate the issue at hand, Terry Lynn Karl’s Weak State theory has been used, and the Rentier State theory has been employed as an essential reason but not a sufficient one. The method of study is comparative-historical. The path-dependency technique has been used for the historical study of the weak state, and to compare the findings a contingency table has been created. The findings show that through the historical study of the issue, the weak state presents itself as the main reason, and the rentier state and the multiplication of oil prices serve as essential reasons but not sufficient ones regarding the issue
    Keywords: Oil revenues, weak state, rentier state, social institutions, institutional framework, path, dependeny}
  • طاهره قادری، ساناز میرزایی
    هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که اتکا دولت ها به درآمدهای نفتی در فرایند توسعه سیاسی چه نقشی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش با رویکرد اقتصاد سیاسی و با استفاده از نظریه دولت رانتیر از نظریات صاحبنظرانی مانند لوچیانی، تری لین، عاصم اوقلو... بهره گرفتیم. نهایتا این فرضیه را مطرح ساختیم که اتکا به درآمدهای نفتی مانع دستیابی به توسعه سیاسی می شود. به دنبال این فرضیه، فرضیات فرعی نیز مطرح گردیدند که در یک زنجیره سازوکارهای این تاثیرگذاری را نشان می دهند.
    روش این تحقیق، روش تطبیقی- تاریخی است و حیطه تحقیق چهار کشور ایران، عربستان، ترکیه و مالزی است که شامل دو دولت متکی به درآمدهای نفتی (ایران و عربستان) و دو دولت که درآمدهای عمده نفتی ندارند می شود. برای آزمون فرضیات، شاخص های توسعه سیاسی و اتکا به درآمدهای نفتی در یک دوره زمانی مشخص با یکدیگر مقایسه شدند.
    بررسی شاخص های هفت گانه توسعه سیاسی در چهار کشور مورد مطالعه نشان داد، عربستان با بیشترین حد اتکا به درآمد نفت حایز پایینترین رتبه از نظر سطح توسعه سیاسی است. پس از آن ایران قرار دارد. میزان اتکای ایران به نفت گرچه بالاست اما این میزان از عربستان کمتر است. در مورد توسعه سیاسی نیز در جایگاه بالاتری نسبت به عربستان قرار دارد. اما دو کشور مالزی و ترکیه که دارای اقتصادهایی غیر متکی بر نفت بوده و دولت ها به مالیات های شهروندان خود اتکا دارند، از سطح بالاتری از توسعه سیاسی نسبت به دو دولت رانتیر ایران و عربستان برخوردارند.
    کلید واژگان: درآمدهای نفتی, رانت, دولت رانتیر, توسعه سیاسی}
  • فائز دین پرست، علی ساعی*
    موضوع این مقاله، بررسی و تحلیل موانع توسعه اقتصاد ملی- به عنوان یکی از ابعاد توسعه- در ایران در بازه زمانی برنامه های اول، دوم و سوم توسعه است. پس از بیان مسئله تحقیق و اثبات آن، راه حل نظری مسئله از طریق ارزیابی انتقادی مفاهیم نظری موجود و درنهایت ساخت دستگاه نظریه ترکیبی- که محصول تلفیق سه نظریه لفت ویچ، نظریه دولت رانتیر و نظریه جامعه کوتاه مدت کاتوزیان است- بیان می شود. پس از تعریف عملیاتی مفاهیم، داده های لازم برای معرف های هر یک از مفاهیم دستگاه نظری تحقیق با روش مطالعه تاریخی گردآوری شده است؛ سپس با روش های تحلیل روایتی و جدول حضور و غیاب استوارت میل در دو سطح درون سیستمی و بین سیستمی مورد داوری قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد با فرض برقراری دو شرط لازم دولت رانتیر و سیاست گذاری کوتاه مدت، توسعه اقتصاد ملی ضعیف بوده است. نتایج تحقیق ضمن حمایت از سه نظریه یادشده، دستگاه نظری پژوهش را تایید می کند.
    کلید واژگان: ایران, برنامه توسعه, توسعه اقتصاد ملی, دولت رانتیر, سیاست کوتاه مدت}
    F. Dinparast, A. Saei *
    The subject of this paper is the development of national economy, with the main question of “How can we explain the political barriers of the development of national economy in Iran (1989-2004)? In order to solving the problem, we refered to the theories of development by categorizing and critically evaluating. Then we formulated the theoretic apparatus, which is synthesis of Left-witch theory of developmental state, Rentier state theory and short-term society of Katouzian. By operational definition of the concepts of theoretic apparatus, for the purpose of data collection, we used documentary analysis. As for the method as judgment, narrative analysis was applied to analyze the so-called phenomenon as a historical case and to consider it as a research exemplar with the purpose of causal explanation of underdevelopment in Iran. The resareh findings showed that in the case of Rentier state and short-term policy making, development of national economy is weak.
    Keywords: IRAN, Development of national economy, Rentier state, Short-term policy, Development pragram}
  • بازگشت به دولت به عنوان یک نهاد اجتماعی
    رحمت الله صدیق سروستانی، غلامحیدر ابراهیمبای سلامی
    دولت مهمترین نهاد جامعه است و جامعه شناسی علم شناخت نهادهای اجتماعی است. تاکنون تحلیل و تبیین تحولات اجتماعی و اقتصادی دربیشتر پژوهش ها تحت الشعاع پارادایم ها و رویکردهای مسلطی مانند نوسازی ، وابستگی ونظام جهانی بوده و از بررسی نقش نهاد دولت در تحولات غفلت شده است.این مقاله با رویکرد نهادگرایی تطبیقی بررسی مجدد مفهوم دولت و بازگشت به آن را در تحلیل های جامعه شناسی مطرح می کند و جایگاه و نقش مؤثر دولت را از رویکردی خاص که آن را یک نهاد مهم اجتماعی تلقی می کند، برطبق نظریه های مختلف، نشان می دهد و عوامل بازگشت به دولت به عنوان یک نهاد اجتماعی را تعیین و چالش های مربوطه را مطرح می سازد.
    کلید واژگان: نهادگرایی تطبیقی, نهاد دولت, دولت مدرن, دولت توسعه گرا, دولت ناکارآمد, دولت رانتیر}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال