به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « رانت » در نشریات گروه « علوم اجتماعی »

تکرار جستجوی کلیدواژه «رانت» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • جواد ایمانی شاملو*، مجتبی رفیعیان

    فضا از اساسی ‏ترین اجزا سکونتگاه ‏های شهری است که تحولات پیچیده آن به‏ عنوان چالشی دایمی موردتوجه علوم شهری می‏باشد، به‏ گونه‏ ای که کنترل و هدایت تحولات رخ‏داده در آن عمدتا دشوار بوده و این موضوع با پیچیده ‏تر شدن مسایل اجتماعی در دهه‏ های اخیر و چندوجهی شدن پدیده ‏های شهری، پررنگ‏تر شده است، فرآیندی که نیاز به تقویت رویکردهای قبلی و مجهز شدن آن‏ها به ابزارهای مضاعف از جنس ارزشی و هنجاری را نمایان ساخته و بستر تحول مفهومی رویکردهای موجود در عرصه فضا و برنامه ‏ریزی را مهیا کرده است. از جمله توجه به تحولات فضایی از منظر رویکردهای سیاسی. درواقع شهرها و به ‏ویژه کلان‏شهرها به ‏واسطه تمرکز عوامل قدرت و ثروت، نقش بی‏بدیلی در تحولات دنیای معاصر دارند، به‏ گونه ‏ای که شهرها به ‏واسطه تمرکز سرمایه - به‏ ویژه در قالب سرمایه ثابت- به ‏عنوان منبع مهمی برای جریان سود محسوب می‏شوند که این جریان از طریق نیروهای سیاسی و عمدتا به نفع گروه‏ های سرمایه‏ دار محقق می‏شود؛ لذا بدیهی است کلان‏شهرهای تحت نظام نفتی با توجه به ویژگی ‏های سیاسی خاص، اسلوب و ساختار فضایی - عملکردی متناظر وضعیت اقتصادی و سیاسی خود را تولید می‏کنند، بنابراین اکتشاف الگوی مناسبات اجتماعی- شهری در اقتصاد نفتی هدف این پژوهش است. به این منظور با بهره ‏گیری از رویکرد انتقادی به تحلیل اسناد تاریخی موجود در حوزه اجتماعی-فضایی پرداخته شده است. نتایج این مطالعه نشانگر شکل‏ گیری روابط نابرابر اجتماعی و مناسبات سوداگرانه اجتماعی در بستر نظام رانتی - نفتی رشد می‏کند و این نابرابری‏ها در ادامه و با گذر از صافی فضا، خود رادر کالبد و ساختار شهری نیز نمایان می‏نماید.

    کلید واژگان: تحولات فضایی, اقتصاد نفتی, رانت, اقتصاد سیاسی فضا, تحلیل محتوا}
    Javad Imani Shamloo *, Mojtaba Rafieian

    Cities and especially metropolises, due to the concentration of power and wealth factors, play anirreplaceable role in the developments of the contemporary world, in such a way that cities, due to theconcentration of capital - especially in the form of fixed capital - are considered as an important source for theflow of profit, which this flow through It is realized by political forces and mainly in favor of capitalist groups;Therefore, it is obvious that the metropolises under the oil system produce their style and spatial-functionalstructure corresponding to their economic and political situation, according to the specific politicalcharacteristics, so the exploration of the pattern of social-urban relations in the oil economy is the goal of thisresearch. . For this purpose, using a critical approach, historical documents in the socio-spatial field have beenanalyzed. The results of this study show that the formation of unequal social relations and speculative socialrelations grows in the framework of the rent system, and these inequalities continue to show themselves in thebody and urban structure after passing through the smoothness of the sp.

    Keywords: Space developments, Oil-led Economy, Economic Rent, Political Economy of Space, documentary Analysis}
  • احمد حجاریان*

    رانت به هر نوع درآمدی گفته می شود که بدون سرمایه گذاری اجتماعی یا فعالیت مولد و متقابل تامین شود و از انواع درآمدهای وابسته به رانت از فروش مواهب و منابع طبیعی به دست می آید. اکنون آنچه کلان شهرهای ایران به خصوص اصفهان با آن مواجه اند، سکونتگاه های غیررسمی است که یکی از عوامل اصلی آن رانت های اقتصادی است. با توجه به افزایش الحاق نقاط روستایی در منطقه 14 اصفهان در دهه های اخیر که یکی از دلایل آن رانت بوده است، پژوهش درصدد پاسخ به این مسیله است که اقتصاد رانتی چه نقشی در شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در منطقه 14 اصفهان ایفا کرده است. در این راستا این سوال مطرح شد که کدام یک از عناصر اقتصاد رانتی در شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در منطقه مورد مطالعه از اهمیت بیشتری برخوردارند. هدف بررسی آن بود که بدانیم که از میان عوامل اقتصادی، عوامل قانونی، عوامل سیاسی-مدیریتی و عوامل اجتماعی، کدام یک در گسترش سکونتگاه های غیررسمی منطقه 14 اصفهان تاثیر بیشتری می گذارند.روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی است. برای استخراج شاخص های اقتصاد رانتی و بیان ادبیات پژوهش از روش اسنادی، و برای جمع آوری داده های مورد نیاز برای بررسی شاخص ها از روش میدانی استفاده شده است. نمونه گیری برای جامعه نمونه متخصصان (اعضای هییت علمی و دانشجویان دکتری با رساله مرتبط) و کارشناسان به صورت گلوله برفی و برای مدیران شهری به صورت تصادفی ساده انجام شده است.یافته ها با آزمون تعقیبی توکی نشان می دهد در بین شاخص ها و سنجه های اقتصاد رانتی تفاوت معناداری وجود داشته است. در این راستا شاخص های تن درندادن مدیران سطوح میانی و پایینی به اجرای قوانین در جهت ایجاد رانت (عوامل قانونی)، شاخص افزایش درآمد ناشی از تراکم فروشی (عوامل اقتصادی)، تداخل عملکردی و سازمانی (عوامل سیاسی-مدیریتی) و کاهش ویژگی انسان محوری فضاها (عوامل اجتماعی) از بیشترین اهمیت در گسترش سکونتگاه های غیرسمی منطقه 14 شهر اصفهان برخوردار است.نتایج نشان داد مهم ترین عامل موثر بر گسترش سکونتگاه های غیررسمی از دیدگاه اقتصاد رانتی، شاخص اقتصادی است. همچنین پیامدهای ناخواسته از جمله سودجویی مالکان و ساخت وسازکنندگان در گسترش سکونتگاه های غیررسمی موثر است. اقتصاد رانتی در ابعاد قانونی و مدیریتی و اجتماعی نیز پیامدهایی منفی نظیر گتوسازی های اجتماعی را دارد.

    کلید واژگان: اصفهان, اقتصاد, رانت, سکونتگاه های غیررسمی}
    Ahmad Hajarian *

    In fact, rent refers to any form of income without social investment or productive and mutual activity, and it is derived from the sale of gifts and natural resources that generate rent-related incomes. Now, Iran’s metropolitan areas, particularly Isfahan, are confronted with informal settlements, one of the primary causes of which is economic rents. In light of the recent increase in the annexation of rural areas in Isfahan’s 14th district, one of the causes of which is rent, this study endeavors to determine the role of the rent economy in the formation of informal settlements in the 14th district. Isfahan has played? In this regard, the question arose as to which elements of the rentier economy play a greater role in the formation of informal settlements in the study area. The research hypothesis indicated that economic factors, legal factors, political-management factors, and social factors are more influential in the expansion of informal settlements in Isfahan’s 14th district.This research employs the methods of collecting documentary and field data to extract rentier economy indicators and to convey the research literature gleaned from the documentary method and the field method in order to collect the data required to validate the indicators. Snowball sampling was used for the sample community of experts (faculty members and doctoral students with related dissertations) and experts, whereas simple random sampling was used for the sample community of city administrators.The results of Tukey’s post hoc test indicate that there is a significant difference between rentier economy indices and measures. In this regard, the indicators of refusal by middle and lower level managers to implement laws in order to create rent (legal factors), the indicator of increased income due to sales density (economic factors), functional and organizational interference (political-managerial factors), and the diminution of human characteristics are significant. In the development of non-toxic settlements in District 14 of Isfahan city, the axis of spaces (social factors) is of the utmost importance.The results demonstrated that, from the perspective of the rentier economy, the economic index is the most important factor affecting the expansion of informal settlements. Additionally, undesirable consequences such as profit-seeking by proprietors and builders contribute to the growth of informal settlements. Social ghettoization is one of the negative effects of the rentier economy’s legal, administrative, and social dimensions

    Keywords: Informal Settlements, Economy, rent, Isfahan}
  • سعید باغخانی، مجید کفاشی*، سروش فتحی، مهرداد نوابخش
    امروزه اهمیت نفت بر کسی پوشیده نیست و پیامدهای ناشی از درآمدهای حاصل از آن در همه حوزه های مختلف زندگی اجتماعی کشورهای صادر کننده تاثیر می گذارد، بررسی این پیامدها بدون در نظر گرفتن شرایط سیاسی- اجتماعی مرتبط با دولت بیهوده می باشد. ایران کشوری است که اقتصاد آن همواره متکی به نفت بوده و از همین رو در این پژوهش سعی شده است با یک روش دلفی به بررسی رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران با چهار هدف شناسایی تهدیدها، فرصت ها، نقاط ضعف و نقاط قوت پرداخته شود که با استفاده از روش دلفی به میدان تحقیق رفته و از صاحبنظران طی مراحل دلفی سوالاتی پرسیده شد تا توافق نظر صورت پذیرد، که اهم نتایج این تحقیق بدین شرح می باشد: فرصت های رانتیریسم: تقویت بنیه نظامی، فراهم شدن راه های خروج از وابستگی سیاسی و اقتصادی و امکان برقراری روابط بین المللی مناسب از طریق درآمدهای ناشی از فروش نفت، تهدیدهای رانتیریسم: مداخله گسترده کشورهای خارجی،کاهش امنیت ملی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی نقاط قوت رانتیریسم: شکل گیری طبقه متوسط، نهاد سازی اجتماعی، نظم و دولت مدرن، نقاط ضعف رانتیریسم: عدم جدیت در دریافت مالیات، تمرکز منابع در دست دولت، عدم تشکیل گروه های مستقل.
    کلید واژگان: رانت, دولت رانتیر, رانتیریسم, توسعه سیاسی}
    Said Baghkhani, Majid Kaffashi *, Soroush Fathi, Mehrdad Navabakhsh
    Nowadays, the importance of oil is no secret to anyone, and the consequences of its income are influential in the different areas of the social life of the exporting countries; therefore, it is futile to investigate these consequences regardless of the social and political conditions associated with the governments of the above-mentioned countries. Thus, this study has attempted to study rentierism and the political development of the Islamic Republic of Iran in order to identify threats, opportunities, weaknesses and strengths using a Delphi method. the Delphi method was used in the field of research and using the open-ended questionnaire, the experts in political sociology, economics and politics were asked questions in six stages of Delphi. In this regard, The most important opportunities: strengthing military power, providing ways to be independent politically and economically, appropriate international relations through income derived from natural resources; Threats: widespread intervention of foreign countries, reduction of national security, and lack of interaction with global economy; Strengths: formation of the middle class, social institutionalization, order and modern state; Weaknesses: lack of seriousness in receiving tax, concentration of resources in the hands of the government, and non-formation of indepdent social groups can be mentioned.
    Keywords: Rentierism, Rentier Government, political development, Islamic Republic of Iran}
  • سعید باغخانی، مجید کفاشی*، سروش فتحی، مهرداد نوابخش
    امروزه اهمیت نفت و ثروت های هنگفت حاصل از فروش آن بر کسی پوشیده نیست، زیرا این ثروت ها همواره دارای پیامدهایی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، و نیز در روند حرکت به سوی توسعه (در همه ی ابعاد آن) در کشور های صادرکننده این منبع خدادادی که به اصطلاح به آن دولت های رانتیر گفته می شود، می باشد. همین مهم باعث می گردد مطالعه و بررسی پیامدها و تاثیر آن در روند حرکت به سوی ابعاد توسعه با نظر گرفتن شرایط سیاسی اجتماعی مرتبط با دولت در کشورهای مذکور را دو چندان می کند. کشور ایران که اقتصاد آن سال ها متکی به ثروت های نفتی بوده و همین اقتصاد نفتی همواره کارکردهایی در مسیر توسعه کشور داشته است. از همین رو در این پژوهش سعی شده است با یک روش دلفی به بررسی تهدید های رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود که بر اساس نتایج حاصله، از مهمترین تهدیدهای رانتیریسم در توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران می توان مداخله گسترده کشورهای خارجی، کاهش امنیت ملی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی، عدم جدیت در دریافت مالیات از مردم در مقابل عدم پاسخگویی دولت به ملت، تمرکز منابع عمده درآمد در دست دولت و عدم شکل گیری گروه های مستقل اجتماعی، استقلال دولت از جامعه نام برد.
    کلید واژگان: رانت, دولت رانتیر, رانتیریسم, توسعه سیاسی}
    Said Baghkhani, Majid Kaffashi *, Soroush Fathi, Mehrdad Navabakhsh
    Nowadays, the importance of oil and the considerable wealth of its sale is no secret to anyone, since the wealth had always social, economic, cultural and political consequences in the process of moving toward development (in all its dimensions) in the exporting countries of this God-given source, so-called rentier states. This important issue, in turn, doubles the necessity of investigating the implications of the process and its impact on the process of moving toward development dimensions, given the socio-political conditions associated with the states in these countries. Iran’s economy has relied on oil wealth for many years, and that oil economy has always had some functions in the country’s development path. Thus, this study attempts to investigate the threats of rentierism and political development of the Islamic Republic of Iran by a Delphi method. According to the results, the major threats of rentierism in the political development of the Islamic Republic of Iran can be a lack of seriousness in collecting taxation from the people versus a lack of the state accountability to the nation, concentration of the major revenue sources in the hands of the state, and nonexistence of independent social groups, independence of the state from society, widespread intervention of foreign countries, a decline in national security and a lack of engagement with the global economy.
    Keywords: rent, Rentier State, Rentierism, Political Development}
  • فرشاد مومنی، اسماعیل عالی زاد، وحید میره بیگی*

    سال هاست که پژوهشگران، مشکلات توسعه ای کشورهای برخوردار از منابع طبیعی همچون نفت را به همین برخورداری آن ها نسبت می دهند. پژوهش های پرشمار این حوزه، بیشتر بر نظریه دولت رانتیر و بلای منابع متکی بوده اند. امروزه با پیشرفت پژوهش های تجربی و انتقادات نظری، در کاستی های نظریات کلاسیک این حوزه، کمتر تردیدی وجود دارد و پژوهش های متاخر نیز تلاش هایی برای تعدیل افراط وتفریط های نظریات کلاسیک رانتیریسم بوده اند که معمولا دامنه ای محدود از پیامدهای مطرح شده برای رانتیریسم را بررسی کرده و به شکل یک نظریه ی مفصل و منسجم در نیامده اند، یا یک ایده آل تایپ مناسب از دولت رانتیر برای بررسی های تاریخی ارایه نکرده اند. متن حاضر کوشیده است تا ضمن مرور رویکرد رانتیریسم و مرور برخی از مهم ترین پژوهش های انجام شده که اصلاحاتی در نظریات کلاسیک رانتیریسم انجام داده اند و دریچه هایی برای بازنگری گشوده اند، به معرفی رویکرد نهادگرایانه ی داگلاس نورث به عنوان یک چارچوب مفهومی مکمل بپردازد. بدین منظور، نقاط قوت و کاستی هر دو رویکرد نورث و رانتیریسم تحلیل و در راستای تلفیق آن ها تلاش شده است. نهایتا چارچوب مفهومی جایگزینی به نام «نظم دسترسی محدود رانتیر» معرفی شده است که اگرچه در هردو رویکرد ریشه دارد اما با افزودن چند نکته تا حدودی از این دو فراتر می رود و بینش های تازه ای برای مطالعه ی دولت های رانتیر به دست می دهد.

    کلید واژگان: رانتیریسم, دولت رانتیر, رانت, نورث, نهادگرایی, بلای منابع, بیماری هلندی}
    Farshad Momeni, Ismail Aalizad, Vahid Mirebeigi *

    For years researchers have associated the developmental problems of countries possessing natural resources like oil with the very fact of the possession of such resources. The numerous studies of this field have mostly focused on the theories of the Rentier State and the Resource Curse. Today, with the advent of empirical research and theoretical criticism, there is little doubt with regards to the shortcomings of the classic theories of the field. The latest research has also attempted to mitigate the extremes of the classic theories of rentierism which usually cover a limited scope of the suggested outcomes of rentierism, and such theories have not formed a comprehensive and elaborate theory, nor have they presented an appropriate ideal type of the rentier state for historical investigations. The present paper presents a critical survey of the literature on rentierism, focusing on one main question: how can this theory be improved? With respect to this question, at first, rentierism literature will be reviewed, then the institutionalist theory of Douglass North shall be introduced. By recognizing the advantages and disadvantages of both theories, the present paper goes on to formulate new conceptual framework named the "Rentier Limited Access Order". Not only is this framework rooted in both theories, but it also goes beyond them and delivers new insights with which rentier states can be studied.

    Keywords: Rentierism, rentier state, Institutionalism, Douglass North, Resource Curse, Dutch disease}
  • جعفر هزارجریبی*، زینب امامی غفاری

    این مقاله به مطالعه سیاست مسکن در ایران می پردازد. سیاست مسکن به عنوان بعدی از سیاست اجتماعی می تواند تحت تاثیر جهت گیری ها و رویکردهای دولت ها قرار گیرد. اما درباره اینکه در ایران دولت های گوناگون چه جهت گیری نسبت به سیاست مسکن داشته اند دریافت دقیقی وجود ندارد. این مسئله خصوصا درباره گروه های کم درآمد دارای اهمیت مدیریتی است. پرسش این پژوهش این است که تاثیر عملکرد دولت ها بر سیاست مسکن اقشار کم درآمد در ایران چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش سیاست مسکن در دو بعد درون داد قانونی و برون داد اجرایی در طول سال های 1358 تا 1392 با استفاده از داده های کیفی موردمطالعه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد سیاست مسکن در بعد درون داد قانونی در بازه زمانی مورد بررسی تابعی از رویکرد دولت ها بوده است. اما از بعد برون داد اجرایی باوجود تفاوت در نوع سیاست گذاری مسکن در دولت های مختلف، نتایج و عملکرد سیاست گذاری در خصوص تامین مسکن اقشار کم درآمد مشابه بوده است. این بدان معنی است که سوای اختلافات در برخی درون دادهای قانونی، سیاست های دولت های یادشده در حوزه مسکن خصوصا از دولت سازندگی تاکنون نتوانستند از چنان سنجیدگی و کارایی لازم برخوردار باشند که کم درآمدها را به حق خود در زمینه تامین مسکن مناسب برسانند و لذا اسکان غیررسمی افزایش یافته و بر میزان بی مسکنی و بدمسکنی در طول سال های اخیر افزوده شده است. با فاصله گرفتن از دهه اول انقلاب تاکنون سیاست گذاری مسکن به گونه ای بوده که انباشت سرمایه را برای سوداگران فراهم کرده و از سوی دیگر منجر به شهروندزدایی از اکثریت جامعه گشته است. این امر منجر به کالایی شدن زمین و مسکن و رشد ارزش مبادلاتی آن شده است.

    کلید واژگان: مسکن, دولت, رانت, عدالت اجتماعی, سیاست اجتماعی}
    zeinab emami ghafari

     This article studies the policy of housing in Iran. Housing policy as the next dimension of social policy can be influenced by the orientations and approaches of governments. However, there is no accurate indication of how different governments are oriented towards housing policy in Iran. This is especially important for low-income groups. The question of this research is that how did governments influence the housing policy of low-income groups? To answer this question, the housing policy was examined in two dimensions of legal input and Executive output over the years 1979 to 2013 using qualitative data. The results of the study showed that housing policy in the legal input was influenced by the government's approach. But from the executive perspective, despite the difference in the type of housing policy in different governments, the results and practices of housing policy have been similar to those of low-income groups. It means that Government policies have so far not been able to make such a viable and effective operation that lowers incomes to their right to provide adequate housing. Therefore, informal settlement has increased and the amount of homelessness has been increased over the recent years. With the advent of the first decade of the revolution, housing policy has so far provided for the accumulation of capital for traders and, on the other hand, has led to the Lack of citizenship for the majority of society. This situation has led to the commoditization of land and the growth of its exchange value. Keywords:</strong> Housing, State, Rent, Social Justice, Social Policy.

    Keywords: Housing, State, Rent, Social Justice, Social Policy}
  • نسرین قنواتی*، مجید وحید، احمد ساعی، سید علیرضا ازغندی
    مجموعه ای از ناکارآمدی های نهادی مانند مانعی بر سر راه حکومت های محلی در ایران قرار گرفته که یکی از آن ها ساختار رانتی حاکم بر کشور است. این نوشتار نشان می دهد ساخت رانتی در جوامع توسعه نیافته یا در حال توسعه وابسته به درآمدهای نفتی، به طور مستمر، در حال تکثیر خود است. تاثیر تاریخ، باورها و ایدئولوژی های ایجادشده در طول زمان بر این امر اهمیت فراوانی دارد. در نتیجه، حتی در شرایط کاهش درآمدهای نفتی و حرکت به سوی ایجاد نهادهای دموکراتیک و حضور پرشور مردم در پای صندوق های رای، شاهد خواهیم بود که نهادهای مذکور به ابزاری برای تکثیر رانت مبدل خواهند شد. برای فهم و بسط این موضوع از ادبیات نهادگرایی جدید بهره خواهیم برد. پیشنهاد نهایی نویسنده ارجاع به دو الگوی رانت مولد و رانت غیرمولد برای توسعه در شرایط ساختار رانتی است.
    کلید واژگان: حکومت محلی, رانت, نهادگرایی}
    Nasrin Ghanavati*, Majid Vahid, Ahmad Saei, Seyed Alireza Azghandi
    Collection of institutional inefficiencies and inconveniences are an obstacle to local governments in Iran, one of which is the ruling rentier structure of the country. This paper seeks to demonstrate that the construction of a rentier system in non-developed or developing countries dependent on oil revenues is continually modifying itself. It is crucial to realize the influence of history, beliefs and ideologies created over time on this matter. Consequently, even in the face of the decline in oil revenues and the movement towards the creation of democratic institutions and the significant presence of people at the polls, it can be observed that these institutions become a tool in which expand rentier structure. To understand this, new institutionalism literature is to be used.
    Keywords: local government, rent, institutionalism}
  • افشار کبیری*
    پژوهش حاضر به بررسی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمرانی پرداخته است. موضوع تاثیر درآمدهای دولت بر کیفیت حکمرانی یکی از محوری ترین موضوعات پارادایم جامعه شناسی مالی است. در بررسی آثار منابع مالی دولت ها، به ویژه تاثیر آن بر کیفیت حکمرانی در دهه های اخیر، دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است. برخی معتقدند وفور منابع مالی تبعات منفی بر ساختار اجتماعی- سیاسی کشورها دارد، در نقطه مقابل، مخالفان ایده فوق بر تبعات مثبت وفور منابع بر بهبود و ارتقای کیفیت حکمرانی تاکید کرده اند. در بخش چارچوب نظری استدلالهای موافقان و مخالفان مطرح شده است. در گام بعدی راه حل نظری مسئله در قالب فرضیات استنتاج شد. در بخش تجربی نیز فرضیات پژوهش با استفاده از داده های تجربی بین کشوری مورد داوری قرار گرفت. این پژوهش به لحاظ روش شناختی، تطبیقی بین کشوری با استفاده از N بزرگ است و واحد تحلیل آن کشور می باشد. روش تحلیل این مقاله روش فازی است که با استفاده از نرم افزار FSQCA پردازش و تحلیل شده است. یافته های تجربی ناظر بر سازگاری بین دو مجموعه برابر با 83/0 می باشد. این ارزش نشان می دهد که 83 درصد موردهای مطالعه شده، این ادعا را تایید می-کند که درآمدهای غیررانتی دولت، شرطی لازم و نه کافی برای حکمرانی خوب است. براین اساس می توان مدعی شد که شواهد تجربی برای استدلال علی قطعی مبتنی بر شرط لازم بودن درآمدهای غیررانتی دولت برای حکمرانی-خوب، دلالت حمایتی کامل ندارد و مجموعه کشورهای با حکمرانی خوب زیرمجموعه کامل مجموعه کشورهای غیررانتی نیست. اما چون نسبت مشاهده شده بزرگتر از نسبت معیار است(80/0)، می توان گفت که درآمدهای غیررانتی دولت شرطی تقریبا همیشه لازم برای حکمرانی خوب می باشد. شاخص پوشش درآمدهای غیررانتی دولت با حکمرانی خوب نیز برابر با 73/0 است که بیانگر میزان اهمیت عامل منابع مالی غیررانتی دولت برای حکمرانی خوب است.
    کلید واژگان: منابع مالی دولت, رانت, کیفیت حکمرانی, جامعه شناسی مالی, فازی}
    Dr Afshar Kabiri*
    The present study examines the relationship between state finances revenues and the quality of governance. Government revenue impact on the quality of governance is one of the most pivotal Fiscal Sociology Paradigm. The financial effects of the state ,particularly its impact on the quality of governance in recent decades, many researchers have proposed different approaches . Some believe the negative consequences of resource abundance on social -political structure, in point of contrast, opponents of the idea of ​​a positive impact on improving the quality of governance and resource abundance have focused .The theoretical arguments Supporters and against have been proposed. The next step in the theoretical solution was derived hypotheses. Hepoteses was assesed by empirical internation data. in the methodology of This study is cross-national comparative, and the unit of analysis is the country. The method analysis this paper uses fuzzy processing and analysis software is FSQCA. Consistency between the two sets of empirical findings observer with 0.83. This value indicates that 83 percent of the cases studied confirms the claim that unrent revenues state, a necessary condition, but not good enough to governance. Accordingly, it claimed to be the definitive empirical evidence for causal reasoning that necessity unrent revenues stat for the good governance, does not imply full support and complete subset of countries with good governance is unrent countries. But the ratio is larger than the norm (0.80), we can say that unrent revenues state is almost always necessary for good governance. Covrage ratio of good governance to unrent revenues state equal to 0.73, which indicates the importance of unrent revenues state for good governance.
    Keywords: Financial revenues state, quality of governance, rent, Fiscal Sociology Paradigm, fuzzy}
  • سید وحید میره بیگی*
    حکومت های متکی بر درآمدهای رانتی، که قسمت عمده ای از درآمدهایشان نه از محل مالیات ها بلکه از محل فروش منابع طبیعی استخراج شده تامین می شود، همواره با مشکلات اقتصادی و سیاسی فراوانی روبه رو بوده اند. به نحوی که نظریات خاصی برای مطالعه ی اقتصاد سیاسی آنها به وجود آمده است. این نظریات که به نظریات رانتیریسم مشهورند بر پیامدها و آثار زیانبار رانتیریسم تاکید دارند. این اثار و پیامدها به حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مربوط اند و از نوسانات بازار جهانی که اقتصاد ملی رانتیرها را متزلزل می کند تا قدرت یابی غیرعادی دولت/حکومت را در بر می گیرند و بسیاری از پژوهش ها دریاره ی پیامدهای غیردموکراتیک رانتیریسم متفق القول هستند. در این پژوهش ابعاد رانتیریسم به عنوان نقطه ی مقابل ابعاد حکمرانی خوب شناسایی شد و الگوی حکمرانی خوب به مثابه بدیل دموکراتیک رانتیریسم مطرح گشت. سپس نحوه ی حکمرانی در شش کشور که به میزان متفاوتی بر رانت اتکا دارند بررسی شد. این پژوهش با روش تاریخی- تطبیقی و بر اساس داده های بانک جهانی انجام گرفته است. نتایج نشان داد که نظریات رانتیریسم دارای محدودیت هایی جدی است، زیرا یک حکومت بیشتررانتیر لزوما غیردموکراتیک و با حکمرانی نامناسب عمل نمی کند؛ و برعکس یک حکومت کمتررانتیر، حکمرانی مناسب تری ندارد. درنهایت، پیشنهادهایی را برای توسعه ی نظریات رانتیریسم ارائه شده است.
    کلید واژگان: رانتیریسم, حکمرانی خوب, مطالعه ی تاریخی تطبیقی, رانت}
    V. Mirbeygi *
    Rentier states, has been faced with serious political and economic problems. In these countries, A major part of their revenues not from taxes but from the sale of natural resources extracted is provided. And some certain theories for the study of political economy of that countries came into existence. These are called Rentierism theories. These theories focus on the outcomes and harmful effects of Rentierism. These Effects and Outcomes returns to different fields of economy, politics and society. These Effects and Outcomes included not only the global market volatility that undermines the national economy but also unusual empowering rentier state/government. In this study Rentierism dimensions has been identified as a counterpoint to good governance dimensions. And the pattern of good governance has been identified as a democratic alternative of Rentierism. The governance pattern was investigated in six countries that rely on rent to varying degrees. These research was conducted with comparative-historical method, based on World Bank data. The results showed that Rentierism theories has serious limitations, because a more-rentier government does not always act in such a way as undemocratic and with bad governance, and conversely a less-rentier government, does not always act in such a democratic and with good governance. Finally, offered some suggestions for the development of Rentierism theories.
    Keywords: Rentierism, good governance, comparative-historical study, rent}
  • بهرام سرمست، مهدی خوش خطی، سولماز مراد نژاد سرای*
    تاکید این نوشتار بررسی تاثیرات نفت بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران از سال 1368 تا 1384 یعنی دوره های ریاست جمهوری  هاشمی رفسنجانی و خاتمی است. تداوم اقتصاد جهانی، مناسبات حاکم بر نظام سرمایه داری کنونی و نیاز روز افزون دنیا به انرژی از جمله چالش هایی است که امنیت سیاسی ایران را تحت تاثیر خود قرار داده اند. از یک نگاه افزایش درآمدهای نفتی، فرصتی برای کشور ها محسوب می شود که موجب افزایش درآمد ارزی شده است، اما از سوی دیگر مدیریت این منابع درآمدی از جمله چالش جدی دولت محسوب می شود. نفت کلیدی ترین و در عین حال سیاسی ترین کالای دنیای امروز است و از همین رو سیاستگذارینفتی کشورهای نفت خیز در واقع بخش عمده ای از سیاستگذاری ملی این کشورها را تشکیل می دهد. همین امر اهمیت توجه به نفت و فرآورده های نفتی را دو چندان کرده است. به طور دقیق این پژوهش ریشه های آسیب پذیری و تقویت امنیت سیاسی ناشی از درآمدهای نفتی را تجزیه و تحلیل کرده است. به طور کلی نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از این مساله است که سیاست ها و آثار کلی وارد شده در اقتصاد، سیاست و اجتماع طی این دوران (1368 - 1384) تا حدود بسیار زیادی متاثر از نفت بوده و نتایج آن در قالب تورم، افزایش حجم نقدینگی و  . . . قابل مشاهده است. نفتی که اکنون به عاملی منفی در اقتصاد ایران تبدیل شده است، با مدیریتی صحیح و خردمندانه می تواند موتور توسعه ی ملی کشور شود.
    کلید واژگان: نفت, امنیت, امنیت سیاسی, رانت, ایران}
  • سلماز مرادنژاد، مهدی خلفخانی *
    تاکید این نوشتار، بررسی تاثیرات نفت بر امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران از سال 1368 تا 1390 می باشد. نفت اهمیت زیادی در اقتصاد ایران هم به لحاظ جایگاه آن در تولید ناخالص داخلی کشور و هم به لحاظ سهم درآمدهای نفتی در بودجه دولت و نیز منابع ارزی کشور دارد. آن چه اکثر کارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند، این است که افزایش درآمدهای نفتی منجربه افزایش سرمایه گذاری ملی می شود. این نتیجه در واقع مشکل اساسی اقتصاد ایران است که همان وابستگی به درآمدهای نفتی است. آن چه روشن است، این نکته است که درآمدهای نفتی به خودی خود عامل عقب ماندگی نیست و دلیل اصلی این امر اتکای بیش از اندازه به ارز حاصل از صادرات نفت و نبودن برنامه ریزی صحیح و اصولی برای این سرمایه ملی است. بطور دقیق این پژوهش ریشه های آسیب پذیری و تقویت امنیت اقتصادی ناشی از درآمدهای نفتی را تجزیه و تحلیل خواهد کرد. براین اساس بایستی توجه داشت دولت برخوردار از درآمدهای هنگفت نفت، به طور خودکار معمار معیشت عمومی و مصلحت ملی می گردد و به جای مدیریت کارآمد، به توزیع اقتدارآمیز ثروت می پردازد. این مشی دولتی تبعات متعددی از قبیل شکاف طبقاتی، افزایش توقعات و گسترش تبعیض را موجب می شود.
    کلید واژگان: نفت, امنیت, امنیت اقتصادی, رانت, ایران}
    Solmaz Moradnezhad, Mehdi Khalafkhani *
  • طاهره قادری، ساناز میرزایی
    هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که اتکا دولت ها به درآمدهای نفتی در فرایند توسعه سیاسی چه نقشی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش با رویکرد اقتصاد سیاسی و با استفاده از نظریه دولت رانتیر از نظریات صاحبنظرانی مانند لوچیانی، تری لین، عاصم اوقلو... بهره گرفتیم. نهایتا این فرضیه را مطرح ساختیم که اتکا به درآمدهای نفتی مانع دستیابی به توسعه سیاسی می شود. به دنبال این فرضیه، فرضیات فرعی نیز مطرح گردیدند که در یک زنجیره سازوکارهای این تاثیرگذاری را نشان می دهند.
    روش این تحقیق، روش تطبیقی- تاریخی است و حیطه تحقیق چهار کشور ایران، عربستان، ترکیه و مالزی است که شامل دو دولت متکی به درآمدهای نفتی (ایران و عربستان) و دو دولت که درآمدهای عمده نفتی ندارند می شود. برای آزمون فرضیات، شاخص های توسعه سیاسی و اتکا به درآمدهای نفتی در یک دوره زمانی مشخص با یکدیگر مقایسه شدند.
    بررسی شاخص های هفت گانه توسعه سیاسی در چهار کشور مورد مطالعه نشان داد، عربستان با بیشترین حد اتکا به درآمد نفت حایز پایینترین رتبه از نظر سطح توسعه سیاسی است. پس از آن ایران قرار دارد. میزان اتکای ایران به نفت گرچه بالاست اما این میزان از عربستان کمتر است. در مورد توسعه سیاسی نیز در جایگاه بالاتری نسبت به عربستان قرار دارد. اما دو کشور مالزی و ترکیه که دارای اقتصادهایی غیر متکی بر نفت بوده و دولت ها به مالیات های شهروندان خود اتکا دارند، از سطح بالاتری از توسعه سیاسی نسبت به دو دولت رانتیر ایران و عربستان برخوردارند.
    کلید واژگان: درآمدهای نفتی, رانت, دولت رانتیر, توسعه سیاسی}
  • فرهاد درویشی
    مفهوم و پدیده رانت عموما به عنوان یک موضوع اقتصادی، مورد توجه اقتصاددانان قرار دارد و حداکثر در ادبیات مربوط به اقتصاد سیاسی است که به بررسی تاثیر آن بر رابطه متقابل دولت و جامعه و اثرات مخرب آن بر اقتصاد داخلی و استقلال دولت از جامعه پرداخته می شود. اما هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه تعریفی از مفهوم ترکیبی «رانت سیاسی» و بررسی تاثیرات آن بر آرمان های انقلاب اسلامی است. در واقع مساله اساسی این است که «انقلاب اسلامی از طریق اتخاذ چه ساز و کارهایی قادر خواهد بود تاثیرات مخرب «رانت سیاسی» در عرصه سیاست کشور را کمرنگ ساخته و به تحقق آرمان های اصیل خود کمک نماید؟» نگارنده با پذیرش این مفروضات که اولا پدیده «رانت سیاسی» در کنار سایر عوامل، یکی از پارامترهای اصلی ناکامی نهضت های اصلاح طلبانه یکصد ساله گذشته ایران همچون «نهضت مشروطیت» و «نهضت ملی شدن نفت» بوده است و ثانیا در صورت عدم چاره اندیشی درباره آن، این پدیده می تواند یکی از عوامل موثر در ناکامی انقلاب اسلامی در دستیابی به آرمان هایش محسوب شود، معتقد به این فرضیه است که «در صورت پیش بینی یک رشته تمهیدات ضروری درازمدت و کوتاه مدت در عرصه های نظام ارزشی حاکم، فرهنگ سیاسی و ساختارهای سیاسی- حقوقی کشور، می توان تا حدودی پدیده شوم «رانت سیاسی» را از عرصه سیاسی کشور زدوده، یا کم اثر ساخته و از این طریق، به تحقق آرمان های انقلاب اسلامی یاری رساند.» روش تحقیق در این مقاله، تحلیلی - تبیینی و از طریق بررسی روندها بوده و با تکیه بر مواضع اعلامی رهبر و بنیان گذار انقلاب اسلامی و همچنین عملکرد سی ساله جمهوری اسلامی، کوشش می شود تا ضمن بررسی وجود یا فقدان پدیده ای به نام رانت سیاسی در جامعه ایران، به ارائه راه کارهایی برای مقابله با آن پرداخته شود.
    کلید واژگان: انقلاب اسلامی, رانت, رانت سیاسی, آرمان ها و ارزش ها, آسیب پذیری}
    Farhad Darvishi.
    Rent is mainly an economic subject studied by economists. However, it may be interesting for political economists as for its impacts on interactions between government and society and its damaging effects on domestic economy and government's separation and non-reliance on its own society. Calling political rent, the article is to analyze its impacts on the Islamic revolutionary ideals and to find a mechanism to be taken by the I. R. of Iran to clear the destructive effects of this phenomenon on its political area and help its essential ideals to become real. The article is analytically and descriptively investigating the process in the past three decades and tries discussing the cause and effects of political rent based on the approaches of the leader and founder of the Islamic revolution. The author's hypothesis is that prediction of some short-time and long-time requirements in the normative fields of the dominant system, political culture and politico-legal structures may help us eliminate political rent from the society and promote the revolutionary ideals.
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال